Yanıt Açıklaması:

İş denetimi kavramları ve açıklamaları aşağıdaki gibidir;
• Denetleme yöntemi, gözleme dayalı olarak somut olarak saptanacak konuların incelenmesinin yöntemidir.
• Teftiş yöntemi, soyut olan, bir gözlemden ziyade soruşturularak gerçeğin ortaya çıkarılması mümkün olabilecek şart ve ilişkilerin incelenmesinin yöntemidir.
• İş denetimi, çalışma yaşamına dönük denetim etkinliğidir.
• Çalışma yaşamının denetimi, çalışma hukuku kurallarına uyma yükümlülüğünün sağlanması için bir alanın sürekli olarak araştırılma ve incelenmesidir.
• İş müfettişleri, iş denetimini yürütmekle sorumlu ve yetkili memurlardır.

Yanıt Açıklaması:

Deniz İş Kanunu’nunda da 49. madde ile iş teftişi konusunda İş Kanunu’nun ilgili hükümlerine atıfta bulunulmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir. 

Yanıt Açıklaması:

ILO’nun 3 Haziran 1981 tarihli oturumda kabul edilen 155 sayılı Sözleşme, Türkiye tarafından 07.01.2004 tarihinde 5038 sayılı Kanun (RG., T.13.01.2004, S.25345) ile kabul edilmiştir. 155 sayılı Sözleşme iş sağlığı ve güvenliği konusunda getirdiği yükümlülükler ve sağlık, güvenlik tedbirlerinin alınması yanında bu tedbirlerin nasıl uygulanacağını da açık ve katı kurallarla belirlemektedir

Yanıt Açıklaması: İş Kanununa göre, çalışma şartlarının düzenlenmesi amacıyla tüzük ve yönetmeliklerin uygulanmasını izleme görevi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bağlı ihtiyaca yetecek sayı ve özellikte teftiş ve denetlemeye yetkili iş müfettişlerince yapılır.

Yanıt Açıklaması:

Ülkemizde çalışma yaşamının devlet tarafından denetimini öngören ilk düzenleme 1936 tarihli 3008 sayılı İş Kanunu ile yapılmıştır. 3008 sayılı Kanun’un “İş Yaşamının Murakabe ve Teftişi” adlı bölümünün 91. maddesinde, devletin ulusal çalışma bütünlüğünün düzen altında yürütülmesini sağlamak üzere, iş yaşamının yasa kurallarına ve ülke çıkarlarına uygunluğunu takip edeceği, kontrolünü yapacağı ve denetleyeceği öngörülmüştür. Doğru cevap C'dir. 

Yanıt Açıklaması:

Çalışma yaşamının denetimine ilişkin önemli ikinci Sözleşme, Uluslararası Çalışma
Örgütü Genel Konferansı’nın 1985 yılında Cenevre’de yapılan 71. oturumunda
kabul edilen “İş Sağlığı Hizmetlerine İlişkin 161 Sayılı Sözleşme”dir. TBMM tarafından
5039 sayılı Kanun’la 07.01.2004 tarihinde kabul edilen Sözleşme isminden
de anlaşılacağı üzere iş sağlığı konusunu esas almakta ve buna ilişkin koruyucu,
düzenleyici ve denetleyici hükümler getirmektedir. 161 sayılı Sözleşme 1953
tarihli İşçilerin Sağlığını Korumaya İlişkin Tavsiye Kararı, 1959 tarihli İş Sağlığı
Hizmetlerine İlişkin Tavsiye Kararı, 1971 tarihli İşçi Temsilcileri Sözleşmesi ve
1981 tarihli İş Güvenliği ve Sağlığı Sözleşmesi ve Tavsiye Kararı dikkate alınarak
kabul edilmiş bir sözleşmedir. Diğer bütün sözleşmeler gibi uzun süre üzerinde
çalışılan ve tartışılarak kabul edilen bir sözleşmedir.

Yanıt Açıklaması:

Ülkemizde çalışma yaşamının devlet tarafından denetimini öngören ilk düzenleme 1936 tarihli 3008 sayılı İş Kanunu ile yapılmıştır.

Yanıt Açıklaması:

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının bu görevini destekleyici nitelikte çalışma yaşamına ilişkin diğer görevleri ise şu şekilde sıralanabilir: - Çalışma hayatını düzenleyici, işçi-işveren ilişkilerinde çalışma barışının sağlanmasını kolaylaştırıcı ve koruyucu tedbirler almak, - Çalışma hayatındaki mevcut ve muhtemel meseleleri ve çözüm yollarını araştırmak, çalışma hayatını geliştirmek için çalışanları koruyucu ve çalışmayı destekleyici tedbirleri almak, - Ekonominin gerektirdiği insan gücünü sağlamak için gerekli tedbirleri araştırmak ve uygulanmasının sağlanmasına yardımcı olmak, - İstihdamı ve tam çalışmayı sağlayacak, çalışanların hayat seviyesini yükseltecek tedbirleri almak, - Uluslararası işgücüne ilişkin politikaların belirlenmesi amacıyla gerekli çalışmaları yapmak ve belirlenen politikanın uygulanmasına ilişkin ulusal ve uluslararası düzeyde faaliyette bulunmak, - Çalışanların mesleki eğitimlerini sağlayıcı tedbirler almak, - İş sağlığı ve güvenliğini sağlayacak tedbirlerin uygulanmasını izlemek, - Sosyal adalet ve sosyal refahın gerçekleştirilmesi için gerekli tedbirleri almak, - Çeşitli fizyolojik, ekonomik ve sosyal risklere karşı sosyal sigorta hizmetlerini uygulamak, sosyal güvenlik imkanını sağlamak, yaygınlaştırılması ve geliştirilmesi için gerekli tedbirleri almak, - Yabancı ülkelerde çalışan Türk işçilerini çalışma hayatı ve sosyal güvenlikle ilgili meselelerine çözüm yolları aramak, hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek, - İş istatistiklerini derlemek ve yayınlamak, - İşyerindeki sağlık ve güvenlik risklerini önleyici ve koruyucu hizmetleri yürütenlerin niteliklerini belirlemek, eğitimlerini ve sertifikalandırılmalarını sağlamak, - Kanunlarla ve Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle verilen diğer görevleri yapmak.

Yanıt Açıklaması: İş teftiş kurulunun denetimlerle ilgili sertifika programı düzenlemek görevleri arasında yer almaz.

Yanıt Açıklaması:

81 sayılı Sözleşme iş teftiş sisteminin görevlerini şu şekilde belirtmektedir (mad.3);

• Çalışma müddetleri, ücretler, iş güvenliği, işçilerin sağlığı ve refahı, çocuk ve gençlerin çalıştırılması ve bunlarla ilgili diğer hususlar gibi çalışma şartlarına ve işçilerin işleriyle meşgul bulundukları sırada korunmalarına ilişkin kanuni hükümlerin uygulanmasını sağlayabilecek biçimde iş müfettişlerinin görevli bulundukları oranda uygulanmasını sağlamak,

• İşverenlere ve işçilere, kanuni hükümlere uymayı sağlayacak en etkili yollar hakkında teknik bilgi vermek ve tavsiyelerde bulunmak

• Mevcut kanuni hükümlerin net bir biçimde açıklamadığı kusur veya suistimalleri yetkili makamın dikkatine sunmak.

Yanıt Açıklaması:

Genel Kadro ve Usulü Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi hükümlerine göre, kamu kurum ve kuruluşlarının personel kadroları ile ilgili işlemlerini yapmak Çalışma Genel Müdürlüğünün çalışma yaşamının denetimine ilişkin görevleri arasında yer alır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması:

T.C. Anayasası’na ilaveten çalışma yaşamının denetimine ilişkin resmî iç hukuk
kaynaklarını, doğrudan çalışma yaşamının denetimine yönelik hükümler ihtiva
eden İş Kanunları İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu , Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Alanında Bazı Mali Hükümler Hakkında Kanun ve Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı
Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (Kararname Numarası:1) ile dolaylı bir
şekilde çalışma yaşamının denetimine yönelik hükümler ihtiva eden Türk Borçlar
Kanunu, Umumi Hıfzısıhha Kanunu ve Türk Ceza Kanunu kanunu şeklinde sıralamak
mümkündür. Ayrıca bu kaynaklara, Askerî İşyerleriyle Yurt Güvenliği İçin
Gerekli Maddeler Üretilen İşyerlerinin Denetim ve Teftişi Hakkında Yönetmelik”te
eklenebilir.

Doğru cevap E seçeneğidir. 

Yanıt Açıklaması: İş Teftiş Tüzüğünün 13. maddesinde iş müfettişlerinin görevleri düzenlenmiştir. Sorunun Doğru Cevabı C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması:

Türk Ceza Kanunu'nun 117. maddesine göre cebir veya tehdit kullanarak, işçiyi veya işverenlerini ücretleri azaltıp çoğaltmaya veya evvelce kabul edilenlerden başka koşullar altında anlaşmalar kabulüne zorlayan ya da bir işin durmasına, sona ermesine veya durmanın devamına neden olan kişiye altı aydan üç yıla kadar hapis cezası verilir

Yanıt Açıklaması:

ILO’nun önemli Sözleşmelerinden birisi de tarımda çalışma yaşamının denetimi
ile ilgili 129 sayılı “Tarımda İş Denetimi Sözleşmesi”dir. ILO’nun 53. Konferansı’nda 25 Haziran 1969 tarihinde kabul edilen 129 sayılı Sözleşme’nin özellikle 6. maddesi 1. paragrafı önemlidir. Buna göre; iş denetimi sisteminin temel işlevi, çalışma şartları ve işçilerin korunması ile ilgili yasa hükümlerini uygulatmak, işverenlere ve işçilere teknik enformasyon ve öneri sağlamak, mevcut yasal düzenlemelerin karşılamadığı yetki eksiklikleri ve aykırılıklar konusunda yetkili organlara bildirimde bulunmaktır (Richthofen, 2003, s.11, 12). Bir tarım ülkesi olan Türkiye’nin
bu sözleşmeyi kabul etmemesini eksiklik olarak görmek gerekmektedir.

Yanıt Açıklaması: Türk Ceza Kanunu’na göre, cebir ve tehdit kullanarak evvelce kabul edilenlerden başka koşullar altında çalışmaya zorlayan kişiye 6 aydan 3 yıla kadar hapis cezası verilir.

Yanıt Açıklaması: ILO’nun dört temel stratejik hedefi vardır. Bu hedefler; - Çalışma yaşamında standartlar, temel ilke ve haklar geliştirmek ve gerçekleştirmek, - Kadın ve erkeklerin insana yakışırr işlere sahip olabilmeleri için daha fazla fırsat yaratmak, - Sosyal koruma programlarının kapsamını ve etkinliğini arttırmak, - Üçlü yapıyı ve sosyal diyaloğu güçlendirmektir.

Yanıt Açıklaması: Türk Borçlar Kanununda çalışma yaşamı denetimiyle ilgili işçinin kişiliğinin korunmasına ilişkin düzenlemeler de yer almaktadır.