Zihin Felsefesi Final 14. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Zihin Kavramı (The Concept of Mind) adlı ünlü eserinde, Descartes’ın insanın ruhunu bedenin içinde, bedenden ayrı ve bağımsız bir töz olduğunu iddia etmekle bir kategori hatası yaptığını belirten düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Frege |
Kant |
Jung |
Platon |
Ryle |
Ryle, Zihin Kavramı (The Concept of Mind) adlı ünlü eserinde, Descartes’ın insanın ruhunu bedenin içinde, bedenden ayrı ve bağımsız bir töz olduğunu iddia etmekle bir kategori hatası yaptığını söyler.
2.Soru
Bellek ölçütüne getirilen farklı yaklaşımlar ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Shoemaker’a göre, geçmiş ve şimdiki kendilik arasındaki belleğin sürekliliği, bir bellek zinciriyle birbirine bağlanmış kişi durumlarının, birbirine geçişli bir şekilde var olmasıyla sağlanır. |
Shoemaker, kişisel özdeşliği, iki soruyu birbiriyle bağlantılı bir şekilde cevaplamayı amaçlayan işlevselci bir yaklaşımla ele almıştır. |
Locke, birbiriyle geçişli ilişkiler içinde bulunan farklı zihinsel durumların, nedensel olaylar zinciri içinde var olmasını, kişisel özdeşlik ölçütü olarak öne sürmüştür. |
Shoemaker, kendi ortaya attığı farklı zamanlardaki kişi ve durumlarının nedensel bir şekilde, psikolojik özellikler bağlamında, birbirine geçişli olmasına dayanan kişisel özdeşlik görüşünü desteklemek üzere, bir düşünce deneyi ortaya atmıştır. |
Hem psikolojik, hem de bedensel ölçütlerin, kişisel özdeşlik sorununu açıklamakta yetersiz kaldığını gören Parfit, Hume’un yığın (bundle) kuramına dönüş yapmıştır. |
Shoemaker ve Parfit gibi düşünürler, birbiriyle geçişli ilişkiler içinde bulunan farklı zihinsel durumların, nedensel olaylar zinciri içinde var olmasını, kişisel özdeşlik ölçütü olarak öne sürmüştür.
3.Soru
Töz düalizminin en temel özelliği nedir?
Zihin beden sorusunun neyi içerdiğini anlatması |
Fiziksel olguların, zihinsel olgulardan farklı olarak sahip oldukları şeyleri incelemesi |
zihinsel olanın fiziksel olana indirgenememesi |
Fiziksel ve zihinsel olana ilişkin genel bir kuram ortaya atması |
Bir olgunun zihinsel mi, yoksa fiziksel mi olduğunu araştırması |
Töz düalizminin en temel özelliği, zihinsel olanın fiziksel olana indirgenememesidir. Yani zihinsel olan, hiçbir şekilde, tamamen fiziksel bir terminolojiye indirgenemez.
4.Soru
Bir kişiye ya da organizmaya ummak, inanmak, korkmak gibi psikolojik filler yardımıyla atfedilen zihinsel durumlara ne ad verilir?
fiziksel nitelikler |
zihinsel nitelikler |
tümel tutumlar |
ifadesel tutumlar |
zihinsel ifadeler |
Bu tür zihinsel durumlara ifadesel tutumlar (propositional attitues) adı verilir. Bu tür durumlar öznenin ifadeye (örneğin, “referandum onaylanacak” veya “tavuk eti kırmızı etten daha sağlıklıdır” gibi) karşı sahip olduğu bir tutum (örneğin, inanma, korkma, umma, düşünme gibi) hakkındadırlar. Doğru yanıt D seçeneğidir.
5.Soru
Ummak, inanmak, korkmak gibi psikolojik filleri ifade eden kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Algılanmış nitelikler |
ifadesel tutumlar |
Psiko-fiziksel etkileşimler |
Aranedenler |
Davranışlar |
Bir kişiye ya da organizmaya psikolojik filler yardımıyla atfedilen zihinsel durumlar vardır. Örneğin; başbakan seçimi kazanacağını umuyor, ana
muhalefet partisi başkanı onun kazanma şansının olmadığına inanıyor ve birçok köşe yazarı başbakanın istediğini elde edeceğinden korkuyor. Bu tür zihinsel durumlara ifadesel tutumlar (propositional attitues) adı verilir.
6.Soru
Aşağıdaki durumlardan hangisi zihinsel bilginin yanılmazlık ve kişiye özel olma özelliği ile açıklanabilir?
Bir kişinin, kaşınanın başkası değil kendisi olduğunu anlayabilmesi |
Aynı odada duran iki farklı kişinin aynı sesi duyabilmesi |
Bir kişinin başının ağrıdığını bilmesi |
Doktorun ağrısı olan bir kişinin hastalığını tespit etmesi |
Diş ağrısını sadece kişinin kendisinin hissetmesi |
Zihinsellikle bağlantılı bilgisel özelliklerden birisi kişinin sahip olduğu mevcut zihinsel durumların “yanılmaz” ve “kişinin kendisi için özel” olduğudur. Zihinsel olaylar veya en azından acı, ağrı ya da diğer duyumlar söz konusu olduğunda, kişi onları deneyimleyenin kendisi mi yoksa başkası mı olduğu konusunda hata yapmaz. Zihinsel olayların, kişinin kendisi için, özel olmasının temelinde bu fikir vardır. Bir kişinin, kaşınanın başkası değil kendisi olduğunu anlayabilmesi bilginin yanılmaz ve kişinin kendisine özel olma özelliği ile açıklanabilir.
7.Soru
Nitelik düalizmine göre aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır?
Nitelik düalizmi, töz düalizmi ve materyalizm arasında yer alan, bir düalizm çeşididir. |
Materyalizm gibi, nitelik düalizmi de yalnızca fiziksel tözün var olduğunu savunur. |
Materyalizmin aksine, zihinsel durumların fiziksel durumlara indirgendiğini kabul etmez. |
Nitelik düalizmine göre zihinsel durumlar indirgenemezler. |
Nitelik düalizmi, töz düalizminin aksine, fiziksel dünyasıyla etkileşim içinde olan, fiziksel bedeni harekete geçiren ölümsüz zihinlerin var olduğu görüşünü savunur. |
Nitelik düalizmi, töz düalizmi ve materyalizm arasında yer alan, bir düalizm çeşididir. Materyalizm gibi, nitelik düalizmi de yalnızca fiziksel tözün var olduğunu savunur. Ama materyalizmin aksine, zihinsel durumların fiziksel durumlara indirgendiğini kabul etmez. Nitelik düalizmine göre zihinsel durumlar indirgenemezler; zihnin tamamen fiziksel bir çözümlemesi yapılamaz. Öte yandan, nitelik düalizmi, töz düalizminin aksine, fiziksel dünyasıyla etkileşim içinde olan, fiziksel bedeni harekete geçiren ölümsüz zihinlerin var olduğu görüşüne de karşıdır.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ifadesel tutumlardan değildir?
inanma |
başı dönme |
korkma |
düşünme |
inanma |
Bu tür zihinsel durumlara ifadesel tutumlar (propositional attitues) adı verilir. Bu tür durumlar öznenin ifadeye (örneğin, “referandum onaylanacak” veya “tavuk eti kırmızı etten daha sağlıklıdır” gibi) karşı sahip olduğu bir tutum (örneğin, inanma, korkma,umma, düşünme gibi) hakkındadırlar.
9.Soru
Bilincin tamamen beynin durumlarını izleyerek, onlara bağlı olarak, ortaya çıktığını varsayan anlayış hangisidir?
İndirgemeci olmayan fizikalizm |
Panpsişizm |
Heterofenomenoloji |
Kendilik bilinci |
Tam algı |
İndirgemeci olmayan fizikalizm bilincin, beyin süreçlerini izleyerek, onlara bağlı olarak, ortaya çıktığını varsayar. Bu görüşün temelindeki fikir, beyin süreçlerinde bir değişiklik meydana gelmeden zihinsel durumarda bir değişiklik olmayacağıdır.
10.Soru
Zihnin sahip olduğu dünyaya ilişkin bütün tasarımlarını önceleyen ve onların aynı “kendilik bilinci” altında sentezlenmesini, bir araya gelmesini sağlayan aşkın bir idedir kendilik. Görüşü kim tarafından dile getirilmiştir?
Kant |
Cantor |
D. Hume |
Locke |
Dennett |
Kant’da kendilik, zihnin sahip olduğu dünyaya ilişkin bütün tasarımlarını önceleyen ve onların aynı “kendilik bilinci” altında sentezlenmesini, bir araya gelmesini sağlayan aşkın bir idedir.
11.Soru
Zihnimizdeki papatya kopartmak arzusunun, nasıl olup da elimizi, papatyayı koparmaya yönlendirdiği örneğini aşağıda verilen düşünce sistemlerinden hangisi açıklamaktadır?
Zihnimizdeki papatya kopartmak arzusunun, nasıl olup da elimizi, papatyayı koparmaya yönlendirdiği örneğini aşağıda verilen düşünce sistemlerinden hangisi açıklamaktadır?
İşlevselci kuram |
Yapısalcı kuram |
Düalist görüş |
İndirgemeci görüş |
Pragmatist görüş |
İnsanların çoğu düalist görüşü savunan düşü- nürler, bedene gerek olmaksızın yalnızca bir zihni olan, varlığın düşünebileceğini, kendisine hedefler koyabileceğini, bu hedefleri gerçekleştirmeye çalışabileceğini düşünür. Ama, böyle bir zihinsel varlığın ya da bir zihnin nasıl olup da bedene bir şeyler yaptırabildiğini; örneğin, zihnimizdeki papatya kopartmak arzusunun, nasıl olup da elimizi, papatyayı koparmaya yönlendirdiğini açıklamak, hiç de ko- lay değildir. Aynı şekilde, bir programın, nasıl olup da bir makineye bir niyetle hareket ediyormuş özelliğini verdiğini, sormak da mümkündür.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi benzerlik argümanına getirilen eleştirilerden sonra, başka zihinler sorununa karşı üretilen çözümlerden en bilineni ve üzerinde en çok tartışılanıdır?
Yapılandırmacı yaklaşım |
Pragmatizm |
Yapısalcı yaklaşım |
Davranışçı yaklaşım |
Analitik psikoloji |
Hem Wittgenstein, hem de Strawson benzerlik argümanına yönelttikleri eleşti- rilerinde, başkalarının zihnini göz önüne almadan, kişinin kendi zihnini bilmesinin olanaklı olmadığından hareket ettikleri için, her iki görüş de davranışçılıkla damgalanmıştır. C¸ünkü; başkalarına zihinsel durumlar atfetmek, esasta onların davranışlarının gözlenmesine dayanır. Gerçekten de benzerlik argümanına getirilen eleştirilerden sonra, başka zihinler sorununa karşı üretilen çözümlerden en bilineni ve üzerinde en çok tartışılanı, davranışçılık ekolü içinde önerilen çözümdür.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisinin temellerini attığı fenomenolojinin ana konusunu “yönelmişlik” sorunu oluşturmaktadır?
Weiskrantz |
Locke |
Nagel |
Kant |
Husserl |
Husserl’in temellerini attığı fenomenolojinin ana konusunu “yönelmişlik” sorunu oluşturmaktadır. Doğru cevap E seçeneğidir.
14.Soru
Descartes tarafından ortaya atılan psikofiziksel etkileşimcilik olarak da bilinen kavram hangisidir?
Paralelizm |
Aranedencilik |
Töz düalizm |
Epifenomenalizm |
Nitelik düalizmi |
Descartes varlığı zihin ve
madde olarak birbirine
indirgenemeyen iki töze
ayırması, töz düalizmi olarak
adlandırılır. Descartes,
zihin ve beden arasında,
karşılıklı olarak nedensellik
ilişkisi olduğunu var saydığı
için, bu görüş psikofiziksel
etkileşimcilik olarak da bilinir
15.Soru
Kişi olmanın kendilik bilinciyle bağlantısını ortaya çıkaran kimdir?
Locke |
White |
Wiggins |
Descartes |
Hume |
Kendilik bilinci, bizi kediler, maymunlar, atlar gibi diğer zihinsel
varlıklardan ayıran özelliktir. Kişi olmanın kendilik bilinciyle bağlantısını Locke,
açık bir şekilde, kişisel özdeşliğin dayanağı olarak ortaya koymuştur: “Bence kişi,akıl ve iç duyuma sahip, kendini farklı yer ve zamanlarda da aynı düşünen şey diye tanımlayan zihinli bir varlıktır. Kişi bunu, düşünmenin ayrılmaz parçası ve bana göre özsel olan bilinçle gerçekleştirir” (Locke, 1999: II, 27,
11).
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi başka zihinler sorununa geleneksel olarak bulunan çözümdür?
bilinç durumu |
zihinsel niteliklerin öznesi |
analoji argümanı |
içsel zihinsel süreç |
davranışçılık |
Başka zihinler sorununa geleneksel olarak bulunan çözüm, benzerlik ya da analoji argümanı olarak bilinir. Diğer insanların ve hatta üst düzey hayvanların davranışları, kendi davranışlarımıza benzer olduğunda, onların davranışlarının da aynen bizimki gibi benzer zihinsel durumlarla ilişkili olduğunu, kendi duygu ve davranışlarımızdan hareketle çıkarsama eğilimindeyizdir. Genellikle karşımız- daki bir varlığın davranışlarını, özellikle de sözel davranışlarını gözleyerek, onun düşünen, bilinçli bir varlık, yani bizimkisi gibi bir başka zihin olduğuna karar veririz. Bedendeki hasar ve inlemeden ağrıyı, gülümsemeden ve kahkahadan mutluluğu çıkarsarız.
17.Soru
Aşağıdaki düşünürlerden hangisine göre zihnin, zihinsel içeriklerinin bilincinde olması demek, onları zihnin gözüyle görmesi demektir?
Chalmers |
Weiskrantz |
Descartes |
Nagel |
Kant |
Descartes için de zihnin, zihinsel içeriklerinin bilincinde olması demek, onları zihnin gözüyle görmesi demektir. Doğru cevap C seçeneğidir.
18.Soru
Fenomenolojinin temellerini aşağıdaki düşünürlerden hangisi atmıştır?
Kant |
Husserl |
Foucault |
Freud |
Descartes |
Husserl’in temellerini attığı fenomenolojinin ana konusunu “yönelmişlik” sorunu oluşturmaktadır. Bu anlamda Husserl’in hemen bütün fenomenoloji çabaları yönelmişlik düşüncesinin açıklığa kavuşturulması olarak değerlendirilebilir. Doğru cevap B'dir.
19.Soru
İnsanın kendi zihninin içeriklerini algılamasını bilinç olarak tanımlayan düşünür kimdir?
Kant |
Berkeley |
Locke |
Descartes |
Hume |
Locke’a göre, bilinç insanın kendi zihninin içeriklerini algılamasıdır.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kişinin yaşadığı farklı deneyimlerin, aynı kişinin deneyimleri olarak, aynı çatı altında toplanmasını eleştiren kişilik ödeşlik sorunlarındandır?
Kimlik sorunu |
Psikolojik süreklilik sorunu |
Bellek sorunu |
Bütünlük sorunu |
Bedensel süreklilik ölçütü |
Bütünlük sorunu kısaca şöyle düzenlenebilir: İnsan yaşamı boyunca birçok du- yumlara, duygulara, düşüncelere, hatıralara vb. sahiptir. Bütün bu deneyimlerin ortak olarak paylaştıkları tek husus, hepsinin o kişinin deneyimleri olması, hepsi- nin o kişinin zihninde olmalarıdır. Ama, bu farklı deneyimlerin, aynı kişinin dene- yimleri olarak, aynı çatı altında toplanması nasıl mümkündür? Bir kişinin şimdiki deneyimleriyle geçmiş deneyimlerini birbirine bağlayan şey nedir? Bu bütünlük, bütün bu deneyimlerin bir ve aynı bilinçli kendiliğe bağlı olmasından mı kaynak- lanır, yoksa bunların hepsinin kendileri için bir nevi zemin oluşturan, kesintisiz bir şekilde süre giden, bir ve aynı deneyimle ilişkili olmalarından mı kaynaklanır? Farklı deneyimleri, bir ve aynı bende bir araya getiren bütünlük ilkesi nedir?
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ