Zihin Felsefesi Ara 10. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Demokritos ve Protagoras: İki Yönelim M.Ö. dördüncü ve beşinci yüzyıllarda, zihin felsefesinin ana konularından birisi olan zihin ve bedenin ilişkisine, iki temel yorumlama olan ............ ve.........., Demokritos’un ve Protagoras’ın öğretilerinde açık bir şekilde ortaya konmuştur.
deneycilik - usçuluk |
duyumculuk - oluş |
akıl - logos |
akıl - tin |
deneycilik - anlayış |
M.Ö. dördüncü ve beşinci yüzyıllarda, zihin felsefesinin ana konularından birisi
olan zihin ve bedenin ilişkisine, iki temel yorumlama olan deneycilik ve usçuluk,
Demokritos’un ve Protagoras’ın öğretilerinde açık bir şekilde ortaya konmuştur.
2.Soru
“Duyusallık olmadan bize hiçbir nesne verilemez ve anlama yetisi olmadan hiçbir şey düşünülemez."
Bu deyiş hangi düşünüre aittir?
Locke |
Hume |
Descartes |
Kant |
Berkeley |
Kant’ın çok alıntılanan deyişiyle söylenecekse “Duyusallık olmadan bize hiçbir
nesne verilemez ve anlama yetisi olmadan hiçbir şey düşünülemez. İçeriksiz düşünceler boş, kavramsız görüler kördür” (Kant, 1960: B75).
3.Soru
Her şeyin değiştiği evrende değişmeyen bir düzen olduğunu da savunmuş, bu değişmeyen düzenin ve varlığın temelini de ateşte bulmuş olan filozof aşağıdakilerden hangisidir?
Herakleitos |
Thales |
Anaksimandros |
Anaksimenes |
Parmenides |
Her şeyin akış içinde olduğu” savıyla tanınan Herakleitos, aynı zamanda Miletli düşünürlerin maddeci (tekçi) felsefesini sürdürerek, her şeyin değiştiği evrende değişmeyen bir düzen olduğunu da savunmuş, bu değişmeyen düzenin ve varlığın temelini de ateşte bulmuştur.
4.Soru
Hume'a göre, güçlülük ya da canlılıklarına bağlı olarak zihin algıları hangi iki sınıfa ayrılabilir?
Görüşler ve İzlenimler |
Düşünceler ve İzlenimler |
Hisler ve Duygular |
Duyumlar ve Düşünceler |
Duyular ve Algılar |
Bir insanın “aşırı sıcaklığın acısını ya da ılıklığın hazzını duyduğunda ve bu duyumu sonradan belleğine getirdiğinde, bu zihin algıları arasında önemli bir fark” (Hume, 1976: 13) olduğunu belirten Hume, zihin algılarının güçlülük ya da canlılıklarına göre iki sınıf ya da iki türe ayrılabileceğini söyler. “Daha az güçlü ve canlı olanlar, genellikle düşünceler ya da idealar (ideler) diye adlandırılır... İzlenimler daha canlı algılarımızın hepsidir; yani işittiğimiz, gördüğümüz, hissettiğimiz, sevdiğimiz, nefret ettiğimiz, arzuladığımız ya da istediğimiz andaki algılardır” (Hume, 1976: 13-14).
5.Soru
Hume zihin algılarını güçlülük ve canlılık özelliklerine göre nasıl sınıflandırır?
Deneyim ve çağrışım |
Düşünceler ve idealar |
Düşünceler ve izlenimler |
Analoji ve deneyim |
Neden ve etki |
Hume, zihin algılarının güçlülük ya da canlılıklarına göre iki sınıf ya da iki türe ayrılabileceğini söyler. “Daha az güçlü ve canlı olanlar, genellikle düşünceler ya da idealar (ideler) diye adlandırılır. İzlenimler daha canlı algılarımızın hepsidir; yani işittiğimiz, gördüğümüz, hissettiğimiz, sevdiğimiz, nefret ettiğimiz, arzuladığımız ya da istediğimiz andaki algılardır.
6.Soru
Kant’ın metafiziğin bir bilim olarak olanaklı olup olmadığını araştırdığı kitabı aşağıdakilerden hangisidir?
Saf Aklın Eleştirisi |
Deneme |
Meditasyonlar |
Hylas ve Philonous Arasında Üç Konuşma |
Prolegomena |
Kant’ın zihin felsefesi açısından önemiyse, onun, metafiziğin bir bilim olarak olanaklı olup olmadığını araştırdığı, Saf Aklın Eleştirisi (Kritik der reinen Vernunft) adlı kitabından kaynaklanır.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Orta Çağda Patristik felsefenin en önemli temsilcisidir?
Marcus Aurelius |
Thomas Aquinas |
Augustinus |
Platon |
Aristoteles |
Augustinus Orta Çağda Patristik felsefenin en önemli temsilcisidir.
8.Soru
Felsefeyi teolojiden ayırma çabasıyla insan bilgisini deneyci bir temelde açıklamaya çabalayan; felsefe tarihinde ve dolayısıyla zihin felsefesi açısından önemli bir yere sahip olan felsefeci aşağıdakilerden hangisidir?
Thomas Aquinas |
Marcus Aurelius |
Aziz Augustinus |
Aristoteles |
Platon |
Thomas Aquinas’ın felsefe tarihinde ve dolayısıyla zihin felsefesi açısından önemi felsefeyi teolojiden ayırma çabasıyla insan bilgisini deneyci bir temelde açıklama çabasıdır. Buna göre doğru cevap A’dır.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi VI. Meditasyon’u açıklamaktadır?
İnsan zihninin özünü anlamaya ve zihni tanımanın bedeni tanımaktan daha kolay olduğuna ilişkindir. |
Maddesel şeylerin özünün, bir kere daha Tanrı ve Tanrının varlığına ilişkinliğidir. |
Doğruya ve yanlışa ilişkindir. İnsanların yaptıkları hataların kökenini araştırmaya ve bu yanlışlıklardan ve hatalardan Tanrının sorumlu olmadığını göstermeye yöneliktir. |
Maddesel şeylerin varlığına ve insanın ruhuyla bedeni arasındaki gerçek ayrılığa ilişkindir. |
Tanrı’ya ve Tanrının varlığına ilişkindir. Descartes’ın zihin üzerine düşünmesi onu, Meditasyon’da Tanrı üzerine düşünmeye sevk etmiştir. |
VI. Meditasyon, maddesel şeylerin varlığına ve insanın ruhuyla bedeni arasındaki gerçek ayrılığa ilişkindir.
10.Soru
Elea okuluyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
Parmenides var olana karşıt olarak var olan varlık fikriyle yola çıkmıştır. |
Parmenides var olan varlığın bir başlangıcı olduğunu, onun şimdi var olduğunu, sürekli ve bölünemez olduğunu öne sürmüştür. |
Elealı Parmenides Bir ve Tek olanın mutlak birliğini ve gerçekliğini öne sürdüğü şiirinde Herakleitos’un görüşlerine destek olmuştur. |
Tüm varlıkların çokluğu ve çeşitliliğinin, her şeyin temeli olan Bir’den nasıl ve ne şekilde meydana geleceği sorunsalıyla uğraşmışlardır. |
Varlığın özünün tek bir cevherde bulunduğunu savunmuşlardır. |
"Varlığın özünün tek bir cevherde bulunduğunu savunmuşlardır."ifadesi Elea okuluyla ilgili doğru bir ifadedir.
11.Soru
Zihnin kaç temel kapasiteye sahip olduğu söylenebilir?
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
Zihnin üç temel kapasiteye sahip olduğunu söyleyebiliriz; bunlar “biliş” (bilme), “duygulanım” (duygular) ve “istenç” (isteme) olarak sıralanabilir. Buna göre doğru cevap B’dir.
12.Soru
Aşağıdaki kişilerden hangisi ateşi Tanrılardan çalarak insanlara verir ve iktidar gücünün temsilcisi Zeus tarafından cezalandırılarak Kafkas dağının zirvesinde ölüme terk edilir?
Diomedes |
Akhilleus |
Homeros |
Prometheus |
Herakles |
Prometheus, ateşi Tanrılardan çalarak insanlara verir ve iktidar gücünün temsilcisi Zeus tarafından cezalandırılarak Kafkas dağının zirvesinde ölüme terk edilir. Bir kartal sürekli Prometheus’un ciğerini yer, ciğer yendikçe kendini yeniler. Prometheus’un acısı uzayıp gider. En sonunda Herakles gelip Prometheus’un acılarına son verir. Doğru cevap D’dir.
13.Soru
Zihni başlangıçta üzerine hiçbir şey yazılmamış düz beyaz bir kağıt (tabula rasa)ya benzeten filozof kimdir?
Descartes |
Locke |
Hume |
Berkeley |
Kant |
Doğuştan fikirleri reddederek, bütün felsefi sistemini basit fikirlerin çağrışımı üzerine kuran Locke, zihni başlangıçta üzerine hiçbir şey yazılmamış düz beyaz bir kağıt (tabula rasa) gibi tasarlar.
14.Soru
"Düşünüyorum öyleyse varım" önermesini aşağıdakilerden hangisi karşılar?
Ad astra per aspera |
Lucifer İlluminatio mea |
Cogito ergo sum |
In vino veritas |
In nomino dei noistri |
Descartes Yöntem Üzerine Konuşma’da bu akıl yürütme zincirini meşhur “düşünüyorum, o halde varım” (cogito ergo sum) ifadesiyle özetlemiştir.
Descartes bir kere var olduğundan kesin olarak emin olduktan sonra ne tür
bir varlık olduğunu sorgular. Descartes, kendi özünü anlamaya ilişkin sorgulamasını “var olduğumdan kesinlikle emin olan ben, ne olduğumu yeter açıklıkla
bilmiyorum” ifadesiyle başlatır
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Aristoteles’e göre ruhun gizil güç halinde varlığı, kendini gerçekleştirmek üzere düzene sokması ve yönlendirmesi anlamına gelir?
Entelekheia |
Nous |
Anima |
Logos |
Spiritus |
Entelekheia tamamlanma ya da mükemmellik durumu, edimsellik, kendini gerçekleştirme anlamına gelen Yunanca bir terimdir. Aristoteles bu terimi, ruhun gizil güç halinde varlığı kendini gerçekleştirmek üzere düzene sokması ve yönlendirmesi anlamında kullanmıştır.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Aristoteles'e göre "anima" nın özelliklerinden biri DEĞİLDİR?
Anima bedenden ayrılabilir. |
Durağan bir şey değildir; biçimlendirici bir güce sahiptir. |
Yaşamsal işlevlerin tümünü içerir. |
Bedene canlılık veren ilkedir. |
Bedendeki organların işlevlerini yerine getirmesini sağlar. |
De Anima’da Aristoteles, Platon’un ruh anlayışından iyice uzaklaşarak, duyumsal etkinliğe dayanan bir ruh anlayışı geliştirmiştir (Malone, 2009: 73). Anima’nın Aristoteles için dinamizmi, eylemi ve süreci ifade eden çok yönlü bir kavram olduğunu ve aşağıdaki niteliklere sahip olduğunu belirtir:
• Anima bedenden ayrılamaz; salt bedenin içinde bulunan bir şey değildir; [bedene içkindir].
• Durağan bir şey değildir; biçimlendirici bir güce sahiptir.
• Yaşamsal işlevlerin tümünü içerir.
• Bedene canlılık veren ilkedir.
• Bedendeki organların işlevlerini yerine getirmesini sağlar.
Aristoteles, De Anima’da ortaya koyduğu bu görüşünü, canlı ve cansız varlıklar arasındaki farklara dayanarak geliştirmiştir.
"Anima bedenden ayrılabilir" ifadesi yanlıştır. Doğru cevap A' dır.
17.Soru
Spinoza'nın bedenin bir idesi olarak zihin ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
Zihin, her zaman özel olarak düşünür. |
Zihin her zaman genel kavramlar oluşturur |
Zihin yalnızca bedeni algılayamaz. |
Zihin diğer bütün bedenlerin doğasını da algılar ve hatırlar. |
Zihin bir şekilde her zaman kendisini ve bedeni bilir. |
Spinoza’nın zihin görüşüne geçmeden önce, zihin teriminin, onun felsefesinde taşıdığı anlamlara bakmakta fayda vardır. Etika’yı gözden geçirdiğimizde, zihin konusunda çeşitli saptamalar bulmaktayız. Zihin, genel olarak düşünür (II: tanım III), daha özel olarak kavramlar oluşturur (II: III açıklama); algılar (II: XI önerme sonucu); bedeni (II: önerme 12 ve 13) olduğu kadar, diğer bütün bedenlerin doğasını da (II: önerme 16 kanıtlama) algılar, hatırlar (II: önerme 17 kanıtlama). Bir şekilde kendisini (II: önerme 23) ve bedeni (II: önerme 19) bilir, ama bir yandan da bilmez (II: önerme 23 ve 24).
18.Soru
Locke, deneyimden elde edilen idelere hangi adı verir?
Tabula rasa |
Dış duyum |
Yalın ide |
İç duyum |
Bileşik ide |
Locke, deneyimden elde edilen idelere, yalın ideler adını verir. Locke’a göre zihin, duyular aracılığıyla kendisine sunulan yalın ideleri dışlayamaz, işlendiklerinde değiştiremez, bozamaz, kendisi yenilerini yapamaz, sadece edilgin bir şekilde alır. Locke’a göre iç ve dış duyum yoluyla elde edilen yalın ideler, dış dünyaya ait temsiller ve tasarımlar olarak daha karmaşık idelerin temelini oluştururlar.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde zihin felsefesiyle ilgili verilen bilgi yanlıştır?
Zihin felsefesi felsefenin diğer disiplinleriyle birçok noktada kesişmez. |
Bedenimizde meydana gelen değişikliklerin de ruhsal durumumuzu etkilediği hepimizin bildiği bir şeydir. |
Zihin felsefesi genel olarak zihinsel ve fiziksel durumlar ve süreçler arasındaki karmaşık ilişkinin açıklanması üzerinde yoğunlaşmıştır. |
Zihin-beden sorunu, insan varlığının özünde, salt fiziksel bir varlık mı, yoksa özünde düşünen bir varlık mı olduğu sorunudur. |
Zihin felsefesinin temel sorunsallarından birisi olan “zihin-beden" sorunudur. |
Zihin felsefesi felsefenin diğer disiplinleriyle birçok noktada kesişir.
20.Soru
Roma İmparatorluğu döneminde Elealı Zenon tarafından kurulmuş bir felsefe okulu olan Stoacılık’a göre felsefe kaça ayırırlar?
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
Stoacılar felsefeyi mantık, doğa bilimleri ve etik olmak üzere üçe ayırırlar ve akılcı bir felsefe anlayışıyla insanın evrendeki yerini ve yazgısını, bu üç yönelim bağlamında ortaya koymayı hedeflerler. Buna göre doğru cevap A’dır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ