Bilim Felsefesi Ara 6. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Bilim felsefesinde doğru olan önermeleri doğru kılan varlıklara verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?
Güvenirlik |
Geçerlik |
Olgu |
Gözlem |
Deney |
Olgular, doğru olan önermeleri doğru kılan varlıklardır. Her önermenin karşılığı olan bir durum bulunur. Olgu, gerçek olan durum demektir. Doğru cevap C'dir.
2.Soru
'Bilim dallarının ortak yönleri açısından ele alınması' aşağıdakilerden hangisinin tanımıdır?
Biçimsel bilimler
|
Doğa bilimleri
|
Sosyal bilimler
|
Özel bilim felsefesi
|
Genel bilim felsefesi
|
3.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
"A durumu gerçek mi?" sorusu bilgi üretimine yol açan sorudur.
|
"A durumu niye gerçektir?" sorusu bilgi üretimine yol açan sorudur.
|
"A durumu gerçek mi?" sorusu sınamaya yol açan sorudur.
|
"A durumu niye gerçektir?" sorusu sınamaya yol açan niye sorusudur.
|
A durumu yalın ise sınamaya yol açan "A durumu gerçek mi?" sorusu gözleme yol açan soru olur.
|
4.Soru
Aşağıdaki özelliklerden hangisi sadece sırasal ölçeğin incelediği bir niteliktir?
Kuvvet
|
Uzunluk
|
Zaman
|
Sertlik
|
Kütle
|
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi aralık ölçeğinde bir niceliktir?
Sıcaklık |
Hız |
Kuvvet |
Kütle |
Uzunluk |
Oran ölçeğinde olmayan Sıcaklık gibi nicelikler de vardır. Hız, kuvvet, kütle ve uzunluk gibi nicelikler oran ölçeğinde olan niceliklerdir. Sıcaklık niteliği ise aralık ölçeğindedir. Doğru cevap A'dır.
6.Soru
Bilimsel açıklamaya ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Bilimin amacı konusuna giren olgular hakkında bilgi üretmektir.
|
Bilimin amacı bilgisine erişilen olguların açıklamasını sağlamaktır.
|
Olguların açıklaması bilimsel yönteme dayanarak yapılıyorsa böyle bir açıklamaya bilimsel açıklama denebilir.
|
Bir kap içindeki gaz kitlesinin basınçlı olmasını, gazı oluşturan moleküllerin kabın yüzeyine çarpması olgusu ile açıklamak bir bilimsel açıklamadır.
|
Neptün gezegeninin belli bir t zamanında belli bir u yerinde bulunmasının açıklaması bir sınırlı düzenlilik açıklamasıdır.
|
7.Soru
Bilim felsefedeki olasılıklar hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?
Olasılıksal tümdengelimsel-yasacı açıklama-Olasılıksal-yasacı açıklama-Nedensel-mekanik açıklama |
Bilgisel-Varlıksal-İstatistiksel |
Yasacı-Birleştirici-Pragmatik |
Ontolojik-Epistemolojik-Metodolojik |
Metodolojik-Pragmatik-Bilgisel |
Bilim felsefesinde bilgisel olasılık, varlıksal olasılık ve istatistiksel olasılık olmak üzere üç çeşit olasılıktan söz edilir. Her üç olasılık, değerleri 0 ile 1 arasında reel
sayılar olan fonksiyonlardır. Ancak bilgisel olasılık fonksiyonunun argümanları
önermeler, varlıksal ile istatistiksel olasılık fonksiyonlarının argümanları ise olay tipleri
ve olaylardır.
8.Soru
“a nesne dizgesi t1 zamanında D1 nesne-durumunda ise, a nesne dizgesi t2 zamanında D2 nesne-durumunda olur mu?” Yukarıdaki soru yapısı aşağıdakilerden hangisine yol açan bir soru türüdür ?
Deneye
|
Tartışmaya
|
Açıkalamaya
|
Gözleme
|
Anlaşmazlığa
|
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bilimsel açıklama modelleri arasında yer almaz?
Yasacı
|
Birleştirici
|
Pragmatik
|
Nedensel-düzeneksel
|
Epistemik
|
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi gözleme yol açan bir soru olabilir?
t anında u yerinde bulunan a nesne dizgesi, F özelliğini taşıyor mu ?
|
a1 hidrojen gazı kitlesi t1 zamanında u yerinde oksijenle tepkimeye girerse, tepkimenin bittiği t2 zamanında u yerinde bir su kitlesi var olacak mı?
|
a nesne dizgesi t1 zaman›nda D1 nesne-durumunda ise, a nesne dizgesi t2 zamanında D2 nesne-durumunda olur mu?
|
a taşı t1 zamanında 44.10 metre yüksekli¤indeki kulenin tepesinden serbest düşlmeye başar ise, a taşı t1 zamanından 3 saniye sonra kulenin dibinde bulunur mu?
|
a nesne dizgesi bir metal kitlesi olup u yerinde [t1, t2] zaman aralığında yeterince ısıtılırsa, a nesne dizgesi u yerinde [t1, t2] zaman aralığında genleşir mi?
|
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi olasılıksal tümdengelimsel-yasacı açıklamayı en iyi ifade eder?
Açıklayıcı bileşenlerinin hepsi olasılıksal yasa olan tümdengelimsel-yasacı açıklamadır.
|
Açıklayıcı bileşenlerinin çoğunluğu olasılıksal yasa olan tümdengelimsel-yasacı açıklamadır.
|
Açıklayıcı bileşenleri arasında en az bir olasılıksal yasa bulunan tümdengelimsel-yasacı açıklamadır.
|
Açıklayıcı bileşenlerinin hepsi olasılıksal olan tümevarımsal açıklamadır.
|
Açıklayıcı bileşenlerinin çoğunluğu olasılıksal olan tümevarımsal açıklamadır.
|
12.Soru
Bilimin konusu nedir?
Bilimin konusu, öğrenilen bilginin konusu olan varlıklardır.
|
Bilimin konusu, üretilmek istenen bilginin konusu olan canlı varlıklardır.
|
Bilgi üretmeyi amaçlayan bir uğraş olan bilimin konusu, üretilmek istenen bilginin konusu olan varlıklardır.
|
Bilgi üretmeyi amaçlayan bir uğraş olan bilimin konusu, üretilmek istenen bilginin konusu olan sayısal ögelerdir.
|
Bilimin konusu, öğrenilen bilginin niteliğidir
|
13.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Tümel-koşullu doğru bir önermenin karşılığı olan tümel-koşullu olgu evrende bir düzenliliktir.
|
Gözlem önermeleri genellikle yalın önerme ya da az sayıda yalın önermenin tümel-evetlemesi biçimindedir.
|
Bilimin amacı konusu olan varlıklar üzerine sağlam bilgi vermektir.
|
Tümel-koşullu olgu bir yalın olgu türü olarak bilinmektedir.
|
Bilimsel bilgi nesnelere ya da olaylara ilişkin olguların bilgisidir.
|
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi gözlemin yapısını oluşturan "gözlemleyen ögeler" arasında yer almaktadır?
Gözlemlenen a nesne dizgesi |
Gözlemci |
Gözlemlemenin yapıldığı t zaman anı veya aralığı |
Gözlemlenen u yeri (uzay noktası veya bölgesi) |
Gözlem verileri |
Gözlemin yapısını oluşturan öğeler, gözlemleyenler ve gözlemlenenler olmak üzere ikiye ayrılabilir. Gözlemleyenler (i) gözlemci ile (ii) gözlem aygıtını kapsar. Gözlemlenenler ise (i) gözlemlenen a nesne dizgesi, (ii) gözlemlemenin yapıldığı t zaman anı veya zaman aralığı, (iii) gözlemlenen u yeri (uzay noktası veya bölgesi), (iv) dolaysız olarak gözlemlenen gözlem verileri ve (v) dolaylı olarak gözlemlenen gözlem sonucunu kapsar. Doğru cevap B'dir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi nedensel-düzeneksel açıklama modelini tanımlamaktadır?
Bu modelde her bilimsel açıklama, açıklanan-olgunun gerçekleşmesine yol açan nedensel süreçler ve nedensel etkilemelerin ortaya konulması demektir.
|
Olguların birleştirilerek daha iyi anlaşılır hale getirilmesi bu modelde çok önemlidir.
|
Yasacı model gereğince olguları tek tek açıklamak, sadece yeterince anlaşılmalarını sağlar.
|
Nedensel-düzeneksel açıklama modeli, yalnız düzenliliklerin, özellikle yasaların açıklanmasına yöneliktir.
|
Bu modelde yalnız düzenlilikler ve yasalar değil, yalın olgular da açıklanır.
|
16.Soru
Bilimde bir kap içindeki gaz kitlesinin basınçlı olmasını, gazı oluşturan moleküllerin kabın yüzeyine çarpması olgusuyla açıklamak aşağıdaki kavramlardan hangisini tanımlamaktadır?
Betimleyici açıklama |
Öyküleyici açıklama |
Bilimsel açıklama |
Terimsel açıklama |
Olgusal açıklama |
Açıklama biçimleri alana göre değişik olabilir. Bilim alanında, olguların açıklanması bilimsel yönteme dayanarak yapılır. Dolayısıyla böyle bir açıklamaya bilimsel açıklama denir. Örneğin bir kap içindeki gaz kitlesinin basınçlı olmasını, gazı oluşturan moleküllerin kabın yüzeyine çarpması olgusu ile açıklamak bir bilimsel açıklamadır. Doğru cevap C'dir.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi “A, çünkü B” açıklama-önermesinin tümdengelimsel-yasacı bilimsel açıklama modelindeki doğru olma koşullarından biri değildir?
“A” açıklanan önermesi doğrudur.
|
“A” açıklanan-önermesi, “B” açıklayan-önermesinden bir tümdengelimsel çıkarımla türetilir.
|
“B” açıklayan-önermesi mantıksal-doğru bir önermedir.
|
“B” açıklayan-önermesi “B1 ∧... ∧ Bn ∧ C1 ∧... ∧ Ck” biçiminde bir tümel-evetleme önermesidir.
|
“B1”, ..., “Bn” bileşenlerinin her biri başlangıç önermesi denilen bir yalın önerme, “C1”, ..., “Ck” bileşenleri ise yasa-önermeleridir.
|
18.Soru
I. Bir duvarın boyunun 4 metre olmasıII. Bir odanın sıcaklığının 25 derece olmasıIII. Mavi, yeşil, pembe gibi renklerYukarıdaki özelliklerden hangileri belirlenmiş özelliktir?
Yalnız III
|
I ve II
|
I ve III
|
II ve III
|
I, II ve III
|
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi gözlemin yapısını oluşturan öğelerden biri sayılmaz?
Gözlemcinin sosyokültürel konumu
|
Gözlemlenen nesne dizgesi
|
Gözlem sonucu
|
Gözlemin yapıldığı zaman
|
Gözlemci
|
20.Soru
Bilim felsefesinde "yönteme ilişkin olan olguları" ifade eden kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Metodolojik boyut |
Epistemolojik boyut |
Ontolojik boyut |
Ekolojik boyut |
Veriye dayalı boyut |
Bilim felsefecisi bilimin ne olduğunu araştırmak için, bilimin konusunu, amacını ve yöntemini incelemesi gerekir. Bilim felsefesinde incelenen her kavram ve sorunun ontolojik, epistemolojik ve metodolojik olmak üzere üç ayrı boyutu vardır. Ancak bilimin konusuna ilişkin kavram ve sorunların ontolojik, amacına ilişkin olanların epistemolojik, yöntemine ilişkin olanların da metodolojik boyutunun işlevi ağır basar. Doğru cevap A'dır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ