Her toplumda özel zamanlarda ve mekânlarda sabit, kalıplaşmış, sembolik
anlamları da olan kutlama ve törenler düzenlenir. Bunlar genel olarak
toplumsal yaşamın sembolik nitelikli ya da dar anlamda dinî nitelikli
eylemleri olabilir. Örneğin mezuniyet törenleri, doğum günü kutlamaları,
resmi bayram törenleri genel nitelikli bir ritüel, Hz. Peygamber’in doğumunu
kutlama, bir sünnet merasimi, bir mevlit okutma merasimi, bir yağmur duası
dinî ritüellerdir. Dolayısıyla dinî ritüeller, dua ve ibadetten farklı, içinde
duanın da yer aldığı dini kutlama ve uygulamalardır. Buna göre ritüeller salt
ibadet ya da dinî pratikle özdeşleştirilemeyecek kadar geniş bir kavramsal
içeriğe sahiptir. doğru cevap A'dır.

Tanrı kavramı da diğer dini kavramlar gibi aynı süreci izlemektedir. İnsan, Tanrı’yı, bildiği kavramlar aracılığıyla kavramlaştırabilir. Ancak bu kavramlaştırma benzetme yoluyla yapılabilmektedir. Allah’ın, kendisini hakikate uygun olarak, fakat insanların anlayabileceği tarzda tanıttığını ifade etmek mümkündür.  Çünkü insan aklı sınırlı özellikleri nedeniyle her türlü işleminde soyutlama mekanizmasına başvurduğu için, Allah hakkında ancak benzetme (teşbih; temsil; kıyas) yoluyla, görüp bildiği varlıklara bakarak fikir sahibi olabilmektedir. İnsanla Tanrı arasında böyle bir benzetmeye (analoji) başvurulmadığı takdirde din, sahip olduğu önemli özelliklerinden birini kaybetmiş olur. Bu durumda Tanrı, kişilik atfedilen bir varlık olmaktan uzaklaşır. Bu bakımdan benzetme çoğu din ve inançlarda önemli bir rol oynamaktadır.

Sözlükte ibadet; “Tanrı buyruklarını yerine getirme, Tanrı’ya yönelen saygı
davranışı, tapınma, tapınış, kulluk” gibi anlamlara gelmektedir. Terim olarak,
Allah’a karşı kulluk ve bağlılığı ifade eden sözler ve hareketler, O’na
yaklaşmak için yapılan dinî davranışlar diye tanımlanır. doğru cevap C'dir.

Bilişsel Faktörler : Ergenlik dönemi boyunca gençler, dinî meseleleri düşünebilmek için zorunlu olan soyut kavramsallaştırma yeterliğine erişirler. Bazı kültürel farklar olmakla birlikte yetişkinlik dönemine benzer bir dinî hayat 12-13 yaşlarında görülmeye başlar ve bu yaşlar, “dinî uyanış ve gelişim” yaşları olarak değerlendirilir.

Sosyal Faktörler: Çocukluk dönemi boyunca, iki temel faktör olan aile ve dinî kurumlar dine yönelik olarak (dindar olmayan ailelerde dine karşı) çocuğu farklı derecelerde etkilerler. Diğer taraftan ergenlik döneminde ise resme yeni sosyal faktörler girer ve bu faktörler eskilerle karşı karşıya gelir. İlk yeni etki, akranların etkisidir.

Kişisel Faktörler: Kişisel faktörler, bireyselleşme ve kimlik kavramlarıyla özetlenebilir. Bireyselleşme, farklı, ayrı bir birey olma sürecine, kimlik ise kararlı bir kendilik tanımı geliştirmeye referansta bulunmaktadır. Bireyselleşme sürecinin birçok psikolojik sonuçları vardır. Belkide bu aşamada en temel olan, gençlerin kendileriyle ilgili kişisel tanımlamalara ulaşmak durumunda olmalarıdır. “Ben kimim? Niçin buradayım? Hayatın amacı nedir? Neye inanabilirim? Neye değer verebilirim? Nasıl yaşamalıyım? Kimlik krizi, sadece dinî bir arayış değildir. O, hayatın birçok cephesini ilgilendiren bütün bir boyutlar dizisinin bir parçasıdır. Dinî kimlik krizi de diğer konularla ilgili krizlerde olduğu gibi bir seyir izler. Kimlik krizinin doğal bir sonucu olarak, ergenler ayrı bir birey olma ve sorumluluk duygusu geliştirmeye başlarlar.

Batı düşüncesinde, imanın psikolojik kaynakları konusunda bazı görüşler şunlar: 1. Biyolojik temeli esas alan görüşte, imanın bir iç-güdü olduğu ileri sürülmektedir. Bu görüşü savunanların geldiği son nokta “inanç geni”dir. 2. İmanın, iç-güdülerin yönlendirilip olgunlaştırılması sonucu ulaşılan insani bir gelişim olduğu yolundaki varsayımdır. 3. İmanı, insanın sonsuz olanla karşılaşmasının sonucu olarak gören ve onu sonsuzluk duygusuna dayandıran görüş.  4. Önceki görüşün tam tersi bir iddiayı savunarak, imanın aslında sonlu olanı idrak olduğu görüşü. Buna göre, insanın sonsuzu idrak etmesi için öncelikle kendi sonluluğunun farkında olması gerekir. 5. Sonuncusu ise, imanın, varlığı idrak olduğu yönündeki görüştür.

Engellenme ve çaresizilik

Farklı bireysel süreçleri bir tarafa koyarak, bizim kendi araştırmamız
sonunda belirledimiz, genel bir din değiştirme sürecinin şu dört aşamadan
geçtiği görülmektedir: (1) Bireyin bulunduğu dine olan inanç ve bağlılığı, bir
takım uzaklaştırıcı etkiler nedeniyle zayıflar ve bu soğutucu etkiler
bilinçaltına itilir. (2) Bulunduğu dinden uzaklaşmasına neden olan konuların,
başka bir dinde, kendisini tatmin edecek içerikte var olduğunun
öğrenilmesiyle bu dine karşı ilgi duyulur. (3) Bilinçaltına yerleşen
uzaklaştırıcı etkiler, bilinç alanına çıkarak yeni dine karşı duyulan ilgi ve
eğilimler ile birleşir ve din değiştirmeye karşı olan direnişlerle çatışma
başlar. Bu devre huzursuzluğun en çok görüldüğü devredir. (4) Çatışmanın
yeni din lehine sonuçlanmasıyla gerginlikten kurtulunur ve din değiştirme
kararı verilir. cevap D'dir.

Bilimsel çalışma her şeyden önce olayları gözlemleyerek başlar. Olaylar ya uzaktan kendi doğal akışı içerisinde (doğal gözlem), ya da araştırmacının kendisi de olayların içinde yer alarak (katılımcı gözlem) anlaşılmaya çalışılır. Fakat psikolojinin asıl kendine has yöntemi iç gözlemdir. Bir kimsenin içsel yaşantıları ancak onun kendi ifadelerine başvurularak anlaşılmaya çalışılır. Din psikoloğu dindar insanın yaşantılarını gözlemlediği gibi, onun kendi dinî yaşantıları hakkında kendi iç gözlemine dayalı bilgiler vermesi için çeşitli araçlardan yararlanır.

Dışsal sembollere
atfedilen sübjektif manalarla daha somut bir şekilde ilgilenen Baldwin
teorisinin evreleri şöyledir:
1. Evre: Fiziksel kendiliğindenlik: Bebeklerin baskın sosyal ilgileri;
bedensel ihtiyaçlar ve kendiliğinden gelişen duygusal bağlanmalara
odaklanmıştır. Gizem hissi, evrenin bekçisinin tahminlerin ötesinde
olmasıyla (tahayyül edilemezliğiyle) oluşmaktadır.
2. Evre: Entelektüel (zihinsel) aşama: Çocuklar annelerini veya babalarını
bütün problemleri açıklayabilen ve bütün bulmacaları çözebilen bireyler
olarak algılamaktadır. Bu evre dinî alana kaydırıldığı zaman, bütün her
şeyin nedeni ve düzenleyicisi olan Tanrı’ya bağlanma hissi gelişmeye
başlamaktadır.
3. Evre: Ahlâki aşama: Ahlâki özelliklerin baskın olduğu bu evrede ahlâki
norm ve değerlerle ilgili kaygılar gelişmektedir. Bağlılığın dinî manası,
ahlâki mükemmelliğe yönlendirme ve rehberlik etme açısından ideal
olarak iyi (Kutsal) olan şahsa güvenme deneyimi olarak tecrübe edilen
gelişimle beslenmektedir.
4. Evre: Estetik deneyim: Bu evre, olayların gerçek yüzünün, fikirler ve
idealler vasıtasıyla gerçekleştirilen derin düşünmenin ötesine gidebilecek
kadar doğrudan algılanmasını içermektedir. Bu algı vasıtasıyla 3. evrede
algılanan sıradan çelişkinin üstesinden gelmenin mümkün olduğu bu evre
mistik izler taşımaktadır.

doğru cevap D'dir

Tanrı tasavvuru, tabiatı itibariyle temelde ilişkiseldir. Bu ilişkide iki saha mevcuttur. İlki, insanı Tanrıya çağıran dikey saha; diğeri de ötekilere çağıran yatay sahadır. Psikolojik bir değişken olarak Tanrı tasavvurunun, diğer insanî değişkenler gibi, aynı zamanda bir yönüyle sosyal bir inşâ olduğu söylenebilir. İlişkisel teze göre de Allah ile diğer varlıklar arasındaki ilişki kişiseldir. Allah tasavvurunun temellendirilmesinde, varlık ve aktiflik kavramlarının yanı sıra karşılıklı bağlılık/bağımlılık kavramı da yer almaktadır. Karşılıklı bağlılık/bağımlılık kavramı ise, içerisinde ilişkiselliği barındırması açısından, Allah tasavvurunun oluşumu için önemli bir rol oynamaktadır.

Birey, ergenlikle beraber, formel işlemler ve kişilik bunalımlarının ortaya çıkmasıyla, muhtemelen inancın üçüncü aşamasını göstermeye başlayacaktır. Tanrıyla daha çok kişisel ilişki ve biçimsel amelî düşünceyle ilgili soyut fikirlere bir güven söz konusudur. Birey kendisi ve diğerleri için farklı hikâyelerin anlamlarını kurmaya ve kendi hayat hikâyesiyle diğerlerini ilişkilendirmeye başlar.

İnsan, inanan bir varlıktır. Çünkü yeryüzünde “farkında olduğunun farkında olan” tek canlı türü insandır.  Biyoloji kaynaklı bu yeti onu, kendini aşarak özünü aramaya ve o öze ulaşmak için çabalamaya mecbur bırakır. Bu doğrultuda doğru cevap A seçeneğidir.

Din değiştirme bir dinden başka bir dine dönmek demektir. Bireyin bir
dine olan inanç ve bağlılığının başka bir dine geçiş yapması anlamına
gelmektedir. İslam geleneğinde başka bir dinden İslam Dini’ne girme ihtida
ve İslam Dini’ni terk ederek, bir başka dine geçiş yapma olayı için de irtidat
kavramları kullanılır. cevap E'dir.

A şıkkı ibadet-kişilik ilişkisi kapsamında, B şıkkı ibadet-davranış ilişkisi kapsamında, C şıkkı ibadet-benlik ilişkisi kapsamında, E şıkkı ibadet-vicdan kapsamında değerlendirilir.

Sözlükte ibadet; “Tanrı buyruklarını yerine getirme, Tanrı’ya yönelen saygı davranışı, tapınma, tapınış, kulluk” gibi anlamlara gelmektedir. Terim olarak, Allah’a karşı kulluk ve bağlılığı ifade eden sözler ve hareketler, O’na yaklaşmak için yapılan dinî davranışlar diye tanımlanır.

Farklı bilinç yapıları ve ben ötesi deneyimler; dini ve mistik tecrübe mistisizmin başlıca konularındandır. Denetim odağı, dogmatizm, otoritecilik, köktencilik dini tutumların konularındandır. Dini kurumlar ve organizasyonlar, dini liderlik birey ve dini gruplar arasındaki ilişkilerin konularındandır. Dindarlığın fizik ve ruh sağlığına etkileri, psiko sosyal uyum din ve ruh sağlığının konularındandır. Dindarlık ve manevi yaşamın duygusal temelleri, erdemler, din, ahlak ve ruh sağlığı ilişkisi; sevgi, diğerkâmlık, şükran, bağışlayıcılık, alçakgönüllülük gibi temel değerlerin görünümleri ve psikolojik yansımaları ise erdem psikolojisinin konularındandır.

Eleştiri ve itiraz niyeti olmaksızın, dinî bilgi ve kavramların gerçekliğini ve sebeplerini araştırma ve tatminkâr cevaplar bulma arzusuyla ortaya çıkan ve daha çok çocukluk döneminde görülen şüphe arayış şüphesidir. Arayış şüphesi çocukluk döneminden sonraki dönemlerde çok fazla görülmemekle birlikte, dinî hayatlarında köklü bir değişimin başlangıcında bulunan yetişkinlerde veya din değiştirme kararlılığındaki kimselerde de güçlü bir şekilde yaşanabilmektedir.

Baldwin Teorisi’nin ilk evresi fiziksel kendiliğindenliktir. Bebeklerin baskın sosyal ilgileri; bedensel ihtiyaçlar ve kendiliğinden gelişen duygusal bağlanmalara odaklanmıştır. Gizem hissi, evrenin bekçisinin tahminlerin ötesinde olmasıyla (tahayyül edilemezliğiyle) oluşmaktadır.