Çağdaş Sosyoloji Kuramları Ara 10. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Alain Touraine’e göre, modernlik iki aşamadan geçmiş olup bugün onun üçüncü aşaması içinde bulunmaktayız. Buna göre, sanayi devriminden 1970’lere kadar olan dönem …………… temsil eder.
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yeri aşağıdakilerden hangisi tamamlar?
Programlanmış toplum |
Postmodernizm |
Geç modernlik |
Orta modernlik |
Klasik modernlik |
Touraine’e göre, modernlik iki aşamadan geçmiş olup bugün onun üçüncü aşaması içinde bulunmaktayız. Rönesans’tan Fransız Devrimi ve büyük ölçekli sanayileşmeye kadar olan dönem erken ya da klasik modernlik aşamasını, sanayi devriminden 1970’lere kadar olan dönem orta modernlik
aşamasını, 1970’lerden sonraki dönem ise geç modernlik aşamasını temsil eder.
Dolayısıyla doğru cevap D'dir.
2.Soru
İlgilendiği konuların başında “modernlik” ve “postmodernlik” meselesi gelen, modernliğe yönelttiği eleştirilerin temelinde kendisinin ve eşinin yaşam öyküsünün, II. Dünya savaşı sırasında Yahudilere uygulanan soykırımın etkisi bulunan düşünür kimdir?
Ulrich Beck
|
Zygmunt Bauman
|
Anthony Giddens
|
George Balandier
|
Dennis Smith |
Doğru cevap B şıkkıdır. İlgilendiği konuların başında “modernlik” ve “postmodernlik” meselesi gelen, modernliğe yönelttiği eleştirilerin temelinde kendisinin ve eşinin yaşam öyküsünün, II. Dünya savaşı sırasında Yahudilere uygulanan soykırımın etkisi bulunan düşünür Zygmunt Bauman’dır.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangileri Bauman'ın postmodern zihin yaklaşımını yansıtmaktadır? I. Postmodern zihin muğlaklığı reddeder. II. Postmodern zihin, bir yaşam formulüne sahiptir. III. Postmodern zihin, kesinliklere kuşkuyla yaklaşır.
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
I ve II |
I, II ve III |
Bauman, postmodern zihnin farkında olduğu şeyin, insani ve toplumsal yaşamda iyi çözümleri olmayan sorunların, ortadan kaldırılmayan kuşkuların, aklın dikte ettiği reçetelerle tedavi etmek şöyle dursun yatıştırılamayan manevi acıların varlığının olduğunu ileri sürmektedir. Çünkü ona göre postmodern zihin muğlaklık, risk, tehlike ve hata içermeyen, her şeyi kucaklayan, tam ve nihai bir yaşam formülü bulacağını artık umut etmez ve bunun tersini vaat eden her sese büyük bir kuşkuyla yaklaşır.
4.Soru
Bauman hangi eserinde, insanlığın modernliğin uzun, dolambaçlı macerasından kendi dersini çıkarması gerektiğini özellikle vurgulamıştır?
Postmodernlik ve Hoşnutsuzlukları |
Postmodern Etik |
Modernite ve Holocost |
Modernlik ve Müphemlik |
Küreselleşme, Toplumsal Sonuçları |
Türkçeye “Postmodernlik ve Hoşnutsuzlukları” (2000) adıyla çevrilen kitabında Bauman, modernliğin uzun, dolambaçlı macerasından bizim kendi dersimizi çıkarmamız gerektiğini özellikle vurgulamaktadır. Çünkü ona göre insanın varoluşsal durumu, tedavisi olmayan ölçüde müphemdir ve iyi daima kötüyle iç içedir. Doğru cevap A'dır.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Jameson’ın açıklamalarına göre postmodernizmin verdiği kültürel değişikliklerin işaretlerinden biri değildir?
Yüksek kültür ve popüler kültür arasındaki ayrımın çökmesi |
Modernist eserlerin yıkıcı ve eleştirel yönlerini yitirmelerini |
Kültürün neredeyse total bir metalaşması ve bunun da kapitalizme meydan okurken başvurabilecek eleştirel mesafenin ortadan kalkmasına yol açması |
Öznelliğin radikal fragmantasyonunda endişe, yabancılaşma ve burjuva bireyciliği sorunsallarının sona ermesi |
Sanatın sanat için yapılmasına anti-tez üretmesi |
Jameson’ın açıklamalarına göre postmodernizm bazı kültürel değişikliklerin işaretini vermektedir. Best&Kellner’e (2010: 224) göre, bunlar şöyle sıralanabilir; “yüksek kültür ve popüler kültür arasındaki ayrımın çökmesi, modernist eserlerin yıkıcı ve eleştirel yönlerini yitirmelerini sağlayacak şekilde kutsal patikaya dâhil ve yukarıdan dâhil edilmeleri; kültürün neredeyse total bir metalaşması ve bunun da kapitalizme meydan okurken başvurabilecek eleştirel mesafenin ortadan kalkmasına yol açması, öznelliğin radikal
fragmantasyonunda endişe, yabancılaşma ve burjuva bireyciliği sorunsallarının sona ermesidir.
6.Soru
Jameson postmodernizmi hangi bağlamda açıklamaktadır?
Uluslararası ilişkiler |
Dil oyunları |
Kapitalist ekonominin kültürel oluşumları |
Pedagojik değişimler |
Bilimsel ve teknolojik gelişmeler |
Jameson’ın postmodernizm teorisi, Ernest Mandel’in geç kapitalizm teorisine dayanır. Kapitalizmde, her biri kendinden bir öncekinin diyalektik bir gelişimini oluşturan üç dönemden söz eder. Bunlar piyasa kapitalizmi, tekelci dönem ya da emperyalist aşama ve yanlış bir terimle “post endüstriyel olarak anılan, ancak daha doğru bir terimle çok uluslu kapitalizm olarak adlandırılması gereken içinde yaşadığımız dönemdir. Geç kapitalizm metalaşma dinamiklerini toplumsal ve kişisel hayatın her kısmına yayar, enformasyon ve bilinç dışı kürelere dahi sızar. Jameson bu şemayı izleyerek kapitalizmin her bir aşamasının bu aşamaya tekabül eden bir kültürel üslup olduğunu ileri sürer. Böylece gerçekçilik, modernizm ve postmodernizm sırasıyla piyasa kapitalizmi, tekelci kapitalizm ve çok uluslu kapitalizmin kültürel düzeylerini ifade eder.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bireylere ya da gruplara karşı keyfi uygulamalara yönelebilen bir siyasi yetki biçimine atıfta bulunur?
Totaliteryenlik |
Korporatizm |
Laissez-faire |
Otoriteryenlik |
Faşizm |
Bireylere ya da gruplara karşı keyfi uygulamalara yönelebilen bir siyasal yetki biçimi otoriteryenlik kavramı ile ifade edilir. Bu siyasal biçim içinde gücü elinde bulunduranlar seçmenlere karşı sorumlu değildirler ve kamu siyasalarının ve uygulamalarının aldığı şekil toplumsal rızaya dayanmaz. Otoriteryen rejimler kişisel diktatörlüklerden parti ve askeri diktatörlüklerine varıncaya kadar çok çeşitli şekiller alabilirler ve esas itibariyle demokratik olmayan bir siyaset biçimini temsil ederler. Doğru cevap D'dir.
8.Soru
Bauman’a göre, toplumsal anlamda modernlik aşağıdakilerden hangileriyle ilgilidir?
Standartlar, ümit, suçluluk |
Standartlar, kimlik, suçluluk |
Kimlik, ümit, suçluluk |
Standartlar, varlık gerçeği, kimlik |
Varlık gerçeği, standartlar, ümit |
Bauman'a göre toplumsal anlamda modernlik, standartlar, ümit ve suçlulukla ilgilidir. Doğru cevap A'dır.
9.Soru
Touraine programlanmış toplum kavramıyla neyi ifade etmektedir?
Sanayi toplumu |
Sanayi-sonrası toplumu |
Sanayi-öncesi toplum |
Endüstri toplumu |
Endüstriyel toplum |
Touraine’e göre (1971), sanayi toplumun yerini almakta olan sanayi-sonrası veya programlanmış toplumda öncelikli olarak bilgi ve teknoloji daha önemli bir hale gelmiş olup, bu yeni toplum sanayi toplumundan daha fazla iktisadi büyümeye odaklanmıştır.
10.Soru
Aydınlanma evrensellik, tek doğru, bilim ve mantık ilişkisi gibi ögeleri ortaya koyarken, ahlaksal temelini hangi düşünceden almıştır?
Hümanizm |
Din |
Feodalizm |
Metafizik |
Sanayi devrimi |
Aydınlanma evrensellik, tek doğru, bilim ve mantık ilişkisi gibi ögeleri ortaya koyarken, ahlaksal temelini de hümanizmden almıştır.
11.Soru
Bauman'a göre, küreselleşme birleştirdiği kadar, ... de. Aşağıdakilerden hangisi bu ifadeyi doğru olarak tamamlar?
bölmektedir |
tek tipe dönüştürür |
çağdaşlaştırır |
kısıtlar |
geliştirir |
Bauman'a göre, küreselleşme birleştirdiği kadar, bölmektedir de. Doğru cevap A'dır.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Bauman'ın modernlik ile ilgili görüşlerinden biri değildir?
Düzen, evrendeki tüm ögeleri kendisiyle olan ilişkisine göre sınıflandırır. |
Modernlik, soykırımın yeterli sebebi olmasa da gerekli koşuludur. |
Dünyaya kaos yerine düzen getirme mücadelesi tatmin edici sonuçlar verebilecektir. |
Modern kültür kendini ideal bir yaşamın tasarımı ve insan ilişkilerinin kusursuz düzeni olarak tanımlamakta, kimliğini ise doğaya duyduğu güvensizliğin dışında oluşturmaktadır. |
Düzen için atılan her yeni adım yeni türden müphemlikler doğurur ve böylelikle benzer sonuçlar doğuracak daha başka adımların atılmasını zorunlu kılar. |
Modern dönemin bir özelliği olan kaos yerine düzen getirme, yakın çevremizdeki dünya parçasını kural tanır, kestirebilir ve denetlenebilir kılma mücadelesi Bauman’a göre (1998, s.208-209), sonuçsuz kalmaya mahkumdur. Çünkü bu mücadelenin kendisi kendi başarısına en önemli engeli oluşturmaktadır. Kaos, özellikle dar bir alana odaklanmış, hedefli, görev yönelimli, tek sorun çözücü eylemlerden doğmaktadır. Bauman’a göre, insan dünyasının bir parçasını, insan etkinliğinin özgün bir alanını düzenli kılma yönünde atılan her yeni adım, eski sorunları ortadan kaldırsa bile, yeni sorunlar yaratır. Her yeni adım yeni türden müphemlikler doğurur ve böylelikle-benzer sonuçlar doğuracak daha başka adımların atılmasını zorunlu kılar.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi "post-endüstriyel" toplum kavramı için doğru olarak verilmiştir?
Kavram ilk kez Daniel Bell tarafından kullanılmıştır. |
Özel veya somut bir toplumun tasviridir. |
Toplumsal tabakalaşma azalmıştır. |
Ekonomi ağırlık olarak hizmet sektöründedir. |
Mavi yakalı iş alanları öne çıkmıştır. |
Sanayi sonrası toplumun en temel karakteristik özellikleri teknolojide, ekonomide ve toplumsal yapıda görülmektedir. Ekonomi, ağırlıklı olarak imalat sanayinden hizmet sektörüne
kaymakta, teknolojik alanda bilim destekli sanayi merkezi önem kazanmakta, toplumsal yapıda ise yeni teknik elitlerin yükselişi ile birlikte yeni bir toplumsal tabakalaşma prensibi görülmektedir.
14.Soru
Bauman'ın modernlik anlayışına ilişkin aşağıda verilenlerden hangileri doğrudur? I. Bir sınır uygarlığıdır. II. Toplumsal bir değişim ile başlamıştır. III. Tarihsel bir döneme işaret etmektedir.
Yalnız I |
Yalnız III |
I ve III |
II ve III |
I, II ve III |
Bauman'a göre modernlik: “Batı Avrupa’da, XVII. yüzyıldaki bir dizi derin toplumsal, yapısal ve entelektüel dönüşümle başlayan ve (1) Aydınlanmanın gelişmesiyle kültürel bir proje olarak; (2) Kapitalist ve daha sonra da komünist endüstri toplumunun gelişmesiyle de toplumsal olarak kurulan bir yaşam biçimi olarak olgunluğa erişen tarihsel bir dönemdir” ve her şeyden önce bir sınır uygarlığıdır.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sanayi öncesi toplumunun özelliklerinden biri değildir?
Avcı-toplayıcı bir toplumdur. |
Cinsiyete dayalı bir iş bölümü vardır. |
Ekonomi, taleplerdeki ve küresel bazdaki değişimlerden etkilenir. |
Geniş hane toplum yapısı hakimdir. |
Üretim artışı, verimlilik ve kâr en önemli amaçlardır. |
Sanayi öncesi toplumda genel olarak doğadan kaynakları dönüştürmeye dayalı bir uğraş ve mücadele söz konusudur. Sosyolojide yaygın olarak kabul
edilen şekliyle sanayi öncesi toplum avcı-toplayıcı toplum ve tarım toplumu olarak ayrıştırılarak tanımlanmaktadır. Cinsiyete dayalı iş bölümünün
olduğu bu toplum tipinde ekonomik etkinliklerde birincil sektör meslekleri ve endüstrileri (avcılık, yiyecek arama, çiftçilik, balık tutma, maden çıkarma,
ormancılık) hâkimdir. İktisadi etkinlik görenek ve geleneklere göre yürütülür, toprağın ve kaynakların arzında önemli kısıtlamalarla karşı karşıya kalınır.
Ekonomik etkinliğin seviyesi mevsimlere ve talepteki küresel dalgalanmalara göre değişiklik göstermektedir. Toplumsal yaşamın birimi ise geniş hane yapısıdır. Bu yapı el emeğini ve çoğunlukla göreli olarak çok sayıda eviçi hizmetçi kullanımını kapsamaktadır (Waters, 1996, s. 109). Sanayi öncesi toplumlarda
teknoloji kullanımı son derece sınırlı düzeydedir. Tarımsal üretimde kullanılmak üzere basit alet yapımı ve kullanımı söz konusudur. Ayrıca sanayi öncesi
toplumlarda toplumsal ilişkilerde hiyerarşik bir görünüm olsa da toplumun sanayi toplumundaki gibi sınıfsal bir karakteri bulunmamaktadır.
16.Soru
Bell’in yeni hizmet sınıfı olarak gördüğü insan hizmetleri ve profesyonel hizmetler alanında istihdam edilen işçilerin sayısında kayda değer artış gözlemlense de aslında nitelik açısından betimsel düzeyde bu işçilerin profesyonel olarak adlandırıldığını belirten kuramcı kimdir?
Bell’in yeni hizmet sınıfı olarak gördüğü insan hizmetleri ve profesyonel hizmetler alanında istihdam edilen işçilerin sayısında kayda değer artış gözlemlense de aslında nitelik açısından betimsel düzeyde bu işçilerin profesyonel olarak adlandırıldığını belirten kuramcı kimdir?
Krishan Kumar |
Max Weber |
Thomas Kuhn |
Alain Touraine |
Karl Marx |
Daniel Bell’in sanayi sonrası toplum teorisine en bariz eleştirilerden bir diğeri ise onun ekonomik ve endüstriyel analizine yönelik olarak yapılmıştır. Buna göre Krishan Kumar’ın Sanayi Sonrası Toplumdan Post-modern Topluma C¸ağdaş Dünyanın Yeni Kuramları (2004) adlı çalışmasında sanayi sonrası toplumda Bell’in yeni hizmet sınıfı olarak gördüğü “insan hizmetleri” ve “profesyonel hizmetler” alanında istihdam edilen işçilerin sayısında kayda değer artış gözlemlense de aslında nitelik açısından betimsel düzeyde bu işçilerin “profesyonel” olarak adlandırıldığını belirtmektedir. Buna örnek olarak da “tesisatçılara ‘ısı mühendisi’, dükkancılara ‘idareciler’” denmesini örnek gösterir. Doğru cevap A'dır.
17.Soru
Bell'in öngörüsüne göre, endüstriyel toplumda temel kurum olan şirketlerin yerini post-endüstriyel toplumda hangisi alacaktır?
Makineler |
Üniversite |
Fabrikalar |
Devlet |
Finans sektörü |
Bell’in öngörüsüne göre nasıl ki sanayi toplumunda ticari işletmeler en önemli kurumlarsa, önümüzdeki yüzyıl içinde üniversiteler teknolojik yeniliklerin ve bilginin yeni kaynakları olarak sanayi sonrası toplumun merkezi kurumları olacaktır. Gerçekten günümüzde üniversiteler tüm dünyada sanayileşme düzeyleri ne olursa olsun, toplumların gerek teorik gerekse pratik kullanım alanlarına yönelik bilgi olsun Bell’in öngörüsünü doğrular nitelikte merkezi öneme sahip olmuşlardır. Üniversitelerin toplumların bilgi üretiminde, bilginin sanayinin hizmetinde kullanılması yönünde çok önemli katkıları olmuştur.
18.Soru
I.Toplumsal yapı içindeki kalıpları ve bu yapının söz konusu olduğu değişimleri tanımlamak, II.Toplumsal eğilimleri önkestirebilecek kapasitede olmak, III. Uzun vadeli, geniş ölçekli toplumsal ve ekonomik tahminde bulunma kapasitesinde olmak, IV. Büyük toplumsal sorunların çözümü için öngörülerde ve önerilerde bulunmak, V. Olayların sonuçları ile ilgilenmek, VI. Teoriden çok toplumsal çözümlemeye ağırlık vermek, Yukarıda verilenlerden hangisi/hangileri Daniel Bell’ in sosyolojisinin temel amaçlarındandır?
I ve II |
I, II ve III |
I, II, IV ve V |
I, II, IV ve VI |
II, III, IV ve VI |
Daniel Bell’in sosyolojisinin temel amacı “teoriden çok toplumsal çözümlemeye” ağırlık vermesidir. Çağdaşları gibi Bell de büyük toplumsal sorunların çözümü için öngörülerde ve önerilerde bulunma eğiliminde olan bir sosyologdur. Sosyolojide varolan bir eğilimi/yaklaşımı temsil eden bu tarz toplumsal önkestirim (social forecasting) olarak adlandırılmaktadır.
Daniel Bell için sosyolojik teori, toplumsal yapı içindeki kalıpları (patterns) ve bu yapının söz konusu olduğu değişimleri tanımlamakla yükümlüdür. Teori, toplumsal eğilimleri önkestirebilecek kapasitede olmalıdır.
Bu bilgilerden de anlaşıldığı gibi Daniel Bell’in sosyolojisinin temel amaçları toplumsal yapı içindeki kalıpları ve bu yapının söz konusu olduğu değişimleri tanımlamak, toplumsal eğilimleri önkestirebilecek kapasitede olmak, büyük toplumsal sorunların çözümü için öngörülerde ve önerilerde bulunmak ve teoriden çok toplumsal çözümlemeye ağırlık vermektir, dolayısıyla doğru cevap D’dir. Uzun vadeli, geniş ölçekli toplumsal ve ekonomik tahminde bulunma kapasitesinde olmak fütüroloji, olayların sonuçları ile ilgilenmek ise tahmin ile ilgilidir.
19.Soru
Sanayi sonrası toplum bu açıdan da “ekonomik faaliyetlerinde ‘global düşün, yerel hareket et’ felsefesinin egemen olduğu, endüstri toplumunun merkeziyetçi eğilimlerinin zayıfladığı ve bireyselliğin güçlendiği bir toplum olacaktır” açıklamasında bahsedilen "bu açıdan" ifadesi aşağıdaki şıklardan hangisi ile ilişkilidir?
Sanayi sonrası toplumda ulus devlet zayıflamış, merkeziyetçi eğilimler azalmış ve bireysellik güçlenmiştir. |
Teknolojinin ucuzlayarak kitlesel kullanımının yaygınlaşması “kitle üretimi ve haberleşmesinin çözülüşüne yol açarken, diğer taraftan da bireyin konumunun güçlenmesine yol açmıştır”. |
Geleneksel işçi hareketlerinin yerini “enformasyon toplumlarında sivil vatandaş hareketlerinin alacağı; gönüllü teşebbüslerin |
Post-endüstriyel toplumun ekonomik meselelere odaklı toplumsal yapısında rasyonalite ve verimliliğe yönelik bir ilgi hâkimken |
Sanayi sonrası toplumda kol emeğini kullanan mavi yakalı işçilerin istihdamının azalması, teknik ve profesyonel sınıfın büyümesi, |
Sanayi toplumunun büyük toplumsal ve siyasal sorunları karşısında “ulus-devlet” Bell’e göre eski gücünü yitirmiştir.
Dolayısıyla sanayi sonrası toplum bu açıdan da “ekonomik faaliyetlerinde ‘global düşün, yerel hareket et’ felsefesinin egemen olduğu, endüstri toplumunun merkeziyetçi eğilimlerinin zayıfladığı ve bireyselliğin güçlendiği bir toplum olacaktır. Dolayısıyla doğru cevap A şıkkıdır.
20.Soru
O zamana kadar Holocaust’un, tarihin normal akışında bir kesinti, uygar toplumun vücudunda kanserli bir şişlik, akıllılığın içinde anlık bir delilik olduğuna inandığını belirten Bauman, eşinin yazdığı kitabı okuduktan sonra Holocaust’un yalnızca uğursuz ve dehşet verici değil, alışılagelmiş “sıradan” terimlerle kavranması hiç de kolay olmayan bir vaka olduğunu fark ettiğini belirtir. Yukarıdaki paragrafta geçen "Holocaust" kelimesi ne anlama gelmektedir?
Yahudi düşmanlığı |
Yahudilerin topluca öldürülmesi |
Nazizmin kurbanı |
2. Dünya Savaşı |
Hitler rejimi |
Holocaust kelimesinin anlamı; Yahudilerin topluca öldürülmesidir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ