Uygur Türkçesi Final 6. Deneme Sınavı

1.Soru

Avınçka arukı yitti küçi alngudı tepreyü yorıyu

Yukarıda verilen cümle ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Fiilden isim yapım eki kullanılmıştır.

Üçüncü tekil kişi iyelik eki kullanılmıştır.

İsimden fiil yapım eki kullanılmıştır.

Geçmiş zaman eki kullanılmıştır.

Yön gösterme eki kullanılmıştır.

2.Soru

“biri ayur koy yılkı igidser yılınga aşılur bay bolur” cümlesinin günümüz Türkçesine doğru çevirisi hangisidir?

Biri (de şöyle) der ki: Bırak ister koyun ister keçi beslesin, her yıl aşılanırsa, (kişi) zengin olur”

Biri (de şöyle) der ki: “Koyun ve keçi beslenirse, yıldan yıla sayıları artar, (kişi) zengin olur”

Biri (de şöyle) der ki: “Koyun ve at beslenirse, yıldan yıla sayıları artar, (kişi) zengin olur”

Biri (de şöyle) der ki: “Koyun ve keçiyle beslenirsen, ömrün uzar, zengin olursun”

Biri (de şöyle) der ki: “Koyun ve deve beslediğin takdirde, malın artar, zengin olursun”

3.Soru

“biri ayur koy yılkı igidser yılınga aşılur bay bolur” cümlesinde işaretlenen kelimenin doğru çözülmesi hangisidir? i

igid- ‘yetiştirmek, beslemek’ < igit ‘öğüt’ +i-[isimden fiil yapım eki] +d [isimden isim yapım eki] +se- [isimden fiil yapım eki] -r [geniş zaman eki]

igid- ‘yetiştirmek, beslemek’ < ig- ‘eğmek’-(i)d [fiilden isim yapım eki] +se- r [isimden fiil yapım eki] -r [geniş zaman eki]

igid- ‘yetiştirmek, beslemek’ < igi- ‘eğirmek’-d [fiilden fiil yapım eki: ettirgenlik görevindedir] -ser [şart eki]

igid- ‘yetiştirmek, beslemek’ < ig- ‘eğmek’-(i)d [fiilden fiil yapım eki: pekiştirme görevindedir] -ser [şart eki]

igid- ‘yetiştirmek, beslemek’ < ig- ‘eğmek’-(i)d [fiilden fiil yapım eki: dönüşlülük görevindedir] -ser [şart eki]

4.Soru

?adgurdu?[ça] ?aşı körtlem

Dizesinde geçen ''körtlem'' sözcüğündeki ''-m'' eki aşağıdakilerden hangisidir?

1. tekil kişi

2. tekil kişi

3. tekil kişi

1. çoğul kişi

2. çoğul kişi

5.Soru

" küskü yıl sekiz-inç ay sekiz yigirmike men tüşimi agır igke tegmiş-ke" sözlerinde yönelme durum eki almış kaç sözcük vardır?

6

5

4

3

2

6.Soru

Uygurca transliterasyonu YWLWX’ P’RS’R P’Y PWLWR olan sözlerin transkripsiyonu aşağıdakilerden hangisidir?

yulugka barsar bay bolur

yime bir bilge nom

bilir er inçe tip tidi tavar

kazganmak neng taluy ögüz-

ke kirip köngül-teki küs-

7.Soru

“köngül-teki küsüşin kanturgalı sakınsar bulunçusuz çintemeni erdini bulsar” cümlesindeki hangi kelimede ünlü daralması olayı gerçekleşmiştir?

köngülteki

küsüşin

kanturgalı

bulunçusuz

bulsar

8.Soru

I. R. Rahmeti Arat’ın Eski Türk Şiiri adlı eserindedir.

II. Kıtalar arasında herhangi bir uyak ya da redif bulunmamaktadır.

III. Budist Uygur şiirleri arasında gösterilmektedir.

IV. Arat tarafından sekizer dizelik 4 kıta olarak okunmuştur.

V. Talat Tekin dizeleri 13 ile 21 hece arasında değişen dört dörtlük olarak okumuştur.

Yukarıda anı teg orunlarta (öyle yerlerde) adlı şiire ilişkin verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

I

II

III

IV

V

9.Soru

Söz konusu fragman üzerinde ilk olarak A. von Le Coq çalışmış ve metin 1919 yılında yayımlanmıştır. Ayrıca aşağıya aldığımız lirik şiiri Reşid Rahmeti Arat, Eski Türk
Şiiri kitabında da değerlendirmiş ve buradaki değerlendirmenin üzerine Necip Fazıl Kısakürek de 1966’da bir yazı yazmıştır.

İlk Türk şiirinin yayınlanmasına ilişkin bilgilerden hangisi yanlıştır?

Necip Fazıl Kısakürek

1919 yılı

Reşid Rahmeti Arat

A. von Le Coq

1966 yılı

10.Soru

12 Hayvanlı Türk Takvimine göre yunt yıl, aşağıdakilerden hangisidir?

sığır

fare

pars

at

yılan

11.Soru

bolup ayıġ ḳılınç ḳılur tınlıġ-laraġ ölürür

Metinde hangi kelimede dönüşlülük işlevinde fiilden fiil yapım eki bulunmaktadır?

ayıġ

ḳılınç

ḳılur

tınlıġlaraġ

ölürür

12.Soru

"Niçin" anlamına gelen kelime aşağıdakilerden hangisidir?

Yime

Yavlak

Bodun

Neglük

Edgü

13.Soru

Aşağıdaki sözcüklerin hangisinde ettirgenlik eki kullanılmamıştır?

singürür

çomurur

kigürür

turgurup

yaşayur

14.Soru

Uygurca transliterasyon olan " L’XZYN ’WLTY TYNLIX L’RYX " aşağıdaki transkripsiyonu hangisidir?

bodun ayıġ ḳılınçlıġ-lar ḳılmışın

bodisavat tigin bu uluş

laġzın ulatı tınlıġ-larıġ

satar anın öz igidür yime

ölürür terisin soyar

15.Soru

İlgi hâli eki Uygurcada ünlü veya ünsüzle sonlanan sözlerden sonra, aşağıdakilerden hangisidir?

-sIK

+DA

-GAy

-DAçI

+nIŋ

16.Soru

" T’MYR ‘YŞYX YWRYDY" sözlerinin Türkçe çevirisi aşağıdakilerden hangisidir?

Bu şekilde davul çalınarak

Prensin talihi ve kısmeti olduğu için

Demir halatlar yürüdü.

Yedi gün orada

Kazasız belasız birkaç gün

17.Soru

" Merhametlim" anlamına gelen sözcük aşağıdakilerden hangisidir?

Bağırsakım

Körtlem

Köz

Özkiyem

Öpügseyür

18.Soru

yime adruḳ uzlar kentü kentü uz işin işleyür adruḳ adruḳ emgek emgenür

Metinde hangi kelimede ettirgenlik işlevinde fiilden fiil yapım eki bulunmaktadır?

yime

uzlar

kentü

adruḳ

emgek

19.Soru

Uygurca tranliterasyonu " TWXYP" olan sözlerin transkripsiyonu aşağıdakilerden hangisidir?

takıp

tokıp

takip

tokup

tekıp

20.Soru

“tıdu umadım erkim tükemedi erksiz ıdur men amtı siz kataglanın?g” cümlesindeki kelimelerde hangi ek bulunmaz?

iyelik

zarf-fiil

sıfat-fiil

belirli geçmiş zaman

isimden fiil yapım eki