Özel haklar; niteliklerine göre mutlak haklar ve nispi haklar; konularına göre malvarlığı hakları ve kişilik hakları; devredilebilmesine göre devredilebilen ve devredilemeyen haklar; amaçlarına göre yenilik do.uran haklar ve yenilik doğurmayan haklar olarak sınıflandırılır.

Günlük dilde “vergi ödevlisi” ile “vergi yükümlüsü” eş anlamlı kullanılmaktadır. Vergi yükümlülerinin, vergi borcunu ödeme ödevi Anayasa’nın 73’üncü maddesinin 1’inci fıkrasında “Herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre, vergi ödemekle yükümlüdür.” biçiminde açıkça ifade edilmiştir. O hâlde vergi yükümlüsünün, vergi ödevi ilişkisindeki temel ödevi vergi borcunu ödemektir. Yine Anayasa’nın 73’üncü maddesinin 3’üncü fıkrasında ifadesini bulan vergilerin yasallığı ilkesi uyarınca, vergilendirmeye ilişkin tüm asli unsurların bu bağlamda da yükümlü sıfatının yasayla belirlenmesi gerekir. Nitekim, Türk Vergi Sistemi’nde her bir vergi kanununda verginin yükümlüsü özel olarak tanımlanmıştır. Söz gelimi gelir vergisinin yükümlüsü, Gelir Vergisi Kanunu’nun 1’inci maddesinde gelir elde eden gerçek kişi, emlak vergisinin yükümlüsü, Emlak Vergisi Kanunu’nun 3’üncü maddesinde gayrimenkulün maliki olarak belirlenmiştir.

Vergi borcunu ödeme ödevi açısından, vergi sorumlusunun, vergi yükümlüsünden sonra
gelmesidir. Diğer bir deyişle, sorumluluğun ikincil nitelikte olması sorumluluğun fer’iliği ilkesi olarak adlandırılmıştır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Günlük dilde “vergi ödevlisi” ile “vergi yükümlüsü” eş anlamlı kullanılmaktadır. Vergi yükümlülerinin, vergi borcunu ödeme ödevi Anayasa’nın 73’üncü maddesinin 1’inci fıkrasında “Herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre, vergi ödemekle yükümlüdür.” biçiminde açıkça ifade edilmiştir.

Veraset ve intikal vergisinde zamanaşımının başlangıcı için vergiyi doğuran olayın gerçekleştiği tarihi değil, yükümlülüğün doğduğu tarih esas alınmıştır. Terekenin yazılması, defter tutma ve resmi tasfiye hâllerinde ise mahkemece bu işlemlerin tamamlandığı tarihte yükümlülük doğmaktadır. Tahakkuk zamanaşımı süresi de ölüm tarihini izleyen yıldan değil, sayılan durumların meydana geldiği yılı izleyen takvim yılı başından itibaren başlamaktadır. Bu nedenle A şıkkında verilen bilgi yanlıştır. Diğer şıklardaki bilgiler doğrudur.

Merkez ve taşra teşkilatının iş ve işlem akışlarını düzenlemek ve verimliliğini
artırmaya yönelik tedbirler almak

Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanun’un 104. maddesine göre zaman aşımını borçlunun yabancı bir ülkede bulunması, borçlunun hileli iflas etmesi ve borçlunun terekesinin tasfiyesi dolayısıyla hakkında takibat yapılmasına imkân bulunmaması halleri durdurmaktadır. Doğru cevap E şıkkıdır. 

Milletvekili olma şartını sağlamak

Defter tutmak ve bilgi vermek şekli ödevlerdendir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Vergi kanunlarının zaman bakımından uygulanmasında da diğer kanunların uygulanmasında olduğu gibi, yürürlük tarihinden önceki dönemler için geçerli olmama, geçmişi kapsamama (makable adem-i şümûl) ilkesi benimsenmektedir.

Vergi hukukunda sorumluluğun bağımlılığı ilkesi: Sorumluluğun vergiyi doğuran olayın gerçekleşmesi ile doğması ve vergi borcunun ifası ile ortadan kalkmasıdır.

İdari düzenlemelerin kanuni düzenlemelere göre çeşitli avantaj ve dezavantajları vardır. Bunların avantajları şöyle sıralanabilir:

• idari düzenlemeler kanuni düzenlemelerden daha hızlı gelişmeye açıktır ve daha hızlı olarak uygulanabilirler.
• idari düzenlemeler hızlı, kolay ve anlaşılır biçimde yapılabilirken kanun şekildeki düzenlemeler hızlı ve kolay yapılamaz.
• idari düzenlemeler hizmetleri içermeye ve daha kapsamlı hakları düzenlemeye izin verirken, kanuni düzenlemeler buna uygun değildir.
• idari düzenlemeler mükelleflerin ihtiyaçlarına göre gelişen hizmet anlayışına kolayca adapte olabilir iken kanuni düzenlemeleri değiştirmek zordur.

Vergi ödevi: Vergilendirme yetkisi ile donatılmış devlet veya vergilendirme yetkisi kendilerine devredilmiş kamu tüzel kişilerinin bu yetkiyi kullanmaları sürecinde ilişkiye taraf olan kişilere (vergi ödevlilerine) yüklenen “yapma”, “yapmama”, “katlanma” biçimindeki yükümlülükleri ifade eder.

Zamanaşımı devletin vergi alma yetkisini sınırlandırmaktadır. Zamanaşımının kabul edilmesinin temel nedeni kamu yararıdır. Zamanaşımı, devletin alacağını takip etmesini sağlamaktadır. Zamanaşımı yükümlü acısından vergi borcunu sona ermesidir. Vergi hukukunda ise zamanaşımı süresinin dolmasından sonra idarenin söz konusu alacağı talep etme yetkisi kalmaz. Bu noktadan sonra vergi borcu ancak yükümlülerin açık rızası ile ödenebilir.

Vergi sorumluluğuyla karıştırılan durumlardan biri yükümlünün kendi borcundan doğan sorumluluğudur. Vergi yükümlüsü elbette maddi ödevi olan kendi vergi borcunu ödemek ve/veya şekli ödevlerini yerine getirmekten sorumludur. Ancak bu sorumluluk, yükümlünün kendi şahsında gerçekleşen ödevleri ifayla sınırlıdır.

Üçüncü Kişi Ödevliler

Genel mükellef hakları, adil, eşit ve saygılı hizmet alma hakkı, bilgi alma hakkı, başvuru hakkı, mükelleflere ilişkin bilgilerin gizliliği hakkı, temsilci kullanma hakkı, özel hayatın gizliliği hakkı ve belirlilik hakkı olarak sayılabilir.

Tahakkuk zamanaşımı durduran hâllerden bir diğeri de mücbir sebeplerdir. Vergi Usul Kanunu’nun 13. maddesi uyarınca mücbir sebeplerden herhangi birinin bulunması hâlinde bu sebep ortadan kalkıncaya kadar süreler işlemez. Bu takdirde tahakkuk zamanaşımı işlemeyen süreler kadar uzar.

VUK m. 9 gereği yükümlülük ve sorumluluk için kanuni ehliyet şart değildir. Bu nedenle fiil ehliyeti olmayan gerçek kişiler de vergi yükümlüsü olabilecektir. Vergi kanunları bu kişilerin vergisel ödevlerinin kanuni temsilcileri olanı veli, vasi veya kayyım tarafından yerine getirilmesini öngörmüştür.

Vergi Usul Kanunu’nun 114. maddesi uyarınca, vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından başlayarak beş yıl içinde tarh ve yükümlüye tebliğ edilmeyen vergiler zamanaşımına uğrar. Buna göre tahakkuk zamanaşımı süresi beş yıldır. Zamanaşımı süresinin işleyebilmesi için vergi alacağının doğumu esastır.  Vergiyi doğuran olayın meydana geldiği tarihi
izleyen yılbaşından itibaren beş yıl geçtikten sonra vergi idaresinin vergi tarh etme yetkisinin sona ermesidir.