planlama, kentleşme ve toplulaştırma ile ilgili düzenlemelerin tamamında tek yetkili birim çevre ve şehircilik bakanlığı olup doğru cevap b seçeneğidir.

Thomas Adams kent planlamasını, toplumsal ve iktisadi gereksinmeleri göz önünde bulundurarak kentlerin fiziksel gelişmelerinin biçimlenmesine bir yön vermekle ilgili sorunlarla uğraşan bir bilim, bir sanat ve bir uğraş alanı olarak tanımlamaktadır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları belediyelerin yetki alanına; belediye ve mücavir alan dışında kalan yerler ise il özel idaresinin yetki alanına girmektedir (İmar Kanun 6. madde). Doğru cevap D'dir.

Türkiye de gecekondulaşma 1950 yılından sonra hızla artmıştır.

Kent planları, İmar Kanununa göre Nazım Planlar (Master Plan) ve Uygulama Planları olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Doğru cevap A'dır.

1985 yılında yürürlüğe giren 3194 sayılı İmar Kanunu ile birlikte Türkiye’de planlama ilk kez bir sisteme bağlanarak planlamanın gelişmeyi önceden yönlendirmesi ilkesi getirilmektedir. Buna göre kentlerin imar planlarına uygun gelişmelerini sağlamak amacıyla belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dışında kalan alanlar ve onunla bütünleşen çevresindeki plansız alanların bir bütün olarak ele alınması sağlanmış oluyordu. Bunun dışında 3194 sayılı İmar Kanunu ile getirilen önemli bir değişiklik, planlama alanında merkezî yönetim ağırlıklı yetkilerin yerel yönetimlere devri konusunda olmuştur. Bu yetki devri yerel yönetimlerin özerkleşmeleri yönünde olumlu bir adım olarak nitelendirilmiştir.

Planların iktisadi felsefeleri ve yaklaşımları kapsamında; 1960 öncesi planları: devletçi, kısmi, 1960-1980 planları: karma ekonomi, bütüncül, 1980-2000 planları: liberal, stratejikolarak nitelendirilebilir. 

Planlama süreci 5 evrede incelenecektir. Bunlar;

1. Sorunun (Problemin) Tanımlanması
2. Amaç ve Hedeflerin Belirlenmesi
3. Uygun Araçların/Stratejilerin Belirlenmesi ve Seçimi
4. Uygulama
5. Değerlendirme ve Geri Besleme,

evreleridir.

Merkezî yönetimin yerel yönetim yerine geçerek karar alma yetkisi, vesayete dayalı denetimde söz konusu değildir. Bağımsız yerel yönetimler anlayışını zedeleyen bir duruma imkân vermemek amaçlanmıştır. Doğru cevap D'dir.

Tamamlanmış bir yapının kat, daire, iş bürosu, dükkân, mağaza, mahzen, depo gibi bölümlerinden ayrı ayrı ve başlı başına kullanılmaya elverişli olanları üzerinde, o gayrimenkulün maliki veya ortak malikleri tarafından, bu kanun hükümlerine göre, bağımsız mülkiyet hakları kurulabilir. Ancak, blok yapılarda en az 8 bağımsız bölümü kapsayan blok veya blokların tamamlanmış olması halinde, kat mülkiyetine dönüştürülebilir. Bloklar 8 er bağımsız bölümden az ise arsa üzerindeki yapıların % 40’ının tamamlanmış olması koşulu aranır. Yaygın yapılardan (villalar gibi) yerleşim durumunu gösterir vaziyet planına göre yapılacak bağımsız bölümlerin % 40’ının tamamlanmış olması aranır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği 14.06.2014 tarih ve 29030 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu yönetmeliğin amacı; fiziki, doğal, tarihi ve kültürel değerleri korumak ve geliştirmek, koruma ve kullanma dengesini sağlamak, ülke, bölge ve şehir düzeyinde sürdürülebilir kalkınmayı desteklemek, yaşam kalitesi yüksek, sağlıklı ve güvenli çevreler oluşturmak üzere hazırlanan, arazi kullanım ve yapılaşma kararları getiren mekânsal planların yapımına ve uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Metropoliten Alan Planı, metropoliten alan sınırı belirlenmiş olan bölgenin gelecekteki nüfus yoğunluğu, çeşitli fonksiyondaki yerleşme alanlarını ve gelişme yön ve büyüklük ilkelerini, ana ulaşım sistemlerini, sosyo-ekonomik problemlerin çözümü gibi hususları gösteren diğer imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı
bir raporla açıklanan ve bu raporla beraber bir bütün olan ve gereğinde uygulama hükümlerini ihtiva eden plandır.

Doğru cevap D şıkkıdır.

Plan yapma ya da karar verme evresi, önerilen seçenekler arasından değerlendirme yöntemlerine başvurularak seçim yapma evresidir. Değerlendirme araçları; Fayda-Maliyet Analizleri, Denge Levhası Yöntemi ve Amaçlara Erişim Matrisidir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Lichfield seçeneklerin değerlendirilmesi ve seçimin yapılabilmesi için çeşitli ölçütlerin kullanılmasını önermektedir. Esneklik: Temel ilkeler çerçevesinde kabul edilecek olası değişikliklere zaman içinde uyum gösterebilmesidir. Bu gerçekleşirken, esnekliğin ödün verme düzeyine gelmemesine dikkat edilmelidir.

Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği, her tür ve ölçekteki meka^nsal planlar ile bu planlara ilişkin revizyon, ilave, değişikliklerin yapılmasına ve incelenmesine, meka^nsal planlar ile özel amaçlı plan ve projelere yönelik usul ve esasları kapsamaktadır. Dolayısıyla, bu Yönetmeliğe göre hazırlanacak her tür ve ölçekteki meka^nsal planlar aşağıda yer alan genel planlama ilke ve esaslarına, planların hazırlanması ile ilgili standartlara, gösterim tekniklerine ve tanımlara uygun olarak yapılır:

• Planlar, kamu yararı amacıyla yapılır.
• Planlar; pafta, gösterim, plan notları ve plan raporu ile bir bütündür.
• Planlar, kademesine ve ölçeğine göre ve yapılış amacının gerektirdiği ayrıntı düzeyinde kalmak koşuluyla alt kademedeki planları yönlendirir.
• Üst kademe planlar, alt kademesindeki planlara meka^nsal nitelikte hedef koyan, yol gösteren ve ilke belirleyen plandır.
• Meka^nsal strateji planları, çevre düzeni planları ile nazım imar planları üzerinden ölçü alınarak uygulama yapılamaz.
• Planlar, diğer kademedeki planların büyütülmesi veya küçültülmesi yolu ile elde edilemez.
• Doğal, tarihi ve kültürel değerlerin koruma ve kullanma dengesinin sağlanması esastır.
• Yapıların ve çevrenin kalitesinin artırılması için planlarda gerekli sağlıklaştırma ile ilgili kararlara yer verilir.
• Planlarda afet, jeolojik ve doğal veriler esas alınır.
• Planlarda, varsa mevcut geleneksel dokunun korunması esastır.
• Ülke ve bölge düzeyinde karar gerektiren büyük projelerin meka^nsal strateji planı veya çevre düzeni planında değerlendirilmesi esastır.
• Planlama süreci; araştırmaların yapılması, sorunların ortaya konulması, veri ve bilgi toplama ile ilgili analiz aşaması; bilgilerin bir araya getirilmesi, birleştirilmesi ve sonuçların değerlendirilmesi ile ilgili sentez aşaması ve plan kararlarının oluşturulması aşamalarından oluşur.
• Planların hazırlanmasında plan türüne göre katılım sağlanmak üzere anket, kamuoyu yoklaması ve araştırması, toplantı, çalıştay, internet ortamında duyuru ve bilgilendirme gibi yöntemler kullanılarak kurum ve kuruluşlar ile ilgili tarafların görüşlerinin alınması esastır. Planların iptal edilmesi halinde, daha önce alınan kurum ve kuruluş görüşleri ile birlikte yapılan analiz ve sentez çalışmaları yeni plan hazırlanmasında bu Yönetmelik kapsamında yeniden değerlendirilir.
• Planlar, çevresinde veya bitişiğinde yer alan mevcut planlar ile uyumlu hazırlanır.
• Korunacak alanların çevresinde yapılan planlar ise bu alanların hassasiyeti dikkate alınarak hazırlanır.

Yapı denetim kuruluşları, denetçi mimar ve mühendisler, proje müellifleri, laboratuvar görevlileri ve yapı müteahhidi ile birlikte yapının ruhsat ve eklerine, fen, sanat ve sağlık kurallarına aykırı, eksik, hatalı ve kusurlu yapılmış olması nedeniyle ortaya çıkan yapı hasarından dolayı yapı sahibi ve ilgili idareye karşı, kusurları oranında sorumludurlar. Bu sorumluluğun süresi; yapı kullanma izninin alındığı tarihten itibaren, yapının taşıyıcı sisteminden dolayı on beş yıl, taşıyıcı olmayan diğer kısımlarda ise iki yıldır.

Açıklık İlkesi

Herkesçe uyulması zorunlu olan kent planlarının, herkes tarafından bilinmesi kent planlarına açıklık kazandırmakla mümkün olmaktadır. Kent planlarının açıklığı, bir yandan, plan hazırlama aşamasında halkın katkısını almakla, öte yandan, onaylanmış bir kent planını, halkın bilgisine sunmakla sağlanır. Ülkemizdeki İmar Mevzuatına göre, onaylanarak kesinleşen kent planları onay tarihinden itibaren 1 ay askıda bırakılmakta ve bu süre içinde planlara itiraz edilebilmektedir. Onaylanıp kesinleşen kent planlarının, herkesin görebileceği yerlerde belli sürelerle asılmasının başlıca amacı, planı halka sunmak, tanıtmak, açıklık sağlamak ve gerektiğinde itiraz hakkı tanımaktır. Kimi ülkelerde buna benzer uygulamalar yapılmakta, kimilerinde ise, kendi yaşadıkları çevre ve kendileri için yapılan planların yapım sürecine halkın aktif katılımı sağlanarak planların halkla birlikte yapılması açıklık ilkesini pekiştirmektedir.

Yeryüzündeki teknolojik ilerlemeler ve toplumsal-ekonomik gelişmeler, özellikle hızla kentleşen ve gelişen ülkelerde, kent planlarının süresini değiştirecek ve kısaltacak etkiler yapmaktadır. Bu yüzden, kent planlarının süresi ülkeden ülkeye değişmektedir. Türkiye’de 1933 tarihli bir yasa, planlara yönelik nüfus tahminlerini 50 yıl için yapmayı önerirken, bugün, imar planlarının düzenleme biçimini gösteren bir yönetmelik, bu süreyi 20 yıla indirmiş bulunmaktadır.

Doğru cevap A şıkkıdır.

Çevre Düzeni Planlarının ; Plan paftası, plan notları, plan raporu bulunmayan, müellif tarafından yapılmayan ve imzalanmayan planlar idarelerin karar mercilerine sunulamaz. Doğru cevap E şıkkıdır.