XI-XIII. Yüzyıllar Türk Dili Final 26. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
"bolgaymen" kelimesinin Türkiye Türkçesindeki karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
oluyormuş |
olacağım |
ölürse |
olmamış |
öleceksin |
bolgaymen "olacağım" : -men, -gay, bol- (< bol-gay-men)
2.Soru
Karahanlı Türkçesinde belirli geçmiş zamanda 3.tekil kişi hangi ek ile kurulur ?
{-DXm} eki |
{-DI} eki |
{-DXŋ} eki |
{-DXmXz} eki |
{-DXŋXz} eki |
Karahanlı Türkçesinde belirli geçmiş zamanda 3.tekil kişi {-DI} ekiyle kurulur.
3.Soru
“Yılnın ülüşdin bir ülüş” sözcüğünün Türkiye Türkçesi’ndeki karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
Gecenin bir bölümü |
Gündüzün bir bölümü |
Yılın aylarından bir ay |
Yılın mevsimlerinden bir mevsim |
Kışın son gecesi |
Yılnıñ ülüşdin bir ülüş sözcüğünün Türkiye Türkçesi’ndeki karşılığı “yılın mevsimlerinden bir mevsim” şeklindedir.
4.Soru
9. ve 10. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplandırınız.
Gene bu çaḳ- (8) da oñ çañaḳda altun ḳaġan (9) tegen bir ḳaġan bar ėrdi. Oşbu Altun 14 (1) Ḳaġan Oġuz Ḳaġanġa ėlçi yumşap (2) yiberdi. Köp telim altun kümüş tartıp, köp telim (3) ḳız yaḳut taş alıp, köp telim erdiniler yiber- (4) ip yumşap, Oġuz Ḳaġanġa suyurḳap (5) bėrdi; aġızıġa baḳındı. Yaḳşı bigü birle (6) dostluḳ ḳıldı. Anuñ birle amıraḳ (7) boldı.
Metinde hangi ek bulunmaz?
isimden isim yapma eki |
fiilden fiil yapma eki |
zarf-fiil |
sıfat-fiil |
isim-fiil (mastar) |
Metinde “dostluḳ, elçi” kelimelerinde isimden isim, “baḳındı” kelimesinde fiilden fiil, “yumşap, suyurḳap, alıp” kelimelerinde zarf-fiil, “tegen” kelimesinde ise sıfat-fiil eki bulunmaktadır. Ancak metinde isim-fiil (mastar) eki almış bir kelime yoktur.
5.Soru
Harezm bölgesi ile ilgili aşağıda verilen seçeneklerden hangisi yanlıştır?
Özbekistan ve Türkmenistan sınırları içindedir. |
Coğrafi konumu savunulmasını kolay fethini güç kılmıştır. |
11. yüzyılda Emevilerin hakimiyetine girmiştir. |
Arapların fethine kadar Afrigoğullarının yönetiminde kalmıştır. |
Konumu bakımından önemli bir ticaret merkezi olmuştur. |
Harezm bölgesi Emeviler tarafından 717 yılında fethedilmiştir. 1017' de dolayısıyla 11. yüzyılda ise Gaznelilerin eline geçmiştir.
6.Soru
Mukaddimetü’l-Edeb’te geçen Türkçe bıltur kelimesinin günümüz Türkçesindeki karşılığı nedir?
bu defa |
bu yıl |
bir yıldır |
geçen yıl |
bulut |
Mukaddimetü’l-Edeb’te geçen Türkçe bıltur ifadesi “geçen yıl” anlamındadır.
7.Soru
Kutb’un Hüsrev ü Şirin’i ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
Kutb’un Hüsrev ü Şirin’i 4370 beyitten oluşur. |
Kutb’un eseri ile Nizami’nin eseri arasında hiç fark yoktur. |
Kutb’un eseri ile Nizami’nin eserinin konu başlıkları aynıdır. |
İkinci kademede Hüsrev’in siyasi hayatı anlatılır. |
Perviz ve Şirin’in aşkı esas konusudur. |
4370 beyitten oluşan eserin konusu Sâsânlı hükümdarı Husrev Perviz ve Ermenî hükümdarı Mihin Banu’nun kardeşinin kızı Şirin’in âşkıdır. İkinci kademede Husrev’in
siyasî hayatı anlatılmaktadır. Kutb’un eseri Nizami’ninkinden daha kısa olmasına rağmen
konu başlıkları aynıdır. Kutb’un Hüsrev ü Şirin’inde doksan konu başlığı yani doksan bölüm vardır. İçeriğinde de Nizamî’den farklılıklar bulunmaktadır.
8.Soru
Türk edebiyatındaki kırk hadis çevirilerinin ilk örneği olan Cennetlerin Açık Yolu’nun Yeni Cami nüshası hangi tarihte tıpkıbasım olarak yayımlanmıştır?
1905 |
1918 |
1923 |
1938 |
1956 |
Cennetlerin Açık Yolu adlı eserin İstanbul (Yeni Cami Kütüphanesi), Paris, Kazan, Kırım’da nüshaları bulunmaktadır. Yeni Cami nüshası tam ve harekeli olması bakımından önemlidir. Yeni Cami nüshası 1956’da János ECKMANN tarafından tıpkıbasım olarak yayınlanmış, Ali Fehmi KARAMANLIOĞLU ise eserin dil özellikleri üzerinde durarak metnin bir kısmının yazı çevrimini yapmıştır. Doğru cevap E'dir.
9.Soru
Mukaddimetü’l-Edeb’in Şuster nüshasını yayıma hazırlayan kimdir?
Reşit Rahmeti Arat |
Ahmet Caferoğlu |
Nuri Yüce |
Ananiasz Zajaczkowski |
N. Poppe |
Mukaddimetü’l-Edeb’in Şuster nüshasını Nuri Yüce yayıma hazırlamıştır.
10.Soru
Mukaddimetü'l Edeb'den alınan aşağıdaki kelimelerden hangisinin Türkiye Türkçesindeki karşılığı yanlıştır?
aynın yakı-ay sonu |
bıltur-geçen yıl |
èki paygambarnıñ arası ötken çakı - İki peygamber arası geçen dönem |
kışnıñ ahir kècesi-kışın ilk gecesi |
çak-çağ |
"kışnıñ ahir kècesi" sözünün Türkiye Türkçesindeki karşılığı "kışın ilk gecesi" değil; "kışın son gecesi"dir. Doğru yanıt: D'dir.
11.Soru
Mukaddimetü’l-Edeb eserinde geçen ifadesinin karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
(müslüman takviminde) üçüncü ay |
(müslüman takviminde) sonuncu ay |
(müslüman takviminde) dokuzuncu ay |
(müslüman takviminde) ikinci ay |
(müslüman takviminde) beşinci ay |
Mukaddimetü’l-Edeb eserinde geçen ifadesi (müslüman takviminde) üçüncü ay anlamına gelmektedir. Doğru yanıt A'dır.
12.Soru
3. çoğul kişi "onlar" zamirinin Harezm Türkçesindeki karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
olır |
unlar |
oları |
olara |
olar |
3. çoğul kişi "onlar" zamirinin Harezm Türkçesindeki karşılığı "olar" dır.
13.Soru
Mu'inü'l-Mürid adlı eser ile ilgili olarak söylenen hangi ifade yanlıştır?
Zamahşeri tarafından yazılmıştır |
1313-1314 yılları arasında yazılmıştır |
Harezm bölgesinde yazılmıştır |
Dini içeriklidir |
Dörtlüklerle yazılmıştır |
Zamahşeri Mukaddimetü'l-Edeb'in yazarıdır. Cevap A şıkkıdır.
14.Soru
Aşağıdaki beyitte geçen “tapgıña” kelimesinin metindeki anlamı nedir?
neteg şah tapgıña bir barga-men tep
bu köñlüm ?adgusını targa-men tep
tapınsın |
tapuna |
huzuruna |
bulsun |
hizmet etsin |
Metinde geçen “tapgıña” kelimesi metinde “huzuruna” anlamında kullanılmıştır.
15.Soru
"körgeysen" günümüz türkçesinde görmek anlamına gelen bu fiil hangi zamanda çekilmiştir ?
"körgeysen" günümüz türkçesinde görmek anlamına gelen bu fiil hangi zamanda çekilmiştir ?
Belirli geçmiş zaman |
Belirsiz Geçmiş Zaman |
Gelecek Zaman |
Geniş zaman |
Şart Kipi |
Gelecek Zaman: U¨ç ayrı ekle kurulur: -g·ay/-gey, -g·a/-ge, -g·u/-gü. Dolayısıyla yukarıda tırnak içinde verilen "körgeysen" görmek fiilinin gelecek zamanda ikinci tekil şahıs çekimidir.
16.Soru
Nehcü ’l-Faradi adlı eserin aşağıdaki şehirlerden hangisinde bir nüshası bulunmamaktadır?
İstanbul |
Paris |
Londra |
Kazan |
Kırım |
Londra
17.Soru
Aşağıdaki kelimelerden hangisi benzeşmeye örnektir?
avıçġa |
körküt |
evril |
kaçumaz |
yiyümedi |
körküt
18.Soru
“birinçisige” kelimesinin çözümlenmesi aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
birinç+i+si+ge |
birin+çi+si+ge |
bir+inçi+sige |
bir+in+çisi+ge |
bir+inçi+si+ge |
‘birincisine’ +ge, +si, +inçi, bir (< bir+inçi+si+ge)
19.Soru
Oğuz Kağan Menakıbı’nın bilinen tek yazma nüshası ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
Paris Bibliothèque Nationale’da kayıtlıdır. |
Her sayfada dokuz satır bulunmaktadır. |
Göktürkçe yazılmıştır. |
Radloff tarafından 1869-1934 yılları arasında Almanca neşredildi. |
Muharrem Ergin tarafından 1000 Temel Eser serisinde yayımlandı. |
Oguz Kagan Menakıbı’nın bilinen tek yazma nüshası, Paris Bibliothèque Nationale, Supplement Turc, no. 1001’de kayıtlıdır. 1300’lerde Uygur harfleriyle yazılan ve 21 varaktan (42 sayfa) oluşan eserin her sayfasında 9 satır bulunmaktadır. Yazmanın ilk neşri (bir bölümü olmak kaydıyla) RADLOFF [1837-1918] tarafından yapıldı. W. BANG [1869-1934] ve G. R. Rachmati [ARAT] eseri Almanca olarak neşretti. ARAT [1900-1964] bu neşri 1933’te Türkçeye tercüme ederek yayımladı. Bu tercüme Muharrem ERGİN [1925-1995] tarafından kimi değişikliklerle 1000 Temel Eser serisinde yayımlandı. Rıza Nur, Oğuz Kağan destanını yeniden işleyerek ve başka destanlardan da katkılar yaparak Oğuzname adıyla yayımladı.
20.Soru
Çeviriyazısı verilen bölümün Türkiye Türkçesi karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
Sultanım ile Melike adına bir kitap yazmak için bir şeyler yap, dedi. |
Kazan gibi kaynayıp işte bu sevda hikâyesini pişirdim. Nizamî’nin balından helva pişirdim. |
Bu gölden, bu saf sudan gönüller kansın diye hoş kokulu su çıkardım. |
Bedenime gönlüm sultan olduğundan canım bu fermanı ondan ötürü kabul etti. |
Sultanımın adına Fars dilinde olan bu eseri çevirip şiir hâlinde yeniden yazdım. |
Bölümünün Türkiye Türkçesi karşılığı E seçeneğinde doğru olarak verilmiştir:
"Sultanımın adına Fars dilinde olan bu eseri
çevirip şiir hâlinde yeniden yazdım."
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ