XVII. Yüzyıl Türk Edebiyatı Ara 8. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Şeyhülislam Yahya'ya ait şu beytin doğru okunuşu hangisidir?
Ey câm-ı safâ-yı tâlibi bî-hûde uzatma Cümle bile defn eylediler câm-ı safâyı |
Ey câm-ı safâ-tâlibî bî-hûde uzatma Cümle böyle defn eylediler câm-ı safâyı |
Ey câm safâ-tâlibi bî-hûde uzatma Cemle bile defn eylediler câm safâyı |
Ey câm-ı safâ tâlibi bî-hûde uzatma Cemle böyle defn eylediler câm-ı safâyı |
Ey câm-ı safâ tâlibi bî-hûde uzatma Cümle bile defn eylediler câm-ı safâyı |
Metnin doğru okunuşu D seçeneğinde verildiği gibi “Ey câm-ı safâ tâlibi bî-hûde uzatma / Cemle bile defn eylediler câm-ı safâyı” şeklindedir.
2.Soru
Nefî’nin başta babası olmak üzere geleneğin kabulleri gereğince övülmesi beklenen kişileri yermesiyle dikkat çektiği eseri hangisidir?
Siham-ı Kaza |
Türkçe Divan |
Farsça Divan |
Rahşiyye |
Medhiye |
Nefi^, XVII. yüzyıl Türk edebiyatının en usta şairlerindendir. O¨zellikle kaside nazım şeklinde ulaştığı söyleyiş ve anlatım ustalığıyla çağdaşlarını olduğu kadar kendisinden sonra gelenleri de etkiler. Siham-ı Kaza adlı eserinde başta babası olmak üzere geleneğin kabulleri gereğince övülmesi beklenen kişileri yermesiyle dikkat çeker.
3.Soru
Verilen metnin doğru okunuşu hangisidir?
Nice tayyâr o sebük-pây-ı cihân-peymâ kim Ana hem-seyr olamaz hiç ne ankâ ne hümâ |
Nice tayyâr o sebük-i pây-ı cihân peymâ kim Ana hem seyr olamaz hiç ne ankâ ne hümâ |
Nice tayyâr o sebük-pây cihân-i peymâ kim Âgeh-i hem-seyr olamaz hiç ne ankâ ne hümâ |
Nice duyar o sebük-pây-ı cihân-peymâ kim Ageh hem-seyr ölemez hiç ne ankâ ne hümâ |
Nice duyar o sebük pây-ı cihân-peymâ kim Ana hem-seyr ölemez hiç ne ankâ ne hümâ |
Metnin doğru okunuşu “Nice tayyâr o sebük-pây-ı cihân-peymâ kim / Ana hem-seyr olamaz hiç ne ankâ ne hümâ” şeklindedir.
4.Soru
Feyzî, Urfî, Nazirî ve Zuhurî gibi Sebk-i Hindî’nin büyük şairleri hangi hükümdar döneminde yetişmişlerdir?
Babür |
Hümayun |
Ekber Şah |
Şah Cihan |
Şeybani Han |
Sebk-i Hindî’nin Türk edebiyatında etkili olmasında bu üslubun İran, Afganistan ve Hindistan’da egemen olan Türk asıllı yöneticilerin himayesinde gelişmesinin de payı vardır. Nitekim Babür, Hümayun ve Ekber Şah gibi kendileri de birer sanatçı olan padişahların, sanatçıları desteklemek suretiyle şiir ve nesrin gelişmesindeki katkılarının büyük olduğu bilinmektedir. Bilhassa Ekber Şah döneminde Feyzî, Urfî, Nazirî ve Zuhurî gibi Sebk-i Hindî’nin büyük şairleri yetişmiştir.
5.Soru
Osmanlı Devleti, hangi antlaşmayla artık Avrupa’nın en güçlü devleti olma iddiasından vazgeçmiş ve Avusturya’yı kendisiyle eşit bir devlet olarak kabul etmiştir?
Hotin Antlaşması |
Zitvatorok Antlaşması |
Kasr-ı Şirin Antlaşması |
Vasvar Antlaşması |
Bahçesaray Antlaşması |
Saltanatının ilk üç yılında Alman harbi ile uğraşan I. Ahmed, Kanije ve Estergon kalelerini alıp Zitvatorok Antlaşması (1606) ile Alman savaşına son vermiştir. Yıllardır devam eden Celali isyanlarını da tetikleyen bu antlaşmayla, her açıdan büyüyüp gelişmesi sona eren Osmanlı Devleti, artık Avrupa’nın en güçlü devleti olma iddiasından vazgeçmiş ve Avusturya’yı kendisiyle eşit bir devlet olarak kabul etmiştir.
6.Soru
İlk kullandığı mahlası Darrî olan şair aşağıdakilerden hangisidir?
Şeyhülislam Yahya |
Nefî |
Şeyhülislam Bahayî |
Bakî |
Nedim |
Nefî’nin ilk kullandığı mahlası “zararlı, zarara ait” anlamındaki Darrî’dir. Gelibolulu Mustafa Âlî, Erzurum defterdarlığı sırasında tanıştığı şaire, Nefî (yararlı, faydaya ait) mahlasını verdi.
7.Soru
Divan edebiyatında Kaside’nin en örneklerini veren şair aşağıdakilerden hangisidir?
Nedim |
NefiFuzuli |
Fuzuli |
Zati |
Baki |
XVI. yüzyılda biçim ve içeriğiyle sistemli bir yapıya kavuşan klasik anlayış, daha sonraki dönemlerde de temsilcilerini bularak devam eder. Nedîm’in isabetli bir biçimde belirttiği gibi kaside tarzının ustası olarak Nefî görülür.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi şeyhülislamların en temel görevidir?
Kendilerine sorulan dini, siyasi ve idari konularsa fıkha göre fetva vermek |
Dini ilimlerde eser vermenin yanında sanat hamisi olmak |
Padişahlığın ilanını gerçekleştirmek |
Hilafetin korunmasını sağlamak |
Dini konularda müracaat edilecek kitapları dairesinde korumak |
Şeyhülislamların en temel görevi kendilerine sorulan dinî, siyasi ve idari konularda fıkha göre fetva vermekti.
9.Soru
Sebk-i Hindî şairleri, anlatmak istediklerini daha kolay anlatabilmek için hangi edebi sanatlara sıkça başvurmuşlardır?
Mübalağa |
İstiare |
Kinaye |
Hüsn-i talil |
Teşbih |
Sebk-i Hindi^ şairleri, mübalağa ve tezat sanatının yanı sıra istiare, kinaye, hüsn-i talil gibi anlamla ilgili sanatları da sıkça kullanmışlardır.
10.Soru
Şeyhülislam Yahya’nın eserlerinde en çok hangi temanın işlendiği görülür?
Kahramanlık |
Doğa |
Aşk |
Din |
Ölüm |
Yahya Bey, edebiyat tarihlerinde Necati Bey ile başlayan yerel dilin şiir dili ile ifadesi üslubunu sonraki yüzyılda devam ettiren Baki^’nin üslup açısından takipçisi ve Nedim’in üslubunun da hazırlayıcısı olarak gösterilir. S¸iirlerinde en çok aşk temasının işlendiği görülür.
11.Soru
Hangisi Sebk-i Hindî akımının kollarından birisidir?
Tebriz Kolu |
Tahran Kolu |
İsfahan Kolu |
Meşhed Kolu |
Şiraz Kolu |
Sebk-i Hindî tek koldan değil üç koldan gelişmiştir. Bu kollar; İran Kolu, Isfahan Kolu ve İfrati Kol olarak isimlendirilmiştir.
12.Soru
Yukarıda Şeyhülislam Yahya ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
Osmanlı Devleti’nin 27. şeyhülislamıdır. |
Divan edebiyatının en büyük gazel şairi olarak tanınır. |
Şiirlerinde en çok doğa teması işlenir. |
En önemli eseri divanıdır. |
Hayata rintçe bakar. |
Sadece XVII. yüzyılın değil divan edebiyatının en büyük gazel şairi olarak tanınır. Şiirler inde en çok ask temasının işlendiği görülür. Sair, ask anlayışını geleneğin içinden ifade ederken tasavvufun sembolik dilini kullanır. Hayata rintçe bakar. Osmanlı Devleti’nin 27. şeyhülislamı olan ve çok iyi bir öğrenim gören Yahya Efendi, bu göreve gelmeden önce müderrislik, kadılık ve kazaskerlik görevlerinde bulundu. Şeyhülislam Yahya’nın en önemli eseri divanıdır.
13.Soru
Nefî Müzeyyel Gazel’inde hangi padişahı övmüştür?
II. Selim |
I. Mustafa |
I. Ahmet |
IV. Murat |
II. Osman |
Nefî gazellerinin mahlas beyitlerinden sonra eklediği birkaç beyitle (müzeyyel gazel) IV. Murat’ı över.
14.Soru
Sebk-i Hindî temel konularından biri aşağıdakilerden hangisidir?
Aşk |
Istırap |
Doğa |
Ölüm |
Savaş |
Bu üslupta ıstırap şiirin temel konularından biri olmuştur.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Sebk-i Hindi’ye verilen diğer isimlerden biri değildir?
Sebk-i İsfahani |
Sebk-i Safevi |
Sebk-i İrani |
Sebk-i Azerbaycani |
Sebk-i Türki |
Üslubun adlandırılışı da tartışmalara konu olmuştur. Bu hususta değişik görüşler ileri sürülmüş; bu tarzın temsilcilerinin yetiştiği veya doğduğu, dolayısıyla üslubun etkili olduğu coğrafi bölgelere ve şehirlere göre adlandırma yoluna gidilmiştir. Böylelikle Sebk-i Hindî, Sebk-i Isfahani, Sebk-i Safevi, Sebk-i Azerbaycani, Sebk-i Türki gibi isimler verilmiş ve bu isimleri benimseyen gruplar ortaya çıkmıştır. Bunlar içinde en çok benimsenen Sebk-i Hindî olmuştur. Bu da, bu üslubun Hindistan’da gelişmesinden kaynaklanmaktadır.
16.Soru
“Kadınlar Saltanatı” diye nitelendirilen durumun en önemli figürü kimdir?
Hürrem Haseki Sultan |
Nurbanu Sultan |
Ayşe Haseki Sultan |
Kösem Sultan |
Şeh-Süvar Valide Sultan |
“Kadınlar Saltanatı” diye nitelendirilen durumun en önemli figürü olarak Kösem Sultan, popüler tarihçiliğin
ilgisini daima çekmiştir.
17.Soru
“Sebk” kelimesinin sözlüklerdeki anlamı nedir?
Bir şeyi eritme |
Bir şeyi ısıtma |
Bir şeyi kaynatma |
Bir şeyi soğutma |
Bir şeyi dondurma |
Sözlüklerde “sebk” kelimesi “bir şeyi eritme, kalıba dökme”anlamıyla yer alır.
18.Soru
Osmanlı şehzadelerini yetiştirmekle sorumlu olan kişilere ne ad verilirdi?
Hami |
Hattat |
Lala |
Musahip |
Nedim |
Şehzadeleri yetiştirmekle görevli olan lalaların birkaç önemli meziyete sahip olmalarının gerekliliği ve Osmanlı şehzadelerinin lalalarına baktığımızda çoğunun sair, hattat ve musikişinas olması, Osmanlı’da sanatın şiir, hat ve musiki kollarına ayrı bir önem verildiğini düşündürmektedir.
19.Soru
Hint üslubunun temsilcilerinin birçoğunun ortak paydası nedir?
Mevlevilik |
Bektaşilik |
Zenginlik |
Soyluluk |
Devlet adamı olmak |
Hint üslubunun temsilcileri genellikle toplumun orta sınıfından insanlardır. Mevlevilik, birçoğunun ortak paydasıdır.
20.Soru
Edebî terim olarak “sebk” ne demektir?
İbarenin konu ve analizi |
İbarenin anlam ve terkibi |
İbarenin tarz ve tertibi |
İbarenin üslup ve taassubu |
İbarenin dil ve amacı |
Edebî terim olarak “sebk” ibarenin tarz ve tertibi” anlamındadır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ