XIX. Yüzyıl Türk Edebiyatı Final 8. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Keçecizade İzzet Molla’nın tamamlayamadan vefat ettiği yarım kalmış bir mesnevisidir ?
Sergüzeştname |
Mihnetkeşan |
Naz u Niyaz |
Zafername |
Sakiname |
Naz u Niyaz Keçecizade İzzet Molla’nın tamamlayamadan vefat ettiği yarım kalmış bir mesnevisidir.
2.Soru
Divan edebiyatı kaynaklarında adı geçen en eski kadın şairler hangi padişah döneminde yaşamıştır?
Fatih Sultan Mehmet |
Yavuz Sultan Selim |
Kanuni Sultan Süleyman |
I. Abdülhamit |
III. Selim |
Divan edebiyatı kaynaklarında adı geçen en eski kadın şairler Fatih döneminde yaşamıştır.
3.Soru
Leyla Hanım'ın "Meydân-ı mahabbetde bu hicrân unudulmaz" dizelerinde yer alan hicran kelimesinin buradaki anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
Ayrılık; unutulmaz acı, keder |
Sevgi |
Gönül alıp götüren, güzel |
Çihre |
Şûh |
Hicrân, burada "ayrılık; unutulmaz acı, keder" anlamında kullanılmıştır. Doğru cevap A'dır.
4.Soru
Divan edebiyatı geleneğine sadık kalmakla birlikte ilk dönemlerden itibaren kadın şairler varlıklarını nasıl hissettirmişlerdir?
Farklı tarzlarını satırlarına yansıtarak |
Kadın şairlere özgü ortak bir dil ile |
Açık ve net ifadeler kullanarak |
Yenilikçi edebiyat akımlarının aracılığı ile |
Batı edebiyatından uyarlamalar yaparak |
Edebiyat, bir gelenek meselesidir ve divan şairinden beklenen, daha
önce Fars edebiyatında kalıplaşmış mazmun ve istiareleri ustalıkla kullanarak hünerini ispat etmektir. Dolayısıyla kadın şairlerin de özellikle âşıkane gazellerde bu alışılmış kalıpları kullanmış olmaları, erkek şairlerle aynı sevgili imgesi etrafında şiir söylemeleri geleneğin bir sonucu olarak değerlendirilmelidir.
Bununla birlikte ilk dönemlerden itibaren kadın şairler kendi seslerini değişik tonlarda hissettirmektedirler.
Mesela XVI. yüzyıl şairlerinden Mihrî Hatun, erkek veya kadın olmanın bir üstünlük sağlamadığını açıkça söyleyebilmiştir:
Çünki nâkıs olur dirler nisâ
Her sözin ma‘zûr tutmaktır revâ
Bir müennes yig durur kim ehl ola
Bin müzekkerden ki ol nâ-ehl ola
Bir müennes yig ki zihni pâk ola
Bin müzekkerden ki bî-idrâk ola
(Kadınlar eksik olur diyerek sözlerini mazur kabul ederler. Bir işte ehil olan bir kadın, ehil
olmayan bin erkekten yeğdir. Zihni berrak olan bir kadın, anlayışsız bin erkekten yeğdir.)
5.Soru
Enderun Mektebi aşağıdaki Osmanlı padişahlarından hangisi zamanında kurumsallaşmıştır?
II. Murat
|
Fatih Sultan Mehmet
|
Yavuz Sultan Selim
|
Kanuni Sultan Süleyman
|
II. Selim
|
6.Soru
Şiirlerinde belirgin olan beşerî aşk, hayata rindane bakış, felekten şikâyet gibi konulara yer veren, o dönem kadınları için kabul edilemez gibi görünen serbest tavrından dolayı eleştirilen, II. Mahmut ve I.Abdülmecit döneminde yaşamış kadın şair kimdir?
Şeref Hanım |
Zeynep Hatun |
Leyla Hanım |
Mihri Hatun |
Sırrî Hanım |
Şiirlerinde belirgin olan beşerî aşk, hayata rindane bakış, felekten şikâyet gibi konular yanında yer yer Nabî ve Koca Ragıp Paşa’nın temsil ettiği hikmetli söyleyiş de hissedilen Leyla Hanım’ın divanında özellikle gazel dışındaki nazım şekillerinde dinî ve tasavvufi konular da işlenmiştir. Saray çevresi ile kurduğu ilişkiye rağmen hayatı maddî sıkıntılarla geçmiş olan şair, durumunu şiirlerinde açıkça dile getirmiştir. II. Mahmut ve I. Abdülmecit’e, devlet adamlarına hatta hanedana mensup kadınlara yazdığı methiyelerde yardım talebini birçok kez ifade etmiş, ölümünden yaklaşık sekiz yıl önce kendisine maaş bağlanmıştır.
7.Soru
Divan edebiyatı kaynaklarında adı geçen en eski kadın şairler Fatih döneminde yaşamış olan ............................. ve ............................’dur.
Yukarıda verilen ifadede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
Fıtnat Hanım ve Mihrî Hatun |
Leyla Hanım ve Zeynep Hatun |
Zeynep Hatun ve Mihrî Hatun |
Adile Sultan ve Zeynep Hatun |
Şeref Hanım ve Hubbî Hatun |
Divan edebiyatı kaynaklarında adı geçen en eski kadın şairler Fatih döneminde yaşamış olan Zeynep Hatun ve Mihrî Hatun’dur.
8.Soru
Beyitlerindeki rahat söyleyiş Cumhuriyet dönemi eleştirmenlerince Türk kadınının “hürriyet temayülü” olarak yorumlanan kadın divan şairleri aşağıdakilerden hangileridir?
Adile Sultan-Fıtnat Hanım |
Zeynep Hatun-Mihrî Hatun |
Adile Sultan- Şeref hanım |
Leyla Hanım- Mihrî Hatun |
Leyla Hanım-Şeref Hanım |
Divan şiiri geleneğinde âşık-sevgili ilişkisinde toplumun
yabancısı olmadığı bir söylemi içermektedir. Erkek şairlerin gazellerindekiyle aynı tarzda söylenmiş birçok şiir böyle bir genel kabulle karşılanmıştır. Ancak Leyla Hanım’ın serbest hayat tarzından dolayı tezkire yazarları tarafından eleştirildiği de bilinmektedir. Leyla Hanım ve Şeref Hanım'ın beyitlerindeki rahat söyleyiş Cumhuriyet dönemi eleştirmenlerince Türk kadınının “hürriyet temayülü” olarak yorumlanmıştır.
9.Soru
Ahmet Hamdi Tanpınar'ın "Eskinin tasfiyesi ile varılabilecek son kemal noktası” diye nitelediği kitabın adı nedir?
Kısas-ı Enbiya |
Hatimetü’l-Eşar |
Mecma-ı Şuara ve Tezkire-i Üdeba |
Kemalü’ş-Şuara |
Devhatü’l-Meşayih |
Ahmet Hamdi Tanpınar, pek çok bakımdan XIX. yüzyıla damgasını vuran Ahmet Cevdet Paşa’nın bu kapıdan girdiğini ve geleneğin bütün imkânlarını dönüştürerek çağının anlayışına uygun bir nesir
dili yarattığını “Cevdet Paşa Hakkında Düşünceler” başlıklı yazısında izah eder ve onun Kısas-ı Enbiya’sı için “eskinin tasfiyesi ile varılabilecek son kemal noktası” der (1977: 203).
10.Soru
Fuzulî, Nabî ve Muhibbî’ye nazireleri olan şairin bazı şiirlerinde Süleyman Çelebi etkisi de hissedilen Osmanlı hanedanında divan sahibi tek kadın şairi kimdir?
Şeref Hanım |
Adile Sultan |
Hubbî Hanım |
Hazinedarzade Fıtnat |
Mahşah Sultan |
Fuzulî, Nabî ve Muhibbî’ye nazireleri olan şairin bazı şiirlerinde Süleyman Çelebi etkisi de hissedilen Osmanlı hanedanında divan sahibi tek kadın şairi Adile Sultan'dır.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi işret hayatıyla ilgili mesnevilere bir örnektir?
Zafername. |
Mihnetkeşan. |
Sakiname. |
Mevlid. |
Yusuf-u Züleyha. |
Sakiname. Cevap C'dir.
12.Soru
Divan şiirinde bu denli görmeye alışık olmadığımız son derece kişisel sayılabilecek tarih manzumeleri önemli bir yer tutan, eserleriyle samimi bir Mevlevi ve Bektaşî olduğunu göstermiş olan kadın şair aşağıdakilerden hangisidir?
Adile Sultan |
Feride Hanım |
Fitnat Hanım |
Mahşah Hanım |
Şeref Hanım |
Şeref Hanım’ın şiirleri arasında, divan şiirinde bu kadarını görmeye alışık olmadığımız son derece kişisel sayılabilecek tarih manzumelerinin önemli bir yer tutması, geleneğin sınırlarını zorlama olarak görülebilirse de özellikle gazellerinde klasik mazmunları kullanma konusunda divan şairlerini takip etmiştir.
Divanının kasideler bölümü Şeref Hanım’ın dinî ve tasavvufi evrenini yansıtacak niteliktedir. Bir tevhit ve üç naat söylemiş olmasına rağmen, Mevlana ve Mevlevilikle ilgili 6 kaside ve Kerbelâ mersiyesi niteliğinde 8 kasideye yer vererek samimi bir Mevlevi ve Bektaşî olduğunu göstermiştir.
13.Soru
Osmanlı döneminde kadın şairlerle ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
Tamamı kültür ve sanat faaliyetlerinin yoğun olduğu yerlerde yetişmiştir. |
Bilim, edebiyat ve musiki meclisleri kadın şairlerin yetişmesine yardımcı olmuştur. |
Kadın şairlerin birçoğu Mevlevilik, Nakşilik gibi tarikatların mensubudur. |
Osmanlı döneminde sanatsal etkinliklerin halkın himayesinde olması da kadın şairlerin yetişmesine yardımcı olmuştur. |
Toplumun üst düzey kesimlerine mensup pek az sayıda kadın, şiir veya başka sanat dallarında varlık gösterebilmiştir |
Osmanlıda sanat etkinliklerinin, yönetici üst tabaka tarafından himaye edilmesi, kadın şairler için de teşvik edici rol oynamaktaydı. Böylelikle eserleri sayesinde saray ve çevresiyle ilişki geliştirip destek gören, bağlanan maaş sayesinde hayatını sürdüren kadın şairler de mevcuttu.
14.Soru
Hekimbaşı İsmail Paşa’nın kızı olarak 1845’te İstanbul’da doğmuş, babasının görevi nedeniyle yedi yaşına kadar bulunduğu sarayda iyi bir eğitim almış, şairliğinin yanında besteciliği ile de tanınmış olan kadın şair aşağıdakilerden hangisidir?
Hatice Hanım |
Feride Hanım |
Münire Hanım |
Leyla Hanım |
İffet Hanım |
Leyla Hanım (Saz), Hekimbaşı İsmail Paşa’nın kızı olarak 1845’te İstanbul’da doğmuş, babasının görevi nedeniyle yedi yaşına kadar bulunduğu sarayda iyi bir eğitim almış, şairliğinin yanında besteciliği ile de tanınmış olan bir şairdir.
15.Soru
Aşağıda verilen Divan Edebiyatı kadın şairleri kronolojik olarak sıralandığında, daha eski dönemde yaşamış olan hangisidir?
Zeynep Hatun |
Hubbî Hatun |
Sıdkî Hatun |
Ani Fatma Hatun |
Fıtnat Hanım |
Divan edebiyatı kaynaklarında adı geçen en eski kadın şairler Fatih döneminde yaşamış olan Zeynep Hatun ve Mihrî Hatun’dur. Hubbî Hatun ise Arapçayı çok iyi bilen, bilgi ve yetenekleri sayesinde sarayla ilişki kurabilen Kanunî dönemi şairi olarak anılır. Bir kazasker kızı olan Sıdkî Hatun ile hattatlığı şairliğinden daha güçlü olan Ani Fatma Hatun, XVII. yüzyılın ikinci yarısında yaşamıştır. Fıtnat Hanım ise, kendisinden sonra yetişen kadın şairlerce örnek alınan XVIII. yüzyıl şairidir.
16.Soru
"Çünki nâkıs olur dirler nisâ
Her sözin ma‘zûr tutmaktır revâ
Bir müennes yig durur kim ehl ola
Bin müzekkerden ki ol nâ-ehl ola
Bir müennes yig ki zihni pâk ola
Bin müzekkerden ki bî-idrâk ola..."
dizelerinde Mihrî Hatun aşağıdaki düşüncelerden hangisini anlatmaya çalışmıştır?
Erkeklerin kadınlardan her alanda üstün olduğunu |
Kadınların bakıma muhtaç olmadığını |
Erkeklerin yönetsel becerilerinin kadınlardan daha iyi olduğunu |
Ailenin toplumun temeli olduğunu |
Cinsiyetin üstünlük konusu olmadığını |
XVI. yüzyıl şairlerinden Mihrî Hatun, erkek veya kadın olmanın bir üstünlük sağlamadığını açıkça söyleyebilmiştir:
Çünki nâkıs olur dirler nisâ
Her sözin ma‘zûr tutmaktır revâ
Bir müennes yig durur kim ehl ola
Bin müzekkerden ki ol nâ-ehl ola
Bir müennes yig ki zihni pâk ola
Bin müzekkerden ki bî-idrâk ola
(Kadınlar eksik olur diyerek sözlerini mazur kabul ederler. Bir işte ehil olan bir kadın, ehil olmayan bin erkekten yeğdir. Zihni berrak olan bir kadın, anlayışsız bin erkekten yeğdir.)
17.Soru
Divan şiirinde hem ülke hem de saçın kıvrımı anlamında kullanılan aşağıdakilerden hangisidir?
Çîn |
Çan |
Tin |
Kit |
Mit |
Çîn, divan şiirinde hem ülke hem de saçın kıvrımı anlamında kullanılır.
18.Soru
Dergilerde açık imzasıyla şiirleri yayınlanan Trabzon valisinin kızı olan kadın şair aşağıdakilerden hangisidir?
Hazinedarzade Fıtnat Hanım. |
Zeynep Hatun |
Mihri Hatun. |
Leyla hanım. |
Şeref Hanım. |
Fıtnat Hanım. Cevap A'dır.
19.Soru
Kerbela konusunun işlendiği mersiyelere ne ad verilir?
murabba |
matla |
maktel |
makta |
müseddes |
Kerbela konusunun işlendiği mersiyelere genel olarak maktel denir.
20.Soru
Divan şiirinde şairin çizdiği imgeyi zihninde kurabilenler, yalnızca kullanılan sembollerin değerini bilen birikim sahibi kişilerdi. Osmanlı kadınının bu birikimi kazanmasına engel teşkil eden konu aşağıdakilerden hangisidir?
Ekonomi |
Eğitim |
Din |
Siyaset |
Estetik |
Divan şiiri, kendine has semboller sistemi olan ve bu çerçevenin dışına çıkmanın
mümkün olmadığı bir sanattı. Özgün olmak, bireysel bakış açısıyla yazmak ya da duygularını kişisel biçimde yansıtmak gibi tutumlar modern edebiyata özgüdür. Divan şairlerinin böyle bir amacı yoktu ve dönemin estetik anlayışı böyle bir kişiselliğe zaten olanak tanımıyordu. Duygular, klasik sembolleri kullanarak ifade edilirdi. Biçim ve içerik olarak sıkı kurallarla örülü olan bu edebiyatı anlamak da belli bir birikim gerektirmekteydi. Şiirlerin iletisini ancak bu kuralların eğitimini görmüş olanlar anlayabilirdi. Şairin çizdiği imgeyi zihninde kurabilenler, yalnızca kullanılan sembollerin değerini bilenlerdi. Oysa kamusal alanda kendisine yer bulamayan Osmanlı kadınının bu birikimi kazandıracak düzenli bir eğitimden geçmesi düşünülmezdi.
Okuryazarlığın bile pek yaygın olmadığı koşullarda, ancak toplumun üst düzey kesimlerine mensup pek az sayıda kadın, şiir veya başka sanat dallarında varlık gösterebilmiştir. Kadın şairlerin neredeyse tamamı vali, kadı, şeyhülislam gibi yüksek makamlarda görev yapan, eğitimli ve zengin babaların kızlarıdır. İlk eğitimlerini aile içinde genellikle babalarından alan bu şairlerin dâhil olduğu sivil eğitim sürecinde, öncelikli olarak dinî bilgiler, ardından Arapça ve Farsça ile beraber şiir ve edebiyat bilgisi de kazandırılmaktaydı.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ