XVIII. Yüzyıl Türk Edebiyatı Ara 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Nedîm'in şiirlerinde görülen uçarılık ve rahat söyleyiş, aşağıdaki hangi şair tarafından bir adım öteye taşınarak cinselliğin farklı biçimlerde anlatımına dönüşmüştür?
Müverrih Sürûrî |
Kubûrîzâde Hevâyî |
Vâhid Mahtûmî |
Enderunlu Fâzıl |
Seyyîd Vehbî |
Sorunun cevabı XVIII. yüzyıl şair kadrosu ve bu kadronun yazdığı şiirler göz önünde bulundurulduğu zaman nettir. Soruda bahsi geçen şair Enderunlu Fâzıl'dır. Bu nedenle doğru cevap D şıkkıdır.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Nedim'in tarz özelliklerinden biri değildir?
Günlük dildeki konuşma kalıplarını ve deyimleri çok başarılı kullanmıştır. |
Kafiye,redif ve vezin kullanımında çok ustadır. |
Şiirlerinde İstanbul hayatından sahneler sunmuştur. |
Şiirlerinin bestelenmeye elverişli bir yapısı vardır. |
Şiir lügati çok zengindir. |
E şıkkı dışındaki tüm şıklar Nedim'in tarz özelliklerini içermektedir.Nedim, şiir lügati zengin olmayan şairlerdendir. Bulduğu bir imajı veya hoşuna giden benzetme unsurlarını tekrar tekrar kullanır. Onun asıl kudreti dili kullanmadaki ustalığında saklıdır. Doğru cevap E'dir.
3.Soru
Seçeneklerde verilenlerden hangisi 18. yüzyıl döneminin özelliklerinden biridir?
Devrin padişahının Abdülmecit olması |
Devrin sadrazamının Ali Paşa olması |
Bu döneme Lale Devri denmesi |
Bu dönemde edebiyatta Sebki Hindi akımının etkili olması |
Bu dönemde Vehbi'nin yazdığı hezellerle ün kazanması |
18. yüzyılda padişah 3. Ahmet, sadrazam ise İbrahim Paşa'dır. Bu devirde zevk, sefa ve eğlencelerin bol olması sebebiyle Lale Devri olarak anılmaktadır. En etkili olan edebiyat akımı mahallileşmedir. Bu dönemde yazdığı hezellerle ün kazanan şair ise Sabittir. Doğru cevap C seçeneğidir.
4.Soru
XVIII. yüzyılda yeni bir şiir lügati oluşturmak amacıyla yola çıkan ve eskilerin “gayr-i munis” (=alışılmamış) olarak nitelediği çok sayıda Arapça, Farsça sözcük kullanarak divanını Nabî’nin deyişiyle adeta “kamus nüshası” hâline getiren şair kimdir?
Fıtnat Hanım |
Koca Ragıp Paşa |
Seyyid Vehbî |
Halepli Edib |
Arpaeminizade Sami |
Nabî'nin eleştirilerine muhatap olan şair Halepli Edib'dir.
5.Soru
Bedrettin Bin Ahmet tarafından yazılan İslam tarihini anlatan kitap tercümesi Nedim'in hangi eseridir?
Sahaifü’l-Ahbar |
Ayni Tarihi |
Divan |
Harname |
Kitabı Miglate |
Sahaifül-Ahbar: Lale Devri’nde (1718-1730) teşekkül ettirilen tercüme heyetlerinde görev alan Nedim, Müneccimbaşı Ahmet Âşıki’nin Camiü’d-Düvel adlı Arapça eserini Türkçe’ye çevirerek Sahaifü’l-Ahbar adını vermiştir. Ayni Tarihi: Bedrettin Mahmut bin Ahmet tarafından yazılan Ikdu’l-Cüman fi Tarihi Ehli’z-Zaman adlı yirmi dört ciltlik İslam tarihi, Nedim’in de içinde bulunduğu tercüme heyetince çevrilmiştir.
Doğru cevap B seçeneğidir.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Enderunlu Fâzıl'ı Nedîm çizgisinden ayıran özelliklerden biri olarak sayılamaz?
Geleneğin aksine feleği öven bir kaside yazması |
Yahudilik ve Hristiyanlık kavramlarının sıklıkla geçtiği şiirler yazması |
Doğrudan bir sevgili veya şahıs adına şarkılar söylemesi |
Şiirlerinde Enderun'un izlerinin çok baskın olarak hissedilmesi |
İstanbul manzaralarını sıklıkla şiirlerine konu etmesi |
Fazıl, İstanbul manzaralarını, sosyal olayları ve gerçek sevgili tipine ait güzellik unsurlarını kendine has bir yaklaşımla anlatır. Bu yönüyle Nedim’i çağrıştıran bir edası vardır. Özellikle şarkılarında bu yakınlık daha fazla sezilir. Fakat onun şiirinde küçük yaşta girdiği Enderun’un izleri daha belirgindir. Divanında başta tarih ve coğrafya olmak üzere çeşitli ilimlerden devşirdiği kavramlarla örülmüş şiirler vardır. Özellikle geleneğin aksine feleği övdüğü bir kasidesi, Yahudilik ve Hristiyanlıkla ilgili kavramların sıklıkla geçtiği bazı şiirleri ve doğrudan bir sevgili adına (Çiçek, Âfet, Anton vb.) söylenmiş şarkıları, onu Nedim çizgisinden ayırır. Bu bilgi doğrultusunda doğru cevabın E şıkkı olduğu anlaşılacaktır.
7.Soru
18. Yüzyıl Osmanlı Döneminde ‘’Edirne Vakası’’ diye adlandırılan olayın sonuçları arasında aşağıdakilerden hangisi sayılamaz?
Padişah II. Mustafa’nın tahttan indirilmesi, yerine III. Ahmet’in getirilmesi
|
Sadrazam Feyzullah Efendi’nin ve yandaşlarının idam edilmesi
|
Edirne’nin başkent olacağı söylentilerine inanan isyancılarla padişaha bağlı askerlerin savaşı ve padişah kuvvetlerinin yenilmesi
|
Osmanlı hanedanına karşı ilk kez alternatif arayışların içine girilmesi
|
Toplum içinde sosyal patlamaların ve huzursuzluğun büyük boyutlara ulaşması
|
8.Soru
Aşağıdaki eşleşmelerden hangisi XVIII. yüzyılda şiirler yazan sultan şairler ve mahlasları dikkate alındığında yanlış eşleştirilmiştir?
III. Selim - İlhamî |
III. Mustafa - Cihangir |
I. Mahmud - Sebkatî |
III. Ahmed - Ahmed |
II. Mustafa - Necip |
III. Ahmet, Necip ve Ahmet; I. Mahmut, Sebkatî; III. Mustafa Cihangir; III. Selim İlhamî mahlasıyla şiirler söylemiştir. III. Ahmet ve III. Selim ise divan tertip etmişlerdir. I. Mahmut ve bilhassa III. Selim şairliklerinin yanında iyi birer bestekârdır. Bu bilgiler ışığında doğru cevap E şıkkıdır.
9.Soru
Yine oldum esîri âh bir şûh-ı sitemkârın Ki dil-ber sevmemiş bilmez belâsın âşık-ı zârın Ne kâfirliklerin gördüm ben ol zülf-i siyehkârı O ebrûnun o zâlim gamzenin ol çeşm-i mekkârın Nedim'in bu çok ünlü şiirindeki "kâfir" neyi simgeler?
Dinsizleri |
Düşmanı |
Siyahı ve kötülüğü |
Gece ve karanlığı |
Çaresizliği |
Kâfir, Nedim’in diğer şiirlerinde de olduğu gibi siyahı, kötülüğü simgeler. Böylece rengi ve âşık üstündeki etkisi bakımından kaşın ve gözün sıfatı olarak da kullanılır. Doğru cevap C'dir.
10.Soru
Aşağıdaki unsurlardan hangisi Osmanlı İmparatorluğunun gerileme ve çöküş nedenlerinden biri değildir?
Dünya ticaret yollarının açık denizlerden yapılmaya başlanması
|
Celali İsyanları
|
İşsizlik
|
Giyim kuşamdaki Batı taklitçiliği ve lüks düşkünlüğü
|
Kaybedilen topraklardan gelen göçmenlerin iskân edilmesi
|
11.Soru
Sürurî'nin müverrih adıyla anılmasının sebebi nedir?
Gezgin biri olması |
Doğa bilimlerine yatkın bir şair olması |
Hiciv sanatını ustalıkla kullanması |
Tarih düşürme sanatındaki ustalığı |
İstiare sanatına sıklıkla başvurması |
Müverrih sözcüğü, tarihçi anlamına gelmektedir. Sürurî ise tarih düşürme sanatında oldukça usta bir şair olduğundan bu ismi almıştır.
12.Soru
Tezkirelerin verdiği bilgiye göre, asıl adı Muhammet Esat olan Şeyh Galip, aşağıda adları verilen tarikatlardan hangisine mensuptur?
Nakşibendilik
|
Bektaşilik
|
Kadirilik
|
Mevlevilik
|
Halvetilik
|
13.Soru
Klasik dönemde daha çok önemli olaylara ve etkinliklere ebced hesabıyla tarihler düşürülürken XVIII. yüzyılda giderek gündelik hayatın her türlü sıradanlığı tarih manzumelerinin konusu olur. Bu yüzyılın tarih yazımı konusundaki hünerleriyle diğer şairler ve halk arasında en çok ün yapan şairi kimdir?
Enderunlu Fâzıl |
Vâhid Mahtûmî |
Müverrih Sürûrî |
Seyyîd Vehbî |
Kuburîzâde Hevâyî |
Klasik dönemde daha çok, önemli olaylara ve etkinliklere ebced hesabıyla tarihler düşürülürken giderek gündelik hayatın her türlü sıradanlığı tarih manzumelerinin konusu olur. Adanalı Sürûrî tanık olduğu veya duyduğu her konuyla ilgili tarih düşürür. Bu bilgi doğrultusunda bakıldığı zaman cevap net bir şekilde C şıkkıdır.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi XVIII. yüzyılda, klasik üslubu devam ettiren şairlerden biri değildir?
Nevres-i Kadim
|
Kırımlı Rahmî
|
Pertev
|
Esrar Dede
|
Şeyh Galip
|
15.Soru
Aşağıdaki XXVIII. yüzyıl şairlerden hangisi kendisinde bir tutku hâline gelen halk zevkini dili ve hayat tarzıyla şiire taşımış; günlük konuşma dilini, yer yer müstehcen ve argo boyutlara ulaşmakla birlikte, görülmedik bir şekilde şiire sokarak bu asır şairleri üzerinde yönlendirici bir güç olmuştur?
Beliğ |
Dürrî |
Sabit |
Neylî |
Esad |
Sabit, kendisinde bir tutku hâline gelen halk zevkini dili ve hayat tarzıyla şiire taşımış; günlük konuşma dilini, yer yer müstehcen ve argo boyutlara ulaşmakla birlikte, görülmedik bir şekilde şiire sokarak bu asır şairleri üzerinde yönlendirici bir güç olmuştur. Bu nedenle yanıt C'dir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi/hangileri Şeyh Galip'in eserlerinde kullandığı üslup özelliklerindendir?
I. Lafız-anlam ilişkisi
II. Paradoksal İmajlar
III. Bercesteli Beyitler
IV. Çoklu Duyulama
I ve II |
II ve III |
I ve IV |
III ve IV |
Hepsi |
Lafız-anlam ilişkisi üzerinde düşünen Şeyh Galip, “Lafzdan zîrâ ki ma‘nâdır garaz” diyerek,
şiirde asıl olanın lafız değil, o lafzın taşıdığı anlam olduğunu açıkça ifade etmiştir.
Anlamı şaraba, lafzı da kadehe benzeten şair, şarap içme eyleminde kadehin araç olması
gibi, anlatma ve anlama eylemlerinde de lafzın ancak bir araç olduğunu ortaya koymuştur.
Şiirlerinde deyimler kullanan Galip, bunun yanı sıra örneklendirmeye dayalı beyit yapısı
içinde berceste mısra söyleme tekniğini de başarıyla kullanmıştır.
Şeyh Galip’te tezat sanatı, bazen zıt anlamlı sözcüklerin aynı tamlamada bir araya gelmesi
bazen de paradoksal imajlar biçiminde karşımıza çıkar.
Çoklu duyulama, herhangi bir duyu organının, kendi eyleminin yanı sıra, başka duyu
eylemlerini de gerçekleştirebilmesi biçiminde tanımlanabilir. Şeyh Galip eserlerinde, çok başarılı çoklu duyulama örnekleri vermiştir.
17.Soru
XVIII. yüzyılın edebi mahfilleri arasında yer alan en önemli iki mekândan biri Koca Ragıp Paşa’nın konağıdır. Edebiyat meraklılarının, özellikle genç şairlerin devam ettiği diğer konak aşağıdaki şairlerden hangisine aittir?
Nahifi |
Nedim |
Sebkati |
Çelebizade Asım |
Hoca Neşet |
Hoca Neşet'in konağı dönemin önemli edebi mahfillerinden biridir.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Usulü'l-Hikem Fi-Nizamü'l-Ümem adlı eserin sahibi olan kişinin yenilikçi çalışmalarından biridir?
Din ve devlet işlerinin ayrılmasına değinmiştir. |
Viyana'yı anlatan sefaretnamesi vardır. |
Osmanlı tarihinde ilk matbaayı kurmuştur. |
Hülasatü'l İtibar adlı bir eseri de vardır. |
Hayalhanelerle ilgili gözlemlerini anlatmıştır. |
Usulü’l-Hikem fi-Nizami’l-Ümem adlı eserin sahibi İbrahim Müteferrika aynı zamanda ilk matbaanın kurulmasını sağlayan Osmanlı yenilikçilerindendir. Bu nedenle doğru yanıt C'dir.
19.Soru
Şeyh Galip’in ünlü eseri ‘’Hüsn ü Aşk’’ tan ilham alarak ‘’Gülşen-i Aşk’’ adlı bir mesnevi yazan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
Şeyhülislam Arif Hikmet
|
Esrar Dede
|
Keçecizade İzzet Molla
|
Enderunlu Fazıl
|
Şeyhülislam Yahya
|
20.Soru
18. Yüzyılda Osmanlı Devletinde bilim, kültür alanında en önemli yenilik aşağıdakilerden hangisidir?
‘’Kevakib-i Seba ‘’ adlı eser yazdırılarak, Osmanlı’da uygulanan ilim ve öğretim usulü hakkında bilgi verilmesi
|
Osmanlı mimarisinde rokoko ve barok üslupların etkisinin görülmesi
|
Avrupai tarzda bir Humbaracı Ocağı ( Hendesehane) kurulması
|
Birtakım tercüme eserlerin, tarihi, coğrafi eserlerin basılacağı matbaanın kurulması
|
’Hayalhane’’ adı verilen opera, komedya benzeri yerlerin kurulması
|
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ