Bilim Felsefesi Ara 1. Deneme Sınavı

Toplam 20 Soru
PAYLAŞ:

1.Soru

Aşağıdaki özelliklerden hangisi geçerli bir tümdengelimsel çıkarımın özelliğidir?


Sonucunun ifade ettiği bilgi öncüllerinde bulunan bilgiden daha fazlasını içerir.
Öncülleri sonucunu değişik şekillerde destekler.
Öncüllerini değiştirmeden yeni bir öncül eklediğimizde çıkarımın geçerliliği değişmez.
Yeni öncüllerin eklenmesi çıkarımın geçerliliğini tamamen değiştirebilir.
Sonucunun doğruluğu öncüllerinin doğruluğundan zorunlu olarak türetilemez.

2.Soru

Bilim felsefesine ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?


Bilimin konusuna ilişkin kavram ve sorunların metodolojik boyutunun işlevi ağır basar.
Bilim felsefesinin konusu bilimin kendisidir.
Bilim felsefesinin amacı, konusu olan bilimin ne olduğunu araştırıp ortaya koymaktır.
Bilim felsefesinin yöntemi hem mantıksal çözümleme hem de bilim tarihinin verilerinden yararlanmadır.
Bilimin amacına ilişkin kavram ve sorunların epistemolojik boyutunun işlevi ağır basar.

3.Soru

Deneyle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?


Deney, koşulları deneycinin müdahalesi sonucunda belirlenmiş bir gözlemdir.
Deneye yol açan soru koşulludur.
Yöntem olarak deney gözlemden daha üstündür.
Her deney aynı zamanda bir gözlem içerir.
Deneyi yapan bilim insanı veya bilim insanı ekibine deneyci denir.

4.Soru

Bu açıklama modelinde açıklama, bir önerme, bir çıkarım ya da bir dizi önerme ile özdeş olmayıp, “Niye A?” biçiminde açıklamaya yol açan bir niye-sorusunun bir yanıtıdır.

Yukarıda bahsedilen açıklama modeli aşağıdakilerden hangisidir?


Pragmatik Açıklama Modeli

 

 Kitcher’in Birleştirici Açıklama Modeli

 

Friedman’ın Birleştirici Açıklama Modeli

Nedensel-Düzeneksel Açıklama Modeli

Olasılıksal Tümevarımsal-Yasacı Açıklama Modeli


5.Soru

Aşağıdakilerden hangisi sırasal  ölçeğin uygulandığı Sertlik ve benzeri niceliklere özgü
dönüştürme fonksiyonu olabilir?


f F i (a) = k f F 1 (a)

f F i (a) = k f F 1 (a) + l

f F i (a) = [ f F 1 (a)]2

f F i (a) = k [ f F 1 (a)]2 + l

f F i (a) = g [ f F 1 (a)]


6.Soru

Genel olarak a gibi bir nesne dizgesinin t zaman anında taşıdığı tüm özellikler F1,..., Fk ise, a nesne dizgesinin t zaman anında (yani zaman-diliminde) F1-olma ve... ve Fk-olma nesne-durumunda, kısaca (F1,..., Fk)-olma nesne-durumunda, olduğu söylenir. Gene t zamanının süresi, a’nın bu zaman süresindeki nesne-durumunun değişmesine yol açmayacak ölçüde kısa olduğunu kabul ediyoruz. Buna göre aynı türden nesne dizgelerinin çeşitli zaman anlarındaki nesne-durumları hangi kümeye aittir?


Türe özgü bir olanaklı nesne-durumları kümesine aittir
Türe özgü olmayan olanaksız nesne kümesine aittir
Türe özgü olmayan olanaklı nesne kümesine aittir
Türe özgü bir olanaksız dizge kümesine aittir
Türe özgü olmayan olanaksız dizge kümesine aittir

7.Soru

(i) A1 açıklanan-olgusu tek başına değil de, A2, A3, ..., An gibi çok sayıda başka açıklanan-olgularla birlikte açıklanır.(ii) Açıklanan olguları birleştirerek daha iyi anlaşılmalarını sağlar.(iii) Friedman ve Kitcher tarafından ortaya atılmış iki alt modeli bulunmaktadır.Yukarıda tanımlanan bilimsel açıklama modeli aşağıdakilerden hangisidir?


İstatistiksel olasılık fonksiyonu
Birleştirici açıklama modeli
Olasılıksal tümdengelimsel-yasacı açıklama modeli
Tikel-olay olasılıkları
Olasılıksal tümevarımsal-yasacı açıklama modeli

8.Soru

  1. “A” açıklanan-önermesi, “B” açıklayan-önermesinden bir tümdengelimsel
    çıkarımla türetilir.
  2. “B” açıklayan-önermesi olumsal bir önermedir, yani “B” önermesinin
    doğru olması da yanlış olması da olanaklıdır. “B” önermesinin bilimsel
    yönteme dayanarak sınanması da olanaklıdır.
  3. “B” açıklayan-önermesi “B1?...? Bn ? C1?...?Ck” biçiminde bir tümelevetleme
    önermesidir. (Burada “?” simgesi tümel-evetleme eklemidir.)
    “B1”, ..., “Bn” bileşenlerinin her biri başlangıç önermesi denilen bir yalın önerme, “C1”, ..., “Ck” bileşenleri ise yasa-önermeleridir.
  4. “A” açıklanan-önermesi doğrudur.
  5. “B” açıklayan-önermesi, dolayısıyla “B1”, ..., “Bn”, “C1”, ..., “Ck” bileşenlerinin
    her biri doğrudur.

“A, çünkü B” açıklama-önermesinin tümdengelimsel-yasacı bilimsel açıklama
modelindeki doğru olma koşulları hangi seçenekte verilmiştir?


I, IV

I,III,V

II,IV

I,II,III,IV

I,II,III,IV,V


9.Soru

Ölçmede "sıcaklık" aşağıda yer alan hangi ölçek türünde bir nicelik olarak yer almaktadır?


Oran ölçeği

Aralık ölçeği

Sırasal ölçekler

Adlandırıcı ölçek

Sayısal ölçek


10.Soru

Aşağıdaki özelliklerden hangisi geçerli tümevarımsal çıkarımın özelliklerinden biri değildir?


Geçerli bir tümevarımsal çıkarım bilgi-arttıran bir çıkarımdır.
Geçerli bir tümevarımsal çıkarımın öncülleri doğru olup sonucu yanlış olabilir.
Sonucunun doğruluğu öncüllerinin doğruluğundan zorunlu olarak türetilir.
Yeni öncüllerin eklenmesi tümevarımsal çıkarımın geçerliliğini tamamen değiştirebilir.
Bazı geçerli tümevarımsal çıkarımların öncülleri sonucunu daha fazla desteklerken, diğer bazıla- rının öncülleri sonucunu daha az destekler.

11.Soru

Masanın üzerinde duran bir elmanın ağırlığı 250 gram olarak ölçülmüş olsun. Bu durumda bu elmanın 250 gram ağırlığında olma özelliğini tam değil, yaklaşık olarak taşımasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?


Ağırlığı ölçülen elmanın renk, şekil gibi başka fiziksel özellikleri de olması
Bulunan ağırlığın kullanılan ağırlık ölçüm aletine bağlı olması
Ağırlığın belirlenebilir bir fiziksel özellik türü olması
250 gram ağırlığın bir belirlenmiş özellik olması
Önermede ağırlık ölçümünün hangi zamanda yapıldığının belirtilmemiş olması

12.Soru

Aşağıdakilerden hangisi yalın-olmayan olgulardan değildir?


Değilleme
Tümel-evetleme
Koşullu
Hipotez
Tümel-koşullu

13.Soru

"Hem düzenlilikler ile yasaların hem de olguların açıklanmasına yönelik olup, açıklamaların birleştirici gücü bu açıklamaların dayandığı çıkarım tiplerinin sayısının azlığı ve bu az sayıda çıkarım tipine ait çıkarımların toplam sonuçlarının sayısının büyük olması ile tanımlanır."şeklinde ifade edilen açıklama modeli hangisidir?


Friedman’ın birleştirici açıklama modeli

Tümevarımsal-yasacı açıklama modeli

Olasılıksal tümdengelimsel-yasacı açıklama modeli

Kitcher’in birleştirici açıklama modeli

Pragmatik açıklama modeli


14.Soru

Aşağıdakilerden hangisi sırasal ölçekte bir niceliktir?


Enerji
Kütle
Sıcaklık
Zaman süresi
Sertlik

15.Soru

I. Sıcaklık II. Zaman süresi III. Renk IV. Sertlik Verilenlerden hangileri nesne dizgelerinin niceliksel özelliklerine örnek olabilir?


Yalnız I
Yalnız III
II ve III
III ve IV
I, II ve IV

16.Soru

I. Gözlem, bir gözlem önermesinin ifade ettiği bilgiye erişmeyi sağlayabilen bir fiziksel yöntem biçimidir.II. Gözlemle sınanan gözlem önermesi, gözlem sonucunda doğrulanırsa, bu önermenin karşılığı olan bir olgu bulunur.III. Gözlem sonucunda doğrulanan önermenin karşılığı olan olgu gözlem önermesini doğru kılar.IV. Gözlem, bilimin dilsel yapısını çözümleme, eleştirmeve aydınlatma çabasıdır."Gözlem" ile ilgili yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?


I, II, IV
I, III, IV
I, II, III
II, III, IV
Hepsi

17.Soru

Bilim insanlarının bilimin konusuna giren olgulara ilişkin bilimsel bilgi üretmek ve bu olguları açıklamak amacıyla yaptıkları işlemlerin tümünden oluşan yönteme verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?


Gözlemsel yöntem

Olgusal yöntem

Bilimsel yöntem

Fiziksel yöntem

Veriye dayalı yöntem


18.Soru

Aşağıdakilerden hangisi gözlem ve/veya deneye dayalı bilim değildir?


Matematik
Fizik
Kimya
Tarih
Psikoloji

19.Soru

Aşağıdakilerden hangisi tümdengelimsel-yasacı bilimsel açıklama modelindeki doğru olma koşullarından biri değildir?


“A” açıklanan-önermesi doğru olmalıdır.
“A” açıklanan-önermesi, “B” açıklayan-önermesinden tümdengelimsel çıkarımla türetilebilmelidir.
“B” açıklayan-önermesi bir tümel-evetleme önermesi olup en az bir bileşeni bir yasa-görünümlü önerme olmalıdır.
“B” açıklayan-önermesi, doğru olması da yanlış olması da olanaklı olan ve bilimsel yöntemle sınanabilen bir önerme olamaz.
“B” açıklayan-önermesi doğru olmalıdır.

20.Soru

Aşağıdakilerden hangisi adlandırıcı ölçekte bir niceliktir?


Parlaklık
Yumuşaklık
Sıcaklık
Kimlik numarası
Kütle