Çağdaş Felsefe 1 Final 7. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
"Söyleme yoluyla sergilenen söyleme dışı edimler" hangi düşünürün kuramına ait yargı olabilir?
Leibniz |
Bradley |
Rorty |
Austin |
Hume |
Austin’in söz-edimi kuramındaki odak noktası, söyleme yoluyla sergilenen söyleme dışı edimlerdir. Diğer sınıflandırmalar bu edimleri açıklamak üzere
ortaya konulmuşlardır. Doğru cevap D'dir.
2.Soru
“Ahlak Felsefesinin Soruları” başlıklı bir çalışması bulunan ve etiği felsefenin önemli bir parçası olarak ele alması dolayısıyla Viyana Çevresinin diğer bazı düşünürlerince eleştirilen düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Schlick |
Carnap |
Waismann |
Mach |
Neurath |
Schlick
3.Soru
Bağlanan bir zihin felsefecisinin amacı, zihinsel ve fizikselözellikler arasındaki bağıntıyı açıklığa kavuşturmaktır. Bu sorun kısaca “..................” olarak anılmaktadır.
Yukarıda noktalarla belirtilmiş boşluğa aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
akıl problemi |
zihin problemi |
akıl-zihin problemi |
beden-akıl problemi |
zihin-beden problemi |
Bağlanan bir zihin felsefecisinin amacı, zihinsel ve fiziksel
özellikler arasındaki bağıntıyı açıklığa kavuşturmaktır. Bu sorun kısaca “zihin-beden problemi” olarak anılmaktadır.
4.Soru
Yaşam Bilgeliği adlı eserinde mutluluğun peşine düşülmeye değer en yüksek amaç olduğunu savunan felsefeci kimdir?
Kurt Gödel |
Alfred Tarski |
Rudolf Carnap |
Friedrich Waisman |
Friedrich Albert Moritz Schlick |
Schlick’in ilgi alanı fizik ve doğa bilimleri ile sınırlı değildi. 1908 yılında Lebensweisheit (Yaşam Bilgeliği) adını taşıyan küçük hacimli bir kitap yayımladı. Bu eserinde mutluluğu peşine düşülmeye değer en yüksek amaç olduğunu savundu.
5.Soru
Y: Deneyimizi tasarlarken varsaydığımız yasaların tümel evetlemelerle bir araya getirildiği bileşik önerme
V: Bizim test etmek istediğimiz varsayım
Ö: Deneyin yapılması aşamasındaki özel şartlar (örneğin iki bileşiğin karıştırılıp belli bir dereceye kadar ısıtılması)
G: Sonuçta gözlemlenmesi beklenen durumu ifade eden önerme olsun.
Quine’e göre yukarıdaki önermelere ilişkin aşağıdaki yargılardan hangilerine ulaşılabilir?
I. “Y ve V ve Ö” doğru ise G de doğru olacaktır.
II. G önermesinin deney sonunda doğrulandığını varsaydığımızda “Y ve V ve Ö”nün doğrulandığını söyleyemeyiz.
III. G önermesinin deney sonucunda yanlışlanması durumunda “Y ve V ve Ö” bileşik önermesinin yanlış olduğu sonucuna varırız.
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
I ve II |
I, II ve III |
“Y ve V ve Ö” doğru ise G de doğru olacaktır. G önermesinin deney sonunda doğrulandığını varsaydığımızda “Y ve V ve Ö”nün doğrulandığını söyleyemeyiz. Sadece yanlışlanmadığını söyleyebiliriz. G önermesinin deney sonucunda yanlışlanması durumunda “Y ve V ve Ö” bileşik önermesinin yanlış olduğu sonucuna varırız. Ancak tikel evetleme ile birleştirilen önermelerin hangi bölümünden bu yanlışlığın kaynaklandığına karar veremeyiz. Doğru cevap E’dir.
6.Soru
Özellikle 20. yüzyılın ikinci yarısında gelişen gerçekçilik karşıtı pek çok kuram Tarski’nin kuramından yararlanmıştır, bu kuramın adı nedir?
Kuramsal bilim kuramı |
Dilbilimsel doğruluk kuramı |
Bilimsel doğruluk kuramı |
Anlambilimsel doğruluk kuramı |
Doğrulanabilir doğruluk kuramı |
Tarski’nin anlambilimsel doğruluk kuramı
7.Soru
Toplumsal dürtü, inançların sabitlenmesinde kullanılan yöntemlerden birinde avantaj sağlayabilir mi?
Araçsalcı Yöntem, |
Bilim Yöntemi, |
İnatçılık Yöntemi, |
Otorite Yöntemi, |
Doğal Tercihler Yöntemi, |
Peirce'nin ele aldığı ikinci yöntem, Otorite yöntemidir. Bu kez, bir toplum ve cemaat içerisinde, belli kanı ve inançları yayan, bu inançlardan şüphe duyulmasına engel olmaya çalışan, karşı ya da farklı görüşlerin ortaya çıkması ihtimali belirirse bunun üzerine giden ve bastıran bir kurumun ihdas edildiğini düşünelim. Peirce, bu yöntemin kanıların ve inançların sabitlenmesi inatçılığa göre daha etkili olabileceğini düşünmektedir. Ancak Peirce'a göre sorulacak soru bu yöntemin istikrarlı olup olmayacağıdır. Peirce bu konudaki yanıtıda olumsuzdur. Peirce göre, her toplumda bir grup insan, farklı toplumlarda ya da farklı zamanlarda, farklı otoriteler altında farklı yaklaşımların ve görüşlerin savunulduğunu görecektir. Kendilerine, kendi inançlarının diğerlerinden neden daha üstün olması gerektiğini soracaklar ve bu da şüphelerin doğmasına yol açacaktır. Öyleyse, bu ikinci yöntem de arzu edilen amaca ulaşmayacaktır. Peirce, üçüncü yöntemini iki farklı biçimde adlandırır.: doğal tercihler yöntemi veya a priori yöntemidir. Bu yöntemde esas olan, farklı biçimlerde ifade edilse de aşikar olanı kabul etmektir. Söz konusu ''aşikar olan'', ''akla uygun-makul'', 'açık ve seçik gibi ifadelerle anlatılabilir. İlk iki yöntemdekinin tersine, burada düşünme, tartışma ve bu suretle reddedilmez olana ulaşma çabası ön plana çıkmaktadır. Ancak bu yöntem de sorunsuz değildir. Tarih göstermiştir ki bir kişiye apaçık gelen bir şey bir başkası için hiç de öyle olmayabilir. Bu yöntemde ön plana çıkarılan düşünme ve tartışma, tıpkı beğeni kavramında olduğu gibi bir düşünsel gelişimi var saymakta, bir bakıma herkesin belli bir beğeni düzeyine ulaşacağını ve ortak bir noktada buluşacağını ummaktadır.
Peirce'a göre aradığımız, inançlarımız ve kanılarımızın insani olmayan, dışsal olarak kalıcı bir şey tarafından sabitlenmesidir. Bu dışsal şey, herkesi farklı biçimde etkileyecek olsa da, herkes bu etkilenmenin sonucunda bir ve aynı sonuca ulaşmalıdır. Peirce'a göre bu yöntem bilim yöntemidir. Bu dördüncü yöntem, bilim yöntemi, ilk üçünde olmayan bazı avantajlara sahiptir. Öncelikle, bu yöntem öznel düşüncelerimizin ötesinde, bizden bağımsız bir şeye gönderme yapmaktadır. Dahası yöntem kamusal olarak geliştirilebilecek ve kullanılabilecek bir yöntemdir. İlk üç yöntemi aşındıran ve amacından saptıran ''toplumsal dürtü'' burada tam tersine bir avantaja dönüştürmektedir.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Rudolf Carnap'ın Şikago'da bulunduğu yıllarda üzerine kitap yazmadığı bir alandır?
Anlambilim |
Duygusal zeka |
Kiplikler mantığı |
Olasılık |
Tümevarım mantığı |
Rudolf Carnap Şikago'da bulunduğu yıllarda anlambilim, kiplikler mantığı, olasılık, tümevarım mantığı üzerine kitaplar yazmıştır. Doğru cevap B'dir.
9.Soru
İnançları sabitleme konusunda inatçılığı seçen bireyin karşısında Peirce göre etkili bir yöntem var mıdır?
Bireyi yanlış düşündüğüne ikna etme, |
Bireye cahil olduğunu söyleme, |
Bireye inatçılığın amaca hizmet etmeyeceğini söyleme, |
Bireye sabit fikirli olduğunu söyleme, |
Bireye tutucu olduğunu söyleme, |
1870'lerin sonlarında Peirce, bir dizi makale yayınlamış ve bu makalelerinde bir konudaki kanıların ya da inançların muğlaklıkların ya da şüphelerin ortadan kaldırılarak sabitlenmesi konusunda dört ayrı yöntemden söz etmiştir. Bu yöntemler, bir bakıma, düşüncelerimizi şüphelerden arındırmak ve doğru düşündüğümüze karar vermek üzere kullandığımız yöntemlerdir.
Bu yöntemlerden ilki inatçılık yöntemidir. Bir konudaki kanaatimizi sabitlemek için kendimize, kendi tercih ettiğimiz bir kanaati niye benimseyelim diye sorar, daha sonra bu kararda ısrar edebiliriz. Bu fikrimize karşı çıkabilecek her şeyi ve herkesi reddeder ve akılcı bir tartışmaya girmekten kaçınırız. Bu yöntemin kendine göre bir avantajı vardır. Bir kanıya ilişkin sarsılmaz ve değiştirilmez bir inanç beraberinde zihinsel bir rahatlık/huzur getirir. Ancak elbette ki bu yöntem, kanıların sabitlenmesi için arzu edilecek bir yöntem değildir. Akla gelebilecek itiraz, bu yöntemle bir kişinin sarılacağı görüşün yanlış olabileceği ve akılcı bir tartışmadan kaçındığı için kişinin söz konusu yanlış inanca veya kanılara sahip olmaya devam edeceği yönündedir. Peirce'nin itirazı bu yönde değildir. Peirce'ın bu yöntemi reddederken öne sürdüğü akıl yürütme, kendi pragmatizmini anlamamız için ipucu vermektedir. Peirce, bu yöntemi benimseyen kişinin, başka kişilerin kendisinden farklı görüşleri savunduğunu gözlemleyeceğini, soğukkanlı bir biçimde düşünebildiği bir anda, söz konusu bu farklı görüşlerin de en az kendisininki kadar iyi olduğunu fark edeceğini ve sonuç olarak kendi kanısı ya da inancına olan güvenin sarsılacağını öne sürer. Peirce'a göre bir kanıda ya da inançta inat etme yöntemine yapılacak en doğru itiraz, bu yöntemin amacına hizmet etmeyeceğini, yani şüpheyi ortadan kaldırmayacağıdır. Bu yöntemde itiraz eden bir kişinin kendisinden şüphe duymasına neden olan temel etken, ''toplumsal dürtüdür. Peirce göre bu dürtü, hiç kimsenin nihai olarak yok sayamayacağı kadar güçlüdür. Bizler, diğer bireylerin görüşlerinden etkilenen varlıklarız. Dolayısıyla, inançların ya da kanıların sabitlenmesi için aranan yöntemin, sadece bireyler için değil, içinde bulunduğumuz toplum ya da cemaat düzeyinde de işe yaraması gerekir.
10.Soru
Wittgenstein'ın Tractatus'taki düşüncelerini tamamen terk ettiği çalışmasının adı aşağıdakilerden hangisidir?
Felsefi Soruşturmalar |
Kesinlik Üstüne |
Ailevi Benzerlikler |
Kural İzleme ve Kesinlik |
Nesneler ve Adlar |
Wittgenstein ölümünden sonra yayımlanan On Certainty (Kesinlik Üstüne) başlıklı çalışmasında Tractatus’taki görüşlerini tamamen terk eder. Doğru cevap B'dir.
11.Soru
Austin, hangi kavramın önde gelen savunucusu olarak bilinir?
Kartezyen mantık |
İdealist düşünce |
Estetik anlatım |
Mistik ifadeler |
Konuşma edimleri |
Austin, konuşma edimleri kavramının önde gelen savunucusu olarak bilinir. Doğru cevap E'dir.
12.Soru
Quine'ye göre nesnel olarak kendi başlarına bireylerden ve bireyselleşmeden söz edemeyeceğimiz için, dilin içerisinde ve dile göre bir bölme ve bireyselleştirme yapmak durumundayızdır. Ancak bunu yaparken de elimizde gözlemlenebilir davranışlardan fazla bir araç bulunmamaktadır. Quine bu sorunu nasıl adlandırmaktadır?
Gönderimin netleştirilememesi |
Tikellerin belirsizliği |
Araçların yetersizliği |
Referansın bütünlüğü |
Bireyselleşmenin imkansızlığı |
Quine bu sorunu gönderimin netleştirilememesi (İng. inscrutability of reference) olarak adlandırmaktadır. Doğru cevap A'dır.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ahlaki önermelerin doğru ve yanlış olabileceğini savunmuş, hem duygusalcı hem de sonuçcu yaklaşımları eleştirmiştir?
Ross |
Carnap |
Kant |
Ayer |
Wittgenstein |
Kant ahlaki önermelerin doğru ve yanlış olabileceğini savunmuş, hem duygusalcı hem de sonuçcu yaklaşımları eleştirmiştir?
14.Soru
Mantıkçı pozitivizmi benimseyen Viyana Çevresi'nin bakış açısı içinde aşağıdaki şıklardan hangisi yer alamaz?
Metafizik karşıtlığı |
Sentetik a priori yargıların olanaklılığının reddedilmesi |
Metafiziksel değerlerin yanlış olması |
Matematiğin mantıkçı bir biçimde temellendirilmesi |
Doğrulamacı anlam anlayışı |
1)Metafizik karşıtlığı
2)Sentetik a priori yargıların olanaklılığının reddedilmesi
3)Matematiğin mantıkçı bir biçimde temellendirilmesi
4)Doğrulamacı anlam anlayışı
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Wittgenstein'ın inançlarımızın temelinde kesinliğe sahip bir zemin bulunmadığına yönelik görüşünün gerekçelerinden biri değildir?
Belli kuralları izlememizin nedenleri bazı uzlaşımlara dayanır. |
Biz kendimizi bir topluluğun içinde belli kuralları izler olarak buluruz. |
Kural izleme bir topluluk içerisinde öğrenilir. |
Söz konusu kuralların ve diğer pek çok inancımızın arkasında yaşam biçimlerimiz bulunmaktadır. |
Dünyaya ilişkin sahip olduğumuz görüşler, bizim ampirik olarak test ettiğimiz ve dolayısıyla bildiğimiz şeylerdir. |
Wittgenstein, şüphe edebilmek için bile bazı şeylere inanıyor olmamız gerektiğini söyler. Dünyaya ilişkin sahip olduğumuz görüşler, bizim ampirik olarak test ettiğimiz ve dolayısıyla bildiğimiz şeyler değillerdir. Biz, bir bakıma bize miras kalan bir bütünle işe başlarız. Diğer seçeneklerde yer alan ifadeler düşünürün görüşlerine göre doğrudur.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Euklides'in "Unsurlar" adlı kitabının dayandığı aksiyomlardan birisi değildir?
Bir noktadan bir başka noktaya doğru bir çizgi çizilebilir. |
Bir doğru çizgi üzerinde sonlu ve sürekli bir doğru parçası çizilebilir. |
Belli bir noktayı merkez ve herhangi bir uzunlu¤u yar›çap olarak alarak bir çember çizilebilir. |
Tüm dik açılar birbirine eşittir. |
Üçgenin iç açıları toplamı 180 derecedir. |
Doğru cevap E seçeneğidir.
17.Soru
Teknik terimlerin kendi anlamlarından çok genel anlamda sözcüklerin kullanımına odaklanan dil anlayışı hangisidir?
Akademik dil |
Sanat dili |
Tiyatral dil |
Gündelik dil |
Entelektüel dil |
Gündelik dile dayalı felsefe anlayışı söz konusu dili, teknik terimlerin kendi anlamlarından çok genel anlamda sözcüklerin kullanımına odaklanarak yapar. Ryle’a göre felsefeciler sözcüklerin nasıl işlediklerine odaklanırlar.
18.Soru
Ryle’a göre ....... başlı başına bir nesne değil, insanın davranışlarının ve etkinliklerinin belli birdüzenlenişidir.
Yukarıda noktalarla belirtilen boşluğa aşağıdaki kavramlardan hangisi gelmelidir?
Beden |
Düşünce |
Duygu |
Akıl |
Zihin |
Ryle’a göre zihin başlı başına bir nesne değil, insanın davranışlarının ve etkinliklerinin belli bir
düzenlenişidir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, Willard Van Orman Quine’in yazdığı bir eser değildir?
"Principia Mathematica" |
“Pursuit of Truth” |
“Two Dogmas of Empiricism” |
“Ontological Relativity” |
"From Stimulus to Science" |
Quine, doktora tezini Whitehead’ın ve Russell’ın Principia Mathematica’sı üzerine yazdı.
20.Soru
Bilgimizin duyu deneyimine dayandığını düşünen kişi kimdir?
Bilgimizin duyu deneyimine dayandığını düşünen kişi kimdir?
Duhem |
Durkheim |
Wittgenstein |
Quine |
Hume |
Quine
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ