XVI-XIX. Yüzyıllar Türk Dili Final 3. Deneme Sınavı

1.Soru

Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Türkçesinde kullanılan "teşekkür, dua, kutlama ve iyi temenniler bildiren ifadeler"den biri değildir?

Hüdâ ıslâh eyleye.

Allah da sizin her işde mu‘în ve zahîriniz ola.

Habîb-i Hudâ aşkına olsun.

İlâhî beni şerm-sâr edüp halk mâbeyninde yüzüm kara eyleme.

Bu bâbda sâdır olan emrimüŋ icrâsında dakîka fevt eylemeyesin.

2.Soru

Aşağıdakilerden hangisi Ziya Gökalp’in Türkçülüğün Esasları’nda “Dilde Türkçülüğün Prensipleri” başlığı altında ifade ettiği görüşlerden biri değildir?

Halk dilinde Türkçe müteradifi bulunan Arapça ve Farsça kelimeleri atmak, tamamıyla müteradif olmayıp küçük nüansa malik olanları dilimizde muhafaza etmek.

Yeni terimler aranacağı zaman, ilkin halk dilindeki kelimeler arasından aramak; bulunmadığı takdirde Türkçenin işlek edatlarıyla ve işlek terkip ve çekim usûlleriyle yeni kelimeler yaratmak.

İstanbul Türkçesinin ses düzeni, ek ve kökleri ile cümle yapısı, yeni Türkçenin temeli olmakla birlikte başka Türk lehçelerinden de kelime, siga, edat, ve terkip kaideleri alınmalıdır.

Kelimeler, delâlet ettikleri manaların tarifleri değil, işaretleridir. Kelimelerin manaları, köklerini bilmekle anlaşılmaz.

Yeni Türkçenin, bu esaslar dahilinde, bir lügatiyle bir de grameri vücuda getirilmeli

3.Soru

Aşağıda çokluk eki ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

Türkçede çokluk kategorisini morfolojik yolla teşkil etmekte kullanılan +lAr morfemi eklendiği kelimenin sayıca birden fazla olduğunu anlatır.

Kelime tabanına yapım eklerinden sonra eklenen ilk işletme ekidir.

Halk ve hanedan adlarına gelerek topluluk ismi teşkil eder.

Söz dizimsel olarak çokluk ifade eden sıfat unsurlarının tanımladığı kelimeler çokluk eki

İyelik ve hâl ekleri bunun üzerine getirilir.

4.Soru

Tanzimat dönemi dilinin yenileşmesinde öncü isimlerden değildir?

Ahmet Rasim

Ziya Paşa

Ahmet Mithat

Namık Kemal

Şinasi

5.Soru

' Ayaklarında çarıklar' kelime grubu aşağıdakilerden hangisine aittir?

İsnat Grubu

Lokatif Grubu

Ablatif Grubu

Fiil Grubu

Partisip Grubu

6.Soru

Aşağıdakilerden hangisinde sıfat-fiil bulunmamaktadır?

âhı oŋmadık gümrâhî tâ’ifeler

bu âferin ne tükenmez hazinedir

Sarhan ilinde göçer il var-ıdı, anları sürdiler

zîrâ kırka varınca tâzedür

sarâyda cürm edenleri katl idüp

7.Soru

I. -DI görülen geçmiş zaman eki

II. +(s)I teklik üçüncü şahıs iyelik eki

III. -IcI fiilden isim yapma eki

IV. +ArU yön eki

V. -sUn teklik üçüncü şahıs emir eki

Yukarıdakilerden hangileri, Osmanlı Türkçesi dönemindeki düz ünlülü ekler arasında yer alır?

I, II ve III

I, II ve IV

II, IV ve V

I, III ve V

III, IV ve V

8.Soru

“bucak/bıçak, dövlet/devlet, nüzle/nezle” kelimelerinde görülen ses olayı hangisidir?

Kalınlaşma

Yuvarlaklaşma

İncelme

Kısalma

Tonlulaşma

9.Soru

Aşağıdaki ki edatının kelimeye kattığı anlamlardan hangisi yanlış verilmiştir?

çün ki: o vakit ki, dolayıdır ki

hâşâ ki: Haşa, asla, Allah korusun

tâ ki: o vakit ki, ne zaman ki

hakkâ ki: Doğrusu, gerçekten de

kaçan kim: o zamandan beri

10.Soru

Osmanlı yazı dilinin tasvir ve tahkiye konusunda kullanılmış en yaygın cümle çeşidi hangisidir?

Bağımlı birleşik cümle

Sıralı basit cümle

Birleşik karışık cümle

Bağımsız birleşik cümle

Basit cümle

11.Soru

Aşağıdakilerden hangisi Başsağlığı, Üzüntü ve Keder Bildiren ifadelerdendir?

I. Harâretden yürek yandı
II. Haber gelince cihân başıma teng ü dar oldu
III. Bre meded, ayağım
IV. Meğer ne gördüm, bozahâne imiş!
V. Hemân basın

I, II ve IV

I ve II

I ve V

II ve V

II, III ve IV

12.Soru

"Hemân Köprülü ve Kara Sefer Paşa “Nicesin Koca Varvar Alî Paşa! Bu fenâ dârı gurûruna dayanup bizi giriftâr-ı bend-i hicrân eyledin. “Men dakka dukka” cihânı idüğün bilmedin mi?" koyu yazılmış kısım ne anlama gelmektedir?

Kanaat sonsuz bir hazinedir

Layıkını buldu

Gurbette insan kör gibidir

İnsaf dinin yarısıdır

Çalma kapısını çalarlar kapını.

13.Soru

Aşağıdaki şıklarda verilen kelime-eşanlam eşleşmelerinden hangisinde yanlışlık vardır?

Tilâvet etmek - Yazmak

Bûs etmek - Öpmek

Süvâr olmak - Binmek

Tahmîl etmek - Yüklemek

Ubûr etmek - Geçmek

14.Soru

'Hân hazretleri karşu tarafa ubûr etdi' cümlesinde geçen ubûr etmek ne manaya gelmektedir?

okumak

yüklemek

geçmek

bildirmek

sanmak

15.Soru

Bağımlı yan cümlelerin ana cümleye bağlandığı cümlelere ne ad verilir?

İç İçe Birleşik Cümle

Ki’li Birleşik Cümle

Bağımsız Birleşik Cümlele

S¸artlı Birleşik Cümle

Bağımlı Birleşik Cümleler

16.Soru

Aşağıdakilerden hangisi secili cümlelerin özelliklerindendir?

Birleşik cümle yapılarında cümle içi kafiye söyleyişe şiirsellik kazandırmak amacıyla kullanılan bir üslup özelliğidir.

Yüklemi çekimli fiil olan cümlelerdir

Yüklemi isim veya isim soylu bir kelime veya kelime grubu ile ek-fiil olan cümlelerdir.

Yan cümleye sahip olmayan tek yüklemli cümlelerdir.

Öznesi aynı, birden çok yüklemli basit cümlelerdir.

17.Soru

Nesir sahasında da çok sayıda eserin ortaya konduğu bu dönemde çeşitli biyografik eserler, şairler tezkiresi ve mensur tarihler ve sefaretnameler yazılmıştır.

Biyografik eserler arasında Osmanzade Taib’in kendi dönemine kadar olan sadrazamlar hakkında bilgi verdiği Hadikatü’l-Vüzera; Sakıp Mustafa Dede’nin mevlevi büyüklerini anlattığı Sefine-i Nefise fi Menakibi’l-Mevleviyye; Şeyhülislam Esad Efendi’nin 100 bestecinin hayatını anlattığı Atrabü’l-Asar ve Müstakimzade Süleyman Saadeddin’in 88 şeyhülislamın hayatını anlattığı Devhat’ü-l-Meşayih isimli eserleri önde gelir.

Yukarıda değinilen dönem aşağıdakilerden hangisidir?

XVI. yüzyıl

XVII. yüzyıl

XVIII. yüzyıl

XIX. yüzyıl

Lale Devri

18.Soru

Kelime tekrarına dayanan aynen tekrarlar cümle içinde hangi işlevde kullanılır?

Niteleme sıfatı veya yer, zaman, tarz zarfı

Belirtili isim tamlaması

İyelik eki

Kişi zamiri

Vasıta hali

19.Soru

Kelime ve kelime birliklerinin dilin anlam özelliklerini sosyal ve psikolojik bağlamını da dikkate alarak inceleyen dilbilim alanı nedir?

leksikoloji

morfoloji

sentaks

leksis

semantik

20.Soru

Aşağıdakilerden hangisi Kelime tekrarına dayanan aynen tekrarların cümle içinde işlev bakımından yaptığı görevlerden değildir?

iyelik sıfatı

niteleme sıfatı

yer zarfları

zaman zarfları

tarz zarfları