XI-XIII. Yüzyıllar Türk Dili Ara 24. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Dîvânu Lugati’t-Türk ile ilgili çalışanlardan biri değildir?
Besim Atalay |
Hermann Vámbéry |
Talat Tekin |
Mehmet Vefa Nalbant |
Kelly-Dankoff |
Hermann Vámbéry, Kutadgu Bilig üzerine çalışmıştır. Dîvânu Lugati’t-Türk ile ilgili çalışanlar şu şekildedir: Besim Atalay, Talat Tekin, Mehmet Vefa Nalbant ve Kelly-Dankoff
2.Soru
"Tilkü mü togdı azu börı mü" cümlesinde geçen "azu" kelimesi Karahanlı Türkçesinde ne çeşit bir kelimedir?
Zarf |
İşaret adılı |
Bağlaç |
Zamir |
Sayı |
"Tilkü mü togdı azu börı mü" (Tilki mi doğdu yoksa kurt mu?) cümlesinde geçen "azu" kelimesi Karahanlı Türkçesinde "bağlaç" tır. Doğru yanıt: C'dir.
3.Soru
Yukarıdaki metinde aşağıdaki kelimelerden hangisi yoktur?
biligdin |
ulaşıp |
urur |
men |
sözümke |
biligdin urur men sözümke ula
4.Soru
Karahanlılar devleti kaç yılında bölünmüştür ?
950 |
1047 |
1056 |
840 |
1024 |
Yusuf Kadir Han zamanında birlik sağlama girişimleri artmasına rağmen onun da bu çabaları fayda sağlamamış, oğulları 1047’de Karahanlı devletini paylaşmışlardır.
5.Soru
Karahanlı Türkçesinde kullanılan aşağıdaki bağlaçların hangisi “eğer” anlamında kullanılmaktadır?
apaŋ |
bile |
takı |
birle |
azu |
Karahanlı Türkçesinden önce az sayıda kullanılan ve “eğer” anlamına gelen apaŋ bağlacı, bu dönem metinlerinde daha çok görülür. Örnek: Apaŋ edgü bolsa bu begler özün “Eğer bu beylerin kendileri iyi olursa…” Doğru cevap A’dır.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi topluluk sayısıdır?
Yegirminç |
Tokkuz |
Miner |
Seksün |
Üçegün |
Seçeneklerdeki sayılar sırasıyla yirminci (sıra), dokuz (asıl) , birer (üleştirme), seksen (asıl), her üçü (topluluk)
7.Soru
Aşağıdaki kelimelerden hangisi birinci çoğul kişi iyelik ekini almıştır?
atası |
özümiz |
sezinçiŋiz |
barçası |
künleri |
A ve D seçeneklerindeki sözcükler üçüncü tekil şahıs, C seçeneğindeki sözcük ikinci çoğul şahıs ve E seçeneğindeki sözcük üçüncü çoğul şahıs iyelik eki almıştır. B seçeneğindeki sözcük ise, birinci çoğul şahıs iyelik eki almıştır. Doğru cevap B’dir.
8.Soru
Karahanlı Türkçesinde kapalı /e/ sesi hariç kaç ünlü bulunmkatadır?
9 |
8 |
7 |
6 |
5 |
Karahanlı Türkçesinde kapalı /e/ sesiyle birlikte dokuz ünlü vardır: a, ı, o, u, e, e, i, ö, ü..
9.Soru
Kutadgu Bilig’in kaç nüshası vardır?
3 |
5 |
6 |
8 |
11 |
Kutadgu Bilig’in üç yazma nüshası vardır: Viyana (Herat) nüshası, Mısır nüshası ve
Fergana nüshası.
10.Soru
Aşağıdakilerin hangisi “yavaş” anlamında kullanılan bir durum zarfıdır?
çın |
katıg |
terk |
akrun |
amul |
Seçeneklerdeki durum zarflarının anlamları şöyledir: Çın “doğru, gerçek”, Katıg “katı, sert, sağlam”, Terk/terkin “çabuk, çabucak”, Amul “sakin, rahat, yavaş”. “yavaş” anlamındaki durum zarfı ise Akru/akrun’dur. Doğru cevap D’dir.
11.Soru
I. Tüm Karahanlı Türkçesi metinlerinde önlük-artlık uyumu vardır.
II. Tüm Karahanlı Türkçesi metinlerinde düzlük-yuvarlaklık uyumu vardır.
III. Karahanlı Türkçesi metinlerinde kapalı /e/ sesi kullanılmamıştır.
Yukarıda verilen bilgilerden hangisi veya hangileri doğrudur?
Yalnız I |
I ve II |
I ve III |
II ve III |
I, II ve III |
Karahanlı Türkçesi metinlerinde önlük-artlık uyumu daima korunmuştur. Karahanlı Türkçesinde kapalı /e/ sesiyle birlikte dokuz ünlü vardır ve düzlük-yuvarlaklık uyumuna uymayan sözcükler ve ekler bulunmaktadır. Doğru cevap A'dır.
12.Soru
Karahanlı Türkçesiyle aşağıda verilen cümlelerin Türkiye Türkçesine doğru çevirisi hangisidir?
‘yıparsıg kara başka kafur eşüdüm
tolun teg tolu yüz kayuka elettim’
Misk gibi siyah olan başıma (beyaz) kafur saçtım; |
Misk gibi siyah olan başıma (beyaz) kafur saçtım; |
Misk gibi olan başıma (beyaz) kafur ektim; |
Simsiyah olan başıma (beyaz) kafur saçtım; |
Dolunayda yüzümü gösterdim ve misk gibi siyah |
Karahanlı Türkçesiyle verilen cümlenin Türkiye Türkçesine doğru çevirisi; ‘Misk gibi siyah olan başıma (beyaz) kafur saçtım; dolunay gibi olan yüzü nereye götürdüm.’ şeklindedir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi düzlük-yuvarlaklık Uyumu bakımından eklendikleri sözcüklerin ünlüsü ile uyuma girmeyip yuvarlak ünlülü olan eklerdendir?
-Ur |
-mIş |
+nI |
+DIn |
+DI |
-Ur
14.Soru
Aşağıdaki kelimelerden hangisi hem bağlaç hem de sontakı olarak kullanılmaktadır?
Apan |
Taparu |
Birle |
Basa |
Ara |
‘’Birle’’ kelimesi hem sontakı hem de bağlaç olarak kullanılmıştır. Kanı kan birle yumas - Buşaklık birle erke övke yavuz.
15.Soru
Yusuf Has Hacib, Kutadgu Bilig eserini oluştururken üslup yönünden aşağıdaki yazarlardan hangisinden etkilenmiştir ?
İbn-î Sina |
Firdevsî |
Farabî |
Edip Ahmet |
Eş-Şirazi |
Yusuf Has Ha^cib eserini meydana getirirken gerek nazım örgüsü, gerekse epik üslup açısından Firdevsi^’nin 1010 yılında tamamladığı S¸eh-na^me’sinden etkilenmiş, O’nun Fars- çada yaptığını Türkçede yapmak istemiştir.
16.Soru
Hangi cümlelerden hangisinde sıfat-fiil eki -mak / -mek kelimeye ‘için’ anlamı katmıştır?
Kulak tutġıl ol kün ündeyür ündegüçi |
ol beg Teŋrige tapınġuluk erdi |
elig tuttaçımka egirse muŋa |
bakıġlı okıġlı asıġ alsu tep |
kamuġ tolġan irlür tükel eksiyür |
-gU ve +lık ekinin birleşmesinden oluşan -gUlUk eki, eklendiği eyleme –mak /-mek ya da -mak/-mek için anlamı verir. Bu ek yalnızca B seçeneğindeki tapınġuluk kelimesinde vardır.
17.Soru
“Yaġız yėr yaşıl torku yüzke badı
hıtay arkışı yadtı tawġaç edi” dizelerinin Türkiye Türkçesine çevirisi aşağıdakilerden hangisidir ?
Kara toprak yüzüne yeşil örtü bağladı, Çin kervanı Çin ipekli kumaşını yaydı |
Ova, dağ, kır, vadi, yayılıp döşendi, yamacı ve tepesi yeşil, al giyip süslendi |
Binlerce renkteki çiçekler gülerek açıldı, dünya güzel koku ile misk ve kafur doldu |
Saba rüzgarı karanfil kokusuyla çıktı, dünya sonra tamamiyle misk koktu |
Kaz, ördek, kuğu, kıl kuyruk göğü kapladı, ötüşerek yukarı-aşağı uçuşlar |
“Yaġız yėr yaşıl torku yüzke badı
hıtay arkışı yadtı tawġaç edi” dizelerinin Türkiye Türkçesine çevirisi “Kara toprak yüzüne yeşil örtü bağladı, Çin kervanı Çin ipekli kumaşını yaydı”dizleridir.
18.Soru
“ Kurımış yıgaçlar tonandı yaşıl bezendi yipün al sarıg kök kızıl” dizelerinin Türkiye Türkçesine çevirisi aşağıdakilerden hangisidir?
Doğu rüzgarı doğudan eserek geldi, dünyayı süslemek için cennet yolunu açtı. |
Kafur gidip kara toprak misk kokusuyla doldu, dünya güzelliğini düzenleyip |
İlkbahar rüzgarı kötü kışı sürdü, uzaklaştırdı; parlak ilkbahar yine mutluluk |
Güneş yine yerine dönmüş olacak, balık burcundan koç burcuna dönmüş olacak. |
Kurumuş ağaçlar yeşil elbiseler giydi; mor, al, sarı, mavi, kırmızı (ile) süslendi |
“ kurımış yıgaçlar tonandı yaşıl bezendi yipün al sarıg kök kızıl” dizelerinin Türkiye Türkçesine çevirisi “Kurumuş ağaçlar yeşil elbiseler giydi; mor, al, sarı, mavi, kırmızı (ile) süslendi”dizleridir.
19.Soru
Aşağıdaki zamirlerden hangisi ayrılma durumu eki almıştır?
mende |
mana |
manar |
mundın |
mençe |
+dın ve +dan ekleri ayrılma durumu ekleridir. Doğru cevap D'dir.
20.Soru
Kutadgu Bilig’in Fergana nüshasını bilim dünyasına tanıtan âlim kimdir?
İzzeddin Aydemir |
Joseph von Hammer-Purgstall |
Zeki Velidi Togan |
Şeyhzade Abdürrezzak Bahşı |
Dr. Moritz |
Kutadgu Bilig’in Fergana nüshasının 14. yüzyılın ilk yarısında Harezm coğrafyasında kopyalandığı tahmin edilmektedir. Bu nüsha da Arap harflidir,1914 yılında Fergana’da Zeki Velidi Togan tarafından bulunmuş ve bir yazıyla bilim dünyasına tanıtılmıştır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ