XI-XIII. Yüzyıllar Türk Dili Final 6. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Mukaddimetü ’l-Edeb adlı eserin nüshalarının bulunduğu şehirlerden biri değildir?
Paris |
Şuster |
Hive |
Tokyo |
Taşkent |
Tokyo
2.Soru
Hangisi Harezm Türkçesinde kullanılan gelecek zaman eklerinden değildir?
-taçı / -teçi + kişi zamiri |
-gay / -gey + kişi zamiri |
-ga / -ge + kişi zamiri |
-ısar + kişi zamiri, -mış bolgay + kişi zamiri |
-gum / -güm (+ turur), -gam / -gem |
-taçı / -teçi + kişi zamiri Harezm Türkçesinde görülmez. Bu dönemde kullanılan ekler şunlardır:
3.Soru
Oğuz Kağan Menakıbının özellikleri dikkate alındığında metnin hangi Türkceye ait olması gerektiği belirtilmiştir?
Kıpçak Türkçesi |
Harezm Türkçesi |
Köktürk Türkçesi |
Uygur Türkçesi |
Çağatay Türkçesi |
1300’lü yıllarda yazılmış olduğu anlaşılan eserin bu özellikleridikkate alındığında Harezm Türkçesi metni sayılması gerekir.
4.Soru
“uruşdılar” kelimesinin çözümlenmesi aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
uruş-dılar |
ur-uşdı+lar |
ur-uş-dı+lar |
uru-ş-dı+lar |
ur-u-ş-dılar |
uruşdılar ‘vuruştular’ : +lar, -dı, -uş-, ur- (< ur-uş-dı+lar)
5.Soru
Mukaddimetü'l Edeb'in, Yozgat nüshasının hayvanlarla ilgili bölümünü yayımlayan Polonyalı Türk bilimci aşağıdakilerden hangisidir?
Gyula Nemath |
Aurel Stein |
Ananiasz Zajaczkowski |
Gal Timea |
İgnac Kunos |
Ananiasz Zajaczkowski, "Mukaddimetü'l Edeb"in, Yozgat nüshasının hayvanlarla ilgili bölümünü yayımlayan Polonyalı Türk bilimcidir. Doğru yanıt: C'dir.
6.Soru
"harirge çulganılmış kin yıpar tèg"
Yukarıdaki metnin Türkiye Türkçesi aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
|
|
|
|
|
İpeğe bürünmüş misk kokusu gibidir.
7.Soru
Kutb adlı şairin Harezm Türkçesiyle yazdığı eserin adı nedir?
Hüsrev ü Şîrîn |
Muhabbet-nâme |
Nehcü’l-Ferâdîs |
Gülistan bi’t-Türkî |
Mirâc-nâme |
Hüsrev ü Şîrîn Kutb’un Harezm Türkçesiyle kaleme aldığı eserdir.
8.Soru
Turur-men hangi zamanda kullanılır?
Geçmiş |
Gelecek |
Geniş |
Belirsiz geçmiş |
Şimdiki |
Şimdiki zamanın teklik 1. Kişiyle çekimlenmesi -a (u, yu) turur-men ile yapılır.
9.Soru
“aşmışça” kelimesinin günümüz Türkçesindeki anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
Düşünür |
Etrafını |
Belli |
Geçtikçe |
Sevgi |
“aşmışça” kelimesinin günümüz Türkçesindeki anlamı ‘geçtikçe’dir. Açılımı ise +ça, -mış, aş- (< aş-mış+ça) şeklindedir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Karahanlı Türkçesi sontakılardandır?
Ara |
Takı |
Apaŋ |
Azu: |
Bile, Birle |
Ara: Sadece Yalın durumla kullanılır:
Kişi ara kirdim “İnsanlar arasına girdim” (DLT I, 87)
İçre: Bu sontakı da sadece yalın durumla kullanılır:
Tükedi bu on tört bab içre sözi “Bu on dört bölüm içerisinde sözünü tamamladı” (AH, 485)
Taparu: Tamlayan durumu ekini almış isimlerle birlikte kullanılır.
Ol meniŋ taparu keldi “O bana doğru geldi” (DLT I 445)
Bile, Birle: Yalın ve tamlayan durumuyla birlikte kullanılır:
kanı kan bile yumas “kanı kan ile yıkamaz ” (DLT III, 157)
Ol meniŋ birle körüşdi “o benimle görüştü” (DLT II, 99)
Üçün: Yalın ve tamlayan durumu ekiyle birlikte kullanılır:
kamuġ kadġusu erdi ümmet üçün “Bütün kaygısı ümmet için” (KB, 40)
Seniŋ üçün keldim “senin için geldim” (DLT I, 76)
Kibi: Yalın ve tamlayan durumu ekiyle birlikte kullanılır:
kuşlar kibi uçtımız “kuşlar gibi uçtuk” (DLT I, 483)
Soŋ: Yalın durumdaki sözcüklerle birlikte kullanılır.
Bu söz soŋında ayġıl “Bu sözün sonunda söyle” (DLT III, 357)
Adın: Bulunma-ayrılma durum ekini almış sözcüklerle birlikte kullanılır:
On iki ükek ol bularda adın “Bunlardan başka on iki burç vardır” (KB 138)
Basa: Bulunma-ayrılma durum ekini almış sözcüklerle birlikte kullanılır:
Usanma ölür sen meniŋde basa “Gafil olma benden sonra sen de öleceksin” (KB, 1093)
11.Soru
sözcüğünün karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
ister |
varayım |
sıkıntı çek |
düşünceyi |
sudan |
sözcüğü düşünceyi anlamına gelmektedir (+nı, -ç, sakın- (< sakın-ç+nı)). Doğru yanıt D'dir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kambiyo işlemlerinden değildir?
Ticari senet |
İş sözleşmesi |
Çek |
Bono |
Poliçe |
Günümüzde kambiyo işlemleri denilince yabancı paralar üzerinden düzenlenen ticari senetler, çek, bono ve poliçe gibi belgeler anlaşılmaktadır. Döviz ve kambiyo işlemleri eş anlamda kullanılmaktadır.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Mukad-dimetü ’l-Edeb eserinin nüshalarının bulunduğu yerlerden biri değildir?
Museum of Natural History |
Millet Kütüphanesi |
Arkeoloji Müzesi |
British Museum |
Süleymaniye Kütüphanesi |
Eserin bilinen yirmi nüshası mevcuttur. Bunlardan en eski nüshaları Harezm Türkçesi ve Farsça ile tercümeli olan Yozgat (istinsah tarihi 1257) ve Berlin (istinsah tarihi 1282) nüshalarıdır. Bunun dışında Paris, Şuster, Hive, Taşkent, İstanbul Üniversitesi, Süleymaniye Kütüphanesi, Arkeoloji Müzesi, Millet Kütüphanesi ve British Museum’da da nüshaları vardır. Museum of Natural History'de bir nüshası bulunmamaktadır. Doğru yanıt A'dır.
14.Soru
“yarulkı kèce” kelimesinin günümüz Türkçesindeki anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
Tan |
İlkbahar |
Önceki gece |
Gece yarısı |
Gece |
“yarulkı kèce” kelimesinin günümüz Türkçesindeki anlamı ‘önceki gece’dir.
15.Soru
Aşağıdakilerin hangisinde üleştirme sayısı vardır?
ellig |
üçünç |
miŋer |
üçegü |
üçegün |
Seçeneklerdeki sayı ifadelerinin Türkiye Türkçesi karşılıkları ve türleri şöyledir: ellig “elli” asıl sayı, üçünç “üçüncü” sıra sayı, üçegü “her üçü” topluluk sayısı, üçegün “her üçü” topluluk sayısı. miŋer “biner” üleştirme sayısıdır. Doğru cevap C’dir.
16.Soru
‘bar’ kelimesinin Türkiye Türkçesindeki anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
var |
bar |
ver |
ben |
bir |
bar ‘var’ : < bar
17.Soru
Hangisinde “arkada; sonra” anlamında kullanılmış bir yer zarfı kullanılmıştır?
Bularda en altın bu yalçık yorır. |
Ukuş ornı üstün meŋede-turur. |
Er kėdin kaldı. |
Yaşıl kök yarattı üze yulduzı. |
Kayuda bilig bolsa beglik bulur. |
Er kėdin kaldı. “Adam geri kaldı” cümlesindeki “kedin” “arkada; sonra” anlamında kullanılan +DIn ekiyle kurulmuş bir yer zarfıdır. Doğru cevap C’dir.
18.Soru
Hüsrev ü Şirin adlı eserin yazarı kimdir?
Cihân Pehlivân |
Osman Atabeg |
Ebû Ca‘fer Nusretu’d-dîn |
Genceli Nizâmî |
Büreküzoğlu Berke |
Hüsrev ü Şirin Genceli Nizâmî [1141-1203]’nin Selçuklu sultanı Arslanoğlu Rüknü’ddünyâ ve’d-dîn III. Tuğrul Şah [1176-1194] ile Èldenizoğlu [1145-1225] Cihân Pehlivân Ebû Ca‘fer Nusretu’d-dîn Muhammed Atabeg [1175-1186] ve kardeşi Ebû Ca‘fer Muzafferu’d-dîn Kızıl Arslan Osman Atabeg [1186-1191] adlarına 1180 yılında kaleme aldığı 6512 beyitlik manzum romanıdır.
19.Soru
Mukaddimetü ’l-Edeb kaç ana bölümden oluşur?
2 |
3 |
4 |
5 |
7 |
Mukaddimetü’l-Edeb isimler, fiiller, isim ve fiil dışındaki dil bilgisi unsurları, isim çekimi, fiil çekimi diye beş ana bölümden oluşmaktadır.
20.Soru
Hangisi metinde geçen ve isimden fiil yapma ekiyle türemiş bir kelimedir?
kimerse |
yalganlamış |
kişiniñ |
yatsa-men |
bolgaymen |
B seçeneğinde bulunan fiil yalgan ismine +lA- isimden fiil yapma eki getirilmesiyle türetilmiştir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ