XIX. Yüzyıl Türk Dünyası Final 7. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Kazak Bölgesinde Rus hakimiyeti hangi tarihler arasında başlamış ve son bulmuştur?
MS 1910-1975 |
MS 1100-1300 |
MS 1731/40-1860 |
MS 1200-1275 |
MS 1500-1650 |
Kazak Bölgesinde Rus Yönetiminin Kurulması 1730lar ile 1860 tarihleri arasındadır. Doğru Cevap C'dir.
2.Soru
Usul-i cedit mektepleri olarak adlandırılan okulların özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
Avrupa tarzında eğitim vermeleri. |
Sadece Rusça kullanılması. |
Öğretmenlerinin Rus olması. |
Dini eğitim verilmesi. |
Kız öğrencilere eğitim vermeleri. |
1887’den itibaren Bakü’de yeni Avrupa tarzında mektepler açılmaya başlandı. Bunlar halk arasında usul-i cedit mektepleri olarak adlandırılıyordu. İlk teşebbüs aynı yıl Tiflis’de Aleksandr Enstitüsü’nü bitirip Bakü’ye dönen Sultan Mecid Ganizade ve Habib Bey Mahmudbeyov tarafından ileri sürülmüştü. Okulda ana dili ve Farsça ile birlikte Rusça da vardı. Bunun için de mektep “Russko-Tatarskaya Şkola” (Rus-Tatar Mektebi) olarak adlandırıldı. Haftada birkaç saat Türkçe dersleri veriliyordu. Kısa zaman içerisinde Azerbaycan’da kurulan Rus-Tatar okullarının sayısı bir hayli arttı. 1890’lı yıllara gelindiğinde Bakü, Elizavetpol ve Şamahı şehirlerinde birçok Rus-Tatar okulları açılmış bulunuyordu. Doğru cevap A’dır.
3.Soru
Türkistan'ın tamamen Ruslar tarafından işgal edilmesi hangi tarihte ve hangi olayla gerçekleşmiştir?
1873'de Hive şehrinin düşürülmesiyle |
1884'de Merv şehrinin düşürülmesiyle |
1881'de Göktepe'nin ele geçirilmesiyle |
1854'de Almatı nehri üzerinde Vernoye Kalesi'ni inşa etmeleriyle |
1847'de Sır Derya ağzında Raim Kalesi'ni inşa etmeleriyle |
1881 yılında Göktepe’ye karşı yeniden saldırıya geçerek güçlükle de olsa burayı ele geçirdiler. 15 bin kadar Teke Türkmeni öldürüldü. Bundan kısa bir süre sonra Ruslar Aşkabad şehrini de zapt ettiler. 1884’te Merv’in düşmesiyle Türkistan tamamen Ruslar tarafından işgal edilmiş oldu.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Buhara medreselerine en köklü eleştiriyi getiren kişilerdendir?
Kermine |
Bigi |
Kursavî |
İşan |
Medalî |
Buhara medreselerine en köklü eleştiriyi getiren kişiler, Tatar din âlimleri Ebunnasr Kursavî ve Şihabüddin Mercânî oldular.
5.Soru
XIV ve XV. yüzyıllarda Don ve Dinyeper nehirleri dolaylarında ortaya çıkan, Ruslar gibi Hıristiyan olan ve savaşçılığıyla tanınan ve Osmanlılara karşı yapılan savaşlarda, Sibirya ve Türkistan’a karşı gönderilen Rus ordularında görev alan topluluk aşağıdakilerden hangisidir?
Kamıklar |
Oyratlar |
Mangıtlar |
Kozaklar |
Nogaylar |
Kozaklar (Rusçası: Kazaçi): Rus Kazakları veya Kosaklar olarak da bilinmektedirler. Türk topluluğu olan Kazaklarla alakaları yoktur. Kozaklar, XIV ve XV. yüzyıllarda Don ve Dinyeper nehirleri dolaylarında ortaya çıkan, Ruslar gibi Hıristiyan olan ve savaşçılığıyla tanınan bir topluluktur. Osmanlılara karşı yapılan savaşlarda, Sibirya ve Türkistan’a karşı gönderilen Rus ordularında görev aldılar.
6.Soru
Türkistan’da Sovyet rejimine karşı 1918’de başlayıp 1930’ların başlarına kadar devam eden isyan ve direniş hareketinin adı aşağıdakilerden hangisidir?
Dükçü İşan |
Basmacılık |
Fergana |
Kolhoz |
Medali |
Türkistan’da Sovyet rejimine karşı 1918’de başlayıp 1930’ların başlarına kadar devam eden isyan ve direniş hareketidir.
7.Soru
Kazakistan Tarihi'ne mal olmuş topraklarda, hangi yüzyıllar arasında Moğol Hakimiyeti hüküm sürmüştür?
11. ve 12. yüzyıllar |
12. ve 13. yüzyıllar |
13. ve 14. yüzyıllar |
14. ve 15. yüzyıllar |
15. ve 16. yüzyıllar |
Moğol hâkimiyeti döneminde (XIII. ve XIV. yüzyıllar) bölgenin büyük kısmı Çağatay ulusunun bir parçasıydı. Bölgenin batısı ve kuzeyi Cuci ulusu, doğu ve güneyi ise Çağatay ulusunun bir parçasıydı.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türkistan'ın çağdaşlaşmasına katkı sağlayan Usûl-i Cedit Mektepleri'nin açıldığı yerlerden birisidir?
Kiev |
Kazan |
Buhara |
Samara |
Petersburg |
Buhara’da usûl-i cedit okulları başlangıçta Tatar çocukları için açıldı. 1902’de Kerimov adında Tatar bir öğretmen, Kagan’da Tatar çocukları için bir usûl-i cedit mektebi açtı. Fakat okul açıldıktan birkaç ay sonra, maddi destek yokluğu ve tutucu çevrelerin baskısı sonucunda kapanmak zorunda kaldı. Doğru Cevap C'dir.
9.Soru
Kafkasya ve Azerbaycan’da usul-i cedit ile eğitim yapan ilk mektep 1890’da hangi şehirde açılmıştır?
Bakü |
Ordubad |
Şuşa |
Gence |
Nahçevan |
Kafkasya ve Azerbaycan’da usul-i cedit ile eğitim yapan ilk mektep 1890’da Ordubad’da Mehmet Sıtkı Seferoğlu tarafından açılmıştır. Doğru cevap B’dir.
10.Soru
Buhara’daki Şeybanî Devleti hangi yılda sona ermiştir?
1552 |
1556 |
1569 |
1598 |
1687 |
Buhara’daki Şeybanî Devleti 1598’de, Hive’deki ise 1687’de sona erdiğinde, siyasi parçalanmaya ek olarak iktisadi ve kültürel çöküş de kendini gösterdi.
11.Soru
13. ve 14. yüzyıllarda Moğol hakimiyeti döneminde Kazakistan toprakları genel olarak hangi Moğol devletinin hakimiyetinde kalmıştır?
Çağatay |
İlhanlılar |
Kubilay |
Timur |
Altın Orda |
Moğol hâkimiyeti döneminde (XIII. ve XIV. yüzyıllar) bölgenin büyük kısmı Çağatay ulusunun bir parçasıydı. Bölgenin batısı ve kuzeyi Cuci ulusu, doğu ve güneyi ise Çağatay ulusunun bir parçasıydı.
12.Soru
1828’de imzalanan, Azerbaycan’ı kuzey ve güney olmak üzere ikiye bölen antlaşma aşağıdakilerden hangisidir?
Kürekçay |
Gülistan |
Balaken |
Karabağ |
Türkmençay |
12 Ekim 1813’de Karabağ’ın Gülistan Köyü’nde Gülistan Antlaşması imzalandı. Buna göre, Erivan ve Nahçivan hanlıkları dışında Aras Nehri’nin kuzeyinde bulunan hanlıkların (Bakü, Şirvan, Şeki, Gence, Karabağ, Lenkeran, Kuba, Derbend) Rusya’ya katıldığı bildirildi. 1826’da İran ordusu Azerbaycan’ın kuzeydeki topraklarına girdi. 1827’de General Paskeviç kumandasındaki Rus ordusu Tebriz, Marağa, Urmiye ve Erdebil’i işgal etti. 10 Şubat 1828’de Tebriz’in güneyindeki Türkmençay mevkiinde Azerbaycan’ı kuzey ve güney olmak üzere ikiye bölen Türkmençay Antlaşması imzalandı. Doğru cevap E’dir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangi Türkistan Vilayetinden Duma'ya vekil gönderilmemiştir?
Semerkand
|
Hokand
|
Türkmenistan
|
Sır Derya vilayeti
|
Buhara
|
14.Soru
Hangi antlaşma Azerbaycan’ı kuzey ve güney olmak üzere ikiye bölünmüştür?
Türkmençay Antlaşması |
Kürekçay Antlaşması |
Gülistan Antlaşması |
Ankara Antlaşması |
Kasr-ı Şirin Antlaşması |
1827’de General Paskeviç kumandasındaki Rus ordusu Tebriz, Marağa, Urmiye ve Erdebil’i işgal etti. 10 Şubat 1828’de Tebriz’in güneyindeki Türkmençay mevkiinde Azerbaycan’ı kuzey ve güney olmak üzere ikiye bölen Türkmençay Antlaşması imzalandı. Doğru cevap A’dır.
15.Soru
Tatarların Ruslara göre Kazaklara kıyasla tercih edilebilir olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Kazaklar Müslüman, Tatarlar ise Putperestti. |
Tatarlar ticaretten anlayan ve milli değerleri daha az olan bir milletti. |
Kazaklar güvenilmez ve savaş seven bir topluluktu. |
Kazaklar gereğinden fazla medeni bir topluluktu. |
Tatarlar Ruslara karşı sadakatini kanıtlamış ve uzun süreli ilişkiye sahipti. |
Bu amaç için en uygun araç da Çarlığa sadakatlerini kanıtlamış olan, İslamiyete bağlılıkları yüzünden ve Ruslarla daha uzun süredir ilişkide oldukları için daha medeni olan Tatarlardı.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Ceditçi aydınların kurduğu muhtariyetlerden biridir?
Kazan Cumhuriyeti |
Özbek Cumhuriyeti |
Hokand'da Türkistan Cumhuriyeti |
Kırım Hanlığı |
Özbek Hanlığı |
1917 Ekiminde Moskova’da Bolşeviklerin yönetimi ele geçirdiği günlerde, Uralların güneyinde Kozak Generali Dutov liderliğindeki komünist karşıtı ayaklanma, Orta Asya ile Rusya arasındaki alakayı kesti. Dolayısıyla, Rusya’da iç savaş olurken, Türkistan’da bir yönetim boşluğu oluştu. Bu ayın sonunda Taşkent’te Bolşevikler yönetimi ele geçirdi. Bundan bir ay kadar sonra, Hokand’da toplanan Ceditçi aydınlar, Türkistan’ın özerkliğini ilan ettiler. Hükûmet merkezini geçici olarak Hokand olarak belirlediler. Türkistanlıların haklarını savunan inkılapçı sosyalist Vadim Çaykin ile Buhara Yahudilerinden Salomon Hetzfeld bu hükümeti desteklediler. Bu devlet, Rus Devrimi tarafından ortaya konan esaslara dayalı olarak, Rusya Federasyonu içinde özerk bir statüde olacaktı. Müslümanlar dışındaki azınlıkların hakları korunacaktı. Böylece bölgede iki ayrı yönetim ortaya çıkmış oldu. Bunlardan biri Taşkent’teki Rus Bolşeviklerinin kurmuş olduğu Türkistan Sovyet hükûmeti, diğeri Ceditçi aydınların Hokand’da kurdukları Türkistan Muhtariyeti idi. Doğru Cevap C'dir.
17.Soru
1820’lerde tasfiye edilen hanlıkların yerine kurulan Rus vilayetleri kim tarafından yönetiliyordu?
Çar tarafından |
“naçalnik” denilen askeri kumandanlar tarafından |
Valiler tarafından |
Yerel yöneticiler tarafından |
Generaller tarafından |
1820’lerde tasfiye edilen hanlıkların yerine Rus vilayetleri kuruldu: Bakü, Derbend, Şeki, Karabağ, Şirvan ve Talış. Bunların her biri, “naçalnik” denilen askeri kumandanlar tarafından yönetiliyordu.Doğru cevap ‘’B’’ şıkkıdır.
18.Soru
Milli tiyatronun gelişmesi için çalışan ve bu amaçla kendi tiyatro gruplarını kuran cemiyet aşağıdakilerden hangisidir?
Safa |
Necat |
Hidayet |
Neşr-i Maarif |
Saadet |
1910’da kurulan “Safa” cemiyeti de eğitim ve kültüre ağırlık vermişti. Bilhassa milli tiyatronun gelişmesi için çalışmakta ve bu amaçla kendi tiyatro gruplarını yaratmaktaydılar. Aydınlar Safa cemiyetine de destek veriyorlardı. Oynadıkları oyunlarda “Necat” Cemiyeti’nin aktörlerini de davet etmekteydiler. Samed Mensur, Dadaş Bünyatzade, Mehmed Emin Resulzade, Aliabbas Müznib Hüseyin Arablinski, A. M. Şerifzade, Cihangir Zeynelov vb. cemiyetin faaliyetlerine yakından iştirak etmekteydi. Doğru cevap A’dır.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 1905 yılına kadar Türkistan'da çıkan tek gazetedir?
Terakkî: Orta Aziyanın Ömürgüzarlığı |
Tercüman |
Türkistan Vilayetinin Geziti |
Hurşid |
Şöhret |
Türkistan’da 1905 yılına kadar Türkçe olarak sadece bir gazete çıkıyordu, o da valiliğin çıkardığı Türkistan Vilayetinin Geziti idi. Mahmud Hoca Behbudî ve başka Ceditçiler bu gazetede takma adlarla yazılar yayınladılar.
20.Soru
Hangi aydın fikri hayatının en büyük hadiselerinden birini teşkil eden “alfabe” meselesini gündeme taşımıştır?
Mehmet Emin Resulzade |
Mirza Fethali Ahundov |
Ahmed Agayev |
Ali Merdan Topçubaşı |
Ahmed Kemal |
Mirza Fethali Ahundov 1857 yılından itibaren, fikri hayatının en büyük hadiselerinden birini teşkil eden “alfabe” meselesini gündeme taşıdı. Herkesin güçlük çekmeden kendi anadilinde okuyabilmesi için önce, uzun dönem Azerbaycan topraklarında kullanılmakta olan ve kanaatince okunması ve yazılması çok zor olan Arap harflerinin ıslah edilmesini önermiş, daha sonra tamamen Latin harflerine geçişi savunmuştur. Doğru cevap B’dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ