XI-XIII. Yüzyıllar Türk Dili Ara 26. Deneme Sınavı

1.Soru

Atebetü’l-hakayık’ın ilk dörtlüğünün Türkiye türkçesindeki doğru karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?

"biligdin urur men sözümke ula
biligligke ya dost özüŋni ula
bilig birle bulnur sa‘adet yolı
bilig bil sa‘adet yolını bula"

Sözüme bilgi ile temel atarım, ey dost! Bilgiliye yaklaşmaya çalış; mutluluğun yolu bilgi ile bulunur, bilgi edin ve mutluluk bul!

Kemik için ilik ne ise, insan için de bilgi odur; insanın süsü, güzelliği akıldır, kemiğinki ise iliktir. Bilgisiz kişi iliksiz kemik gibi boştur; iliksiz kemiğe kimse el uzatmaz.

İnsanlar bilgi ile tanınır, bilgisiz hayatta iken kaybolmuş gibidir. Bilgili adam ölünce
adı kalır; bilgisiz sağ iken ölüdür.

Bilgili insan değerli dinar (gibi)dir, cahil ve bilgisiz adam değersiz bir akçe (gibi)dir. Bilgili ve bilgisiz ne zaman (nasıl) eşit olur?

Bilgili insan değerli dinar (gibi)dir, cahil ve bilgisiz adam değersiz bir akçe (gibi)dir.
Bilgili ve bilgisiz ne zaman (nasıl) eşit olur?

2.Soru

Aşağıdakilerden hangisi Karahanlıların çıktığı Türk boyu konusu üzerine yapılan teorilerden biri değildir ?

:

T’u-chüe teorisi

C¸igil teorisi

Çağatay teorisi

Karluk teorisi

Yağma teorisi

3.Soru

Karahanlı Türkçesiyle verilen aşağıdaki cümlelerin Türkiye Türkçesine doğru çevirisi hangisidir?
‘elik külmiz oynar çeçekler üze
sıgun muygak agnar yorır tep keze’

Çiçeklerin üzerinde büyük küçük geyikler oynar,
erkek ve dişi karaca yürür, gezer, oynar.

Dağların üzerinde bir sürü geyik oynar,
erkek ve dişi karaca diye gezerek oynar.

Çiçeklerin üzerinde erkek ve dişi geyikler oynar,
büyük küçük karaca yürüyorum diye gezerek oynar.

Çiçeklerin üzerinde erkek ve dişi geyikler oynar,
erkek ve dişi karaca yürüyorum diye gezerek oynar.

Dağların üzerinde erkek ve dişi geyikler oynar,
erkek ve dişi karaca gezinir ve oynar.

4.Soru

Aşağıdaki sözcüklerden hangisinde /ŋ/ ~ /m/ değişimi görülmektedir?

ernek

sınuk

ahsum

mengü

muŋ

5.Soru

Aşağıdaki dizelerin hangisinde düzlük-yuvarlaklık uyumuna aykırı sözcük yoktur?

körügli ne barmu yigü içgü aş

yarag körse hacib ötünse sözüm

okıglı kişiniñ sevinsün canı

bulıt hedye kılsa uşak katreni

bu beglik köki ol könilik yolı

6.Soru

Kutadgu Bilig’in “yigitlikke açıp avuçgalıkın ayur ” Bölümünde kutadgu Biliğ neden bahsetmektedir?

Bilgelik

Gençlik

Yaşlılık

Ülke sevgisi

Aşk

7.Soru

Aşağıdaki kelimelerden hangisi yer zarfı değildir?

Berü

Emdi

Kayuda

Taşra

Astın

8.Soru

“küdezgil tili?ni kel az kıl sözü? ” cümlesindeki küdezgil sözcüğü ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

2. tekil şahıs emir eki almıştır.

2. çoğul şahıs emir eki almıştır.

3. tekil şahıs iyelik eki almıştır.

1. tekil şahıs geçmiş zaman eki almıştır.

2. tekil şahıs geniş zaman eki almıştır.

9.Soru

Aşağıdaki çekimlerden hangisi "sevmek" fiilinin "şartın rivayeti" zamanında çekilmiş halidir ?

sevdim e·rse

sevse erdi

sever erdi

sevdi erdi

sevse ermiş

10.Soru

Karahanlı Türkçesiyle yazılmış metin I ve metin II aşağıdaki hangi eserden alınmıştır?

Atabet’ül- Hakâyık

Divan-ı Hikmet

Kutadgu Bilig

Kitab-ı Dede Korkut

Divan-u Lügât’it- Türk

11.Soru

"udır erdi? erse tur aç emdi köz" dizesinin Türkiye Türkçesine doğru çevirisi aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

Uyuyordunsa haydi şimdi gözünü aç

Uyuyordunsa şimdi kalk gözünü aç

Uyuyordunsa şimdi kalk gözlerini aç

Uyuyorsan eğeer şimdi kalk gözünü aç

Uyuyordunsa şimdiden gözünü aç

12.Soru

Atabetü'l Hakayık ile ilgi olarak söylene hangi ifade yanlıştır?

12. yüzyılda yazılıdığı tahmin edilir

40 bölümden oluşur

Aruzun mütekarip vezniyle yazılmıştır

Giriş bölümü tanrı övgüsüyle başlar

Bilinen dört nüshası vardır

13.Soru

Aşağıdaki yazarlardan hangisi Di^va^nu Lugati’t-Türk U¨zerine çalışmalar yapmıştır ?

Ahmet Bican Ercilasun

Askar Ekewbayev

Kilisli Rıfat Bilge

Hermann Va´mbe´ry

Ame´de´e Jaubert

14.Soru

Karahanlılar türkçesinde ünlü yuvarlaklaşmaları aşağıdaki ünsüzlerden hangisinin etkisi ile oluşmaktadır ?

v

d

k

s

t

15.Soru

Aşağıdakilerden hangisi işteş çatılı bir eylemdir?

süçir-

bilsik-

kuçuş-

bayut-

kėŋür-

16.Soru

Aşağıdakilerden hangisi bilmek fiilinin ikinci tekil kişi emir kipindeki çekimidir ?

Bilgesen

Bilgil

Bilg·u

Bilsesen

Bilersen

17.Soru

Yusuf Has Hacib Kutadgu Bilig'i kimin adına kaleme almıştır?

Yusuf Kadir Han

Bilge Kül Kadır Han

Buğra Karahan

Tavgaç Uluğ Han

Süleyman Arslan Han

18.Soru

Aşağıda Karahanlı Türkçesindeki ünlü uyumu hakkında verilen yargılardan hangisi doğrudur ?

O¨nlük-artlık uyumu daima korunmuştur.

Önlük-Artlık uyumu ilk kez Karahanlılar'da uygulanmıştır.

Düzlük-Yuvarlaklık uyumu daima korunmuştur

Topluluk sayı adı yapan +AG·U eki uyumu bozmaz.

Düzlük-yuvarlaklık uyumuna girmeyen hiçbir sözcük yoktur.

19.Soru

İslamiyet Türkler tarafından X. yüzyılda devlet dini olarak kabul edilmiştir. Bu dinin kutsal kitabı olan Kuran’ın Türkçeye ilk tercümesinin kimin tarafından ve ne zaman yapıldığı bilinmemektedir. Ancak ilk tercümelerin islamiyetin kabul edildiği ..... yüzyıl ya da ...... yüzyılda yapıldığı tahmin edilmektedir.

Yukarıda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

10-12

13-14

11-12

9-10

10-11

20.Soru

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde miktar zarfı kullanılmamıştır?

Bu er ol üküş katurkan

İlig buştı artuk kararttı meŋiz

Kidin telim ükündi

Üküş sözleme söz birer sözle az

Bilip iter işni ökünmez kidin