XVIII. Yüzyıl Türk Edebiyatı Ara 5. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Batı kültür ve medeniyetine duyulan hayranlığı anlatması açısından, Osmanlı’daki zihniyet değişimi ve çözülüşü anlatan eser ve yazarı aşağıdakilerden hangisidir?
Sefaretname – Yirmisekiz Mehmet Çelebi
|
Hüsn ü Aşk – Şeyh Galip
|
Zenanname – Enderunlu Fazıl
|
Miraciye – Nayi Osman Dede
|
Lutfiyye – Sünbülzade Vehbi
|
2.Soru
Avrupa’daki askerî ve diplomatik gelişmeler hakkında bilgi edinmek üzere Paris’e gönderilen ilk Osmanlı elçisi aşağıdakilerden hangisidir?
Nişli Mehmet Ağa
|
Yirmisekiz Mehmed Çelebi
|
Mustafa Efendi
|
Damad İbrahim Paşa
|
Mehmet Efendi
|
3.Soru
XVIII. yüzyılda kaleme aldığı hezellerle adını duyuran ve Nedîm ve Sabit'ten sonra Mahallîleşme akımına belirli ölçülerde yön veren üçüncü isim aşağıdakilerden hangisidir?
Vâhid Mahtûmî |
Kubûrîzâde Hevâyî |
Sürûrî |
Kânî |
Enderunlu Fâzıl |
Halk zevkinin klasik şiir tarihindeki en önemli dönemeçlerinden biri olan Sâbit, yazdığı hezellerle onu çok daha ölçüsüzce takip eden Kubûrîzâde Hevâyî ve onlardan sonra yetişerek bu cereyanı estetik zirvesine ulaştıran Nedîm, XVIII. yüzyılda Mahallîleşme eğilimini belli ölçülerde yönlendiren üç isimdir. Bu bilgi doğrultusunda doğru cevap B şıkkıdır.
4.Soru
Şeyh Galip’e göre şair “Pir” yani Mevleviliği kimden öğrenmiştir?
Aşçıbaşı Hüseyin Dede |
Küçük Muhammed Dede |
Hamdi Efendi |
Mustafa Reşit Efendi |
Hoca Neşet |
Şeyh Galip Hüsn-ü Aşk adlı eserinde Mevleviliği babası Mustafa Reşit Efendiden öğrendiğini söylemiştir.
5.Soru
XVIII. yüzyılda şiir ve şair sayısının artmasıyla birlikte üretilen eserlerin nitelik bakımından değer kaybına uğradığını düşünüp "şairlik makamını çöğür şairlerinin tuttuğunu" söyleyerek eleştiren şair kimdir?
Nedim |
Şeyh Galib |
Seyyit Vehbi |
İzzet Ali Paşa |
Osmanzade Taib |
Seyyit Vehbî'dir çağdaşlarını küçümseyen usta şair.
6.Soru
Nedim'in şarkı şairi olarak tanınmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Şairliğin yanı sıra bestekar da olması |
Sesi güzel olup şarkı da söylemesi |
Çok sayıdaki murabbalarının şarkı formunda bestelenmesi |
Şiirlerini şarkılar eşliğinde yazması |
Şiirlerini şarkılar eşliğinde seslendirmesi |
Nedim’in bentlerden oluşan nazım biçimleri (musammat) arasında en çok tercih ettiği biçim, murabbadır. Murabbaların şarkı formunda bestelenmesinden ötürü Nedim şarkı şairi olarak da tanınmıştır. Doğru cevap C'dir.
7.Soru
XVIII. yüzyılda öne çıkan şiir türlerinden biri olan tarih yazmada üstad kabul edilen şair kimdir?
Seyyit Vehbi |
Nedim |
Enderunlu Fazıl |
Dürri |
Süruri |
Şıklarda adı geçen şairlerin tümü bu türde eser vermekle birlikte söz konusu türün üstadı Süruri kabul edilir. Doğru cevap E'dir.
8.Soru
Gubâr-ı pâyini dahı sürüp ruhsârına der kim
Seni ben penbelerde saklarım kim müşk-i nâbımsın
Nedim’in yukarıdaki beytinin dilici çevirisi hangi seçenekte doğru verilmiştir?
Ayağının tozunu da yüzüne sürüp “seni ben pamuklar içinde saklarım, sen benim güzel, saf kokumsun”, der.
|
Kaftanının eteğini yüzüne sürüp “seni ben pamuklar içinde saklarım, sen benim güzel, saf kokumsun”, der.
|
Ayağının tozunu da kaşlarına sürüp “seni ben pamuklar içinde saklarım, sen benim güzel, saf kokumsun”, der.
|
Ayağının tozunu da yüzüne sürüp “seni ben pembe mendiller içinde saklarım, sen benim güzel, saf kokumsun”, der. |
Ayağının tozunu da yüzüne sürüp “seni ben pamuklar içinde saklarım, sen benim için en güzel armağansın”, der. |
Gubar, ruhsâr, pembe ve müşk-i nâb sözcüklerinin doğru anlamı A şıkkında verilmiştir.
9.Soru
Muhammed Esat'ın "Şeyh Galip" mahlasını kullanmasının nedeni aşağıdakilerden hangisi değildir?
Sanat hayatında büyük kırılmaların olduğu bir dönem yaşaması |
Daha önce yazdığı şiirleri beğenmemesi |
Aynı mahlası kullanan diğer şairlerden ayrılmak istemesi |
Kendisindeki büyük değişimi göstermek istemesi |
Ailesinin gerçek adını kullanmasından rahatsız olması |
E şıkkı dışındaki tüm şıklardaki bilgiler Muhammed Esat'ın Şeyh Galip mahlasını kullanma sebepleridir. Kendisine çok düşkün olan ve hep destekleyen ailesinin gerçek adını kullanmasından rahatsızlık duyması gerçeği yansıtmamaktadır. Doğru cevap E'dir.
10.Soru
Müteferrika matbaasında basılan ilk kitap hangisidir?
Vankulu Lügati |
Kamus-i Türkî |
Divân-ı Nâbî |
Divân-ı Nedîm |
Keşfü’z-zunûn |
Müteferrika Matbaasında basılan ilk eser Vankulu Lügati'dir.
11.Soru
18. Yüzyılda Divan edebiyatındaki yozlaşmanın en önemli göstergesi aşağıdakilerden hangisidir?
Mahallileşme akımından etkilenilmesi, şairlerin yerli konulara yönelmesi
|
İki ya da daha çok şairin birlikte söylediği müşterek gazellerin artması
|
Halk edebiyatı nazım biçimlerinden etkilenilmesi, musammat gibi türlerin kullanılması, halk zevkinin dili ve hayat tarzıyla şiire taşınması
|
Sosyal olaylarla pek ilgilenmeyen şairlerin, sosyal ve siyasi hayatta görülmeye başlayan çözülmenin insanlarda çöküntüye yol açması nedeniyle tenkit ve hicve ağırlık vermeleri
|
Divan şiirindeki soyut konulardan uzaklaşılarak gerçekçi konulara yönelme
|
12.Soru
Aşağıdaki eserlerden hangisi Şeyh Galip’e ait değildir?
Divan
|
Hayrabad
|
Hüsn ü Aşk
|
Şerh-i Cezire-i Mesnevi
|
Es-Sohbetü’s-Safiyye
|
13.Soru
Osmanlı şairlerinin Çağatayca gazel söyleme eğilimini XVIII. yüzyılda devam ettiren şairler hangi seçenekte doğru verilmiştir?
Edirneli Kâmî-Nedîm-Şeyh Galip |
Koca Ragıp Paşa-Fıtnat-Nedîm |
Esrar Dede-Nahifî-Şeyh Galip |
Hoca Neşet-Pertev-Nedîm |
Edirneli Kâm-İzzet Ali Paşa-Sürurî |
Kami, Nedim ve Şeyh Galip divanlarında Çağatayca şiirler vardır.
14.Soru
18. Yüzyılda iki şiir yazan herkesin kendini şair sanması, deyim yerindeyse ‘’her kaldırım taşının altından bir şairin çıkması’’ nedeniyle şiirin ayaklar altına alındığını ileri sürmesi ve kendine şair denilmesinden utandığını söyleyen sanatçı, aşağıdakilerden hangisidir?
Çelebizade Asım
|
Esrar Dede
|
Enderunlu Fazıl
|
Koca Ragıp Paşa
|
Sünbülzade Vehbi
|
15.Soru
Şeyh Galip, mevlevi dedelerinden Yusuf Sineçak’ın bir eserinin her cildinden 100 beyit seçmek ve bu seçkinin başına 99, sonuna da 5 beyit eklemek suretiyle 704 beyitlik bir eser oluşturmuştur. Aşağıdakilerden hangisi bu eserin adıdır?
Divan |
Hüsn ü Aşk |
Şerh-i Cezire-i Mesnevi |
es-Sohbetü’s-Safiyye |
Tuhfe-i Şahidî |
Şerh-i Cezire-i Mesnevi Şeyh Galip’in Mevlevi dedelerinden Yusuf Sineçak’ın Cezire-i Mesnevi adlı eserinin şerhidir. Şair, adı geçen eserin her cildinden 100 beyit seçmiş ve bu seçkinin başına 99, sonuna da 5 beyit eklemek suretiyle 704 beyitlik bir eser oluşturmuştur. Eserde, Farsça bilmeyenler için seçilen bazı kelimelerin Türkçe karşılıkları verilmiş ve beyitler açıklanmıştır.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Enderunlu Fazıl’ın mesnevilerini diğer divan şairlerinin eserlerinden ayırt edici özelliklerden değildir?
Ağız taklitlerine sıkça yer verilmesi
|
Sadece beşerî aşktan söz edilmesi
|
Merkezin dışında konumlanmış insan tiplerinin ele alınması
|
Farklı milletlerden ve ırklardan güzellerin betimlenmesi
|
Müstehcen bulunarak toplatılmış olması
|
17.Soru
Sebk-i Hindî şairleri, az sözle çok şey anlatmaya önem verdikleri için, şiirde sözü kısaltmışlardır. Bunun nedeni aşağıdakilerden hangileridir?
I. Dikkat çekmeye çalışmaları
II. Soyut kavramlara ağırlık vermeleri
III. Anlamda yeniliği ve orijinalliği gözetmeleri
IV. Halkın seviyesini gözetmeleri
I ve III |
II ve III |
III ve IV |
I, II e IV |
Hepsi |
Sebk-i Hindî şairleri, az sözle çok şey anlatmaya önem verdikleri için, şiirde sözü kısaltmışlardır. Onların soyut kavramlara ağırlık vermeleri, anlamda yeniliği ve orijinalliği gözetmeleri de, sözün kısalmasında etkili olmuştur. Soyut kavramlar, somutlaştırılarak anlatılmıştır. Önceki başlıklarda ele aldığımız izafet-i itibariler, bu tür yapıların da içinde yer aldığı zincirleme tamlamalar, renkli ve bir o kadar ilginç imajlar, hep bu amaca hizmet etmiştir. Anlamda yenilik ve orijinallik özelliklerinin aranması ise şairlerin hareket alanlarını iyice daraltmış, işleyecekleri konuları ve anlatacakları kavramları sınırlamış, hatta manzumelerin beyit sayısında bile azalmaya neden olmuştur.
18.Soru
Şeyh Galip, kendinden önce gelen birçok şairi okuyarak yetişmiş, onlardan yararlanmış ve bazılarının şiirlerine nazire yazmıştır. Aşağıdaki şairlerden hangisinin şiirlerine nazire yazmamıştır?
Bakî
|
Fuzulî
|
Mevlâna
|
Nedim
|
Nefi
|
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Hint üslubunu şiirlerinde en iyi ve en farklı yansıtan şair olarak kabul edilir?
Arpaeminizade Sami |
Halepli Edip |
Muhammed Esat |
Hoca Neşet |
Mustafa Reşit Efendi |
A ve B şıklarında yer alan iki isim de Hint üslubunu benimseyen şairlerdir ancak en iyi değillerdir. D şıkkındaki Hoca Neşet, Farsça ve Fars şiiri konusunda üstad kabul edilen bir kişidir. E şıkkındaki şahıs Şeyh Galip'in babasıdır. C şıkkındaki isim Hint üslubunun en iyisi olan Şeyh Galip'in asıl adıdır. Doğru cevap C'dir.
20.Soru
18. Yüzyılın ünlü sanatçısı Nedim’in doğrudan ele almadığı, kullanmadığı nazım şekli olan ve bir olayı anlatan uzun nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?
Şarkı
|
Gazel
|
Kaside
|
Rubai
|
Mesnevi
|
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ