Urartu Devleti için, Kimmerlerin istilasını engellemek ve onlarla müttefik olmak, güneydeki Assur tehlikesine bakıldığında oldukça önemli bir stratejiydi. Çünkü Urartular, böylece Kimmerlerin güneydeki Assur Devleti için daha büyük bir tehlike olacağını düşünüyorlardı. Bu yüzden Assurlular; Urartu ve Kimmerler arasındaki yakınlaşmayı ve Kimmer gruplarının Orta Anadolu’ya doğru olan ilerlemelerini büyük bir hassasiyetle gözlemlemiş olmalıydılar. Nitekim Kimmerler, kralları Teuşpa önderliğinde Toros Dağlarını aşıp Assur ülkesine sızmak istemişlerdir. Fakat Assur Kralı Esarhaddon (MÖ 680-669) MÖ 679 senesinde Kimmerlere karşı bir sefer düzenleyerek onları Konya Karahöyük yakınlarında yenilgiye uğratmıştır. Bundan sonra MÖ 676/675 yıllarında Assurlular, Milid ülkesi (Malatya) ve Tabal ülkelerinin Kimmerler ile kendilerine karşı bir ittifak oluşturmalarından çekinmişlerdir. Bunun için Assurlular olası bir Kimmer taarruzunun önüne geçmek amacıyla hem Tabal’a hem de Milid Krallığı’na karşı seferler düzenlemişlerdir. Yine bu dönemde takriben MÖ 676-672 yılları arasındaki Assur kayıtlarında Kaştaritu adında birisi (Kar-Kaşşi adı verilen bir ülkenin kralı), Kimmer, Mannai ve Medler, Assur Devleti’nin düşmanları olarak zikredilmektedir.

Eski Babil idari metinleri yine yuvarlak forma sahiptir. Çivi biçimli konik tabletlerin içeriği, ev satım belgeleri ve yapı yazıtlarıyla sınırlıdır.

Antikçağ yazarları

MÖ 460- 400 yılları arasında yaşayan Thukidides, Atinalılar ile Spartalılar arasında yapılmış olan Peloponnesos Savaşlarını yazan Trakya kökenli Atinalı tarihçidir. 

Hititler öncesinde Anadolu’da, ülkeye adlarını veren Hattilerin yaşadıkları bilinmektedir. Hattice ve Anadolu’nun güneydoğusu ve Kuzey Suriye ve Kuzey Mezopotamya’da konuşulan Hurri Dili, modern akrabaları açısından Kafkas dillerine yakınlık göstermektedirler. Doğru cevap E’dir.

Urartu döneminde halk, yaşadığı bölgenin yakınında oda mezarlara gömülmekteydi. Her ailenin veya aşiretin bir mezarı olduğu anlaşılmaktadır. Mezarların genel planı, toprak altına inşa edilmiş dikdörtgen bir oda ve bu odaya girişi sağlayan dar bir kapıdan oluşur. Bu oda mezarların birçoğunun çevresinde, kaya mezarlarındaki plana benzer biçimde, ancak daha düzensiz yan odalar da yapılmıştır. Kaya mezarları ve oda mezarları tek kişi için değil çoklu gömü için inşa edilmiştir. Ailenin bireylerinden biri ölünce mezarın kapısı açılmakta ve hediyeleriyle birlikte mezara yerleştirilmekteydi. Zamanla ana oda dolunca iskeletler ve
hediyeler yana odalara yığılmaktaydı. Örneğin Karagündüz’de bir mezarda 106 kişinin kemikleri saptanmıştır. Urartu döneminde çok odalı kaya mezarlarına normal gömü yanında yakılmış gömülerin külleri de koyulmaktaydı.

Lidya Kralları

Gyges      680-644

Ardys       644-625

Sadyattes  625-610

Alyattes    609-560

Kroisos    560-546    

Çivi yazısı ilk olarak Mezopotamya’da ortaya çıkan bir yazı sistemidir. Mezopotamya ise bilindiği gibi, kabaca Dicle ile Fırat Nehirlerinin suladığı alanlara verilen coğrafi isimdir. Her iki nehrin yükselip alçalması nedeniyle, yıl içerisinde nehir boyunca çok kaliteli bir kil tabakası oluşmaktaydı. Mezopotamya’da yaşayan insanlar burada zahmetsiz olarak biriken kili, kerpiç-tuğla ya da çanak çömlek yapımı gibi birçok alanda kullanmışlardır. Yazı malzemesi olarak da kilden yapılan tabletler yaygın olarak kullanılmıştır. Doğru cevap D'dir.

“Eski Anadolu Tarihi” Kitabının “Yazılı (Tarih) Sürecin Başlangıcı” başlıklı 2. Bölümünde bu soru ile ilgili şu bilgiye yer verilmektedir.

Anadolu ile Mezopotamya arasında MÖ ikinci binyılın başlarında (MÖ 1950-1750) bir ticaret köprüsü kurulmuştur. Bereketli Hilal olarak adlandırılan ve Zagros Dağları, Güneydoğu Toroslar ve Amanos Dağlarının çizdiği yayın güneyinde hammadde kaynaklarının olmaması, ticareti zorunlu hale getirmiştir. Daha çok Assur Devleti ve Assurlu tüccarların öncülük ettiği bu ticaret sürecine “Assur Ticaret Kolonileri” adı verilmektedir. Aşağıda da görüleceği gibi Assurlu tüccarlar güneydoğu yönün­den gelerek, sadece Anadolu’nun orta ve kuzey kısımlarına kadar ilerlemişlerdir. Bu nedendir ki Batı Anadolu gibi bölgelerde Assur Ticaret Kolonileri Çağı’ndan bahsetmek yanlış olacaktır. Assurluların sadece bu bölgelerle ilgilenmeleri yine buralarda bulunan yeraltı kaynakları ile bağlantılı görünmektedir.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı D şıkkıdır.

Geç Hitit sanatı, kent surları, anıtsal girişlere yerleştirilmiş kabartmalarla bezeli ortostatlar, heykeller ve mezar stelleri gibi eserler yardımıyla tanımlanabilmektedir.

E seçeneğinde yer alan tümülüslere ilişkin bir bilgi aktarılmamıştır.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Sunaklar, tanrıya dua edilen, kurbanlar kesilen, adaklar sunulan kült yapılarıdır. Fasadlar, kendilerine özgü mimari karakterleri ile Frig kaya mimarlığının en özgün ve en etkileyici anıt grubunu oluşturmaktadır. Akroter, bir mimari cephede, alınlığın tepesine ve iki köşesine yerleştirilen taş ya da pişmiş topraktan yapılmış süsleme ögesidir. Nekropol, Yunanca ölü anlamına gelen nekros ve kent anlamına gelen polis kelimelerinden türetilmiş bir kelimedir. Bir kentin dışında yer alan mezarlık alanıdır. Genellikle kayaların dik yüzlerinde, ancak kolaylıkla ulaşılabilen yüksekliklerdeki oval veya dikdörtgen sığ oyuklara da, niş denir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Assur Ticaret Kolonileri tarafından kullanılan ağırlık birimi Mina olarak karşımıza çıkmaktadır.

Urartu kullandığı çivi yazısını Assur devletinden almıştır.

MÖ 430- 355 yılları arasında yaşayan Atinalı Ksenop­hon, Kyros’un Seferi (Kyrou Anabasis), Hellen Tarihi (Hellenika) ve Kyros’un Eğitimi (Kyrou Paideia) adlı eserleri yazmıştır. 

MÖ sekizinci yüzyıldan sonra Kimmer ve İs- kitlerin coğrafyaları Anadolu ve İran’a taşmıştır. Bir kısım Kimmer ve İskit halkları Kafkaslar üze- rinden Anadolu’ya göçmüşlerdir. Kimmerler, Orta Anadolu, Karadeniz ve Edremit Körfezi civarları- na yerleşmişler ve Batı Anadolu topraklarına yağ- malama amaçlı seferler düzenlemişlerdir.

Kimmerler, Antikçağ’ın Yunan kaynaklarında Kimmerioi; Assur kaynaklarında Gimirrai; Tevratta Gomer olarak anılmışlardır. İskitler ise; Yunan kaynaklarında Skythioi; Pers kaynaklarında Sakalar; Assur kaynaklarında Aşguzailer ve Urartu kaynaklarında ise İşkigulu olarak geçmektedir. Doğru Cevap E'dir.

Friglerin Hint-Avrupa karakterli, Trak ve Eski Yunanca ile ilişkili dilleri vardı. Gordion’da saptanan Frig diliyle yazılmış en erken yazıtlar MÖ sekizinci yüzyıl başlarına tarihlenir. Fenike alfabesinden alınmış, Eski Yunan, Lidya ve Likya alfabesine benzeyen Frig alfabesi 19 harften oluşmaktaydı. Çoğunlukla soldan sağa, az sayıda sağdan sola ya da boustrophedon stilde yazılmış olan bu yazıtlar çok kısa ve sayıca azdır. Bunlar, kaya anıtları, nişler, sunaklar, mühürler ve çanak çömlekler üzerine kazınmıştır. Yazıtların birçoğunda aynı sözcük ya da sözcük grupları tekrarlanmıştır. Ayrıca günümüze kadar bu dilin çözümüne katkı yapacak çift dilli (bilingual) bir yazıt (Frigçe ve çözülmüş bir başka dil) bulunamamıştır.

Assur Ticaret Kolonileri Çağı olarak adlandırılan bu dönem hakkında en geniş bilgiyi Kayseri yakınlarındaki Kültepe’de (Kaniş/Neşa) bulunan çivi yazılı tablet arşivleri sağlamaktadır.