XI-XIII. Yüzyıllar Türk Dili Ara 4. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Divanu Lügat'it Türk kaç yılında yazılmaya başlanmıştır?
1070 |
1071 |
1072 |
1076 |
1077 |
Yazımına 1072'de başlanmış, 1077'de tamamlanmıştır. Cevap C şıkkıdır
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kutadgu Bilig üzerine çalışma yapmamıştır?
Hermann Vámbéry |
Abdülkadir İnan |
Semih Tezcan |
Agop Dilaçar |
Besim Atalay |
Besim Atalay Dîvânu Lugati’t-Türk'ü Türkiye Türkçesine çevirmiştir.
3.Soru
Hangisi Karahanlı Türkçesinde kullanılan 1. çokluk şahıs emir ekidir?
-galır/-gelir |
-(A)yI(n) |
-sar/-ser |
-gu/-gü (kerek) |
-mat/-met |
Emir kipinin, Bütün kişileri ayrı eklerle kurulur. Kişi eki olarak da her kişi için Türkiye Türkçesinde, Orhon ve Uygur Türkçesinde olduğu gibi farklı ekler kullanılır. 1. Tekil Kişi: -(A)yI(n) ekiyle kurulur.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi düzlük- yuvarlaklık uyumu bakımından eklendikleri sözcülerin ünlüsü ile uyuma girmeyen yuvarlak ünlülü eklerdendir?
-mIş belirsiz geçmiş zaman eki |
+nI belirtme durumu eki |
+DIn ayrılma durumu eki |
-gıl/-gil 2. tekil kişi emir eki |
-Ur fiilden fiil yapma eki |
Düzlük-yuvarlaklık Uyumu bakımından eklendikleri sözcüklerin ünlüsü ile uyuma girmeyip yuvarlak ünlülü olan ekler:
- +AGU topluluk sayı adı yapan ekler
- -GU gelecek zaman/gereklilik eki
- -Ur fiilden fiil yapma eki
- -sU, -sUn, -sUnI 3. tekil kişi emir kipi
- -U ulaç eki
- -GUçI eki
- -GUz- eylemden eylem yapan ek
- -GUr- eylemden eylem yapan ek
- -DUk sıfat-fiil eki
- -DUr- eylemden eylem yapan ek
- -DÜz- eylemden eylem yapan ek
Doğru cevap E'dir.
5.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde asıl fiil+ulaç+yardımcı fiil yapısında birleşik fiil yoktur?
köni tiyü bilsün kişiler seni?
|
bilip iter işni ökünmez kidin?
|
kalı yandru yansa kaçumaz adak
|
körü barsa yinçke sakış hendese
|
ma?a bütsü mindin tiyü bilmesü
|
6.Soru
“Yazı tag kır oprı töşendi yadıp etindi kolı kaşı kök al kedip” dizelerinin Türkçesi aşağıdakilerden hangisidir ?
Kara toprak yüzüne yeşil örtü bağladı, Çin kervanı Çin ipekli kumaşını yaydı |
Ova, dağ, kır, vadi, yayılıp döşendi, yamacı ve tepesi yeşil, al giyip süslendi |
Binlerce renkteki çiçekler gülerek açıldı, dünya güzel koku ile misk ve kafur doldu |
Saba rüzgarı karanfil kokusuyla çıktı, dünya sonra tamamiyle misk koktu |
Kaz, ördek, kuğu, kıl kuyruk göğü kapladı, ötüşerek yukarı-aşağı uçuşlar |
Yazı tag kır oprı töşendi yadıp etindi kolı kaşı kök al kedip” dizelerinin Türkçesi “Ova, dağ, kır, vadi, yayılıp döşendi, yamacı ve tepesi yeşil, al giyip süslendi”dizleridir.
7.Soru
Aşağıdaki fiillerden hangisi belirli geçmiş zaman ile çekimlenmemiştir?
Keçürdüm |
Kizlemişsen |
Kördiler |
Tuttumız |
Bardı |
"Kizlemişsen" belirsiz geçmiş zaman 2. tekil şahıs ile çekilmiştir.
8.Soru
Karahanlı devresine ait hangi eserde gelecek zamanın hikâyesi için bolgaytı “olacaktı”, ölmegetiler “ölmeyeceklerdi” biçimleri kullanılmıştır?
i
Kutadgu Bilig |
Atebetü’l-Hakayık |
Dîvânu Lûgati’t-Türk |
Ahmed Yesevî |
Kuran Tercümesi |
Gelecek Zamanın Hikâyesi:
buzgay erdi “bozacaktı” (KB 3464), kalgay erdi “kalacaktı” (KB 3656, 6059), bolgay erdim “olacaktım” (KTer. 38/64b1=63:10),
Kuran Tercümesinde gelecek zamanın hikâye birleşik çekiminde farklı bir yapıyla karşılaşmaktayız:
bolgaytı “olacaktı” (37/17b2=47:21) < bolgay erti
ölmegetiler “ölmeyeceklerdi” (25/21a2=3:156) < ölmegey erti
9.Soru
Aşağıdakilerin hangisinde Karahanlı Türkçesi eşitlik durumu (ekvatif) eki durumu gösterilmiştir?
+çA |
+CA |
+ÇI |
+lA |
+cA |
Karahanlı Türkçesi eşitlik durumu (ekvatif) eki durumu eki +çA biçimindedir. Bu ekin +ça ve +çe değişken biçim birimleridir. Doğru cevap A’dır.
10.Soru
"eşitgil biliglig negü tep ayur" ifadesinde aşağıdaki eklerden hangisi bulunmaktadır?
emir kipi |
sıfat-fiil eki |
gelecek zamanın hikâyesi |
geniş zamanın hikâyesinin şartı |
şimdiki zaman 2. çoğul kişi eki |
Dinle, bilgili (kişi) ne diyor: "eşitgil" emir kipi (-gil)
11.Soru
Aşağıdaki hangi beyitte “sıfat-fiil” bulunmaktadır?
yorıġlı bulıt tėg yigitlikni ıdtım / tüpi yėl kėçer tėg tiriglik tükettim |
esizim yigitlik esizim yiğitlik / tuta bilmedim men sini terk kaçıttım |
yana kėlgil emdi yigitlik maŋa sen / ayada tutayın aġı çuz töşettim |
yıparsıġ kara başka kāfūr eşüdüm / tolun teg tolu yüz kayuka ėlettim |
esirkep açır-men saŋa ay yiğitlik / |
A seçeneğinde bulunan “yorıġlı” kelimesi yürüyen anlamında olup kelilme yorı- fiiline –ġlı sıfat-fiil eki getirilmiştir.
12.Soru
"tili? bekte tutgıl tişi? sınmasun" cümlesindeki "tili?" kelimesini analiz eden doğru seçenek hangisidir?
Eşitlik durum eki kullanılmıştır. |
Yönelme durum eki kullanılmıştır. |
Ayrılma durum eki kullanılmıştır. |
Ekli belirtme durumu kullanılmıştır. |
Eksiz belirtme durumu kullanılmıştır. |
Cümlede geçen "tili?" kelimesinde eksiz belirtme durumu kullanılmıştır.
13.Soru
Dîvânu Lugati’t-Türk’ün kaç yazma nüshası vardır?
1 |
2 |
3 |
5 |
7 |
Dîvânu Lugati’t-Türk’ün tek yazma nüshası vardır.
14.Soru
Kutadgu Bilig'in kaç nüshası vardır?
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Viyana. Mısır ve Fegana nüshası olmak üzere 3 nüshadır. Cevap C şıkkıdır
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Karahanlı Türkçesinde kullanılan işaret zamirlerinden (adıl) biridir?
men |
egü |
siler |
ol |
dın |
Karahanlı Türkçesindeki işaret adılları şunlardır: bu, bular, ol. Doğru cevap D’dir.
16.Soru
Dîvânu Lugati’t-Türk hakkında ilk çalışma kimin tarafında yapılmıştır?
Zeki Velidi Togan |
Ali Emiri |
Kilisli Rıfat Bilge |
Carl Brockelmann |
Besim Atalay |
Dîvânu Lugati’t-Türk hakkında ilk çalışma, Ali Emiri tarafından bulunan ve yayımlanmak üzere sadece Kilisli Rıfat Bilge’ye verildiğinden, ilk yayın O’nun tarafından yapılmıştır.
17.Soru
Aşağıdaki zamanların hangisinde birleşik fiil çekim ekleri kullanılmaz ?
Belirli Geçmiş Zaman |
Rivayet Birleşik Zaman |
Geniş Zamanın S¸artı |
Gelecek Zamanın Hika^yesi |
Hika^ye Birleşik Zaman |
Belirli geçmiş zaman sadece tek ek alarak çekilmektedir. Örneğin : "Bul-dun". Diğer zamanlar ise birleşik fiil eklerinin kullanıldığı zamanlardır.
18.Soru
Aşağıdaki kelimelerden hangisinde /?/ ~ /m/ değişimi görülmektedir?
~ ernek |
~ ahsum |
~ sınuk |
~ mengü |
~ budgay |
~ ahsum
19.Soru
"Edibni? yiri atı Yüknek erür
Safalıg ‘aceb yir kö?üller yarar
Atası atı mahmud-ı yükneki
Edib mahmud oglı yok ol hiç şeki"
Yukarıdaki dörtlük hangi eserin içerisinde yer almaktadır?
Divanu Lügati't-Türk |
Kutadgu Bilig |
Atabetü'l-Hakayık |
Mesnevi |
Fihi Ma Fih |
Dörtlük okunduğunda Edib isminin geçtiği görülmektedir. Bu isim Atabetü'l-Hakayık adlı eserin yazarı olan Edib Ahmed bin Mahmud Yükneki'dir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Karahanlı Türkçesindeki iyelik eklerinden biridir?
+lAr |
+(X)mIz |
+ı/+i/ |
+ka/+ke/ |
+da/+de/ |
Karahanlı Türkçesinde iyelik ekleri, Orhon ve Uygur Türkçesindeki gibi ses uyumlarına uyar. İyelik ekleri şunlardır:
1. Tekil Kişi: +(X)m
2. Tekil Kişi: +(X)?
3. Tekil Kişi: +(s)I(n+)
1. Çoğul Kişi: +(X)mIz
2. Çoğul Kişi: +(X)?Iz
3. Çoğul Kişi: +(s)I(n+), +lArI(n+): 3. çoğul kişi iyelik eki olarak +(s)I da kullanılmaktadır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ