VIII-XIII. Yüzyıllar Türk Edebiyatı Ara 1. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Te?ri ança temiş erinç kan bertim kanı?ın kodup içikdi?. İçikdük üçün Te?ri ölütmiş erinç. Türk bodun ölti, alkındı, yok boldı. Türk Sir bodun yirinte bod kalmadı. Ida taşda kalmışı kubranıp yiti yüz boldı. İki ülügi atlıg erdi, bir ülügi yadag erdi. Yiti yüz kişig uduzugma ulugı şad erti. Yaggıl tidi. Yagmışı ben ertim.
Verilen örnek hangi yazıttan alınmıştır?
Tonyukuk Yazıtı |
Bilge Kagan Yazıtı |
Tes Yazıtı |
Suci Yazıtı |
Karabalgasun Yazıtları |
Te?ri ança temiş erinç kan bertim kanı?ın kodup içikdi?. İçikdük üçün Te?ri ölütmiş erinç. Türk bodun ölti, alkındı, yok boldı. Türk Sir bodun yirinte bod kalmadı. Ida taşda kalmışı kubranıp yiti yüz boldı. İki ülügi atlıg erdi, bir ülügi yadag erdi. Yiti yüz kişig uduzugma ulugı şad erti. Yaggıl tidi. Yagmışı ben ertim. Bilge Tonyukuk.
Örnek Tonyukuk Yazıtından alınmıştır. Doğru yanıt A'dır.
2.Soru
İlk Türkçe astronomi metni olarak kabul edilen Uygurca eser aşağıdakilerden hangisidir?
Sekiz Yükmek
|
Yitikensudur
|
Arya rajavavadaka Sutra
|
Hamam Sutrası
|
Tibet’in Ölüler Kitabı
|
3.Soru
Bugünkü bilgilere göre Türk edebiyatında yazılan ilk mesnevi olan, klasik mesnevi tertibini yansıtması, konunun işlenişi, aruzun Türkçeye başarılı bir şekilde tatbik edilmesi ve Türkçenin başarılı bir biçimde kullanılmasıyla dikkat çeken eser aşağıdakilerden hangisidir?
Atabetü'l-Hakayık |
Düvanu Lügati't-Türk |
Kutadgu Bilig |
Divan-ı Hikmet |
Risaletü'n-Nushiyye |
Bugünkü bilgilere göre Türk edebiyatında yazılan ilk mesnevi olan Kutadgu Bilig, klasik mesnevi tertibini yansıtması, konunun işlenişi, aruzun Türkçeye başarılı bir şekilde tatbik edilmesi ve Türkçenin başarılı bir biçimde kullanılmasıyla dikkat çekmektedir. Bu durum Türklerin mesnevi nazım şekli ile aruz veznini tanıyıp ona vakıf olduğunu ve Türk edebiyatının İslamiyet’ten çok önce inkişaf ettiğini göstermektedir. Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevabın C şıkkı olduğu anlaşılacaktır.
4.Soru
I. TIEM
II. Rylands
III. Anonim
IV. Özbekistan
V. Mısır
Yukarıdakilerden kaçı Karahanlı Kur’an tercümelerinden sayılır?
4 |
5 |
3 |
2 |
1 |
I. TIEM
II. Rylands
III. Anonim
IV. Özbekistan
Karahanlı Kur’an tercümelerindendir.
5.Soru
Edib Ahmed’in hayatı ve edebî kişiliğine dair yegâne bilgi aşağıdakilerden hangisinde bulunur?
Nesâyimü’l-mahabbe min Şemâyimi’l-fütüvve |
Mecalisü'n-Nefais |
Seb'a-i Seyyare |
Heşt Behişt |
Tezkiretü'l-Evliya |
Edib Ahmed’in hayatı ve edebî kişiliğine dair yegâne bilgi, Ali Şir Nevaî’nin Nesâyimü’l-mahabbe min Şemâyimi’l-fütüvve adlı eserinde geçmektedir.
6.Soru
Budist Uygur edebiyatıyla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi söylenemez?
Budist Uygur edebiyatı; Vinayalar, Sutralar ve Abhidharmalar olmak üzere Tripit aka |
Sadaprarudita ve Xin Tözin Ukıtdaçı Nom adlı metinler Elverskog'a göre herhangi bir dilden çevrilmeyen orijinal konulu metinlerdir. |
Şu ana kadar tespit edilen Budist Uygur edebiyatındaki 81 eserin 41’i Çinceden, 16’sı Tibetçeden, 9’u Sanskritçeden, 3’ü ise Toharcadan tercüme edilmiştir. |
Avadana ve jatakalar, Buda ve Bodisattvaların daha önceki yaşamlarına dair olayların Budist cemaate okunmak için yazıldığı dinî metinlerdir. |
Budizmin sosyal yönünün işlendiği Abhidharma türündeki metinler de Uygurlar döneminde Türkçeye tercüme edilmiştir. |
E şıkkındaki bilginin doğrusu "Budizmin felsefî yönünün işlendiği Abhidharma türündeki metinler de Uygurlar döneminde Türkçeye tercüme edilmiştir." olmalıdır. Bu nedenle doğru cevap E şıkkıdır.
7.Soru
Fars edebiyatında IX. yüzyılın yarısı ile XII. yüzyıllar arasında Maveraünnehir şairlerinin hamasî bir ruhla, sade, tabiî, akıcı ve dış dünyayı gerçekçi olarak anlattıkları şiirlerinin üslûbuna verilen isim aşağıdakilerden hangisidir?
Selçuklu Üslûbu
|
Türkistan /Horasan Üslûbu
|
Hint Üslûbu
|
Geriye Dönüş Üslûbu
|
Mekteb-i Vukû’
|
8.Soru
Yazıt Ulanbatur Tarih Müzesi ’nde korunmaktadır. Yazıtın 687-692 yılları arasında dikildiği tahmin edilmektedir. Yazıtta bir Köktürk erinin İlteriş Kağan’a katıldığı anlatılır.
Yukarıda anlatılan yazıt aşağıdakilerden hangisidir?
Hoytu Tamir Yazıtları |
Çoyr Yazıtı |
Ongin Yazıtı |
Köl İç Çor Yazıtı |
İhe-Aşete Yazıtı |
Moğolistan’ın Dundgovi eyaletinin Çoyr bölgesinde bulunan yazıt Ulanbatur Tarih Müzesi ’nde korunmaktadır. Çoyr Yazıtı, bugünkü bilgilerimiz ışığında en eski Türk yazıtı olarak bilinmektedir. Yazıtın 687-692 yılları arasında dikildiği tahmin edilmektedir. Yazıtta bir Köktürk erinin İlteriş Kağan’a katıldığı anlatılır. Yazıt üzerinde ayrıca dağ tekesi ve yılanlı damga bulunmaktadır.
Doğru yanıt B'dir.
9.Soru
I. Hinduizm
II. Maniheizm
III. Budizm
Yukarıdaki dinlerin hangisi ya da hangileri Uygurluların kabul ettiği dinlerdendir?
I |
I, II ve III |
I ve III |
II ve III |
II |
Uygur Türkleri arasında Maniheizm, 8. yüzyılın ortalarından 11. yüzyılın ilk yarısına kadar kabul görmüş, bu tarihten sonra ise yerini tümüyle Budizme bırakmıştır. Doğru yanıt D’dir.
10.Soru
Reşit Rahmeti Arat’a göre Eski Türk şiirinde “nazım, manzume, manzum parça ve şiir” kavramları için genellikle hangi kelime kullanılmıştır?
Ögdi |
Küg |
Yöleşürüg |
Takşut |
Koşug |
Arat’a göre; Eski Türk şiirinde “nazım, manzume, manzum parça ve şiir” kavramları için genellikle koşug kelimesi kullanılmıştır. Bu bilgi doğrultusunda doğru cevap E şıkkıdır.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Karahanlı yazı diliyle yazılmış eserlerden biridir?
Cümcüme name. |
Mirac name. |
Mesnevi. |
Muhabbet name. |
Muinül Mürid. |
Mesnevi. Cevap C'dir.
12.Soru
Arap edebiyatında görülen ilk nesir örnekleri aşağıdakilerden hangisidir?
megâzî
|
kısas
|
siyer
|
hitâbet
|
mürâselât
|
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kutadgu Bilig’in nüshaları için doğru bir ifadedir?
Herat nüshası Uygur alfabesiyle yazılmıştır. |
Mısır nüshası Zeki Velidi Togan tarafından bulunmuştur. |
Müellif nüshası eldedir. |
Mevcut nüshalar hem Arap hem de Uygur alfabesiyle yazılmıştır. |
İki nüshası vardır. |
Herat nüshası Uygur alfabesiyle yazılmıştır.
14.Soru
Farsça ilk şiiri yazdığı kabul edilen Sasani hükümdarı kimdir?
Behram-ı Gur |
Daryüs |
Yakup b. Leys |
Firuz Maşrikî |
Hanzla Badgisi |
Behram-ı Gur olarak bilinen Sasani hükümdarı V. Behram'ın Farsça ilk şiirl yazdığı kabul edilmektedir.
Bu nedenle doğru yanıt A'dır.
15.Soru
Doğan Aksan'ın, Köktürkçenin söz varlığını değerlendirirken kullandığı kıstaslardan hangisi aşağıda yanlış verilmiştir?
Eşanlamlılık |
Çokanlamlılık |
İleri ögeler |
Söz sanatları-biçem ve anlatım özellikleri |
Somut sözcüklerdeki zenginlik |
Doğan Aksan, toplumun kültür düzeyinin yüksekliğini soyut kavramların zenginliğiyle değerlendirir ve Türkçeyi bu bakımdan gelişmiş bulur.
16.Soru
Köktürk yazıtları incelendiğinde ikilemelerin sıkça kullanıldığı görülmektedir. Aşağıda verilen seçeneklerden hangisi “geceli gündüzlü” anlamı verir?
açsık tosık |
tünli künli |
teblig kürlüg |
eçü apa |
kız koduz |
tünli künli (BK GD) “geceli gündüzlü”
17.Soru
Ebu Nuvas, Arap edebiyatında ne şairi olarak tanınır?
aşk |
züht |
kadın |
şarap |
övgü |
Ebu Nuvas yeni şiirin kurucusu ve en önemli temsilcisi olan, şarap ve erkek çocuklarına şiir söyleme geleneğini başlatan ve şarap şairi olarak tanınan Arap edebiyatı şairidir.
Bu nedenle doğru yanıt D'dir.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Karahanlı Türkçesi eserlerinden biri olarak sayılamaz?
Divan-ı Hikmet |
Kutadgu Bilig |
Divanu Lugati't-Türk |
Atabetü'l-Hakayık |
Yarkent Hukuk Belgeleri |
Dört asır hükümranlık sürmüş olan Karahanlı devletinden günümüze kalan Türkçe eser sayısı fazla değildir. Karahanlı yazı diliyle yazılmış eserler şunlardır:
1. Kutadgu Bilig
2. Dîvânu Lugâti’t-Türk
3. Atebetü’l-Hakayık
4. Yarkend Hukuk Belgeleri
5. Kur’an Tercümeleri
Bu bilgi ışığında A şıkkındaki Divan-ı Hikmet bu dönem eserleri arasında sayılmamaktadır. Doğru cevap A şıkkıdır.
19.Soru
Bugünkü bilgilerimize göre en eski Türk yazıtı aşağıdakilerden hangisidir?
Çoyr Yazıtı |
İhe-Aşete Yazıtı |
Bilge Kağan Yazıtı |
Yenisey Yazıtıları |
Hangiday Yazıtı |
En eski Türk yazıtı Çoyr yazıtıdır.
20.Soru
Beşşar b. Burd aşağıdakilerden hangisiyle ilintilidir?
Müvelledun. |
İslamiyyun. |
Muhadramun. |
Asriyyun. |
Cahilliyun. |
Müvelledun. Cevap A'dır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ