Çoklu yetersizliği olan bireyler söz konusunda olduğunda ise müzik ve müziğin kullanımı, bu bireylerin eğitiminde etkili bir yol olarak düşünülebilir. Bir yol olmanın yanı sıra müzik tüm diğer eğitsel alanlara kapı açan bir araç olarak kişilere dünyanın karmaşası içinde yollarını bulmada yardım eder. Bu durumda çoklu yetersizliği olan bireyler ile eğitsel amaçlı kullanıldığında müzik ve eğitim ilişkisi “müzik yolu/aracılığıyla eğitim” olarak açıklanabilir.

Beceri analizi, karmaşık ya da çok basamaklı davranış ya da becerilerin küçük, öğretilmesi kolay alt beceri basamaklarına ayrılmasıdır ve dört tür beceri analizi gerçekleştirilebilir. Bunlar; yapılış sırasına göre beceri analizi, gelişimsel aşamaya göre beceri analizi, güçlük düzeyine göre beceri analizi ve becerinin yapısal analizidir. Öğrencinin performans düzeyinin belirlenmesi sürecinde kullanılan beceri analizi türü, becerinin en son adımdan ilk adıma doğru sıralanmasını içeren ileriye doğru zincirlemedir.  Tek fırsat ve çok fırsat yöntemi ise performans alma yöntemleridir. Doğru cevap B'dir. 

Doğru cevap D'dir.

Özellikle yeni geliştirilen sağlık bakım modeli üç ana bileşeni kapsamaktadır. Bunlar; sağlığı geliştirmek ve iyilik halini artırmak, temel sağlık bakım koordinasyonunu sağlamak ve aile/bakım personeline sağlık ve bakım eğitimi sunmaktır. Ekonomik açıdan destek sağlamak bu unsurlardan biri değildir.  Doğru cevap D şıkkıdır.

Maedows (1997), çoklu yetersizliği olan çocuklar için müzik terapi konulu makalesinde özellikle bu popülasyon için 6 genel
amaçtan bahsetmektedir. Bu makaleden yola çıkılarak çoklu yetersizliği olan bireylerin rehabilitasyonunda müziğin kullanımına ilişkin genel amaçlar şu şekilde özetlenmektedir (Meadows, 1997; Stephenson, 2006):

• Bireyin temel ihtiyaçlarını karşılamak
• Bireyde kendi-lik duygusunu geliştirmek
• Kişiler arası ilişki kurmak veya varolan ilişkileri yeniden yapılandırmak
• Belirli becerilerin geliştirilmesi
• Patolojik bir davranışın giderilmesi
• Müziğin güzelliğine karşı farkındalık ve hassasiyet geliştirmek

Yetişkin ve çocuk arasındaki etkileşimlere dayalı olan (Diken, 2015) fırsat öğretiminin temel amacı, dilin daha fazla kullanılması ve iletişim
becerileri geliştirmenin desteklenmesi (Noonan ve McCormick, 2013). olarak ifade edilmektedir. Fırsat öğretimi, daha uzun süre ve daha karmaşık ipuçları sunulmasına olanak sağlamaktadır (Noonan ve McCormick, 2013). Fırsat öğretimi sürecinin temelinde çocuğun bir şeyler yapması ya da sözel olarak ifade etmesi için çocuğun ilgilerinin kullanılması yer almaktadır (Diken, 2015). Çocuk tarafından sergilenen her hangi sözel, jestsel veya iletişimsel davranış temel alınarak eğitimci söz konusu davranışın bir üst seviyesi için model olur. Çocuk başlatılan iletişimi devam ettirmesi için cesaretlendirilir (Noonan ve McCormick, 2013).

Müziğin çoklu yetersizliği olan bireylerin rehabilitasyonunda kullanımına ilişkin yaklaşımlar;

Davranışçı Yaklaşım
Eğitsel Yaklaşım
Tedavisel (İyileştirici) Yaklaşım
Reseptif (Alıcı) Yaklaşım

Rehberli uygulamalar: Öğretmenin öğrenciye daha önceden belirlenen ipucu/ ipuçları ile öğretimi gerçekleştirmesidir.  

Kazanılan Becerilerin Genellenmesi
Öğrenciler kazandıkları beceriyi bazen farklı ortamlarda ya da daha farklı araçlarla gerçekleştirmekte zorlanabilmektedirler. Örneğin sürekli öğretmeninden beceri yönergesi almaya alışmış bir öğrenci, farklı bir kişi tarafından yönerge aynı şekilde sunulsa bile bunu gerçekleştirmekte zorlanabilir. Ya da hep aynı büyüklükte çatalla yemek yemeyi öğrenmiş bir öğrenci, daha büyük bir çatalla yemek yemekte zorlanabilir. Bu sorunların önüne geçebilmek için öğrencinin öğrendiği beceriyi genellemesinin sağlanması gerekmektedir. Becerinin genellenmesi, kazanılan becerinin öğretimin yapıldığı ortamdan başka ortamlarda, başka araçlarla, başka kişilerin varlığında ve başka yönergeler verildiğinde yapılmasıdır.
• Ortam genellemesi için örneğin selamlaşma becerisi sınıf ortamında çalışıldıktan sonra, öğretmenler odasında ya da okul gezisisinin yapıldığı ortamlarda çalışılabilir.
• Başka araçlara genelleme için örneğin V yaka kazak giyme becerisi, öğretim sırasında kullanılan kazak dışında daha farklı renk ve desende bir V yaka kazak ile çalışılabilir.
• Kişiler arası genelleme için örneğin öğretim sırasında yalnızca sınıf öğretmeni ile selamlaşma becerisi çalışıldıysa okuldaki diğer öğretmenler ile de selamlaşma becerisi çalışılabilir.
• Yönergenin genellenmesi için örneğin masa toplama becerisi için, öğretim sırasında kullanılan “Emre masandaki eşyaları topla” yönergesi değiştirilerek “Masayı topla” yönergesi kullanılabilir.

Müziğin dinamik bileşeni dinlenen ezginin yüksekten alçağa, farklı düzeylerde duyuluşu ile ilgilidir.

Olumlayıcı dinleme, kayıtlı ya da canlı müziğin müzikal olmayan bir davranışın kazandırılmasında pekiştireç ya da ödül olarak kullanılması olarak ifade edilir.

Doğru cevap A'dır.

Tek basamaklı beceriler: Başlangıcı ve bitişi kolay ayırt edilebilen becerilerdir. Nesne ismi söyleme, tabela okuma vs

Doğru sıralama A seçeneğinde yer almaktadır. 

1962 yılında ABD’de geliştirilen ve ülkemizde de geniş kabul görmüş olan High Scope Projesi öğretimde günlük rutinlerin öneminin altını çizmektedir. Doğru yanıt "B" seçeneğidir.

Vokal etkinlikler, temelde çoklu yetersizliği olan bireyin ağızdan herhangi
bir ses üretmesi amacı ile yapılan etkinlikleri ifade eder. Vokal sesler bir seferlik ya da uzayan, tonal ya da a tonal, sözel ya da sözsüz olabilir. Tamamen alakasız tek bir ses, kısa bir vokal motif, ezgisel bir örnek ya da kısa bir cümle şeklinde gerçekleşebilir.

Öğretim sürecinde eğitimcilerin dikkat etmesi gereken dört önemli unsur tanımlanmıştır (Wolery ve Gast, 1984’den akt. Tekin-İftar ve Kırcaali-İftar, 2012):

                • Hangi ipucu düzeyinde verilmiş olursa olsun, bireyin tüm doğru tepkileri aynı şekilde pekiştirilmelidir.

Doğru cevap D'dir.

Pasif model olma özellikle zincirleme (içinde birden çok beceri basamağı bulunan beceriler, örneğin el yıkama) becerilerin öğretiminde kullanılır. Bu yöntemde, öğretmen çoklu engelli öğrenciye model olarak kazak giyme veya el yıkama gibi
zincirleme bir becerinin tüm beceri basamaklarını gerçekleştirir. Daha sonra öğrenciden gözlemlediği beceriyi gerçekleştirmesi istenir.

Çoklu yetersizliği olan bireylerle “akademik becerileri ve işlevsel yaşam becerilerini geliştirmede” müziğin terapötik kullanımına ilişkin uygulama örneği:Bireyler şarkı söyleme ve müzikal oyunlar içerisinde sunulan sözel yönergeleri takip etme ve eyleme geçirme, tek basamaklı ve iki basamaklı hareketleri taklit etme gibi çalışmalar sayesinde akademik becerilere ön koşul oluşturan yönerge alma ve taklit becerileri konularında gelişebilirler. Yine bu bireyler sözlü şarkılar, müziğe hareket ile tepki verme ve çalgı
çalma gibi etkinlikler ile renkler, sayılar, şekiller ve yer-yön-konum kavramlarını öğenebilirler. Doğru cevap "E" dir.

Reseptif yöntemlerin kullanıldığı etkinlikler arasında arasında duyusal uyarım, hareket ve olumlayıcı dinleme sayılabilir.