XIX. Yüzyıl Türk Dünyası Ara 8. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Şihabüddin Mercani'ye dair verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
Kelam derslerinin eğitimi daha etkili kıldığı görüşündeydi. |
Rusça öğrenmenin gerekliliği üzerinde durmuştur. |
Medreselerin ıslah edilmesinin gerekliliğini savundu. |
İslam inancını saran hurafelerle mücadele etmeyi ilke edindi. |
Dini reform akımının en önemli temsilcisidir. |
Merca^ni^’nin eleştirdiği konu medrese eğitiminin temelini oluşturan mantık ve kela^m dersleriydi. Kela^ma karşı çıkıyordu çünkü kela^mcıların Grek felsefesinin karmaşık konularını taşımak suretiyle İslam dininin ilk dönemindeki saflığını karmaşık felsefi^ nazariyelerle bulandırdıklarını düşünüyordu. Medreselerde kela^m konularına ve onu anlamak için lazım gelen mantık derslerine ağırlık verilmesi neticesinde talebenin gerçek İslami ilimlerden (Kur’an ve Hadis
eksenli eğitimden) uzaklaştığı kanaatindeydi. Talebenin yıllarını harcayan ve pratikte hiçbir faydası olmayan kela^m tartışmalarının eğitimi etkisiz kıldığı görüşündeydi. Doğru cevap A'dır.
2.Soru
1914’te İstanbul’a geldi ve izlenimlerini “Seyahat Hâtıraları” adlı uzun yazı dizisi halinde yayınlayan kişi aşağıdakilerden hangisidir?
Mahmud Hoca Behbudî |
Ümmügülsüm Kemalova |
Rukiye Yunusova |
Yusuf Akçura |
Fatih Kerimî |
Semerkand’da müftü Mahmud Hoca Behbudî (1874-1919), 1914’te İstanbul’a geldi ve izlenimlerini “Seyahat Hâtıraları” adlı uzun yazı dizisi halinde yayınladı.Doğru cevap ''A'' şıkkıdır.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Rusya Müslümanlarının tanınmış seyyahlarından ve Tatarların Rusya dışında çıkardıkları ilk dergi olan Teârüf-i Müslimîn adındaki dergiyi çıkaran aydındır?
Tevfik Fikret |
Ayaz İshakî |
Fatih Kerimî |
Sibiryalı Abdürreşid İbrahim |
Şihabüddin Mercanî |
1910 yılı başında, Rusya Müslümanlarının tanınmış seyyahlarından Sibiryalı Abdürreşid İbrahim İstanbul’a geldi. Gezip gördüğü yerler hakkında verdiği konferanslarla büyük ilgi topladı. Kendisi gibi Rusya Müslümanlarından olan Troyskili Ahmed Taceddin’le beraber Teârüf-i Müslimîn (1910-1911) adında bir dergi çıkardı. Doğru cevap D’dir.
4.Soru
Osmanlı eğitim sistemine en acı eleştirileri yazan Sibiryalı seyyah aşağıdakilerden hangisidir?
Ayaz İshaki^ |
Kayyum Na^sıri^ |
Abdürreşid İbrahim |
S¸ihabüddin Mercani^ |
Abdurrauf Fıtrat |
Osmanlı eğitim sistemine en acı eleştirileri yazan Sibiryalı seyyah Abdürreşid İbrahim idi. Doğru cevap C'dir.
5.Soru
Dinde sonradan ortaya çıkan inanç ve davranışlara ne ad verilir?
İçtihad |
Kelam |
İcazet |
Bid'at |
Taklit |
Dinde sonradan ortaya çıkan inanç ve davranışlardır. İslam âlimleri, iyi ve kötü bid’at ayırımına gitmiş olmakla birlikte, bu tabir genel olarak dinde olumsuz anlamda ortaya çıkan bozuk fikirler ve uygulamalar anlamında kullanılmıştır. Doğru cevap D’dir.
6.Soru
Osmanlı aydınlarının imparatorluk dışındaki Türkleri keşfetmeleri hangi dönemde olmuştur?
XVIII. yy |
XVIII. yüzyılın ikinci yarısı |
XIX. yy |
XIX. yüzyılın ikinci yarısı |
XX. yy |
Osmanlı aydınlarının imparatorluk dışındaki Türkleri keşfetmeleri XIX. yüzyılın ikinci yarısında oldu.
7.Soru
Türkçülük akımının önde gelen düşünür ve tarihçisi olan Yusuf Akçura'nın birçok hususta üstadı olarak kabul ettiği düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Necib Asım Bey |
S¸ihabüddin Mercani^ |
Veled C¸elebi Efendi |
İsmail Gaspıralı |
Kayyum Na^sıri^ |
Yusuf Akçura, Bahçesaray’da ziyaret ettiği İsmail Gaspıralı’dan çok etkilendi ve onu birçok hususta üstadı olarak kabul etti. doğru cevap D'dir.
8.Soru
Modern Tatar edebiyatının öncüsü olarak aşağıdakilerden hangisi gösterilmektedir?
Musa Akyiğitzade |
Ayaz İshakî |
İsmail Gaspıralı |
Kayyum Nâsırî |
Musa Cârullah |
Avrupa medeniyetiyle olan temas sonucunda ortaya çıkan modern Tatar edebiyatının öncüsü olarak Kayyum Nâsırî gösterilir. Onu Tatar aydınlanmasının başlatıcısı olarak kabul edenler de vardır. Nâsırî geleneksel medrese eğitimi almış olmakla birlikte, onun yolu muhafazakâr ve reformcu ulemanın yolundan başkaydı. Reformcu ulema medrese kurmak ve halkı cami minberinden aydınlatmak yolunu seçmişken, Nâsırî hiçbir geleneksel kayda bağlı olmaksızın, bağımsız bir yazar olarak hareket etti.
9.Soru
Rusya Müslümanlarının 15 Ağustos 1905 yılında gerçekleştirdiği ilk kongrenin başkanlığını kim tarafından yürütülmüştür?
Ali Meydan Topçubaşı |
İsmail Gaspıralı |
Abdürreşid İbrahim |
Yusuf Akçura |
Ali Nogay |
I. Kongre (15 Ağustos 1905) yılında düzenlendi. Toplantının başkanlığını İsmail Gaspıralı yürüttü. Kafkasya’da yayınlanan Hayat ve Kaspi gazetelerinin sahibi olan Ali Merdan Topçubaşı da toplantının şekillenmesinde önemli bir rol oynadı; onun sıcakkanlı ve samimi tavırları Kafkasya ve Tatar Müslümanlarını birbirine yaklaştırdı. Doğru Cevap B'dir.
10.Soru
1804’te Rusya’nın dördüncü büyük üniversitesi olarak kurulan üniversite aşağıdakilerden hangisidir?
Kazan Üniversitesi |
Altay Üniversitesi |
Mari Üniversitesi |
Kaluga Üniversitesi |
Memerovo Üniversitesi |
Kazan Üniversitesi: 1804’te, Rusya’nın dördüncü üniversitesi olarak kuruldu. İlk kurulduğunda hocaların çoğu Alman kökenliydi. Şarkiyat Bölümünde Tatar ve İslam tarihi hakkında önemli araştırmalar yapıldı. Bu araştırmalar değişim yanlısı Tatar aydınların ilgisini çekti ve onların modern anlamda kendi tarihlerine yönelmesinde etkili oldu.
11.Soru
Sibirya, Kazak bozkırları ve Türkistan’a kadar geniş bir coğrafyaya dağılan topluluğa ne ad verilmektedir?
Kazan Tatarları |
Kırım Türkleri |
Sibiryalılar |
Kafkas Türkleri |
Türkmenler |
Sibirya, Kazak bozkırları ve Türkistan’a kadar geniş bir coğrafyaya dağılanlara Kazan Tatarları deniliyordu.Doğru cevap ''A'' şıkkıdır.
12.Soru
İsmail Gaspıralı’nın Dilde Birlik fikri kapsamında aşağıdaki Türkçe lehçelerinden hangisini örnek almak düşüncesinde olduğu söylenebilir?
Osmanlı/İstanbul Türkçesi |
Kırım Türkçesi |
Kazan Türkçesi |
İran Türkçesi |
Azerbaycan Türkçesi |
Onun öngördüğü dil, 1883’den beri Tercüman gazetesi aracılığıyla yaygınlaştırmaya çalıştığı Kırım Türkçesiydi. Osmanlı Türkçesine yakın olan Kırım Türkçesi, Kıpçak lehçesinden de unsurlar taşıması sebebiyle, bütün Türk lehçeleri arasında “orta” bir konumdaydı. Doğru cevap B’dir.
13.Soru
Kadınlar konusunda duyarlı olan Tatar aydını Muhammed Zâhir Bigi, hangi topluluğun kadınlarının diğer Müslüman kadınlara kıyasla serbest olduklarını nakletmiştir?
Özbek |
Kırgız |
Kazak |
Türkmen |
Azeri |
1893 yılında Türkistan’a seyahat eden ve kadınlar konusunda duyarlı olan Tatar aydını Muhammed Zâhir Bigi, Türkmenler arasında dolaşırken Türkmen kadınlarının diğer Müslüman kadınlara kıyasla serbest olduklarını, Türkmenlerin kadın meselesinde Avrupa’dan bile ileri durumda olduklarını yazıyordu. Onun anlattığına göre, Türkmen kadınları yüzlerini örtmüyor, erkeklerle aynı mekânda oturuyorlardı; hemen her işte onların görüşlerine başvuruluyordu. Önemli toplantılarda topluluğun yarısı Türkmen kadınlardan oluşuyordu; böylece, erkeklerin söz ve fikirleriyle kadınların söz ve fikirleri dengeleniyordu.
14.Soru
Rusya'nın hangi devlete karşı savaşta aldığı başarısız sonuçlar 1905 devrimini tetiklemiştir?
Japonya |
Osmanlı |
Almanya |
Avusturya-Macaristan |
Polonya |
Sıcak denizlere inmek için Japonya ile savaşan Rusya savaşı 1905 yılında kaybetmiş ve büyük bir krizin içine girmiştir.
15.Soru
XIX. yüzyılın sonunda Rusya'da en fazla ilerleme hangi alanda gerçekleşmiştir?
Sağlık |
Sanayi |
Eğitim |
Sanat |
Ekonomi |
XIX. asrın sonunda Rusya’da birçok alanda ilerlemeler oldu. Rus orta sınıfı hızla yükseldi ve sanayiciler ön plana çıktı. Rus sanayisinin büyümesi 1890’larda olağanüstü arttı.
16.Soru
İstanbul’a gelip yerleşen Rusyalı aydınlar içinde en tanınmışı kimdir?
Yusuf Akçura |
Şihabüddin Mercanî |
Kayyum Nâsırî |
Abdulhakim Hilmi |
Yakup Kemalî |
İstanbul’a gelip yerleşen Rusyalı aydınlar içinde en tanınmışı Yusuf Akçura’dır.Doğru cevap ''A'' şıkkıdır.
17.Soru
İstanbul, Türk Dünyasının cazibe merkezi olma özelliğini ne zaman kaybetmeye başlamıştır?
I. Dünya Savaşından Sonra |
II. Dünya Savaşından Sonra |
1950'li Yılların Başlarında |
1800'lü Yılların Başlarında |
1700'lü Yılların Başlarında |
Birinci Dünya Savaşından sonra İstanbul, hızla Türk dünyasının cazibe merkezi olma özelliğini kaybetti. Savaşın yenilgiyle bitmesi ve İttihat ve Terakkinin dağılmasıyla Türkçü aydınlar sıkıntılı bir döneme girdiler. Türk dünyasına ilgi duyan aydınlardan birçoğu Malta’ya sürgün edildiler. Ülkenin içinde bulunduğu durumdan sorumlu tutuldular. Doğru Cevap A'dır.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kur’an’ı Tatar diline çevirmiş ancak tercümenin yayınlanmasına izin alamamıştır?
Cemaleddin Afganî |
Bahit Efendi |
Zeki Velidi |
Musa Cârullah |
Ziyaeddin Kemalî’ |
Tasavvufa uzak duran, hatta onun aleyhinde bulunan Ziyaeddin Kemalî Kahire’de meşhur din bilgini ve reformist Muhammed Abduh’tan ders aldı. Sosyoloji, fikir tarihi ve felsefe konularında yazılanları Arapça tercümelerinden okudu. Kur’an’ı Tatar diline çevirdiyse de tercümenin yayınlanmasına izin verilmedi.
19.Soru
Kendisi gibi Rusya Müslümanlarından olan Troyskili Ahmed Taceddin’le beraber Teârüf-i Müslimîn (1910-1911) adında bir dergi çıkaran Rusya müslümanı kimdir?
Ayaz İshakî |
Rukiye Yunusova |
Yusuf Akçura |
Fatih Kerimî |
Sibiryalı Abdürreşid İbrahim |
Sibiryalı Abdürreşid İbrahim kendisi gibi Rusya Müslümanlarından olan Troyskili Ahmed Taceddin’le beraber Teârüf-i Müslimîn (1910-1911) adında bir dergi çıkardı. Bu, Tatarların Rusya dışında çıkardıkları ilk dergiydi.Doğru cevap ''E'' şıkkıdır.
20.Soru
Hangi şahsı, Tatar reform hareketinin başlatıcısı olarak göstermekte ve onu “içtihat kapısının açık olduğunu savunan ilk sosyal refomcu” olarak nitelemektedirler?
Abdurrahim Otuz İmenî |
Ebunnasr Kursavî |
Şihâbüddin Mercanî |
Şeyh Zeynullah Resulî |
Âlimcan Barudî |
Tatar reform hareketinin başlatıcısı olarak Abdurrahim Otuz İmenî’yi (1754-1836) göstermekte ve onu “içtihat kapısının açık olduğunu savunan ilk sosyal refomcu” olarak nitelemektedirler.Doğru cevap ''A'' şıkkıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ