XIV-XV. Yüzyıllar Türk Edebiyatı Final 10. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Ben yürürem yana yana aşk boyadı beni kana Ne âkilem ne dîvâne gel gör beni aşk n’eyledi Beyitin dil ve üslup özellikleri göz önünde bulundurulduğunda kime ait olduğu söylenebilir
Aşık Paşa
|
Nesîmî
|
Yunus Emre
|
Şeyyad Hamza
|
Gülşehrî
|
2.Soru
Hükümdar olduğu dönemde Germiyan sarayından Osmanlı sarayına intisap eden Ahmedî, Ahmed-i Dâ’î ve Şeyhî gibi şairleri himaye ettiği gibi,ilim,fikir,sanat çalışmalarına önem veren padişah aşağıdakilerden hangisidir?
II.Murad |
Çelebi Mehmed |
I.Bayezid |
Timur |
Molla Hüsrev |
Çelebi Mehmed, hükümdar olduğu dönemde Germiyan sarayından Osmanlı sarayına intisap eden Ahmedî, Ahmed-i Dâ’î ve Şeyhî gibi şairleri himaye ettiği gibi, ilim, fikir ve sanat çalışmalarına da önem vererek telif ve tercüme eserlerin yazılmasını sağlamıştır.
3.Soru
Osmanlı’da şiir söyleyen ve mahlas kullanarak şiirler yazan ilk padişah aşağıdakilerden hangisidir?
Çelebi Mehmed |
Orhan Gazi |
II. Murâd |
I. Murâd |
I. Bâyezid |
Anadolu Türk birliğinin yeniden kurulmaya başladığı II. Murâd döneminde, beyliklerin Osmanlı idaresi altına girmesi ile kültür ve sanat faaliyetleri Osmanlı sarayına taşınmıştır. II. Murâd, âlim ve şairleri korumuş, desteklemiştir. Bu durum onun adına çok sayıda Türkçe eserin yazılmasına, Türk edebiyatının ve kültür hareketlerinin gelişmesine zemin hazırlamıştır. Osmanlı’da ilk şiir söyleyen ve Murâdî mahlasıyla şiirler yazan padşha da II. Murâd’dır.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi XV. yüzyılda yaşayan mutasavvıf şairlerinden biridir?
Kaygusuz Abdal |
Tursun Bey |
Mercimek Ahmed |
Ebulhayr-i Rumî |
Karamanlı Aynî |
XV. yüzyılda yaşayan tanınmış mutasavvıf şairler: Hacı Bayram-ı Velî, Kaygusuz Abdal, Akşemseddîn, Abdurrahîm-i Rumî, Eşrefoğlu Rumî, Kemâl Ümmî, Dede Ömer-i Rûşenî, Cemâl-i Halvetî, İbrâhîm Tennûrî ve İbrâhîm-i Gülşenî’dir.
5.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi XV. yüzyılın ilk yarısında Anadolu sahasında edebî durum ile ilgili olarak doğru değildir?
XIV. yüzyıldaki dinî-destani mesnevilerin yerini, bu yüzyılda daha çok tarihî mesneviler almıştır. |
XV. yüzyılın ilk yarısında yazılan bu eserlerin açık ve oldukça sade bir dili vardır. |
Bazı eserlerde sanatkârane nesir yer almıştır. |
Telif ve tercüme şeklinde yazılan mensur eserlerin sayısı çok azdır. |
Osmanlı sarayında şairleri ilk defa toplayan Emir Süleyman’dır. |
Mesnevi alanında da her konuda telif ve tercüme çok sayıda eser yazılmış, hamseler meydana getirilmiştir. XIV. yüzyıldaki dinî-destani mesnevilerin yerini, bu yüzyılda daha çok tarihî mesneviler almış ve yapılan fetihleri anlatan gazavât-nâmeler yazılmıştır. Telif ve tercüme şeklinde yazılan mensur eserlerin sayısı oldukça artmıştır. XV. yüzyılın ilk yarısında yazılan bu eserlerin açık ve oldukça sade bir dili vardır. Halk için yazılan dinî eserlerde ve tarihlerde sade bir dil kullanılmış, ancak bazı eserlerde sanatkârane nesir yer almıştır. I. Bâyezîd’in büyük oğlu Emir Süleyman (1403-1410), edebiyata ve şiire meraklı olup Osmanlı sarayında şairleri ilk defa o toplamıştır.
6.Soru
Sarıca Kemâl, Fazlullah b. Abdullah’ın hicrî VII. yüzyılda yazdığı Târîhü’l-mu’cem fî-Âsâri Mulûkü’lacem adlı eserini, hangi isimle adıyla Türkçeye çevirmiştir?
Hümâ vü Hümâyûn |
Der-beyân-ı Meşakkat-ı Sefer ü Zarûret ü Mülâzemet |
Câmi’ü’n-nezâ’ir ve Mecma‘u’n-nezâ’ir |
Belâgat-nâme |
Selâtîn-nâme |
Sarıca Kemâl, Fazlullah b. Abdullah’ın hicrî VII. yüzyılda yazdığı Târîhü’l-mu’cem fî-Âsâri Mulûkü’lacem adlı eserini, Belâgat-nâme adıyla Türkçeye çevirmiştir.
7.Soru
Aşağıdaki eserlerden hangisi II. Murad’a sunulan eserler arasında yer almaz?
Câmi’u’l-Ahbâr |
Hümâ vü Hümâyûn |
Câmâsb-nâme |
Çeng-nâme |
Sî-nâme |
Şeyhî’nin yeğeni Cemâlî, II. Murâd’a Hüsrev ü Şîrîn’in zeyli ile Hümâ vü Hümâyûn adlı mesnevisini sunarak yakınlık sağlamıştır. Hümâmî Sî-nâme’yi, Abdî Câmâsb-nâme’yi, Âşık Ahmed ise, 1430-1451 yılları arasında yazdığı Câmi’u’l-Ahbâr adlı manzum bir evliya tezkiresi olan mesneviyi, II. Murad’a takdim etmiştir. Ancak Ahmed-i Dâ’î, Çeng-nâme’sini Emir Süleyman’a sunmuştur.
8.Soru
Hem Türkçe hem de Farsça divanı bulunan ve Hurûfîlikle ilgili Mukaddimetü’l-Hakâyık adlı eseri kaleme alan şair kimdir?
Gülşehrî |
Ahmedî |
Âşık Paşa |
Nesîmî |
Hasanoğlu |
Şeyh Şiblî’nin dervişlerinden olan Nesîmî, İran’da Hurûfîliğin önderi olan Fazlullah-ı Hurûfî’ye (öl. 1394) intisap etmiş ve daha sonra onun halifesi olmuştur. Şair, önceleri Hüseynî mahlasını kullanırken, Fazlullah-ı Hurûfî’ye bağlandıktan sonra Nesîmî’yi kullanmıştır. O, şiirlerinde sekiz ve otuz iki harfe dayanarak insan yüzünün Tanrı’nın tecelli yeri, güzelliklerin göründüğü mekân olduğunu söylemiştir. Nesîmî’nin bilinen eserleri, Türkçe ve Farsça Divanları ile Hurûfîlikle ilgili olan Mukaddimetü’l-Hakâyık’tır. Bu bilgiler doğrultusunda doğru cevabın Hurûfî şairi olan Nesîmî olduğu ortaya çıkmaktadır.
9.Soru
Rum diyarında hüküm süren Filekavs adlı hükümdarın en küçük oğlu Vefâ ile Mihr adlı bir kız arasındaki aşkı konu edinen Mihr ü Vefâ eseri aşağıdaki şairlerin hangisine aittir?
Şeyhî’ |
Rıfâ’î |
Hümâmî |
Ümmî Îsâ |
Hassân |
Ümmî Îsâ isimli şaire ait olan Mihr ü Vefâ, Rum diyarında hüküm süren Filekavs adlı hükümdarın en küçük oğlu Vefâ ile Mihr adlı bir kız arasındaki aşkı konu edinmektedir. Aruzun “fâilâtün fâilâtün fâilün” kalıbıyla yazılan ve 842 beyitten oluşan eserin içerisinde, bazı mitolojik unsurlar bulunmaktadır. Beşerî ve ilahî aşkın ortaklaşa işlendiği hikâyenin içerisine yer yer didaktik mahiyette unsurlar da serpiştirilmiştir. Edebî değeri olmayan, ancak özellikle o dönem Türk dilinin hususiyetini ve kelime dünyasını yansıtması bakımından önemli bir eserdir.
10.Soru
Ukûdü’l-cevâhir adlı Arapça-Farsça manzum lügati yazan şair kimdir?
Şeyhî |
Ahmedî |
Rükneddîn Ahmed |
Ahmed-i Dâ’î |
Şeyhoğlu Mustafâ |
Dâ’î, şehzade hocalığı sırasında Farsçayı ve Türkçede kullanılan aruz bahirlerini anlattığı Ukûdü’l-cevâhir adlı Arapça-Farsça manzum lügatini, Şehzade Murâd için yazmıştır. Doğru cevap D'dir.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 14. yüzyıl Çağatay edebiyatının "Nazire şiir türü"nde şiir yazan şairidir?
Ali Şîr Nevâvî |
Şeyhi |
Ahmet Paşa |
Necati Bey |
Kaygusuz Abdal |
14. yüzyıl Çağatay edebiyatının nazire yazan şairi "Ali Şir Nevâî'dir.
12.Soru
Cami-ün Nezair aşağıdakilerden hangisinindir?
Eğirdirli Hacı Kemal. |
Ahmed Yesevi. |
Ömer İbni Mezid. |
Edirneli Nazmi. |
Hakim Süleyman Ata. |
Eğidirli Hacı Kemal. Cevap A'dır.
13.Soru
Şiirlerinde dönemindeki önemli olaylardan söz ettiği gibi halkın psikolojisine de yer vermiş olan şair aşağıdakilerden hangisidir?
Mihrî Hatun |
Adlî |
Necati |
Karamanlı Aynî |
Hafî |
15. yüzyıl Divan edebiyatının önemli bir şairi olan Necati, şiirlerinde gözlemlerine yer vererek önemli olaylardan da söz etmiştir. Doğru yanıt: C'dir.
14.Soru
Padişah II. Murâd’ın emriyle Mercimek Ahmed tarafından Farsça’dan Türkçe’ye çevrilen ve bir nasihatname olan eserin adı aşağıdakilerden hangisidir?
Kâbus-nâme |
Çeng-nâme |
Garib-nâme |
Budala-nâme |
Felek-nâme |
Mercimek Ahmed tarafından Farsça’dan Türkçe’ye çevrilen eser Kâbus-nâmedir. Kühistan hükümdarı İskender bin Kavuş tarafından oğlu Gilan Şah’a yönelik yazılmıştır. Ahlak, görgü, bilim gibi birçok konuda bilgi ve öğütler verir. Asıl adı Nasihatnâme olmasına karşın Kâbus-nâme tercih edilmiştir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Fatih ve II.Bayezid döneminde Türk diline ilişkin verilen bilgilerden biri değildir?
Türk dili, Fatih dönemine kadar olan süreçte farklı dönemlere ayrılmıştır. |
Altay, En eski Türkçe,İlk Türkçe,Eski Türkçe ve Orta Türkçe bu dönemlere göre gruplandırılmıştır. |
Altay,En eski Türkçe ve İlk Türkçe’ye ait metinler içerik olarak zengindir. |
En eski metinler Eski türkçe ve Orta Türkçeye aittir. |
Fatih döneminde Eski Türkiye Türkçesi yerini Klasik Osmanlı Türkçesine bırakmıştır. |
Türk dilinin Fâtih devrine kadar geçirdiği tarihî süreç, Altay, En Eski Türkçe, İlk Türkçe, Eski Türkçe ve Orta Türkçe şeklinde dönemlere ayrılır. Bunlardan ilk üç döneme ait metinler ele geçmemiştir. Bu sebeple bu devirler, faraziye (=varsayım) olarak görülür. Elde bulunan en eski metinler ise, Eski Türkçe (VII–XI. yüzyıllar) ile Orta Türkçe (XIIXV. yüzyıllar) dönemlerine aittir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Fatih devri şairlerindendir?
Melihi. |
Ahmedi Yesevi. |
Yunus Emre. |
Hakim Süleyman Ata. |
Edirneli Nazmi. |
Melihi. Cevap A'dır.
17.Soru
Bahrü’l-garâ’ib, Tercümânü’l-luga ve Feriştehoğlu Lugati adlı eserlerin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
Mesnevi olmaları |
Menâkıbnâme olmaları |
Dinî eser olmaları |
Sözlük olmaları |
Tıp ile ilgili olmaları |
Fâtih döneminde yazılan lügatlerde Türkçe de yer almıştır. Bunların başında Lutfullah bin Ebî Yûsuf el-Halimî’nin yazdığı Bahrü’l-garâ’ib adlı Farsça-Türkçe lügat yer alır. Pîr Mehmed b. Yûsuf el-Ankaravî ise Arapça-Türkçe bir eser olan Tercümânü’l luga’yı yazmıştır. Bir lügat ve fıkıh bilgini olan Pîr Mehmed, eserini Mültekâtü’s-sıhâh adlı Arapça bir lügatten tercüme etmiştir. Eser, Lugat-i Kara Pîrî adıyla da bilinmektedir. Feriştehoğlu adıyla tanınan İzzeddîn Abdüllatîf ’in Feriştehoğlu Lugati de, Arapça-Türkçe bir eserdir. Yazar, ele aldığı ve karşılığını verdiği kelimeleri, Kur’an’daki sözlere dayandırmıştır.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Mihrinin ellibeş şiirini tanzir ettiği şairdir?
Hakim Süleyman Ata. |
Ahmedi Yesevi. |
Fuzuli. |
Baki. |
Necati. |
Necati. Cevap E'dir.
19.Soru
Mecmuatün Nezahir aşağıdakilerden hangisinin eseridir?
Ömer İbni Mezid. |
Edirneli Nazmi. |
Hakim Süleyman Ata. |
Ahmed Yesevi. |
Fahreddin Bin Mahmud. |
Ömer İbni Mezid. Cevap A'dır.
20.Soru
XV. Yüzyılda Herat ve Semerkand merkez olmak üzere Doğu Türkçesiyle birçok eser verilen edebiyatın adı aşağıdakilerden hangisidir?
Altınordu Edebiyatı |
Karahanlı Edebiyatı |
Kırgız Edebiyatı. |
Kıpçak Edebiyatı |
Çağatay Edebiyatı |
Adını Cengiz Han’ın ikinci oğlu olan Çağatay’dan alır. Çağatayca adı verilen yazı diliyle yazılmış ürünlerden oluşan edebiyatın adıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ