XIX. Yüzyıl Türk Dünyası Ara 7. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
19. yüzyılda Rusya Türkleri ile Osmanlılar arasında ortaya çıkan soydaşlık duygusu, alaka ve sempati esas olarak aşağıdakilerden hangi unsurun etkisiyle gelişmiştir?
Ortak dini benzerlikler |
Ekonomik çıkarlar |
Hukuki düzenlemeler |
Rus çarlık yönetimi |
Eğitim alanındaki gelişmeler |
1860’lı ve 1870’li yılların sonunda, Türkistan’da Rus ve Çin işgalleri sırasında, Osmanlı aydınlarının dikkatleri doğudaki kardeşleri üzerine yöneldi. Bu ilgi ve yakınlık hissi daha ziyade din temelindeydi. Doğru cevap A’dır.
2.Soru
Özellikle hangi yıldan itibaren, yeni usulde eğitim taraftarı ile eski usûlü (usûl-i kadim) muhafazadan yana olanlar arasındaki bu çatışma giderek arttı?
1770 |
1800 |
1850 |
1870 |
1890 |
Özellikle 1890’lardan itibaren, yeni usulde eğitim taraftarı ile eski usûlü (usûl-i kadim) muhafazadan yana olanlar arasındaki bu çatışma giderek arttı.Doğru cevap ''E'' şıkkıdırç
3.Soru
Tatar edebiyatında ilk romancılar arasında gösterilen ve Maveraünnehr’de Seyahat adlı eseriyle tanınan modern edebiyatçı aşağıdakilerden hangisidir?
Kayyum Nâsırî |
Muhammed Zâhir Bigi |
Ayaz İshakî |
Mirza Kâzım Bek |
Şihabüddin Mercanî |
1893’te Türkistan’a seyahat eden Z. Bigi, burada gördüklerini Maveraünnehr’de Seyahat adlı eserinde topladı. Doğru cevap B’dir.
4.Soru
Okul yıllarında Kazan’da gizlice kurdukları “Şakirdlik” örgütünü Orenburg’da geliştirerek “Hürriyet” adında yeni bir siyasi örgüt oluşturanlar kimlerdir?
Ayaz İshakî ve arkadaşları |
Abdürreşid İbrahim ve arkadaşları |
Abdürreşid Mehdi ve arkadaşları |
Veli İbrahim ve arkadaşları |
Seyitgerey Mirza Alkin ve arkadaşları |
İshakî ve arkadaşları, okul yıllarında Kazan’da gizlice kurdukları “Şakirdlik” örgütünü Orenburg’da geliştirerek “Hürriyet” adında yeni bir siyasi örgüt oluşturdular.Doğru cevap ''A'' şıkkıdır.
5.Soru
Çok geniş katılımın sağlandığı Bütün Rusya Müslümanlarının Kurultayı hangi yıl düzenlenmiştir?
1888 |
1906 |
1917 |
1922 |
1935 |
Yeni hükümetin vaatleriyle ümitlenen Müslümanlar, bu imkanları en iyi şekilde değerlendirmek amacıyla taleplerini belirleyerek geçici hükûmete sunmak için faaliyete geçtiler. 1-11 Mayıs 1917’de Moskova’da Bütün Rusya Müslümanlarının Kurultayı adı altında çok geniş katılımlı bir kongre düzenlediler. Bu, Rusya Müslümanlarının V. genel kongresiydi. Kongreye her kesimden katılım oldu. Rusya’nın her tarafından delegeler geldi. İlk defa olarak çok sayıda kadın da katıldı; bunların tamamına yakını Kazan ve Kırım kadınları olup birkaçı da Kazaklardandı. Doğru cevap C’dir.
6.Soru
Kazan Üniversitesi, 1804’te, Rusya’nın kaçıncı üniversitesi olarak kurulmuştur?
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Kazan Üniversitesi, 1804’te, Rusya’nın dördüncü üniversitesi olarak kuruldu.Doğru cevap ''D'' şıkkıdır.
7.Soru
Rusyalı Müslüman kadınların ilk defa kendilerini ifade ettikleri 1906’da Bahçesaray’da yayınlanan dergi aşağıdakilerden hangisidir?
Âlem-i Nisvân |
Din ve Maişet |
Süyümbike |
Tercüman |
Şûrâ |
Rusyalı Müslüman kadınların ilk defa kendilerini ifade etmeleri 1906’da Bahçesaray’da yayınlanan Âlem-i Nisvân dergisiyle oldu.
8.Soru
Aşağıdaki gelişmelerden hangisi Rusya Müslümanları arasında, Osmanlıya yönelmenin ana nedenlerinden biri olarak görülmektedir?
Osmanlının müreffeh bir ülke olarak düşünülmesi |
Pan-Slavist fikirlerine tepki duyulması |
Ulema sınıfının yönlendirmeleri |
Modernleşme istekleri |
Fransız İhtilalinin etkisi |
Rusya Müslümanları arasında milliyet fikrinin gelişmesi de aydınları Osmanlı ülkesine yöneltti. Pan-Slavist fikirlere tepki duyarak milli duyguları uyanan İsmail Gaspıralı, 1867 yılında Girit isyanı sırasında bir arkadaşıyla beraber Osmanlı Türklerine yardım etmek niyetiyle yola çıktıysa da, Odessa’da durduruldu. Doğru cevap B’dir.
9.Soru
“Rusya Müslümanları İttifakı” adlı siyasi oluşumun ortaya çıkmasında başat bir rol oynayan ve Türk Yurdu adındaki ilim ve kültür dergisini çıkaran ünlü Türk aydını aşağıdakilerden hangisidir?
İsmail Gaspıralı |
Kayyum Nâsırî |
Zeki Velidi Togan |
Fuad Köprülü |
Yusuf Akçura |
Yusuf Akçura, “Rusya Müslümanları İttifakı” adlı siyasi oluşumun ortaya çıkmasında başat bir rol oynadı. Akçura’nın en önemli girişimi Türk Yurdu adındaki ilim ve kültür dergisini çıkarmak oldu. Doğru cevap E’dir.
10.Soru
İsmail Gaspıralı’nın Osmanlı mekteplerinde uyguladığı kolay okuma metodu aşağıdakilerden hangisidir?
Biçem |
Skolastik usul |
Usûl-i cedid |
Yapısalcılık |
Türsel |
İsmail Gaspıralı’nın mekteplerde uyguladığı kolay okuma metodu olan Usûl-i cedid, tedricî ve savtî idi. Kolaylığı da bu iki özelliğinden geliyordu. Tedricîden maksat, çocuklara önce üç harf vermek, sonra birer harf ilave ederek devam etmekti. Savtî (fonetik) demekten maksat ise harfleri değil sesleri öğretmekti.
11.Soru
Hıristiyan Ruslar, kaç yıl boyunca “Tatarların” (Altın Orda Devletinin) hâkimiyeti altında yaşadılar?
100 |
150 |
240 |
300 |
500 |
Hıristiyan Ruslar, 240 yıl boyunca “Tatarların” (Altın Orda Devletinin) hâkimiyeti altında yaşadılar.Doğru cevap ''C'' şıkkıdır.
12.Soru
Rusya yönetiminde yaşayan aşağıdaki Türk topluluklarından hangisi yerleşik hayat sürmekteydi?
Tacikler |
Kazaklar |
Kırgızlar |
Türkmenler |
Karakalpaklar |
Rusya yönetiminde yaşayan Türk topluluklarının sosyal ve kültürel hayatlarında açık farklılıklar vardı; bazıları hala göçebe halinde yaşadıkları halde, bazıları medeni hayatın en yüksek basamaklarına kadar ilerlemişlerdi. Bu kavimler değişik zamanlarda Rus istilasına uğradılar. XVI. yüzyıldan beri Rus hakimiyetinde yaşayan bölgeler (İdil boyu) ile Türkistan’ın kuzeyindeki Kazak bozkırları, güneydeki Türkmen ülkesi ve vassal olarak hayatını sürdüren bölgeler (Buhara, Hive hanlıkları) arasında önemli medeni farklar mevcuttu. O¨ncekiler kapitalizm öncesi, hatta kapitalist gelişme aşamasına erişmişken, diğerlerinin çoğu ha^la^ göçebe ve kabilevi bir hayat tarzını sürdürmekteydiler. Kazan’da ve Bakü’de ticaret burjuvazisi yükselmekteydi. Türkistan’da ise Rusların yeni ele geçirdikleri topraklar ha^la^ feodal veya feodal-öncesi aşamadaydı. Türkistan’ın göçebe halkları (Kazaklar, Kırgızlar, Karakalpaklar, Türkmenler ve O¨zbeklerin bir kısmı) kabilevi yapılarını sürdürmekteyken, O¨zbekler ve Fars dilli Tacikler yerleşik bir hayat sürmekteydiler. Doğru cevap A'dır.
13.Soru
“Yomud” ne demektir?
Yerleşik halk |
Tatar mollası |
Türkmen şivesi |
Kazak askeri |
Hristiyan misyoner |
En azından XIV. yüzyıldan beri kendi edebî dillerini kullanmakta olan Türkmenler, XV. yüzyılda Çağatay edebî dilinin etkisi altına girdiler. Bu durum birkaç asır devam etti. XVIII.-XIX. yüzyılda Türkmen edebî dili yeniden canlandı ve 1917 Ekim Devrimine kadar devam etti. Sovyet döneminde ise Teke ve Yomud şivelerine dayanan yeni bir Türkmen edebî dili oluşturuldu. Doğru cevap C’dir.
14.Soru
Modern Tatar edebiyatının ve edebî dilinin öncüsü olarak gösterilen yazar aşağıdakilerden hangisidir?
Çokan Velihanov |
Mirza Fethali Ahundzade |
Kayyum Nâsırî |
Muhammed Zâhir Bigi |
Ayaz İshakî |
Modern Tatar edebiyatının ve edebî dilinin öncüsü Kayyum Nâsırî'dir.
15.Soru
İlk defa hangi toplantıya Rus Müslüman kadınlarda durumlarını anlatmak için katılmışlardır?
Moskova Kongresi |
Ufa Kurultayı |
Ninji Novgorod Toplantısı |
Oka Kongresi |
Petersburg Kongresi |
İlk defa olarak Moskova Kongresine çok sayıda kadın da katıldı; bunların tamamına yakını Kazan ve Kırım kadınları olup birkaçı da Kazaklardandı. Türkistan’dan hiçbir kadın yoktu.
16.Soru
Rusya Müslümanlarında “din adamları” veya “ulema” sınıfı anlamında kullanılan genel tanımlamaya ne ad verilir?
Hoca |
Muallim |
Öğretman |
Molla |
Asker |
Mollalar, Rusya Müslümanlarında “din adamları” veya “ulema” sınıfı anlamında kullanılan genel bir tanımlamaydı.Doğru cevap ''D'' şıkkıdır.
17.Soru
Hangi tarihte yapılan bir düzenlemeyle imamların Rus dilini bilmesi zorunluluğu
getirildi?
1890 |
1810 |
1800 |
1780 |
1777 |
1890’da yapılan bir düzenlemeyle imamların Rus dilini bilmesi zorunluluğu getirildi.
18.Soru
Tercüman gazetesi kaç yılına kadar tek Müslüman yayın organı oldu?
1901 |
1902 |
1903 |
1904 |
1905 |
Tercüman 1905’e kadar tek Müslüman yayın organı oldu.Doğru cevap ''E'' şıkkıdır.
19.Soru
1907’de yayınlanan Tatar Bolşeviklerinin etrafında toplandığı gazetenin adı nedir?
Ural |
Tercüman |
Tañ Yuldızı |
Vatan Hâdimi |
Kazan Muhbiri |
Sayıları fazla olmamakla birlikte Tatar Bolşevikleri 1907’de yayınlanan Ural adlı bir gazete etrafında toplandılar. Sovyet yazarları abartsa da, onların toplumsal bir tabanı yoktu. Kazanlı Hüseyin Yamaşev ve Galimcan Seyfeddinov’un önderliğindeki Bolşevikler, “Uralcılar” adıyla bilinen küçük bir gruptan ibaretti. “Gerçek halk temsilcileri” olarak gösterilen bu grubun Kazanlılar için hayati önem taşıyan sorunlarla ilgileri yoktu. Ural gazetesi aynı yılın Nisan ayında kapatıldı. Grubun önderlerinden Ömer Teregulov, iç savaş yıllarında Sovyet-karşıtı bir tutum benimsedi. Doğru cevap A’dır.
20.Soru
1900’lü yılların başından beri inkılâpçı bir oluşumun liderliğini yapan kişi aşağıdakilerden hangisidir?
Kazanlı Ayaz İshakî |
Mahmud Bay Hüseynov |
Yusuf Akçura |
Cafer Seydahmet |
Abdulhakim Hilmi |
Ayaz İshakî, 1900’lü yılların başından beri inkılâpçı bir oluşumun liderliğini yaptı.Doğru cevap ''A'' şıkkıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ