OECD Model Vergi Anlaşması taraf devletler arasında vergilendirme yetkisi da­ğılımını yaparak çifte vergilendirmenin önlenmesi, ayrımcı vergilendirmenin en­gellenmesi ve uluslararası vergi uyuşmazlıklarının çözümlenmesi ile vergi yüküm­lülerinin vergi kaçırma ve vergiden kaçınma gibi faaliyetlerini önleme olmak üze­re üç temel alanda düzenleme yapmaktadır.

Bazı ülkelerin sahip olduğu zengin doğal kaynaklar, bilgi birikimi, nitelikli işgücü gibi faktörler bu ülkelerde faaliyetlerde bulunan şirketleri diğer ülkelerdeki şirketlere göre daha üstün hâle getirebilmektedir.

Vergi rekabeti, eşit büyüklükte ülkeler arasında gerçekleşiyorsa her iki ülke vergi
indirimini uygulamak için benzer gerekçelere sahipse ve düşük vergi oranı  uyguladıklarında eşit bir refah kaybına uğruyorlarsa simetrik vergi rekabeti söz konusudur.

Vergilendirme yetkisi çatışmalarının en çok karşılaşılanı ikametgâh-kaynak çatışmalarıdır. Buna göre bir vergi yükümlüsü kaynak devleti ile gelirin doğduğu ülke olması nedeniyle, ikamet devletiyle de yerleşik olduğu ülke olması nedeniyle vergilendirme ilişkisine girmektedir.

Bazı ülkelerde (Finlandiya, Japonya, Norveç ve Portekiz) ise çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları önceliklidir.

Faiz gelirinin elde edildiği kaynak devletinin vergilendirme yetkisi tamamen sınırlandırılmamış, vergi oranının en çok %10 olması düzenlenmiştir.

“Gelir ve Servet Vergilerinde Vergi Anlaşması Modeli” (bundan sonra kısaca OECD Model Vergi Anlaşması olarak ifade edilecektir) yayınlanmıştır. OECD Model Vergi Anlaşması günümüze kadar birçok kez güncellenmiştir.

Kaynak ilkesine göre devlet, egemenliği altında bulunan ülkesi üzerindeki tüm
vergi konularını vergilendirir. Buna göre, ülkede vergiyi doğran olan olay kendi
bünyesinde gerçekleşmiş yabancı ve yerli kişiler kaynak ülkesine göre vergi ödemekle
yükümlüdür.

İrlanda vergi sistemindeki düzenlemeler de iki taraflı anlaşmalara imkân tanımıştır. Dolayısıyla doğru cevap E'dir.

Bir daimî iş yerinin taşıması gereken özellikler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Bir iş yerinin varlığı,

Bu iş yerinin sabit yer olması,

İşlerin bu sabit yer vasıtasıyla sürdürülmesi,

Vergi uyumlaştırmasında devletler, efektif vergi oranlarını birbirlerine eşitlerken mali bağımsızlıklarını kaybetmektedirler. Doğru cevap C'dir.

Daimî iş yerine ilişkin tanımın yanında OECD Model Vergi Anlaşması’nın 7. maddesinin 2. paragrafında daimî iş yeri olarak değerlendirilecek sabit yerler sayılmıştır:

• Yönetim Yeri
• Şube,
• Büro,
• Fabrika,
• Atölye,
• Maden, petrol veya gaz kuyusu, taş ocağı veya herhangi bir doğal kaynak
istihraç yeri
• Bağımlı acenteler (OECD Model Vergi Anlaşması md.5 (5)).

Dolayısıyla doğru cevap D'dir.

1980’lerde başlayan serbestleşme politikaları sonucunda, ithalat ikamesi politikası yerine ihracat stratejisi politikası uygulanmaya başlamasıyla birlikte yeni uluslararası faaliyetlere açık iktisadi yapı içerisinde Türkiye’de, kamu maliyesinin mevcut sorunlarına ek olarak ayrıca uluslararası vergi rekabetinin etkisinden kaynaklanan sorunlar da yaşanmaya başlanmıştır.

Uluslararası çifte vergilendirme hukuksal çifte vergilendirme ve ekonomik çifte vergilendirme olmak üzere iki şekilde ortaya çıkabilmektedir.

Uyrukluk ilkesine göre vergilendirme, vergilendirme yetkisini kullanan devletin
“kişisel egemenliği” altındaki vatandaşlarının dünya çapındaki gelir ve servetlerini
vergilendirilmesidir.

Vergilendirme yetkisi çatışmalarının en çok karşılaşılanı ikametgah-kaynak çatışmalarıdır. Buna göre bir vergi yükümlüsü kaynak devleti ile gelirin doğduğu ülke olması nedeniyle, ikamet devletiyle de yerleşik olduğu ülke olması nedeniyle vergilendirme ilişkisine girmektedir.

Zararlı vergi rekabetine ve vergi cenneti ülkelere karşı devletlerin tek başlarına aldıkları önlemlerin yetersiz kalmasıyla uluslararası işbirliğine gitme zorunluluğu ortaya çıkmıştır. Bu çalışmalar kapsamında saydamlık ve etkin bilgi değişimi konularında OECD ülkelerine karşı gösterecekleri iş birliği ön plana çıkmış ve 2002 yılında “Vergi Konularında Bilgi Değişim Antlaşması Modeli” oluşturularak OECD üyesi ülkeler ile vergi cennetleri arasında bilgi değişiminin temel standartları açıklanmıştır. Bugün itibariyle OECD üyeleri, vergi cenneti ülkelerle önemli sayıda bilgi değişim anlaşması imzalamışlardır. Doğru cevap A'dır.

OECD Model Vergi Anlaşması’nın 5. maddesine göre bir şirketin işini tamamen veya kısmen yürüttüğü, işle ilgili sabit yere “daimî iş yeri” denir. Bu tanıma göre bir daimî iş yerinin taşıması gereken özellikler aşağıdaki gibi sıralanabilir: Bir iş yerinin varlığı, Bu iş yerinin sabit yer olması, işlerin bu sabit yer vasıtasıyla sürdürülmesi.

Sermaye ihraç eden gelişmiş ülkeler, uluslararası şirketlerinin yabancı ülkelerde elde ettiği kurum kazançlarını yurtiçinde vergiden istisna tutarak bu şirketlerin rekabet güçlerinin arttırılmasını sağlarlar.

Devletler, alacakları tek taraflı ya da uluslararası önlemlerle vergilen­dirme yetkilerinden tamamen ya da kısmen vazgeçerek uluslararası çifte vergilen­dirmeyi ortadan kaldırmaya (ya da en azından etkisini azaltmaya) çalışmaktadırlar. Buradaki temel amaç üretim faktörlerinin ülkeler arasında etisin dağıtımını sağla­mak, çifte vergilendirmeden kaynaklanan aşırı vergi yükü nedeniyle kaynak sap­malarını engellemektir.