Konak genişliği (Konakcı spektrumu): Bir virusun enfekte edebileceği konakçı canlı türlerinin tamamını ifade etmek için kullanılan bir terimdir.

Rendering: Hayvansal atıklar ve yan ürünlerin ayıklama, parçalama, öğütme ve ısı uygulaması gibi değişik işlemlerden geçirildikten sonra yeniden değerlendirilebilir ürünler haline getirilmesi sürecidir.

Solunum kanalı birçok virusun hedef organizmaya girebilmek için kullandığı bir yoldur. Solunum kanalı mukozasında mukus salgısı ve silier aktivite sayesinde büyüklüğü 5-10µm’den daha fazla olan partiküller tutularak dışarı atılır. Solunum yoluyla vücuda giren viruslar solunum sisteminde lokal enfeksiyonlara neden olabileceği gibi viremi oluşturarak vücuda yayılıp sistemik enfeksiyonlara da neden olabilir. Örneğin şap hastalığı, sığır vebası ve köpek gençlik hastalığı virusları solunum yoluyla girip, ilk virus çoğalmasını bu dokularda gerçekleştirdikten sonra viremi oluşturarak tüm vücuda yayılmaktadır.

Sekonder enfeksiyon: Vücuttaki başka bir enfeksiyonu takiben ortaya çıkan ve ilk enfeksiyonla birlikte seyreden ikincil enfeksiyonlardır.

Buhar basıncı altında yüksek ısı uygulayarak sterilizasyon sağlayan cihazlara Otoklav adı verilir.

Yapısal özellikleri virüslere benzeyen veya hastalık oluşturma yöntemleri viral enfeksiyonları andıran, ancak virüs tanımını tam olarak karşılamayan enfeksiyöz ajanlara subviral ajan adı verilmektedir.

Fonksiyonel ribozom varlığı, ikiye bölünerek çoğalma, DNA ve RNA’nın birlikte bulunması, bakteri, mikoplazma, riketsiya ve klamidyaların ortak özelliği iken; cansız ortamda üreme bakteri ve mikoplazmalara ait bir özelliktir. Verilen seçeneklerden interferona duyarlılık viruslar için geçerlidir.

Tablo 1.3. Hayvan viruslarına ait bazı yapısal ve genomik özellikler (RNA virusları)

intranasal- burun boşluğuna

intratrakeal- trake içine

intraperitoneal- periton içi

intramuskuler- kas içi

intravenöz- damar içi

İndirekt temasla bulaşma: Virusla kontamine olmuş barınaklar ve cansız vektörler aracılığı ile bulaşmayı ifade eder.

Evaporatör

süt

Horizontal bulaşmada virus hastalıklarının aynı popülasyonda bulunan ve genellikle bulaşmaya yol açabilecek aktif temas içerisinde olan hastalığa duyarlı bireyler arasında nakledilmesi söz konusudur.

Yapısı sıcaklık uygulamasından etkilenmeyen değişik sıvı materyaller ile cam ve metal malzemeler otoklavda sterilize edilebilir. Bu işlemler sırasında aşağıda sı- ralanan uygulamalara dikkat edilmelidir: • Sterilize edilecek malzemelerin uygun şekilde paketlenmesi gerekir. Bu amaçla kağıt veya polipropilen malzemeden üretilmiş otoklav torbaları kullanılır. • Şişeler ve şişe içerisinde sterilize edilecek sıvı malzemeler söz konusu ise; şişe kapağı tam kapatılmadan otoklava konulmalıdır. Otoklavlama işlemi bittikten sonra bu kapaklar sıkılmalıdır. • Sterilize edilecek malzemeye uygun sıcaklık ve süre değerleri belirlenmelidir. • Malzemeler otoklava yerleştirilmeden önce mutlaka üzerine otoklav bandı yapıştırılmalıdır (Resim 5.18). • Organik bileşik içermeyen vasatlar (örneğin; PBS) otoklavda steril edilebilir. Ancak hücre kültürü vasatları ve diğer organik bileşikler içeren vasatlar otoklavla steril edilmemelidir. • Kontamine ve temiz materyaller birlikte steril edilmemelidir. • Sıvı materyaller ile katı malzemeler bir arada steril edilmemelidir. Elektronik donanımlı cihazlarda genellikle farklı nitelikteki malzemeler için uygulanan farklı programlar hazırlanmıştır. Yapılacak uygulama için doğru programların seçilmesine dikkat edilmelidir.

Vertikal bulaşma

Virion yapısındaki zarfın hücre membranı ile kaynaşması yoluyla nükleokapsidin hücre içine aktarıldığı penetrasyon mekanizması füzyon adı verilir.

Rotavirüs ve coronavirüs bağırsak enfeksiyonuna neden olup dışkıyla saçılır. Parainfluenza virüs tip 3 solunum sistemi enfeksiyonlarına neden olur ve aerosoller ve göz-burun akıntısı ile bulaşır. Köpek adenovirüs tip 1 sistemik enfeksiyonlara neden olur ve idrar ile bulaşır. Kuduz virüsü merkezi sinir sisteminde hastalığa neden olur ve salya ile bulaşır. Kırım-kongo kanamalı ateşi sistemik enfeksiyona neden olur ve kan ile saçılır

Bir hücredeki virus çoğalma süreci 5 ana basamakta gerçekleşir. Bunlar sırasıyla:

1. Tutunma,

2. Penetrasyon,

3. Eklips,

4. Olgun virus partikülü oluflumu

5. Dışları dökülme basamaklarıdır.