XI-XIII. Yüzyıllar Türk Dili Ara 1. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Karahanlı Türkçesindeki belirtme durumu eklerinden biri değildir?
+Xg/+Xg |
+nı/+ni |
+n |
+ı/+i |
+ka/+ke |
+ka/+ke eki yönelme durumu ekidir. Doğru cevap E'dir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Karahanlı Türkçesinde durum zarflarına örnek olarak verilebilir?
Çın |
Üküş |
Telim |
Artuk |
Az |
Durum Zarfları: Karahanlı Türkçesiyle yazılmış eserlerde oldukça çok sayıda durum zarfı kullanılmıştır. Bu tür sözcükler hem sıfat hem de zarf olarak kullanılmaktadırlar. Farklı yapılarda olan bu zarflardan kimileri şöyledir:
Akru/akrun “yavaş”
Amul “sakin, rahat, yavaş”
Çın “doğru, gerçek”
Katıg “katı, sert, sağlam”
Terk/terkin “çabuk, çabucak”
3.Soru
I Tek yazma nüshası vardır.
II İstanbul’da 1917 yılında bir sahafta bulunmuştur.
III Eserin şu anda nerede olduğu bilinmemektedir.
Verilen ifadelerden hangisi Divanu Lugati’t- Türk ile ilgili olarak yanlıştır?
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
I, III |
II, III |
DLT’nin tek yazma nüshası vardır. Bu nüsha Diyarbakırlı Ali Emiri Efendi tarafından İstanbul’da 1917 yılında bir sahafta bulunmuştur. Ali Emiri Efendi sahafta kitabı görünce satın almıştır. Eser hâlen Ali Emiri Efendi’nin bağışladığı kitaplarla kurulmuş olan Millet Kütüphanesi’ndedir.
4.Soru
Karahanlı Türkçesinde ‘Gelecek Zaman’ 1. çoğul şahıs eki aşağıdakilerden hangisinde doğru kullanılmıştır?
kılga men |
çıkargay miz |
katılgu |
atgalır |
bulga sen |
Gelecek Zaman: Üç ayrı ekle kurulur: -gay/-gey, -ga/-ge, -gu/-gü-gay/-gey, -ga/-ge karışık olarak kullanıldığından ikisinin örneklerini birlikte göreceğiz: 1. Tekil Kişi: gay/-gey, -ga/-ge men ekiyle kurulur: iç-gey men “içeceğim” 2. Tekil Kişi: gay/-gey, -ga/-ge sen ekiyle kurulur: bul-ga sen “bulacaksın” 3. Tekil Kişi: gay/-gey, -ga/-ge ekiyle kurulur: açıl-gay “açılacak” 1. Çoğul Kişi: gay/-gey, -ga/-ge miz ekiyle kurulur: çıkar-gay miz “çıkaracağız” 2. Çoğul Kişi: gay/-gey, -ga/-ge siz/sizler ekleriyle kurulur: ay-gay sizler “söyleyeceksiniz” 3. Çoğul Kişi: gay/-gey, -ga/-ge+lar/ler ekiyle kurulur: ay-gaylar “söyleyecekler” Gelecek zaman olarak kullanıldığı örnekler çoğunlukla 3. tekil kişiyledir: ay-gu “söyleyecek”
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Karahanlı Türkçesi bağlaçlarındanıdır?
Bile, Birle |
Taparu |
Üçün |
Kibi |
Adın |
Bile, Birle bağlaçtır.
6.Soru
Aşağıdaki sözcüklerden hangisi eylemden ad yapım ekiyle türetilmiştir?
çıktur- |
baylıḳ |
bitig |
ünde- |
aḍınaġu |
çıktur- “çıkartmak” < çık- -Dur: eylemden eylem türeten ek
baylıḳ “zenginlik” < bay +lXg: addan ad türeten ek
bitig “kitap, Kuran-ı Kerim” < biti- “yazmak” -(X)g: eylemden ad türeten ek
ünde- “çağırmak, seslenmek” < ün “ses” +DA: addan eylem türeten ek
aḍınaġu “başkaları” < aḍın +(a)ġu : addan ad türeten ek
7.Soru
- -13. Yüzyıllar arasında gelişen Karahanlı Türkçesi’nin merkezi neresidir?
Kaşgar |
Nişabur |
Semerkant |
Buhara |
Tebriz |
11. -13. Yüzyıllar arasında gelişen Karahanlı Türkçesi’nin merkezi. Kaşgar’dır.
8.Soru
“keçig” ve “bar?ın” sözcüklerinin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
Eylemden eylem yapan ek ile türetilmişlerdir. |
Addan ad yapan ek ile türetilmişlerdir. |
Her ikisi de ek almamıştır. |
Addan eylem yapan ek ile türetilmişlerdir. |
Eylemden ad yapan ek ile türetilmişlerdir. |
keçig “köprü, geçit” < keç- -(X)g: eylemden ad türeten ek
barkın “yolcu” < bar- -gXn: eylemden ad türeten ek
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi dudak uyumu bakımından eklendikleri sözcüklerin ünlüsü ile uyuma girmeyip düz ünlülü olan eklerdendir?
+AGU |
-GU |
-gıl/-gil |
-Ur |
-sU, -sUn |
-gıl/-gil
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde emir çekimine ait ek bulunmaktadır?
–GUr |
-GUçI |
-sUnI |
-GUz- |
-DUk |
tekil kişi emir kipi için -sU, -sUn, -sUnI eklerinden biri kullanılır.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi “sayı” gruplarından biri değildir?
Asıl Sayılar |
Sıra Sayıları |
Üleştirme Sayıları |
Topluluk Sayıları |
Tamlayan Sayılar |
Sayılar
1.Asıl Sayılar
2. Sıra Sayıları
3. Üleştirme Sayıları
4. Topluluk Sayıları
Doğru cevap E’dir.
12.Soru
Karahanlı Türkçe'sinde gelecek zaman kaç farklı ek ile kurulur ?
5 |
2 |
4 |
3 |
6 |
Karahanlı Türkçe'sinde gelecek zaman 3 farklı ek ile kurulur.
13.Soru
Aşağıdaki kelimelerden hangisi 2.tekil kişi iyelik eki ile oluşturulmuştur?
könülün |
közüm |
könülümiz |
könülüniz |
künleri |
2. Tekil Kişi iyelik eki +(X)? 'dir. Bu ekle oluşturulan tek kelime 'könülün'dür. Doğru cevap A'dır.
14.Soru
Sözcüğün kök veya gövde biçimiyle aynı olan ve ek almayan isim durumlarına ne ad verilir?
yalın durum |
tamlayan durum |
belirtme durumu |
yönelme durumu |
ayrılma durumu |
Sözcüklerin kök ya da gövde biçimiyle aynı olan ve ek almayan isim durumlarına, yalın durum denir. Doğru cevap A’dır.
15.Soru
Hakaniye Türkçesi terimi aşağıdakilerden hangisinin yerine kullanılabilmektedir?
Selçuklu Türkçesi |
Çağatay Türkçesi |
Uygur Türkçesi |
Orhon Türkçesi |
Karahanlı Türkçesi |
Eski Türk yazı dilinden gelişen İslâmî Orta Asya Türk yazı dilinin ilk evresi Karahanlı Türkçesi’dir. Orhon ve Uygur Türkçesinin devamı olan bu dönem Türkçesi için Hakaniye Türkçesi terimi de kullanılmaktadır.
16.Soru
"biligdin urur men sözümke ula" dizesinin Türkiye Türkçesine çevirisi aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Sözüme bilgi ile temel atarım. |
Sözüme bilgi ile başlayacağım. |
Sözüme sevgiyle temel atarım. |
Sözüme bilgi ile başlarım. |
Sözüme bununla temel atarım. |
Sözüme bilgi ile temel atarım.
17.Soru
Kutadgu Bilig’in “yigitlikke açıp avuçgalıkın ayur ”Bölümünden
"esizim yigitlik esizim yigitlik
tuta bilmedim men sini terk kaçıttım" dizelerinin Türkiye Türkçesindeki karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
Yazık oldu gençliğime yazık, ben seni tutamadım çabucak (elden) kaçırdım |
Eyvah gençliğime, yazık bize, ben seni tutamadım çabucak (elden) kaçırdım |
Eyvah gençliğime, yazık gençliğime ben seni bulamadım çabucak (elden) kaçırdım |
Eyvah gençliğime, yazık gençliğime ben seni tutamadım çabucak (elden) kaçırdım |
Eyvah gençliğime, yazık gençliğime ben seni soramadan çabucak (elden) kaçırdım |
Kutadgu Bilig’in “yigitlikke açıp avuçgalıkın ayur ”Bölümünden
"esizim yigitlik esizim yigitlik
tuta bilmedim men sini terk kaçıttım" dizelerinin Türkiye Türkçesinde
"Eyvah gençliğime, yazık gençliğime ben seni tutamadım çabucak (elden) kaçırdım" anlamına gelmektedir.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi isim çekim eklerinden çokluk eklerine örnek olamaz?
baş+lar |
idi+m |
Og(u)l+an |
köŋül+ler |
Er+en |
idi+m “Tanrım” demektir,iyelik ekidir
19.Soru
Hangi seçenekte “emir kipi” çekiminde fiil bulunmaktadır?
iletü maŋa açtı dünyā sözin / |
ular kuş ünin tüzdi ünder ėşin / |
kaz ördek kuġu kıl kalıkıġ tudı/ |
udır ėrdiŋ ėrse tur aç emdi köz / |
yazı taġ kır oprı töşendi yadıp / |
D seçeneğindeki tur ve eşit fiilleri 2. teklik kişi emir çekimindedir.
20.Soru
I. Bütün kişileri ayrı eklerle kurulur.
II. Kişi eki olarak her kişi için farklı ekler kullanılır.
III. "kılsunı" 3. Çoğul kişi ile çekimlenmiştir.
Karahanlı Türkçesi'nde emir kipi ile ilgili yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri söylenebilir?
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
I ve II |
I, II ve III |
3. Tekil kişi -sun/-sün, -su/-sü, -sunı / -süni ekleriyle kurulur.
Doğru cevap D'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ