XVI. Yüzyıl Türk Edebiyatı Final 4. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
XVI. yüzyıldaki metinlerde hangi nesir geleneği etkili olmaya başlamıştır?
Orta Çağ Arap nesir geleneği |
Orta Çağ Bizans nesir geleneği |
Selçuklu nesir geleneği |
Karahanlı nesir geleneği |
Orta Çağ Fars nesir geleneği |
XVI. yüzyıldan itibaren artık bir önceki yüzyılın yalın ifadeli örneklerine fazla rastlanmaz. Bir anlamda şiirde Fatih devrinde kalıplaşan söyleyiş biçimi, imaj sistemi ve Arapça, Farsça yoğunluklu dil, nesirde daha geç, yani XVI. yüzyıl ortalarına doğru teşekkül eder. Artık bu dönem metinlerinde Orta Çağ, Fars nesir geleneğinin estetik etkileri görülmeye başlar.
2.Soru
İlk örnekleri XVI. yüzyılda görülmeye başlayan şehrengizler, Fars edebiyatındaki “şehrâşûb” türündeki eserlerden hareketle Türk edebiyatının ürettiği bir şiir türüdür. Şehrengizlerde bir şehrin güzelleri ve güzellikleri övülür. Mesihî ve Zatî’nin aşağıdaki şehirlerden hangisi için yazdıkları şehrengizler bu türün ilk örnekleridir?
Edirne |
Bursa |
İstanbul |
Amasya |
Manisa |
İlk örnekleri XVI. yüzyılda görülmeye başlayan şehrengizler, Fars edebiyatındaki “şehrâşûb” türündeki eserlerden hareketle Türk edebiyatının ürettiği bir şiir türüdür. Şehrengizlerde bir şehrin güzelleri ve güzellikleri övülür. Mesihî ve Zatî’nin Edirne için yazdıkları şehrengizler bu türün ilk örnekleridir. Doğru cevap A dır.
3.Soru
Aşağıdaki şairlerden hangisi Bağdatlı Ruhi'nin terkib-bendine nazire söylememiştir?
Cevri |
Nefi |
Leyla |
Ziya Paşa |
Sami |
Nefi, Bağdatlı Ruhi'nin terkib-namesine nazire söylememiştir.
4.Soru
Osmanlılar zamanı ve öncesinin de yer aldığı pek çok mektubu"Münşeatü’s-Selatin" adlı eserinde toplayan ayrıca eserinde fetihname, gazavatname gibi türlere de yer veren yazar kimdir?
Feridun Bey |
Cafer Çelebi |
Lami Çelebi |
Hasan Bey |
Ali Çelebi |
Osmanlılar döneminde mektup türünde eser veren Feridun Bey, fermanlar, fetihnamelerin de içerisinde olduğu Münşeatü’s-Selatin adlı eserini oluşturmuştur.Dolayısıyla doğru cevap A'dır.
5.Soru
Aşağıdakilerden şairlerden hangisi işretname türünün Anadolu sahasındaki ilk örneğini kaleme almıştır?
Fevri |
Revani |
Taşlıcalı Yahya Bey |
Fuzuli |
Hayreti |
Anadolu sahasında türün ilk örneği, Edirneli Revânî (ö. 1524) tarafından İşaretnâme adıyla verilmiştir. 694 beyitlik mesnevi, aruzun “mefâ’îlün mefâ’îlün fe’ûlün” kalıbıyla yazılmıştır. Başarılı bir eser olması dolayısıyla kendinden sonraki bu tür eserlere örnek olmuştur.
6.Soru
Levla vü Mecnun, ilk kez kim tarafından mesnevi biçiminde Farsça olarak işlenmiştir?
Kemal Paşazade |
Kemal Paşazade |
Genceli Nizamî |
Şerifî |
Taşlıcalı Yahya |
Leyla vü Mecnun, ilk kez Genceli Nizamî tarafından mesnevi biçiminde Farsça olarak işlenmiş, Arapların sözlü geleneğinde yaşayan bir halk hikâyesinden uyarlanmıştır. Nizamî’nin eseri Fars ve Türk edebiyatında son derece etkili olmuştur.
7.Soru
..........’nin Bursa Şehrengizi edebiyat tarihi kadar sosyoloji, etnoloji gibi ilim dallarıyla
uğraşanları hatta şehir tarihçilerini ve coğrafyacıları yakından ilgilendirecek zengin malzeme ihtiva etmektedir. Dikkatle incelendiğinde eski toplum hayatımızı, fazla sanat endişesi taşımadan kaleme alınan bu tip eserlerde daha net ve daha kolay bulabiliriz.
Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdaki şairlerden hangisi getirilmelidir?
Hüdayi |
Lamiî |
Nabi |
Nefi |
Nedim |
Lâmiî’nin Bursa Şehrengizi edebiyat tarihi kadar sosyoloji, etnoloji gibi ilim dallarıyla
uğraşanları hatta şehir tarihçilerini ve coğrafyacıları yakından ilgilendirecek zengin malzeme ihtiva etmektedir. Dikkatle incelendiğinde eski toplum hayatımızı, fazla sanat endişesi taşımadan kaleme alınan bu tip eserlerde daha net ve daha kolay bulabiliriz.
8.Soru
Alegorik özelliklere sahip Türkçe yazılmış ilk mesnevinin adı nedir?
Hüsn ü Dil |
Gûy u Çevgân |
Şem ü Pervane |
Maktel-i İmam Hüseyn |
Mevlidü’r-Resûl |
16. yüzyılda önemli mesnevi şairlerinden biri Bursalı Lamiî’dir. Şairin iki hamse oluşturacak kadar, yani ondan fazla mesnevisi vardır. Fettah-ı Nişâpûrî’den nesirle karışık nazmen tercüme ettiği Hüsn ü Dil ve Ali Şir Nevayî’den nazmen çevirdiği Ferhad u Şirin gibi eserleriyle Yavuz Sultan Selim’in ilgisini çekmiştir. Daha önce diğer Osmanlı şairlerince ele alınmayan mesnevi konularını işlemiştir; Salaman u Absal, Vamık u Azra, Veyse vü Ramin, Gûy u Çevgân gibi çift kahramanlı mesnevileri böyledir. Alegorik özelliklere sahip Şem ü Pervane adlı mesnevisi bu konuda Türkçe yazılmış ilk mesnevidir.
9.Soru
Hangisi mensur üslubu belirlemede bir etken değildir?
Konu |
Kalıplaşmış ifadeler |
Kullanılan sözcükler |
Çeviri veya telif olması |
Sanatların kullanım şekli |
Eserin çeviri olup olmaması mensur üslubuna dair bir emare değildir.
10.Soru
Lamii Çelebi nerede doğmuştur?
İstanbul |
Konya |
Bursa |
Erzurum |
Bağdat |
Lamii Çelebi Bursa'da doğmuştur.
11.Soru
Münşeat Mecmuaları hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
İlk örneklerinden itibaren pek değişime uğramamıştır. |
Saygınlık uyandıracak ifade ve unvanlara özellikle yer verilir. |
Metinlerin çoğu ağdalı bir dille yazılmıştır. |
Belirli yer ve durumlarda yazılmıştır. |
Bilginlere ait biyografiler gibi şairlerin hayatlarından söz eder. |
A,B,C,D seçenekleri Münşeat Mecmuları bölümünde anlatılan konuya dair özellikler olup sadece E seçeneği ‘Şair Tezkireleri’ne ait bir özelliktir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Bağdatlı Ruhi için yanlış bilgi olarak verilmiştir?
En çok gazel yazan divan şairlerindendir. |
Sosyal hayata ve hadiselere duyarlı bir divan şairidir |
Bazı gazellerinde dinî konuları işlemiştir. |
Bilinen ve mevcut olan tek eseri Türkçe divanıdır. |
Şam’da ölmüştür. |
Bağdatlı ruhi Bağdat'ta değil Şam'da vefat etmiştir. Diğer bilgiler doğrudur.
13.Soru
Felek, noldun inlersin
Hercayı cananun mı var ?
Her menzili seyr ider bir mâh-ı tabanun mı var ?
Yukarıda Zati'ye ait olan dizelerdeki altı çizili olan kelimede yapılan edebi sanat aşağıdakilerden hangisidir ?
Telmih |
Tebriye |
Teşbih |
İstifham |
İstiare |
İkinci dizede “mâh-ı tâban” tamlamasıyla aynı zamanda kendisinin ay
gibi güzel sevgilisinin olduğunu sezdirir [istiâre].
14.Soru
Önceki yüzyıllarda çoğunlukla Fars edebiyatında üretilmiş olan mesnevilerin Türkçeye tercüme edildiği görülür.
Aşağıdakilerden hangisinde en çok tercüme edilen mesnevilerden biri yer almaktadır?
Sergüzeştname |
Ebkâr-ı Efkâr |
Leyla vü Mecnun |
Hasbihâl |
Nalan u Handan |
Önceki yüzyıllarda çoğunlukla Fars edebiyatında üretilmiş olan mesnevilerin Türkçeye tercüme edildiği görülür. Özellikle Yusuf u Züleyha, Leyla vü Mecnun, Hüsrev ü Şirin gibi aşk konulu mesneviler çoğunlukla ya tercüme edilmiş ya da Fars edebiyatındaki asıllarına bağlı kalınarak telif edilmişlerdir
15.Soru
Gazavatname türünde yazılmış mesnevilerin ilk örnekleri hangi devirde yazılmıştır.
Fatih sultan Mehmet |
II.Beyazıt |
Kanuni SultanSüleyman |
YavuzSultanSelim |
V.Murad |
Gazavatname türünde yazılmış mesnevilerin ilk örnekleri II. Bayezit devrinde yazılmıştır.
16.Soru
Aşağıda verilenlerden hangisi Âlî’nin bilinen resmî vazifelerinden birisi olamaz?
Yeniçeri kâtipliği |
Sancak beyliği |
Defterdarlık |
Vezirlik |
Divan katipliği |
Vezirlik Âlî’nin bilinen resmî vazifelerinden birisi değildir.?
17.Soru
III. Murat’ın şehzâdesi Mehmet için 1582 yılında yapılan oldukça gösterişli sünnet düğünü, ...........................’nin Câmi’u’l-Buhur der-Mecalis-i Sur adlı 2775 beyitli eserinde bütün ihtişamıyla anlatılır.
Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdaki şairlerden hangisi getirilmelidir?
Taşlıcalı Yahya |
Gelibolulu Ali |
Ahmedi |
Fuzuli |
Nabi |
III. Murat’ın şehzâdesi Mehmet için 1582 yılında yapılan oldukça gösterişli sünnet düğünü, Gelibolulu Ali’nin Câmi’u’l-Buhur der-Mecalis-i Sur adlı 2775 beyitli eserinde bütün ihtişamıyla anlatılır.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Şemsettin-i Sivasî’nin yazdığı mesnevilerden değildir?
Heşt-Behişt |
Fütuhat-ı Selimiye |
Menakıb-ı İmam-ı Azam |
Mir’atü’l-Ahlak |
Mirkatü’l- Eşvâk |
Şemsettin-i Sivasî’nin iyi ve kötü ahlak üzerine yazdığı Mir’atü’l-Ahlakve Mirkatü’l- Eşvâkadlı bir mesnevisi vardırbir diğer mesnevisi de Heşt-Behişt’tir..Menakıb-ıİmam-ı Azamadlı eser Şemsettin-i Sivasî’nin bir diğer mesnevisidir. Fütuhat-ı Selimiye Şükrî-i Bitlisî’nindir.
19.Soru
Birgili Mehmet Efendi’nin Vasiyetname’si ve Karamanlı Abdüllatif ’in Âdab-ı Menazil'i ne tür eserler arasındadır?
İlmi eserler |
Şifahi eserler |
Tasavvufi eserler |
Folklorik eserler |
Bedii eserler |
XVI. yüzyılda kaleme alınan eserlerin önemli bölümünü dinî ve tasavvufi eserler oluşturur. Sözü edilen bu tür eserler, XVI. yüzyılda da yalın bir dil ve açık bir üslupla kaleme alınmıştır. Birgili Mehmet Efendi’nin Vasiyetname’si, Karamanlı Abdüllatif ’in Âdab-ı Menazil’i bu tarz eserlerdir. Ayrıca çeşitli sufilerin menkıbelerinin anlatıldığı Lamiî Çelebi’nin Menakıb-ı Veysel Karanî’si, Şevkî’nin Menakıb-ı Emir Sultan’ı gibi eserler yazılmıştır.
20.Soru
2. Aşağıdakilerden hangisi hamse sahibi bir şair olarak bilinmektedir?
Kara Fazlî |
Kemal Paşazade |
Fuzuli |
Taşlıcalı Yahya |
Baki |
Taşlıcalı Yahya hamse sahibi bir şair olarak bilinmektedir?
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ