XI-XIII. Yüzyıllar Türk Dili Final 15. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Belirli geçmiş zamanın hikâyesi ile çekimlenmiş söyledimdi kelimesinin Karahanlı Türkçesindeki karşılığı hangisidir ?
Kıldım erdi |
Ayttılar ėrdi |
Aydım erdi |
Korkur ėrdim |
Törütülmiş ėrdiŋ |
Belirli geçmiş zamanın hikâyesi ile çekimlenmiş söyledimdi kelimesinin Karahanlı Türkçesindeki karşılığı aydım erdidir.
2.Soru
Karahanlı Türkçesindeki durum ekleriyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Tamlayan durumu eki +(n)X?’nın yanı sıra +nIg biçi- mi de vardır.
|
Yönelme durumu eki +ka/+ke; +ga/+ge, +a, +e ve +?a/+?e’dir.
|
Yön gösterme durumu için sadece +ra, +re ve +ru, +rü ekleri kullanılır.
|
Eşitlik durumu eki +çA’dır.
|
Vasıta durumu eki +(X)n’dır.
|
3.Soru
Türk edebiyatındaki kırk hadis çevirilerinin ilk örneği olan Cennetlerin Açık Yolu’nun tamamının yazıçevrimi ne zaman yapılmıştır?
1956 |
1938 |
1984 |
1958 |
1923 |
Eserin İstanbul (Yeni Cami Kütüphanesi), Paris, Kazan, Kırım’da nüshaları bulunmaktadır. Yeni Cami nüshası tam ve harekeli olması bakımından önemlidir. Paris nüshası baştan ve sondan eksiktir. Yeni Cami nüshası 1956’da János ECKMANN tarafından tıpkıbasım olarak yayınlanmış, Ali Fehmi KARAMANLIOĞLU ise eserin dil özellikleri üzerinde durarak metnin bir kısmının yazıçevrimini yapmıştır. Eserin tamamının yazıçevrimi 1984’te yayımlanmıştır.
4.Soru
Karahanlı Türkçesinde ‘durum zarfı’ aşağıdaki cümlelerin hangisinde kullanılmıştır?
Kudruġ az tügdümiz. |
Kelgil amul oynayalım. |
Telim aydıŋ. |
Artuk aŋar sevingil. |
Bu er ol üküş katurkan. |
Karahanlı Türkçesiyle yazılmış eserlerde oldukça çok sayıda durum zarfı kullanılmıştır. Bu tür sözcükler hem sıfat hem de zarf olarak kullanılmaktadırlar. Farklı yapılarda olan bu zarflardan kimileri şöyledir: Akru/akrun “yavaş” Akrun aŋar sevingil “ona yavaş, sakin biçimde sevin” Amul “sakin, rahat, yavaş” Kelgil amul oynayalım “gel sakin sakin oynayalım” Çın “doğru, gerçek” Çın aydıŋ “doğru söyledin” Katıġ “katı, sert, sağlam” Kudruġ katıġ tügdümiz “kuyruğu sıkı bağladık” Terk/terkin “çabuk, çabucak” Terkin kel “çabuk gel”
5.Soru
Kısâsü'l Enbiyâ'nın en eski nüshası nerede bulunmaktadır?
Paris |
Bakü |
Londra |
İsveç |
Saint Petersburg |
Kısâsü'l Enbiyâ'nın en eski nüshası Londra'da bulunmaktadır.
6.Soru
Karahanlı Türkçesinde “-UR” ekinin işlevi aşağıdakilerden hangisidir?
Topluluk sayı adı yapan ek |
Eylemden eylem yapan ek |
Fiilden fiil yapma eki |
Ulaç eki |
Gelecek zaman eki |
-UR” fiilden fiil yapan ektir. Karahanlı Türkçesinde işlev görmektedir. Örnek: BışUr pişirmek anlamındadır.
7.Soru
Türk edebiyatındaki kırk hadis çevirilerinin ilk örneği olan Nehcü ’l-Feradis kim tarafından yazılmıştır?
Mahmud bin Ali |
Genceli Nizami |
Muhammed bin Ahmet |
Mansur Bahşı |
Muhammed Hoca Bey |
Türk edebiyatındaki kırk hadis çevirilerinin ilk örneği olan Nehcü ’l-Feradis Mahmud bin ‘Ali tarafından yazılmıştır.
8.Soru
Hüsrev ü Şirin'i Türkiye'de ilk çalışan Necmeddin HACIEMİNOĞLU eseri nerede ne zaman yayımlamıştır?
1968’de Ankara'da |
1968’de İstanbul'da |
1383’de İskenderiye’de |
1383’de İstanbul'da |
1968'de İzmir'de |
1968’de İstanbul'da yayımlamıştır. Doğru cevap B seçeneğidir.
9.Soru
"körkütüp" kelimesinin çözümlenmesi aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
kör+kü+tüp |
körk+ü+üp |
körküt+üp |
kö+r+kü+tüp |
körkü+t+üp |
körküt+üp
10.Soru
+nI eki aşağıdaki eklerden hangisidir?
Belirtme durumu eki |
Ayrılma durumu eki |
Sıfat-fiil eki |
Belirli geçmiş zaman 3. tekil kişi |
İyelik eki |
+nI eki, belirtme durumu ekidir.
11.Soru
Hangi cümlede eklendiği fiile ‘-mak için’ anlamı katan zarf-fiil eki vardır?
elig tutgınça ot tut |
yılkı yazın atlanur/ otlap anın etlenür |
vebal kötrü bardı özele söküş |
ölümke basıkma kelir algalı |
kereksiz sözini kömüp kizleyür |
Yalnızca D seçeneğindeki cümlede eklendiği fiile ‘-mak için’ anlamı katan bir zarf-fiil eki bulunmaktadır:
-gAlI: Eklendiği fiile ‘-mak için’ anlamı katar. Asıl eylemin amacını ifade eder. Günümüz Türkçesindeki biçimi -AlI’dır.
ölümke basıkma kelir algalı “ölümü yendim sanma seni almak için gelir” (KB 5145)
ne iş tuş kadaşlar yüzin körgeli “eş dost ve kardeşlerinin yüzünü görmek için” (KB 4921)
yakadakı yalgagalı eligdeki ıçgınur “ yakadaki yalanırken eldeki kaybedilir” (DLT I 253)
12.Soru
Harezm bugün hangi ülkelerin sınırları içinde yer almaktadır?
Arnavutluk ve Makedonya |
Yunanistan ve Bulgaristan |
Özbekistan ve Türkmenistan |
Türkiye ve Suriye |
Afganistan ve İran |
Harezm, Aral Gölü’ne dökülen Ceyhun nehrinin her iki tarafında uzanan bölgeye verilen addır. Bugün Özbekistan ve Türkmenistan sınırları içinde kalmaktadır.
13.Soru
‘rozini’ kelimesinin Türkiye Türkçesindeki karşılığı nedir?
yönden |
sanı |
çoğu |
bahçe |
nasip |
rozini ‘nasip’ : +ni, rozi (< rozi+ni)
14.Soru
Eserin tek yazma nüshası Uygur harfli olup Paris Bibliothèque Nationale’de olup, bu yazma 1436’da Herat’ta Mansur Bahşı tarafından istinsah edilmiş eser aşağıdakilerden hangisidir?
Kısasü’l-Enbiya |
Hüsrev ü Şirin |
Mi‘rac-name |
Oguz Kagan Menakıbı |
Muhabbet-name |
Mi‘rac-name Mi‘rac-name, üslup ve konu bakımından Nehcü’l-Feradis’e benzeyen yazarsız bir eserdir. Miraç vakasını anlatan bu eser Nehcü’l-Feradis adlı bir eserden tercüme edilmiştir. Eserin tek yazma nüshası Uygur harfli olup Paris Bibliothèque Nationale’dedir. Bu yazma 1436’da Herat’ta Mansur Bahşı tarafından istinsah edilmiştir.
15.Soru
Kısasü’l-Enbiya’nın en eski nüshası aşağıdaki şehirlerin hangisinde bulunmaktadır?
Paris |
Kahire |
Viyana |
Londra |
Taşkent |
En eski nüshası Londra British Museum Add. 7851’de muhafaza edilen nüshasıdır
16.Soru
Harezm Türkçesinin esas söz varlığını, hangi boylarının ağızlarından alınan kelimeler oluşturur?
Oğuz, Kimek ve Kun |
Kimek, Kıpçak ve Kanglı |
Oğuz, Kıpçak ve Kanglı |
Kanglı, Kimek ve Kun |
Kun, Oğuz ve Kanglı |
Harezm Türkçesinin esas söz varlığını Oğuz, Kıpçak ve Kanglı boylarının ağızlarından alınan kelimeler oluşturur.
Doğru Cevap C'dir
17.Soru
Harezm Türkçesinde "yarıp" sözcüğünün Türkçe karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
Parlayıp |
Yarmak |
Parçalamak |
Bölmek |
Işıltı |
"yarıp" sözcüğü "parlayıp" anlamına gelir.
18.Soru
A. | şahr | ğurra | sirar |
F. | mah | avval-i mah | ahir-i mah |
T. | ? | ? | ? |
M. | sara | yekin sara | sara’in köl |
Yukarıda farklı dillerde karşılıkları verilen kelimelerin Türkiye Türkçesi’ndeki karşılıkları aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla ve doğru olarak verilmiştir?
Ay- ay başı- ay sonu |
Ay sonu- ay- ay başı |
Ay- ay sonu- ay başı |
Ay başı- ay- ay sonu |
Ay başı- ay sonu- ay |
Şahr- ay
Ğurra- ay başı
Sirar- ay sonu, anlamına gelmektedir.
19.Soru
"keçelerdin" kelimesinin çözümlenmesi aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
keçe+ler+din |
keç+e+ler+din |
ke+çe+ler+din |
keç+eler+din |
keçe+lerdin |
keçe+ler+din
20.Soru
"sabır > sabur; böri > börü; yöri- > yörü" örnekleri incelendiğinde Harezm Türkçesi ses özellikleriyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
İsim çekim ekleri kullanılır. |
Ünsüz değişmeleri vardır. |
İsmin yönelme hâli vardır. |
Ünlü yuvarlaklaşması görülür. |
İsmin ilgi hâli vardır. |
Verilen kelimeler Harezm Türkçesindeki ünlü yuvarlaklaşmasına örnektir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ