XI-XIII. Yüzyıllar Türk Dili Final 14. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Arapçayı öğretmek için yazılmış olan Harezm Türkçesi eseri aşağıdakilerden hangisidir?
Mi‘rac-name |
Hüsrev ü Şirin |
Mukaddimetü ’l-Edeb |
Muhabbet-name |
Oguz Kagan Menakıbı |
Mukaddimetü ’l-Edeb (Edebe Giriş), Zamahşeri tarafından Arapçayı öğretmek için 1128-1144 yılları arasında yazılıp Harezm şahı Atsız [1075-1144]’a sunulmuştur. Arapçayı öğrenmek isteyenler için kısa cümleler ve kelimelerden oluşan bir sözlük olan Mukaddimetü’l-Edeb isimler, fiiller, isim ve fiil dışındaki dil bilgisi unsurları, isim çe-kimi, fiil çekimi diye beş ana bölümden oluşmaktadır.
2.Soru
"Kesgeymen" kelimesi hangi zamana göre çekimlenmiştir ?
Geniş zaman |
Bilinen geçmiş zaman |
Gelecek zaman |
Geçmiş zaman |
Emir kipi |
"Kesgeymen" kelimesi gelecek zamana göre çekimlenmiştir.
3.Soru
Harezm Türkçesinin esas dil özelliklerini oluşturan boylar, aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Oğuz - Kıpçak - Kanglı |
Uygur - Oğuz - Selçuklu |
Kıpçak - Kazak - Uygur |
Kazak - Çiğil - Harezm |
Karahanlı - Çağatay - Göktürk |
Harezm Türkçesinin esas dil özelliklerini Oğuz, Kıpçak ve Kanglı boylarının ağızlarından alınan kelime ve şekil bilgisi oluşturur
4.Soru
Harezm Türkçesi Orta Türkçe döneminin kaçıncı basamağını teşkil eder?
ikinci |
üçüncü |
dördüncü |
beşinci |
altıncı |
harezm türkçesi Orta Türkçe döneminin ikinci basamağını teşkil eder. Cevap: A
5.Soru
Türk edebiyatındaki kırk hadis çevirilerinin ilk örneği olan Nehcü ’l-Faradis ile ilgili asagidaki bilgilerden hangisi dogru degildir?
Nehcü ’l-Faradis Mahmud bin‘Ali tarafından yazilmistir. |
Nehcü ’l-Faradis, 1357-1358 yıllarında yazılmıştır |
Eser onar fasıllı iki baptan meydana gelmektedir |
Eser, dünya ve ahirette mutlu olmak için gerekli Müslümanlık bilgilerini verir. |
Üslubu gayet sade ve açıktır. |
Türk edebiyatındaki kırk hadis çevirilerinin ilk örneği olan Nehcü ’l-Faradis Mahmud bin
‘Ali tarafından 1357-1358 yıllarında yazılmıştır.
Eser onar fasıllı dört baptan meydana gelmektedir. Birinci bap Hz. Peygamberi, ikinci
bap dört halifeyi, üçüncü bap ehli beyti ve dört imamı, dördüncü bap Allah’a hoş gelmeyen
amelleri anlatır. Her fasıl Arapça bir hadisle başlar, Türkçe çevirisi verildikten sonra
İslam âlimlerinin eserlerinden o hadisin manasını aydınlatan kısımlar tanık olarak verilir.
Eser, dünya ve ahirette mutlu olmak için gerekli Müslümanlık bilgilerinin el kitabı gibidir.
Üslubu gayet sade ve açıktır. Edebi yönden çok değerli olmasa da Türk dilinin önemli bir
yadigârı olması kıymetini artırmaktadır. Dogru cevap C`dir.
6.Soru
KISASÜ ’L-ENBİYA ile ilgili asagidakilerden hangisi yanlistir?
Harezm Türkçesi döneminin ilk eseridir. |
Dini konuları edebi bir dille nakledilmistir. |
Arapça ve Türkçe manzumelere yer verilmiştir. |
Eserin en eski nüshası Londra British Museum Add. 7851’de muhafaza edilen nüshasıdır. |
Eser peygamberlere ve din büyüklerine yazılmış kasidelerden ibarettir. |
Harezm Türkçesi döneminin ilk eseridir. Nasiru’d-din bin Burhanu’d-din arRabguzi tarafından 1310-1311 yılında yazılıp Nasiru’d-din Tok Buga’ya sunulan
Farsça bir eserin Türkçeye uyarlanmış hâlidir. Peygamber kıssalarını konu alan eserde
Rabguzi, dini konuları edebi bir dille nakletmiş, Arapça ve Türkçe manzumelere yer vermiştir. Eserde peygamberlere ve din büyüklerine yazılmış kasidelerden başka aşk, tabiat gibi konuların işlendiği manzumeler de bulunmaktadır. Eserin Londra’da bir, Saint
Petersburg’da altı, Paris’te bir, Bakü’de bir ve İsveç’te iki nüshası vardır. Kazan’da birkaç defa basılmıştır. En eski nüshası Londra British Museum Add. 7851’de muhafaza
edilen nüshasıdır
7.Soru
Mukaddimetü’l-Edeb’te geçen Türkçe yarulķı kėce ibaresinin günümüz Türkçesindeki karşılığı nedir?
keçe halı |
keçi yavrusu |
ipekli peçe |
önceki gece |
yarın akşam |
Mukaddimetü’l-Edeb’te geçen Türkçe yarulķı kėce ifadesi “önceki gece” anlamındadır.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Harezm Türkçesinde gelecek zaman sıfat-fiil ekini örnekler?
keldeçi yazukı |
kıldukum işlerniñ |
aymış sözleriñdin |
togmazdın aşnu |
kötrü bilmegeni üçün |
kel+deçi yazukı : gelecek günahı
9.Soru
Hangisi emir kipiyle çekimlenmemiştir?
ayayı |
ėşitgil |
kılġatı |
körsüni |
tutuŋlar |
A seçeneğindeki ayayı “söyleyeyim”, B’deki ėşitgil “işit, dinle”; D’deki körsüni “görsün” ve E’deki tut-uŋlar “tutunuz” hep emir kipinde çekimlenmiştir. Oysa C seçeneğindeki kılġatı “yapacaktı” ise gelecek zamanın hikâyesi çekimindedir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türkiye Merkez Bankası’nca alım satım konusu yapılan dövizler arasındadır?
Danimarka Kronu |
Fin Markkası |
Hindistan Rupisi |
İsrail Şekeli |
Kolombiya Pesosu |
Türkiye Merkez Bankası’nca alım satım konusu yapılan dövizler ABD Doları, Avustralya Doları, Bulgar Levası, Danimarka Kronu, Euro, İngiliz Sterlini, İran Riyali, İsveç Kronu, İsviçre Frangı, Japon Yeni,Kanada Doları, Kuveyt Dinarı, Norveç Kronu, Rumen Leyi, Rus Rublesi ve Suudi Arabistan Riyali’dir.
11.Soru
Türkiye Türkçesi’ne çevrilmiş hali “Gönül, nefis ve ruhun bir hulasasadır. Bunlardan birisi galip gelirse öbürüne ilgi gösterir.” Olan beyitin Harezm Türkçesi’ndeki karşılığı aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
köñül nefs beyanı èşit tiñlegil - bu èkkisi bir neñ munı añlagıl |
fesadını tilese bolur atı nefs - salahnı tilese köñül soñlagıl |
köñül tut kulak aç yakin bil munı - ayur nè kim anlar körer közleri |
köñül nefs ü ruhdın netice èrür - galib bolsa biri añar yüz urur |
takı köp meşayih bu yol sözleri köñül nefs beyanı ayur özleri |
Türkiye Türkçesi’ne çevrilmiş hali “Gönül, nefis ve ruhun bir hulasasadır. Bunlardan birisi galip gelirse öbürüne ilgi gösterir.” Olan beyitin Harezm Türkçesi’ndeki karşılığı “köñül nefs ü ruhdın netice èrür - galib bolsa biri añar yüz urur” şeklindedir.
12.Soru
Aşağıdaki kelimelerden hangisi yer zarfı değildir?
Berü |
Emdi |
Kayuda |
Taşra |
Astın |
Emdi kelimesi zaman zarfıdır.
13.Soru
Kutadgu Bilig’in kaç nüshası vardır?
3 |
5 |
6 |
8 |
11 |
Kutadgu Bilig’in üç yazma nüshası vardır: Viyana (Herat) nüshası, Mısır nüshası ve Fergana nüshası.
14.Soru
Harezm Türkçesi döneminin ilk eseridir. Nasiru’d-din bin Burhanu’d-din arRabguzi tarafından 1310-1311 yılında yazılıp Nasiru’d-din Tok Buga’ya sunulan Farsça bir eserin Türkçeye uyarlanmış hâlidir.
Yukarıda özellikleri verilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
Nehcü'l Ferâdîs |
Muinü'l-Murîd |
Muhakemetü'l Lugateyn |
Kısâsü'l Enbiyâ |
Divan-ı Hikmet |
Harezm Türkçesi döneminin ilk eseridir. Nasiru’d-din bin Burhanu’d-din arRabguzi tarafından 1310-1311 yılında yazılıp Nasiru’d-din Tok Buga’ya sunulan Farsça bir eserin Türkçeye uyarlanmış hâlidir.
Yukarıda özellikleri verilen eser Kısâsü'l Enbiyâ'dır.
15.Soru
tiriglikke tatgı süçig can sevinçi
yigitlik teg edgü yok ermiş ayıttım
Yukarıdaki dizelerde yer alan ‘’ tiriglikke’’ sözcüğünün karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
Çocukluk |
Yaşlılık |
Yiğitlik |
Gençlik |
Korkaklık |
Gençlik
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türkiye Merkez Bankası’nca alım satım konusu yapılan dövizler arasında değildir?
Danimarka Kronu |
Rumen Leyi |
Hindistan Rupisi |
Norveç Kronu |
Rus Rublesi |
Türkiye Merkez Bankası’nca alım satım konusu yapılan dövizler ABD Doları, Avustralya Doları, Bulgar Levası, Danimarka Kronu, Euro, İngiliz Sterlini, İran Riyali, İsveç Kronu, İsviçre Frangı, Japon Yeni,Kanada Doları, Kuveyt Dinarı, Norveç Kronu, Rumen Leyi, Rus Rublesi ve Suudi Arabistan Riyali’dir.
17.Soru
Karahanlı Devleti'nin kurucusu aşağıdakilerden hangisidir?
Kaşgarlı Mahmud |
Kutadgu Bilig |
Yusuf Kadir Han |
Bilge Kül Kadir Han |
Mete Han |
Karahanlı devletinin kurucusu Bilge Kül Kadır Han’dır.
18.Soru
“birinçisige” kelimesinin çözümlenmesi aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
birinçisige ‘birincisi’ +ge, +si, +çi, birin (< birin+çi+si+ge) |
birinçisige ‘birincisine’ +gesi, +inçi, bir (< bir+inçi+sige) |
birinçisige ‘birincisine’ +ge, +si, +inçi, bir (< bir+in+çisi+ge) |
birinçisige ‘birincisine’ +ge, +si, +in, +çi, bir (< bir+in+çi+si+ge) |
birinçisige ‘birincisine’ +ge, +si, +inçi, bir (< bir+inçi+si+ge) |
Bu kelimenin doğru çözümlenişi “birinçisige ‘birincisine’ +ge, +si, +inçi, bir (< bir+inçi+si+ge)” şeklindedir.
19.Soru
"korkur e·rdim" "tiler e·rdim" Tırnak içerisinde bulunan fiiller hangi zamanda çekilmiştir ?
"korkur e·rdim" "tiler e·rdim" Tırnak içerisinde bulunan fiiller hangi zamanda çekilmiştir ?
Belirli Geçmiş Zamanın Hika^yesi |
Geniş Zamanın Hikayesi |
Gelecek Zamanın Hika^yesi |
Belirsiz Geçmiş Zamanın Hika^yesi |
Belirli Geçmiş Zamanın S¸artı |
Belirli Geçmiş Zamanın Hika^yesinin çekiminde fiil önce belirli geçmiş zamana göre çekilir ve daha sonra er+di eki getirilir.
20.Soru
Aşağıda zarf-fiil eki almış sözcüklerin hangisinde ek sözcüğe “-mak için” anlamı katmıştır?
ulaşu
|
eksümedin
|
tutgınça
|
körgeli
|
alıp
|
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ