XI-XIII. Yüzyıllar Türk Dili Final 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Mu'inü'l-Mürid eseri için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Dini konuda yazılmıştır. |
Türkmenlere dini bilgiler öğretmek için yazılmıştır. |
Beyitler halinde yazılmıştır. |
Toplam dokuz yüz beyitten oluşmaktadır. |
Harezm bölgesinde yazılmıştır. |
Mu'inü'l-Mürid adlı eserin nazım birimi beyit değil, dörtlüktür. Doğru yanıt: C'dir.
2.Soru
Aşağıdaki kelimelerden hangisinde ettirgen çatılı eylemler türeten ek vardır?
kolġır- |
tamġur- |
oŋuk- |
ötgür- |
turuk- |
ötgür-
3.Soru
Mu’inü’l-Mürid’in tek yazma nüshası nerededir?
Paris |
Taşkent |
St. Petersburg |
Bursa |
Kazan |
Mu’inü’l-Mürid’in tek yazma nüshası Bursa’da bulunmaktadır.
4.Soru
“ ‘akl anut kelgil èşit Salih yalawaç kıssasın, bèlgülüg başdın ayakga aytayın men cümlesint” cümlesinin çevirisi nasul yapılır
Akıl hazırla gel Sâlih peygamber kıssasını dinle, ben hepsini baştan ayağa tamamen anlatayım. |
Suyu gün aşırı bölüştüler o kendi hissesini içti Sâlih’in sözünü ve hem bu dişi deve imtihanını anlamadan. |
Suyu gün aşırı bölüştüler o kendi hissesini içti Sâlih’in sözünü ve hem bu dişi deve imtihanını anlamadan. |
Hak risâlet verdi doğrudan kavmine gönderdi, gece gündüz demeden Samûd kavmini dolaştı imana davet etti bir mucize istediler. |
İki bez dokuyucu koşarak geldiler, bir ayağını kestiler, botası feryat içinde döndü. |
Salih Peygamber ona selam olsun kıssasında çevirisi, “akıl hazırla gel Sâlih peygamber kıssasını dinle, ben hepsini baştan ayağa tamamen anlatayım.” şeklinde yapılır.
5.Soru
Aşağıdaki sözcüklerin hangisinde ayrılma durum eki kullanılmıştır?
öziŋe |
sözüg |
yalŋukuŋ |
cāndın |
köŋülçe |
A seçeneğinde yönelme durum eki, B seçeneğinde belirtme durum eki, C seçeneğinde tamlayan durum eki ve E seçeneğinde eşitlik durum eki kullanılmıştır. D seçeneğinde ise ayrılma durum eki kullanılmıştır. Doğru cevap D’dir.
6.Soru
Harezm Türkçesi döneminin ilk eseri aşağıdakilerden hangisidir?
Mukaddimetü'l-Edeb |
Mu'înül-Mürîd |
Kısasü’l-Enbiya |
Husrev ü Şîrîn |
Nehcü'l-Feradis |
Kısasü’l-Enbiya
7.Soru
Mukaddimetü ’l-Edeb kaç bölümden oluşmaktadır?
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
Mukaddimetü ’l-Edeb isimler, fiiller, isim ve fiil dışındaki dil bilgisi unsurları, isim çekimi, fiil çekimi diye beş ana bölümden oluşmaktadır. Doğru cevap C’dir.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde Harezm Türkçesinde çokluk 2. kişi iyielik eki örneklenmiştir?
sözüñ |
yüzüm |
karındaşımız |
kuluñuz |
kündüzin |
kuluñuz
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Harezm Türkçesinde isim hal eklerinden değildir?
İlgi hali |
Yükleme hali |
Yönelme hali |
Yaklaşma hali |
vasıta hali |
Hâl Ekleri: 1. İlgi Hâli 2. Yükleme Hâli 3. Yönelme Hâli 4. Bulunma Hâli 5. Çıkma Hâli 6. Vasıta Hâli 7. Eşitlik Hâli 8. Yön Gösterme Hâli
10.Soru
Tarihteki Harezm Devleti, bugün hangi iki ülke topraklarında yer almıştır?
Çin-Hindistan |
İran-Rusya |
Özbekistan-Türkmenistan |
Özbekistan-İran |
Hindistan-İran |
Tarihteki Harezm Devleti, bugünkü Özbekistan ve Türkmenistan topraklarında hüküm sürmüş bir devlettir. Doğru yanıt: C'dir.
11.Soru
Aşağıdaki kelimelerden hangisi birden fazla ek almıştır?
yolı |
neçe |
sewüglük |
sözle |
tirig |
yolı ‘defa’ : +ı, yol (< yol+ı)
neçe ‘nice’ : < neçe
sewüglük ‘sevgi’ : +lük, +üg, sew- (< sew-üg-lük)
sözle ‘söyle-‘ : +le-, söz (< söz+le-)
tirig ‘canlı’ : < -ig, tir- (< tir-ig)
12.Soru
Mukaddimetü'l-Edeb ile ilgili verilenlerden hangisi/hangileri doğrudur?
I. Zamahşeri tarafından Arapça'yı öğretmek için yazılmıştır.
II. 1075-1144 yılları rasında yazılmıştır.
III. En eski nüshaları Şuster ve Berlin nüshalarıdır.
IV. Polonyalı bir Türkbilimci Yozgat nüshasından bir bölüm yayınlamıştır.
I ve II |
I ve IV |
II ve III |
III ve IV |
I, II ve III |
Eser, 1128 ile 1144 yılları arasında yazılmıştır. Bu nedenle ikinci maddede verilen bilgi doğru değildir. Ayrıca eserin en eski nüshaları Berlin ve Yozgat nüshalarıdır. Dolayısıyla üçüncü maddede verilen bilgi de doğru değildir. Birinci ve dördüncü maddede verilen bilgiler doğrudur. Doğru yanıt B'dir.
13.Soru
Oġuz Ḳaġan Menāḳıbı’nın kaç nüshası vardır?
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Oġuz Ḳaġan Menāḳıbı’nın tek nüshası bulunmaktadır.
14.Soru
Nehcü’l-Ferâdîs’in dil özellikleri üzerinde dururak metnin bir kısmının yazıçevirimini yapan kimdir?
Ali Fehmi KARAMANLIOĞLU |
János ECKMANN |
Semih TEZCAN |
Hamza ZÜLFİKAR |
Aysu ATA |
Ali Fehmi KARAMANLIOĞLU ise eserin dil özellikleri üzerinde durarak metnin bir kısmının yazıçevrimini yapmıştır.
15.Soru
Mukaddimetü’l-Edeb ve Mu’inü’l Mürid'de geçen 30 günlük zaman dilimini ifade eden kelime aşağıdakilerden hangisidir?
ay |
ara ayı |
ay başı |
aynıñ yakı |
bayram ayı |
ay
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Harezm Türkçe’sindeki gelecek zaman eklerinden biri değildir?
-gay / -gey + kişi zamiri |
ga / -ge + kişi zamiri |
-ısar + kişi zamiri, -mış bolgay + kişi zamiri |
gan / -gen, -kan / -ken: ayt-gan |
-gum / -güm (+ turur), -gam / -gem |
Harezm Türkçesi gelecek zaman eklerini saymak.
- -gay / -gey + kişi zamiri (gelecek zaman-gereklilik),
- ga / -ge + kişi zamiri (gelecek zaman-gereklilik ve istek),
- -ısar + kişi zamiri, -mış bolgay + kişi zamiri (tam ‘kesin’ gelecek zaman),
- -gum / -güm (+ turur), -gam / -gem (belirli gelecek zaman) ekleriyle teşkil edilir.
17.Soru
"barğa-men" verilen kelimenin Türkçe karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
ister, arzular |
varayım |
sıkıntı çek |
söyletmezsen, anlatmazsan |
sudan |
barğa-men ‘varayım’ : +men, -ğa, bar- (< bar-ğa-men)
18.Soru
“yemürdi” kelimesinin günümüz Türkçesinde anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
Hepsini |
Örtünüp |
İstediler |
Doğdu |
Devirdi |
“yemürdi” kelimesinin günümüz Türkçesinde anlamı ‘devirdi’dir. Açılımı ise -di, yemür- (< yemür-di) şeklindedir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Harezm Türkçesinde hal eklerinden değildir?
İlgi |
Gereklilik |
Yükleme |
Yönelme |
Bulunma |
Hal ekleri; “ilgi hali, yükleme hali, yönelme hali, bulunma hali, çıkma hali, vasıta hali, eşitlik hali, yön gösterme halidir.
20.Soru
Harezm bölgesi Cengiz’in ölümü üzerine hangi oğlunun payına düşmüştür?
Kubilay |
Tuluy |
Coçi |
Çağatay |
Ögeday |
Cengiz Han’ın 1227’de ölümünden sonra bölge Coçi’nin payına düşmüştür. Bölge XIII. yüzyılın başlarından XIV. yüzyılın sonlarına kadar Altunorda’ya bağlı kalmıştır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ