Kurumlar Vergisine Neden Gerek Olduğu

Gelir vergisi ve kurumlar vergisi “gelir üzerinden” alınmaktadır. Kurumlar vergisinin mükellefi durumunda olan kurumların oluşumunun temelinde gerçek kişilerin olması ve gerçek kişilerin gelir vergisi yükümlüsü olmaları nedeniyle aynı kaynağın iki kez vergilendirildiği akla gelebilir. Bu durumun çeşitli sebepleri bulunmaktadır. Bu sebepler;

• Vergi yükümlüsü durumundaki kurumlar, ortaklarından ayrı bir iktisadi güce sahiptir. • Kurumlar, gerçek kişilerin sahip olmadığı sınırlı sorumluluk içinde kalabilme, tahvil veya hisse senedi çıkarabilme, bazı giderleri indirebilme, teşvik tedbirlerinden yararlanabilme gibi bazı ayrıcalıklara sahiptir. • Sermaye vergisi yapısında olan kurumlar vergisi aynı zamanda “ayırma ilkesinin” uygulama aracı olabilir. • Kurumlar vergisi uygulaması, tekelleşmenin önlenmesi açısından bir araç olarak kullanılabilir. • Kurumların kâr dağıtmaması hâlinde ortaklarından gelir vergisi alınması mümkün olmaz. • Kurumlar vergisi, devletin daha fazla gelir elde etmesine olanak sağlaması nedeniyle verginin “mali amacını” gerçekleştirmesine yardımcı olur.

Kanunen Kabul Edilen Giderler

- Menkul Kıymetlerin İhraç Giderleri

- Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri 

- Genel Kurul Toplantıları, Birleşme, Fesih ve Tasfiye Giderleri 

- Komandite Ortağın Kâr Payı

- Katılım Bankalarının Ödedikleri Kâr Payları

- Sigorta Teknik İhtiyatları

10.000 TL'lik brüt hasılattan önce 3.400 TL'lik istisna düşürülmelidir. Kalan 6.600 TL'nin %15'i 990 TL'i götürü gider olarak düşünüldüğünde geriye 6.600-990=5.610 TL kalır. Dolayısıyla doğru cevap B'dir.

Konut olarak kiraya verilmek koşuluyla edinme yılından itibaren 5 yıl süre
ile iktisap bedelinin %5’i hasılattan düşürülen giderlerdendir. B seçeneğinde verilen sayısal bilgilerde yanlışlık vardır. Doğru cevap B'dir.

Yedek Akçeler

Anonim şirketler ödenmiş sermayenin beşte birine ulaşıncaya kadar her hesap dönemi kazancından safi kârın yirmide birini birinci tertip yedek akçe olarak ayırmak zorundadır.

Amme alacağı, vadesinin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren 5 yıl içinde tahsil edilmezse zamanaşımına uğrar. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Zirai kazancın tespitinde indirilemeyecek giderler:  Çiftçinin kendisinin, eşinin ve çocuklarının işletmeden çektikleri paralar,
• Çiftçinin kendisine, eşine ve küçük çocuklarına işletmeden ödenen aylıklar, ücretler, ikramiyeler, komisyonlar ve tazminatlar,
• Çiftçinin eşinin ve küçük çocuklarının işletmede cari hesap veya diğer şekillerdeki alacakları üzerinden yürütülecek faizler,
• Her türlü para cezaları ve vergi cezaları ile çiftçinin suçlarından doğan tazminatlar.

Dolayısıyla doğru cevap A'dır.

Kurumların iki tam yıl aktifinde kalan taşınmaz satışın­dan elde edilen kazançların %50’si kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. Bu istisna, satışın yapıldığı dönemde uygulanır ve satış kazancının istisnadan yararlanan kısmı satışın yapıldığı yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar pasifte özel bir fon hesabında tutulur. Ancak satış bedelinin, satışın yapıldığı yılı izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar tahsil edilmesi şarttır.  Soruda A Ltd. Şti söz konusu taşınmazı iki tam yıldan fazla aktifinde bulundurmuştur. Bu durumda istisnadan yararlanabilir. Elde edilen 500.000 (600.000 - 100.000) kazancın %50’si (250.000) istisna kapsamında olacak ve kalan 250.000’si 2019 hesap döneminde ku­rumlar vergisine tabi olacaktır.

Vergi matrahına ulaşıldıktan sonra vergi tarifesi kullanılarak vergi tarhı işlemi gerçekleştirilir. Yasal tanımlamadan da anlaşılacağı gibi tarh işlemi “idari işlem” niteliği taşımaktadır. Kural olarak vergi borcu, vergiyi doğuran olayla oluştuğuna göre, vergilemede yapıcı işlem vergiyi doğuran olaydır. Tarh işlemi, yükümlülerin ödeyecekleri verginin miktarını saptadığına göre, tarh işlemi belirtici işlem niteliğindedir. Vergiyi doğuran olayın gerçekleşmesiyle ortaya çıkan vergi borcu, tarh işlemi ile miktar olarak belirlenmektedir. Bu açıdan, verginin alınabilmesi için vergiyi doğuran olayın oluşması yeterli olmayıp, tarh işlemi yapılarak vergi borcunun belirlenmesi de gerekmektedir.

Serbest meslek faaliyetinin yürütüldüğü büro, muayenehane, yazıhane, oda veya ev kira ile tutulmuşsa ödenen kira bedelleri gider olarak yazılabilir. Genel giderler içine aydınlatma, su, ısıtma, haberleşme, kırtasiye, ulaştırma giderleri ile ücretle çalıştırılanlara ödenen ücretler girmektedir. Serbest meslek erbabı yanında çalıştırdığı eşine ödediği ücretleri de gider olarak yazabilir. Bu durumda yaptığı tüm harcamaları gider olarak gösterebilir. Doğru cevap A'dır.

Matrah; adet, litre, kilogram, metrekare ve benzeri miktarlar esas alınanarak “spesifik” olarak belirlenebileceği gibi, doğrudan parasal büyüklük (değer) esas alınarak “advalorem” olarak da belirlenebilir. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Ticari kazanç, Gelir Vergisi Kanunu’nun 37. maddesinde; “her türlü ticari ve sınaî faaliyetlerden doğan kazançlar ticari kazançtır” şeklinde tanımlanmıştır. Burada kullanılan “her türlü” ifadesi, faaliyetin yasaklanmış olmasının vergilendirme açısından önemli olmadığının vurgulanması amacıyla kullanılmıştır. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Genel olarak, üretim sonucu artık değer yaratma çabalarına sınai faaliyet denilmektedir. Vergi hukukunda üretim (imalat), yeni bir madde yaratma, bitim işi ve tadilatı ifade eder. Yeni bir madde yaratma; bir madde veya yardımcı madde kullanarak, birleşik bir madde meydana getirme veya birleşik bir maddeyi ayrıştırarak yeni bir madde yaratmaktır.

Genel ve özel bütçeli idarelere, il özel idareleri ile belediyelere, köylere ve kamuya yararlı derneklere ve Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflara makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımların; beyan edilen gelirin % 5’ini (kalkınmada öncelikli yörelerde % 10’unu) aşmayan kısmı gelirden indirilir. Buna göre Ali Ormancı'nın yaptığı bağış için 10.000 TL gelirden indirilir. 

İlişkili kişilerle yapılan işlemlerin emsallere uygun olup olmadığını belirlemek
için; “karşılaştırılabilir fiyat”, “maliyet artı”, “yeniden satış fiyatı” ve “mükellefçe belirlenen yöntem” olmak üzere dört yöntem bulunmaktadır. Kurumlar bu yöntemlerden işlerinin yapısına göre kendisine uygun bulduğunu seçebilir. Doğru cevap D'dir.

Milli sporculara uluslararası karşılaşmalara katılmaları karşılığında yapılan ödemeler için % 5'dir. Dolayısıyla doğru cevap B'dir.

Gelir vergisi beyannamesi mükelleflerin yerleşim yerlerinin (ikametgâhlarının) bulunduğu yer vergi dairesine verilir. Yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerine ilişkin beyanname işin bittiği takvim yılını izleyen yılın Mart ayının 15’ine kadar verilir. Dolayısıyla doğru cevap E'dir.

Verginin terkin edilmesi ancak yasal koşulların bulunması durumunda mümkündür. Terkin işlemi dört nedene dayalı olarak yapılabilir: Doğal Afetler Nedeniyle Terkin, Yargı Kararına Dayanan Terkin, Vergi Hatalarının Düzeltilmesi Nedeniyle Terkin ve Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’a Dayalı Terkin.

Gelir Vergisi Kanunu, bazı faaliyetlerin serbest meslek özellikleri taşıyıp taşımadığına bakılmaksızın serbest meslek faaliyeti sayılacağını belirtmiştir. Bu faaliyetler;

• Tahkim işleri dolayısıyla hakemlerin aldıkları bedeller,
• Kollektif, adi komandit ve adi şirketler tarafından yapılan serbest meslek faaliyetleri,
• Gümrük komisyoncuları,
• Borsa ajan ve acenteleri,
• Noterler ve noterlik görevini yapanlar,
• Serbest meslek erbabını bir araya getirip kazançtan pay alanlar,
• Haklarını satan veya kiraya veren telif hakkı sahipleri veya yasal mirasçıları.

Çiftçinin kendisine, eşine ve küçük çocuklarına işletmeden ödenen aylıklar, ücretler, ikramiyeler, komisyonlar ve tazminatlar indirilemeyecek giderler arasındadır. Diğer seçeneklerde indirilebilecek gider kalemlerine yer verilmiştir.