Yeni Toplumsal Hareketler Ara 13. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
I. Toplumu evrim sırasında gittikçe karmaşıklaşan bir organizmaya benzemektedir.
II. Değişmenin kaynağı toplumun içindedir ve tüm toplumlar evrim sürecinden geçmektedir.
III. İnsan zihni teolojik ve metafizik aşamalardan geçerek pozitif aşamaya ulaşmaktadır.
Yukarıdakilerden hangileri Herbert Spencer'ın görüşleri arasında yer almaktadır?
Yalnız I |
Yalnız II |
I-II |
II-III |
I-III |
III., Auguste Comte'un görüşüdür. Spencer’e göre evrim basitlikten karmaşıklığa, homojenlikten heterojenliğe, tek tiplikten uzmanlaşmaya giden doğrusal bir süreçtir. Dünyanın oluşumu, dünya üzerinde yaşamın oluşumu, toplumun, ticaretin, bilimin ve sanatın gelişimi hep aynı süreçten geçer. Spencer toplumu evrim sırasında gittikçe karmaşıklaşan bir organizmaya benzetmiştir. Nasıl insan organizması bir sistem ise ve vücudun uzuvları bu organın parçaları iseler, toplum da parçalardan oluşan bir bütündür. Toplumun bütünü bir yapıyı oluşturur. Toplum içinde yer alan kurumlar bu yapının sağlıklı işlemesi için gerekli fonksiyonları yerine getirir. Spencer’e göre değişmenin kaynağı toplumun içindedir ve tüm toplumlar evrim sürecinden geçmektedir. İnsan toplulukları önceleri homojen şekilde yaşamaktadır ve iş bölümü çok farklılaşmamıştır. Ancak kalıtımsal nedenler ve çevre koşulları yüzünden insanlar ayrışmaya ve farklı roller, fonksiyonlar, prestij, güç, mal ve mülk edinmeye başlar. Giderek insanlar arasında zenginlik ve güç farkları artar. Farklı rollere ve fonksiyonlara sahip insanlar farklı gruplar oluşturur. Dolayısıyla farklı meslek grupları ve sınıflar ortaya çıkar. Toplum o kadar karmaşık bir hal alır ki eski homojenliğe dönmek imkânsızlaşır. Evrim sürecinde farklılaşan parçalar yani kurumlar arasında karşılıklı bağımlılık artar. Spencer’e göre evrim sürecinde belirleyici öge endüstrileşmedir. Endüstrileşmenin getireceği yeni parçaların toplumsal sisteme uyum sağlayarak bütünleşeceği varsayılmıştır. Hatta Spencer, endüstrileşen düzen sonunda savaşların yok olacağını, birey haklarının daha iyi korunacağı için hükümetlerin fonksiyonlarını yitireceğini öngörmüştür. Bu bilgiler ışığında, doğru yanıt C şıkkıdır.
2.Soru
Maddeci feminizm olarak da bilinen feminizm aşağıdakilerden hangisidir?
Radikal Feminizm |
Liberal Feminizm |
Marksist Feminizm |
Lezbiyen Feminizm |
Üçüncü Dünya Femizimi |
Kapitalist toplumsal organizasyonlarda toplumsal cinsiyet analizleri yaparken Marksist teoriden beslenen Maddeci feminizm, Marksist feminizm olarak da bilinmektedir. Doğru cevap C'dir.
3.Soru
- Gelişen teknoloji ve ulaşım maliyetlerinin ucuzlaması ve üretim faaliyetinin uluslararasılaşması
- Çok uluslu şirketlerin güçlenmesi ve ticari sermayenin uluslararasılaşması
- Erken endüstrileşen ülkelerde sermayenin artması ve para sermayesinin uluslararasılaşması
Yukarıda verilen sermayenin toplam döngüsünün basamaklarına ilişkin hangi sıralama doğrudur?
I-II-III |
III-II-I |
I-III-II |
II-III-I |
II-I-III |
1970’lerin başından itibaren kavramsal olarak sermayenin ulusal düzeyde tanımlanamayacağı görüşü ağırlık kazanmaya başlamıştır. Bu tartışmanın çerçevesini anlayabilmek için sermayenin toplam sosyal döngüsünü oluşturan üç sürece açıklık kazandırmak gereklidir. Birinci aşamada ticari sermaye uluslararasılaşmıştır. Kapitalist üretim tekniklerinin gelişmesi üretim hacmini arttırmış; dolayısıyla uluslararası ticaret artmıştır. Bu durumda çok uluslu şirketler güçlenmiştir. İkinci aşamada erken endüstrileşen ülkelerde sermaye aşırı artmış; yeni kârlılık koşullarının aranması gündeme gelmiştir. Anonim şirketler gelişmiş ve toplumda var olan mülkiyet hakları tek elde yoğunlaşmıştır. Buna bağlı olarak sermaye yaratıcısı bankalar güçlenmiş ve sermaye hem borç sermaye hem de hayâli sermaye olarak ulus dışına çıkmıştır. Bu sürece para sermayesinin uluslararasılaşması demek mümkündür. Üçüncü aşamada gelişen teknoloji ve ulaşım maliyetlerinin ucuzlaması üretim faaliyetinin uluslararasılaşmasına neden olmuştur. Üretim için gerekli iş gücü ve üretim araçlarının sağlanmasında olduğu gibi üretim sürecinde yaratılan artı değer de uluslararasılaşmıştır. Doğru cevap D'dir.
4.Soru
Verilen metinde boşluklara aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
"_______ kişisel kimlik ile kişisel dönüşümü toplumsal hareketler alanının giderek önemi artan konuları olarak belirtirken _______ kolektif kimlik arayışını modern toplumun fakirleştirdiği etkileşime bir karşılık olarak değerlendirmiştir".
Tajfel - Hall |
Mead - James |
Turner - Klapp |
Tajfel - Deaux |
Calhoun - Inglehart |
1960’ların sonlarında Amerikalı sosyologlar tarafından, toplumsal hareketlere katılanların kimliklerine yönelik ilginin arttığı vurgulanmıştır. Ralph Turner (1969), kişisel kimlik ile kişisel dönüşümü toplumsal hareketler alanının giderek önemi artan konuları olarak belirtirken Klapp (1969), kolektif kimlik arayışını modern toplumun fakirleştirdiği etkileşime bir karşılık olarak değerlendirmiştir
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 1960’lardan bu yana giderek artan bir yoğunlukta ve çeşitlilikte görülmekte olan yeni toplumsal hareketlerin en belirgin özelliklerinden biri olan kimlik olgusu için söylenebilir?
Kimlik, postmodern ya da endüstri sonrası toplum olarak adlandırılan toplumsal yapıda küreselleşmenin etkisiyle dönüşüme uğramamış bir olgudur. |
Endüstrileşme ve Küreselleşme kimliğin yeni ve farklı yönlerinin ortaya çıkmasını engellemiştir. |
Çoklu kimlikler giderek azalan bir seyir izlemektedir. |
Kimlik olgusu dinamik bir yapı göstermektedir |
Kimlik olgusu, çatışma halindeki “uygarlıklar alanı” olarak tanımlanabilecek günümüz dünyasında özellikle Berlin Duvarı’nın yıkılmasının ardından etkisini kaybetmiştir. |
1960’lardan bu yana giderek artan bir yoğunlukta ve çeşitlilikte görülmekte olan yeni toplumsal hareketlerin en belirgin özelliklerinden biri de kimlik olgusudur. Kimlik, postmodern ya da endüstri sonrası toplum olarak adlandırılan toplumsal yapıda küreselleşmenin etkisiyle dönüşüme uğramış, böylece kimliğin yeni ve farklı yönleri öne çıkmaya başlamıştır. Hızla değişen dünyada kimlik olgusu da dinamik bir yapı göstermektedir. Çoklu kimliklerin giderek yaygınlaştığı günümüzde kimliklerin, kabul görme ve toplumsal yapıda, kamusal alanda tanınma talepleri yoğunluk kazanmıştır. Bu koşullar toplumsal hareketlerde kimlik olgusunun merkezî bir rol oynamasına yol açmıştır. Kimlik olgusu, çatışma halindeki “uygarlıklar alanı” olarak tanımlanabilecek günümüz dünyasında özellikle Berlin Duvarı’nın yıkılmasının ardından ideolojilerin yerini almıştır (Maalouf, 2009:181,184). Dünyada “kimliklerin çoklaşması ve patlaması” olarak tanımlayabileceğimiz bir süreç yaşanmaktadır. Kolektif gruplar geliştirdikleri
yeni kimliklerini bütün kanallarla alenileştirme ve kamulaştırma çabası içindedir (Alankuş,1996; Akt. Gökalp, 2004: 60). Bu bilgilere göre, doğru yanıt D seçeneğinde verilmiştir.
6.Soru
Toplumsal kimlik yaklaşımına öncülük yapan isim aşağıdakilerden hangisidir ?
Hunt |
Turner |
Tajfel |
Benford |
Mead |
Tajfel’in öncülük ettiği toplumsal kimlik yaklaşımı gerek kimlik olgusunun gerekse toplumsal hareketler bağlamında toplumsal kimliklerin anlaşılmasına yardımcı olacak niteliktedir.Doğru cevap C'dir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Lofland'ın belirlediği toplumsal hareketlerin temel elementlerinden biri değildir?
Geniş ölçekte insan sayısı |
Toplumsal ortak hedefte bulunmamak |
Belirli bir düzeyde liderlik ve organizasyon |
Değişimi sağlamaya ya da engellemeye dönük ortak bir hedef |
Göreli olarak uzun bir dönemde kalıcılık ve süreklilik |
Lofland (1996) işe başka bir açıdan toplumsal hareketlerin tanımlayıcı dört temel elementini belirlemiştir;
- Geniş ölçekte insan sayısı
- Değişimi sağlamaya ya da engellemeye dönük ortak bir hedef
- Belirli bir düzeyde liderlik ve organizasyon
- Göreli olarak uzun bir dönemde kalıcılık ve süreklilik
8.Soru
Kişilerin karşı cins veya cinsiyete, hem cins veya cinsiyete, her iki cinse veya birden fazla cinsiyete karşı hissettiği kişisel çekimler vardır. Bu çekimler karşı cinse duyulduğunda, bu ilgiye ne ad verilir?
Aseksüellik |
Eşcinsellik |
Biseksüellik |
Homoseksüllik |
Heteroseksüellik |
Heteroseksüellik, karşı cinse duyulan cinsel ilgidir. Sorunun doğru cevabı E seçeneğidir.
9.Soru
Aşağıdaki düşünürlerden hangisi toplumsal değişmeyi sosyal eylemlilik yaklaşımı içerisinden açıklamaktadır?
Weber |
Durkheim |
Spencer |
Comte |
Marx |
Weber, toplumsal değişmeyi sosyal eylemlilik yaklaşımı çerçevesinde ele almaktadır. Weber toplumsal değişmenin nedenleri arasında önemli bir unsurun düşünceler olduğunu öne sürmüştür. Ona göre toplumda zaman içerisinde gelişen düşünceler kültürel birikim sağlar ve değişmenin etkili gücü haline gelir. Düşünceler sosyal eylemliliğe yol açtığı ölçüde önem kazanır. Bu gelişme sonucunda eski toplumsal yapı meşruluğunu kaybeder. Doğru cevap A'dır.
10.Soru
Kolektif kimlik arayışını modern toplumun fakirleştirdiği etkileşime bir karşılık olarak değerlendiren bilim adamı aşağıdakilerden hangisidir?
Inglehart |
Klapp |
Turner |
Tajfel |
Deaux |
1960’ların sonlarında Amerikalı sosyologlar tarafından, toplumsal hareketlere katılanların kimliklerine yönelik ilginin arttığı vurgulanmıştır. Ralph Turner (1969), kişisel kimlik ile kişisel dönüşümü toplumsal hareketler alanının giderek önemi artan konuları olarak belirtirken Klapp (1969), kolektif kimlik arayışını modern toplumun fakirleştirdiği etkileşime bir karşılık olarak değerlendirmiştir. Doğru cevap B'dir.
11.Soru
- Bazı talepler devlet tarafından temin edilen kolektif tüketim biçimlerine odaklanır.
- Bazı talepler kültürel kimliğin önemine odaklanır.
- Bazı talepler öz yönetim ve özerk karar almaya odaklanır.
Aşağıdakilerden hangisi kentlerdeki tepkisel hareketlerin şekillendiği konuları bütün olarak göstermektedir?
Yalnızca I |
Yalnızca II |
I ve II |
II ve III |
I,II,III |
Castells, kapitalist dinamiklerin kentsel dönüşümler üzerindeki etkisine ve bu süreçteki kentsel toplumsal hareketlere odaklanmıştır. Kentleri, toplumsal çıkar ve değerler çatışmasının bir sonucu ve toplumsal bir ürün olarak gören Castells’e göre toplumsal hareketler, kentsel toplumsal yaşamı yeniden düzenlemeyi isteyen devlet ve diğer politik güçlerin diyalektik rekabetleri sonucunda yükselişe geçmiştir. Kentlerdeki tepkisel hareketler üç konu etrafında şekillenir (Buechler, 1995:443)
- Bazı talepler devlet tarafından temin edilen kolektif tüketim biçimlerine odaklanır,
- Bazı talepler kültürel kimliğin önemine odaklanır,
- Bazı talepler ise öz yönetim ve özerk karar almaya odaklanır.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi “Yeni Toplumsal Hareket” (YHT) anlayışına dair bir ifade olamaz?
YTH anlayışı, kapitalist toplumda var olan temel iki sınıfın, burjuva ve proletaryanın mücadelesine dayalı çözümlemeyi reddeder |
YTH kuramcılarına göre toplum değişmiştir ve Marks’ın ortaya koyduğu modele uygun değildir. |
YHT, politika belirleyicileri üzerinde lobicilik yapmayı ve kamuoyunu etkilemek yerine devleti ele geçirmeyi amaçlar. |
Marks’ın devrimci bir işlev atfettiği proletarya sınıfı etkinliğini yitirmiş ve işçi hareketi işçi partileri aracılığıyla toplumun bir parçası haline gelmiştir. |
Touraine’in de belirttiği gibi toplum post-endüstriyel olmaya doğru evrilmiştir. |
Aksine; Devleti ele geçirmeyi amaçlayan eski hareketlerin tersine YTH, politika belirleyicileri üzerinde lobicilik yapmayı ve kamuoyunu etkilemeyi hedeflemiştir.
13.Soru
"__________, içinde doğduğumuz toplumları biçimlendiren teknoloji ve kültür düzeyi, endüstrileşme, kentleşme, kırdan kente doğru göç- ler, bireyleşme, bürokrasinin gelişmesi, medyanın ve internetin hayatımızda gittikçe artan etkisi gibi dinamik güçleri içeren bir süreçtir."
Verilen cümle aşağıdakilerden hangisi ile tamamlanmalıdır?
"__________, içinde doğduğumuz toplumları biçimlendiren teknoloji ve kültür düzeyi, endüstrileşme, kentleşme, kırdan kente doğru göç- ler, bireyleşme, bürokrasinin gelişmesi, medyanın ve internetin hayatımızda gittikçe artan etkisi gibi dinamik güçleri içeren bir süreçtir."
Verilen cümle aşağıdakilerden hangisi ile tamamlanmalıdır?
Toplumsal değişme |
Modernleşme |
Küreselleşme |
Bağımlılık |
Gelişme |
Toplumsal değişme; içinde doğduğumuz toplumları biçimlendiren teknoloji ve kültür düzeyi, endüstrileşme, kentleşme, kırdan kente doğru göçler, bireyleşme, bürokrasinin gelişmesi, medyanın ve internetin hayatımızda gittikçe artan etkisi gibi dinamik güçleri içeren bir süreçtir. Başka deyişle, toplumsal değişme gerek kültürün, gerekse toplumsal kurumların zaman içerisinde dönüşmesi anlamına gelmektedir. Doğru cevap A'dır.
14.Soru
‘Kimlik krizi’ kavramını ilk olarak ortaya koyan bilim insanı aşağıdakilerden hangisidir?
William James |
Hobsbawm |
Henri Tajfel |
Erik Erikson |
G. Herbert Mead |
Erik Erikson (1902-1994), Danimarka kökenli Alman psikolog ve psikanalist. Sosyal gelişim kuramını geliştirmiştir. ‘Kimlik krizi’ kavramını ilk ortaya koyan bilim adamıdır.
15.Soru
Yeni paradigma ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Değerleri özgürlük, tüketim güvenliği ve maddi ilerleme gibi unsurlara dayanır. |
Grup olarak hareket eden, gelir dağılımı çatışmasına müdahil sosyo-ekonomik gruplar mevcuttur. |
İçsel hareket biçimi, biçimsel olmama, düşük düzeyde dikey ve yatay farklılaşmaların olması şeklindedir. |
Dışsal hareket biçimi çoğulcu ya da korporatist çıkar aracılığı, siyasal parti rekabeti ve çoğunluk oyuna dayanır. |
Temalarını ekonomik büyüme ve refahın dağılımı, askerî ve toplumsal güvenlik, toplumsal kontrol oluşturur. |
Eski paradigmada aktörler grup olarak hareket eden, gelir dağılımı çatışmasına müdahil sosyo-ekonomik gruplardan oluşurken yeni paradigmada grup gibi davranmayan, belli temalar etrafında bir araya gelmiş topluluklar lehine hareket eden sosyo-ekonomik gruplar söz konusudur. Eski paradigmada temalar ekonomik büyüme ve refahın dağılımı, askerî ve toplumsal güvenlik, toplumsal kontrol gibi konularken yeni paradigmada bunlar yerini barışın, çevrenin ve insan haklarının korunması gibi konular üzerinde yoğunlaşır. Eski paradigmada değerler özgürlük, tüketim güvenliği ve maddi ilerleme gibi unsurlardan etkilenirken yeni paradigmada merkezî kontrolün karşısında kişisel özerklik ve kimlik gibi konseptler daha ön plana çıkmıştır. Eski paradigmada haret biçimleri (içsel) resmî örgütlenmeler, büyük ölçekli temsil birlikleri (dışsal) çoğulcu ya da korporatist çıkar aracılığı, siyasal parti rekabeti ve çoğunluk oyu ile gerçekleşirken; yeni paradigmada bunlar (içsel) biçimsel olmama, düşük düzeyde dikey ve yatay farklılaşma, (dışsal) olumsuz kavramlarla ifade edilmiş taleplere dayanan protesto politikaları şeklindedir. Doğru cevap C’dir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Avrupa merkezli hareketler dışında dünyanın diğer bölgelerinde gerçekleşen toplumsal hareketlerden değildir?
Fransız İhtilali |
Amerika’daki köleliğe karşı isyanlar |
Balkanlar’dan Amerika’ya uzanan, sömürgeci ve yayılmacı sistemlerdeki milliyetçi ve ayrılıkçı hareketler |
Asya ve Ortadoğu’dan Amerika’ya uzanan alanda, dünya ekonomisine katılmaya ve bu ekonomiyle birleşmeye karşı olan ve dünyanın geri kalanı ile bağlantıları koparmayı deneyen girişimler |
Ortadoğu, Asya, Afrika ve Amerika boyunca görülen, Avrupa kültürüne ve kapitalist kültüre direnen, genellikle dinsel ya da kültürel hareketler olarak adlandırılan uygarlıkçı hareketler. |
Fransız İhtilali Avrupa'da gerçekleşmiştir.
17.Soru
Karizmanın insanüstü veya istisnai güçler ve niteliklerle donatılmış olarak görülmesini sağlayan kişilik özellikleri olarak tanımlayan ve karizmatik lider kavramını öne süren sosyolog kimdir?
Durkheim |
Weber |
Marx |
Comte |
Parsons |
Karizmatik lider kavramını ileri süren sosyolog Weber’dir. Weber’e göre karizma bir insanın sıradan insanlardan ayrı bir yerde durmasını ve insanüstü ya da istisnai güçler ve niteliklerle donatılmış olarak görülmesini sağlayan kişilik özelliğidir. Bir insan bu olağanüstü özellikleri sayesinde lider olarak kabul edilir. Karizmatik lider kavramı din ve siyaset sosyolojilerinde yaygın biçimde kullanılmaktadır. Doğru cevap B'dir.
18.Soru
Toplumsal nitelikli hareketlerin, protestoların ve devrimlerin altında yatan temel eylem aşağıdakilerden hangisidir?
Toplumsal statü |
Göreli yoksunluk |
Kolektif davranış |
Toplumsal sınıf |
Toplumsal roller |
Toplumsal nitelikli hareketlerin, protestoların ve devrimlerin altında yatan temel eylem, mücadeleci/ kavgacı kolektif davranıştır
19.Soru
Toplumlarda köklü dönüşümler söz konusu ise aşağıdakilerden hangisi söz konusu olamaz?
Çoğalma |
Modernleşme |
Kentleşme |
Sanayileşme |
Küreselleşme |
Modernleşme, sanayileşme, kentleşme ve küreselleşme gibi süreçlerin yoğun bir şekilde yaşandığı toplumlarda köklü dönüşümler söz konusudur.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İkinci Dalga Feminizm olarak adlandırılmıştır?
Anglo-Amerikan Feminizmi |
Fransız Feminizmi |
Radikal Feminizm |
Liberal Feminizm |
Marksist Feminizm |
1970’lerde ve sonrasında gelişen Fransız feminizmi, İkinci Dalga Feminizm olarak da bilinir. Doğru cevap B seçeneğidir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ