Yaşlılarda Çatışma Ve Stres Yönetimi 1 Ara 7. Deneme Sınavı
Toplam 16 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yaşlılarda stres kaynaklarından biri değildir?
Biyolojik yaşlanma |
Sosyal ağdaki kayıplar |
Teknolojik gelişmeler |
Aile yapısı |
Sosyal çevredeki değişiklik |
Yaşlıların stres kaynakları temelde; biyolojik yaşlanma, hastalıklar, sosyal değişiklikler, sosyal ağdaki kayıplar, ekonomik kayıplar ve teknolojik gelişmeler olarak sayılabilir. Aile yapısı bunlardan biri değildir.
2.Soru
Yaşlıların sağlık sorunları ile ilgilenen ve bunları tedavi etmeye yönelik etkinlikleri inceleyen bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir?
Geriatri |
Gerontoloji |
Psikiyatri |
Psikopatoloji |
Psikoloji |
Geriatri yaşlılık tıp bilimi anlamına gelir ve yaşlılığı geciktirmek için alınması gereken önlemleri, kullanılması gereken yöntemleri inceler. Genel olarak geriatri yaşlıların sağlık sorunlarını açıklamaya ve tedavi etmeye yönelik etkinlikleri içermektedir. Doğru yanıt A'dır.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi stresin algılanmasını etkileyen etmenlerden biri değildir?
Durumun-olayın yordanabilir olması |
Durumun–olayın kontrol edilebilir olması |
Durumun-olayın zorlayıcı ya da geliştirici olması |
Durumun-olayın içsel çatışma yaratıcı etkisi |
Durumun-olayın tehdit edici etkisi olmaması |
Stresin algılanmasını etkileyen etmenlerden biri de durumun tehdit edici etkisinin olmasıdır. Durumun-olayın tehdit edici etkisi, yani bu olayı-durumu yaşayarak bireyin yaşamayı beklediği olası hasar tahminleri de stresi şekillendiren bir etmendir. Bu hasar-kayıp tahmini nesnel olmak durumunda değildir. Yani gerçekten de bir hasar ya da kayıp yaşanmasının kaçınılmaz bir gerçek olması da gerekmez. Kişinin zihninde oluşan, yani onun hayal gücüyle oluşan, öznel yani sübjektif olan olası hasara ilişkin değerlendirmeler de stres kaynaklarıdır.
4.Soru
“Davranışların toplum normlarından, grup baskısından, gelenek ve görenekler gibi dış etkenlerden ziyade, kişinin kendi kişisel inançlarıyla ve değer yargılarıyla kişilerin kararlarını kendi iradesiyle vermesi.” Tanımı aşağıdakilerden hangisini tanımlamaktadır?
İnsanın varlığını sürdürebilme isteği |
Kendini özgürce ifade etme |
Glasser’ın seçim kuramı |
Murray’ a göre ihtiyaç kavramı |
Öz belirleme |
Öz belirleme, davranışların toplum normlarından, grup baskısından, gelenek ve görenekler gibi dış etkenlerden ziyade, kişinin kendi kişisel inançlarıyla ve değer yargılarıyla kişilerin kararlarını kendi iradesiyle vermesi olarak tanımlanmaktadır. Kişiler, davranışlarına baskı altında kalmadan kendi ilgi ve değerlerine göre karar verdiklerinde öz belirleme gerçekleşmektedir.
5.Soru
93 yaşındaki Mediha Hanım gününün bir kısmını bulmaca çözerek ve örgü örerek geçirmektedir. Bu durumda Mediha Hanım'ın kullandığı stresle baş etme yolu aşağıdakilerden hangisidir?
Duygu odaklı başa çıkma |
Sosyal yönü ağırlıklı başa çıkma |
Fiziksel yönelimli başa çıkma |
Katılımcı mizah |
Dini etkinlikler |
Örgü örmek ve bulmaca çözmek fiziksel yönelimli başa çıkma yollarıdır.
6.Soru
Mine Hanım müzik alanında bir akademisyen olup çok özel yeteneklere sahiptir. Ancak oldukça çekingen, içe dönük ve kaygılı bir insandır da. Mine Hanım’ın ilköğretim çağında bir oğlu vardır. Büyüdükçe giderek annesine benzemektedir. Müzik konusunda muhteşem yetenekleri ortaya çıkarken, aynı annesi gibi hastalanmaktan, dinletilerindeki performansında hata yapmaktan “fena hâlde korkmaktadır.” Çevresi: “yeteneği annesine çekmiş, keşke huyu çekmeseydi” demektedirler. Çocuk, annesinden piyano çalmayı öğrenirken ki gibi stresini beslemeyi de öğrenmiştir, durdurmayı denemedikçe stresini beslemeye devam da edecektir.
Yukarıda verilen durum strese verilen hangi tepkiye bir örnektir?
Strese verilen psikolojik tepkiler |
Strese verilen sosyal tepkiler |
Strese verilen duygusal tepkiler |
Strese verilen fizyolojik tepkiler |
Strese verilen bilişsel tepkiler |
Stresin yaşanması, yaşanan stresin kişiler ve sosyal çevreleri tarafından kabul görmesi, toplumsal olarak onaylanması ya da onaylanmaması, oluşan hata ya da başarısızlık durumlarında bir mazeret olarak değerlendirilmesi de stresin sosyal yönünü yansıtmaktadır. Stres yaratıcı söylemlere erken yaşlarda aile ortamında şahit olan çocuk için modelden öğrenme yoluyla stres üretmeden söz edilebilir. Öte yandan birçok olumsuz duyguyu da içeren stresin, duyguların bulaşma özelliğine bağlı olarak sadece stres yaşayan bireyi değil, onun yakın ve uzak çevresini de etkileyen bir sisteme dönüşebildiği dikkate alınması gereken bir olgudur. Bu durum strese verilen sosyal tepkileri ifade etmektedir. Mine hanımın oğlunun durumunda da modelden, sosyal öğrenme ile stresi annesinden gözlemlemesi söz konusudur. Bu durum da strese verilen sosyal tepkilerdendir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bireyin biyolojik olarak yaşamını ve çevreye uyumunu sağlama işlevini gerçekleştiren stres türüdür?
Yıkıcı |
Yapıcı |
Akut |
Süreğen |
Kontrollü |
Stresin yaşanma süresine dayalı olarak kısa süreli (akut) ve süreğen (kronik) stres biçiminde sınıflamak da olasıdır. Kısa süreli stres, stresi belirleme yönündeki görüşmeden önceki 12 ay içinde oluşmuş durumlarla ilgilidir. Olumsuz yaşam olaylarının 12 ay öncesine dayanması, bağlantılı olan stresin süreğen olduğunu yansıtır. Süreğen stresin kısa süreli olana göre, bireyin sağlığı üzerinde sürekli ve yıkıcı etkileri gözlenmektedir.
Stresi işlevi açısından grupladığımızda; (a) yapıcı, (b) yıkıcı stresten söz edebiliriz.
Yapıcı stres, bireyin biyolojik olarak yaşamının devamını ve çevreye uyumunu sağlama işlevini yansıtmaktadır. Orta düzeyde kaygının işlevine benzer olarak, orta düzeyde stres organizmasının çalışması, işlevsel davranışın geliştirilmesi, engellerin aşılması, sorunların çözülmesi, yaratıcı gücün devreye girmesi için gerekli olan bedensel ve psikolojik güçten oluşmaktadır. Olumsuz işlevi içeren yıkıcı stres ise birey için sağlıksız, yararsız ve hatta yıkıcı sonuçları içeren bir yapıdır. Doğru yanıt B’dir.
8.Soru
Maslow’un ihtiyaçlar piramidinde yer alan üçüncü basamak aşağıdakilerden hangisidir?
Nefes alma |
Özgüven |
Kendini gerçekleştirme |
Sevgi ve ait olma |
Beslenme |
U¨çüncü ihtiyaç olan sevgi ve ait olma ihtiyacı ise diğer insanlar ile sevgi temelinde bir ilişki kurmaya ve sosyal bir gruba ait olmaya yönelik bir ihtiyaçtır.
9.Soru
Duygusal veya psikososyal olarak yaşanan sıkıntının bedensel belirtilerle ifade etme eğilimi olarak açıklanan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Somatizasyon |
Akut stres |
Ageizm |
Geriatri |
Gerantoloji |
Somatizasyon, Duygusal veya psikososyal olarak yaşanan sıkıntının bedensel belirtilerle ifade etme eğilimi olarak tanımlanmaktadır. Akut stres, kısa süreli stresi ifade eder. Ageizm ise, yaşlılara karşı sergilenen kalıp yargılar ve ayrımcılık anlamındadır. Geriatri, yaşlılık tıp bilimi anlamına gelir ve gerontoloji ise, yaşlılığı ekonomik, sosyal, psikolojik ve biyolojik yönden inceleyen bilim dalıdır.
10.Soru
Kıymet Hanım, hayatının bu evresinde geçmişine dönüp bakmakta ve yaşadığı hayatın anlamlı olduğunu düşünmekte, biriktirdiği anıların değerli olduğuna inanmaktadır. Erikson tarafından insanın gelişim evlerine yönelik yapılan sınıflamada Kıymet Hanım aşağıda verilen evrelerden hangisinde yer alır?
Girişimciliğe karşı suçluluk |
Başarıya karşı aşağılık duygusu |
Yakınlığa karşı yalıtılmışlık |
Benlik bütünlüğüne karşı umutsuzluk |
Kimlik kazanımına karşı rol karmaşası |
Erikson yaşlı yetişkinlik dönemini benlik bütünlüğüne karşı umutsuzluk ile ifade eder. Bu dönem yaşlı yetişkinin daha önceki yaşantılarının genel bir değerlendirmesi gibidir. Yaşlı yetişkin daha önceki dönemlere ilişkin olumlu bir bakış açısı geliştirmişse, olumlu bir yaşam görüntüsü oluşturabiliyorsa doyum sağlayacaktır ve bu durum benlik bütünlüğü olarak ifade edilmektedir. Soru kökünde verilen örnekte de Kıymet Hanım'ın olumlu bir yaşam görüntüsü oluşturduğu ve benlik bütünlüğüne karşı umutsuzluk evresinde olduğu görülmektedir. Doğru yanıt D'dir.
11.Soru
Bireyin biyolojik olarak yaşamının devamını ve çevreye uyumunu sağlama işlevini yansıtmakta olan stres türü aşağıdakilerden hangisidir?
Kısa süreli stres |
Süreğen stres |
Yapıcı stres |
Optimum stres |
Yıkıcı stres |
Yapıcı stres, bireyin biyolojik olarak yaşamının devamını ve çevreye uyumunu sağlama işlevini yansıtmaktadır. Orta düzeyde kaygının işlevine benzer olarak, orta düzeyde stres organizmasının çalışması, işlevsel davranışın geliştirilmesi, engellerin aşılması, sorunların çözülmesi, yaratıcı gücün devreye girmesi için gerekli olan bedensel ve psikolojik güçten oluşmaktadır.
Doğru cevap C seçeneğidir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi biyolojik yaşlanmaya bağlı kronik stres durumuna örnektir?
Yaşlının son bir yıldır psikomotor becerilerinde yeti kaybı sebebiyle gerginlik yaşaması |
Yaşlının doktor kontrolüne gitmeden önce gerginlik yaşaması |
Yaşlının son 6 aydır husurevinde kalıyor olmasıyla ilgili gerginlik yaşaması |
Yaşlılının son iki haftadır fiziksel fonksiyonlarında gerilik nedeniyle gerginlik yaşaması |
Yaşlının yolculuğa çıkacak olmayla ilgili gerginlik yaşaması |
Stresi; akut (kısa süreli) ve kronik (süreğen) stres olmak üzere iki ana başlıkta toplamak olasıdır. Kısa süreli stres, stresi belirleme yönündeki görüşmeden önceki 12 ay içinde oluşmuş durumlarla ilgilidir. Olumsuz yaşam olaylarının 12 ay öncesine dayanması, bağlantılı olan stresin süreğen olduğunu yansıtır. Bununla birlikte biyolojik yaşlanma yaşamın akışında ortaya çıkması doğal olan, beklendik ve tahmin edilebilir olandır. Dolayısıyla doğru cevap A'dır.
13.Soru
Öz belirleme kuramına göre bireyin çevresini iyi bir şekilde etkileme isteğine ne ad verilir?
Özerklik ihtiyacı |
Yetkinlik ihtiyacı |
İlişkili olma ihtiyacı |
Özgürlük ihtiyacı |
Eğlence ihtiyacı |
Öz belirleme kuramına göre; insanlar, evrensel olarak özerklik, yetkinlik ve ilişkili olma şeklinde ifade edilen üç temel psikolojik ihtiyaca sahiptir. Bu ihtiyaçlardan özerklik, bireyin kendi eylemlerini başlatması ve seçim yapması; yetkinlik ihtiyacı, bireyin çevresini iyi bir şekilde etkileme isteği; İlişkili olma ihtiyacı ise bireyin başkaları ile bağlantılı olma ihtiyacıdır. Doğru yanıt B’dir.
14.Soru
Bilinçli biçimde yönetilemeyen ve bireyde aşırı uyarılmaya yol açan stres alkol bağımlılığı, kazaya yatkınlık, saldırganlık, uyku bozukluğu gibi rahatsızlıklara yol açan stres türü aşağıdakilerden hangisidir?
Yapıcı stres |
Olumsuz stres |
Kronik stres |
Kısa süreli stres |
Yıkıcı stres |
Olumsuz işlevi içeren yıkıcı stres ise birey için sağlıksız, yararsız ve hatta yıkıcı sonuçları içeren bir yapıdır. Bilinçli biçimde yönetilemeyen ve bireyde aşırı uyarılmaya yol açan stres alkol bağımlılığı, kazaya yatkınlık, saldırganlık, uyku bozukluğu, depresyon, aile ilişkilerinde sorunlar, ülser ve kalp gibi sağlık sorunlarına neden olabilmektedir. Doğru cevap E’dir.
15.Soru
Stresle başa çıkma konusunda kadınların en fazla yararlandığı başa çıkma yolu aşağıdakilerden hangisidir?
Rutin oluşturma |
Etkinliklere katılma |
Mali değişimler |
Destek alma |
Hobilere yönelme |
Stresli durumlarla ilgilenirken erkeklerin alkol, ilaç kullanımı gibi haz almaya yönelik yani sorunla uğraşmaktan kaçmayı içeren yaklaşımları; kadınların ise daha çok sosyal destek aramayı içeren başa çıkma yollarını kullandıkları görülmüştür. Doğru yanıt "D" seçeneğidir.
16.Soru
Bir sahil kasabasında emekliliklerinin tadını çıkaran Ayşe Hanım genç yaşlılık, Harun Bey ise ileri yaşlılık dönemindedir. Dünya Sağlık Örgütü'nün sınıflamasına göre Ayşe Hanım ve Harun Bey'in yaşları sırasıyla aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru bir şekilde verilmiştir?
46 ve 54 |
62 ve 66 |
65 ve 72 |
68 ve 76 |
75 ve 82 |
Yaşlanma kavramına ilişkin Dünya Sağlık Örgütü (WHO)’nün sınıflamasına bakıldığında yaşlılığın üç aşamadan oluştuğu görülmektedir. Buna göre:
• 65-74 yaş “Genç Yaşlılık”,
• 75-84 yaş “İleri Yaşlılık”,
• 85+ yaş “Çok İleri Yaşlılık” olarak adlandırılmaktadır.
Doğru yanıt D'dir.