Günümüz Fıkıh Problemleri Ara 7. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi çağdaş fıkıh meseleleri/ problemleri konusu ile ilgili değildir?
Kadâyâ mu‘âsıra |
Kadâyâ müstecedde |
Mesâil mu‘âsıra |
Fetâvâ mu‘âsıra |
Umum'ül belva |
Çok sayıda eser kaleme alınmıştır. Bunların bir kısmının adında nevâzil kelimesi veya türevleri geçmektedir. Bir kısmı ise "kadâyâ mu‘âsıra", "kadâyâ müstecedde", "mesâil mu‘âsıra", "fetâvâ mu‘âsıra" gibi başlıklar taşımaktadır. Bunların hepsi yaklaşık olarak "çağdaş fıkıh meseleleri/problemleri" anlamına gelmektedir. Umum'ül belva; İslâm'da hükümlerin aslî kaynağını oluşturan Kur'ân ve Sünnet nasları yanında fakihlerin hüküm çıkarırken başvurabileceği kaynak ve metotlardan biridir. Doğru cevap E seçeneğidir.
2.Soru
İslam’da evliliği sonlandırma şekillerinden birisi boşamada karar idaresi kime aittir?
Anne |
Baba |
Koca |
Karı |
Akil kişi |
İslam’da evliliği sonlandırma şekillerinden birisi boşamadır (talak). Boşama, kocanın tek taraflı iradesiyle evliliği sonlandırma beyanından ibarettir.
3.Soru
Klasik fıkıhta yenilip içilmesi haram olan maddelerle tedavi konusunda üç ayrı yaklaşım vardır. Aşağıda Hanbelîler'e ve onlarla aynı görüşü paylaşan bazı bilginlere göre haram maddelerle tedavi hususunda verilen bilgilerden hangisi doğrudur?
Şarap darda kalan ve zaruret haline düşen için mubahtır. |
Onlara göre açlık yüzünden dara düşmüş kimse zaruretini |
Bu görüş sahipleri hastalık halini haramları mubah kılan bir zaruret olarak kabul ederler. |
Hanbelîler'e ve onlarla aynı görüşü paylaşan bazı bilginlere göre haram maddelerle tedavi caizdir. |
Hanbelîler'e ve onlarla aynı görüşü paylaşan bazı bilginlere göre haram maddelerle tedavi caiz değildir. |
Hanbelîler'e ve onlarla aynı görüşü paylaşan bazı bilginlere göre haram maddelerle tedavi caiz değildir. Bu görüş sahipleri hastalık halini haramları mubah kılan bir zaruret olarak kabul etmezler, dolayısıyla bunu açlık yüzünden darda kalıp murdar hayvan yemek zorunda kalan kişi gibi değerlendirmezler. Onlara göre açlık yüzünden dara düşmüş kimse zaruretini gidermek için haram kılınmış yiyeceklerden başka bir şey bulamamaktadır. Oysa hastalık böyle değildir; çünkü hastalığı tedavi için tek çare bu yiyecek ve içecekler değildir, başka birçok ilaç vardır. Bu görüşte olanlar şarap ile tedavi olmayı yasaklayan, onun ilaç olmayıp hastalık olduğunu açıklayan pek çok hadisi de delil olarak getirmektedirler.
4.Soru
I. Ergenlik çağına gelmiş bir kız, kendi rızası olmadan da evlendirilebilir.
II. Evliliğin geçerliliği için veli izni önemlidir.
III. Meşru nikah akdi içinde evlilik hayatı yaşamış olan dul bir kadın, eşini seçme konusunda tek başına yetkilidir.
IV. Kızın din ve dünya hayatı bakımından dengi olan birisiyle evlilik kararına velisi itirazda bulunabilir.
V. Müslüman kadın gayrimüslim erkekle evlenemez.
Yukarıda eş seçimi/nikahlanmaya dair verilen bilgilerden hangileri doğrudur?
I. Ergenlik çağına gelmiş bir kız, kendi rızası olmadan da evlendirilebilir.
II. Evliliğin geçerliliği için veli izni önemlidir.
III. Meşru nikah akdi içinde evlilik hayatı yaşamış olan dul bir kadın, eşini seçme konusunda tek başına yetkilidir.
IV. Kızın din ve dünya hayatı bakımından dengi olan birisiyle evlilik kararına velisi itirazda bulunabilir.
V. Müslüman kadın gayrimüslim erkekle evlenemez.
Yukarıda eş seçimi/nikahlanmaya dair verilen bilgilerden hangileri doğrudur?
I,II,V |
II,III,V |
II,IV,V |
III,IV,V |
|
C¸ağdaş İslam bilginlerinin görüş ve değerlendirmeleri ışığında sonuç olarak şunları ifade etmek mümkündür:
-
Ergenlik çağına gelmiş bir kız, rızası olmadıkça evlendirilemez. Allah Resu^lü’nün (s.a.), “Rızası olmadan bekar kız evlendirilemez” (Buha^ri^, “Nika^h”, 40-41; Müslim, “Nika^h”, 64) şeklindeki beyanı bu hükmün dayanağını oluşturur.
-
Kızın din ve dünya hayatı bakımından dengi olan birisiyle evlilik kararına, hukuken geçerli bir sebebe dayanmadıkça, velisi itirazda bulunmamalıdır.
-
Meşru nika^h akdi içinde evlilik hayatı yaşamış olan dul bir kadın, eşini seçme konusunda tek başına yetkilidir. Onun, din ve ahlak bakımından meşru olan eş tercihine, şu ya da bu sebeple babası, dedesi, çocukları, kardeşleri de dahil herhangi bir şahsın müdahale etmemesi gerekir.
Ayrıca:
-
Kızların evlenmelerinde nika^hın sahih olarak varlık kazanabilmesi için aranan veli izni şartı, belli bir amaca dönük olarak tanınmış bir yetkidir ve amacı doğrultusunda kullanıldığı sürece meşru ve anlamlıdır.
Eş seçimiyle ilgili önemli bir husus, Müslüman bayanın dini ne olursa olsun gayrimüslim erkekle evlenmesi konusudur. Sahabe neslinden itibaren İslam alimleri, böyle bir evliliğin asla caiz olmadığı hususunda görüşbirliği (icma^) etmişlerdir.
Doğru cevap B'dir.
5.Soru
Zararı sabit olarak görülen bir yiyeceğin hükmü aşağıdakilerden hangisidir?
Helal |
Mübah |
Mekruh |
Haram |
Müstehap |
Bu amaçların başında, insanın akıl, ruh ve beden sağlığının her türlü zararlı etkiye karşı korunması gelmektedir. Bu açıdan zararı sabit olan şeyler haram kılınmıştır. Nitekim zehirli ve uyuşturucu bitkiler, kendiliğinden ölmüş murdar hayvan eti, sarhoşluk veren katı, sıvı ve uçucular, zararlı oluşları sebebiyle haram kabul edilmiştir.
6.Soru
Üretim araçları ve bunların gelirini arazi ve arazi ürünlerine benzetmenin yanlış olacağını dile getiren görüş sahipleri Sınaî servetler için ne kadarlık zekatı uygun görmüşlerdir?
Brüt gelirden % 5 |
Giderler düşüldükten sonra net gelirden % 10 |
Sanayi sektöründe dönen sermaye + gelirin % 10’u |
Sanayi sektöründe dönen sermaye + gelirin % 5’i |
Sınaî servetlerin % 2,5’u |
Aslında sınaî üretim, araziden çok ticarete benzemektedir. Öyle ise ticaret mallarında uygulanan % 2,5 oranının burada da geçerli olduğunu söylemek mümkündür. Zekât, mal üzerindeki toplumsal hakkın verilmesi veya alınmasıdır. Yeni iş alanları açarak daha fazla insanın bütün yıl boyunca gelir elde etmesine katkı sağlamak en az zekât vermek kadar önemlidir. Bu sebeple yeni istihdam alanları oluşturanları yüksek zekât oranlarıyla zayıflatmak ve onların dünya ile rekabetlerini azaltmak yerine, istihdamı artırıcı zekât oranlarıyla onları desteklemek daha yararlı olacaktır. Bu sebeple bu tür gelirlerden % 2,5 oranında zekât verilmesinin daha uygun olacağı söylenebilir.
7.Soru
Gündelik hayattaki bütün helal haramlar başta olmak üzere kişiler, kurumlar ve toplumlar arasındaki her türlü sosyal, ekonomik, siyasî ve hukukî ilişkileri kapsayan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
İbâdât |
Ukûbât |
Muâmelât |
Fıkıh |
İctihât |
Muâmelâtın içine de gündelik hayattaki bütün helal haramlar başta olmak üzere kişiler, kurumlar ve toplumlar arasındaki her türlü sosyal, ekonomik, siyasî ve hukukî ilişkiler girmektedir.
8.Soru
İnsan cesedinin dıştan ve içten muayene edilmesine ne ad verilir?
Otopsi |
Biyopsi |
Sinapsis |
İnceleme |
Tıp etiği |
Otopsi, insan cesedinin dıştan ve içten muayene edilmesidir. Sözlük anlamı "kendi gözleri ile görme"dir. Otopsinin bir hasta muayenesinden veya ameliyattan tek farkı “ceset” üzerinde gerçekleştirilmiş olmasıdır.
9.Soru
Aşağıdakilerin hangisi gıdalarla ilgili birçok fıkhî problemlerin dolaylı olarak ortaya çıkma nedenlerinden birisi değildir?
Farklı inanç ve kültürlere mensup insanların yoğun bir iletişim ve birliktelik içerisinde olmaları. |
Gıda üretiminde makineleşme ve seri üretime geçilmesi. |
Bir çok katkı maddesi içeren karma ürünler üretilmesi. |
Gıda üretiminde hijyenin ön planda olması. |
Ticarî endişe ve beklentilerin artış göstermesi. |
Başdöndürücü bir hızla ilerleyen teknolojik gelişmeler, gıda üretiminde makineleşmeyi ve seri üretimi doğurmuş, bu çerçevede karma ürünler ve katkı maddeleri gibi, hammaddesi itibariyle İslamî açıdan sorunlu ürünlerin raflarda yerini almasıyla birlikte, bunların fıkhî hükmü de tartışılmaya başlanmıştır. Diğer taraftan farklı inanç ve kültürlere mensup insanların yoğun bir
iletişim ve birliktelik içerisinde hayat sürmeleri, gayrimüslimlerin kendi kabulleri doğrultusunda ürettikleri gıdaların, Müslümanlar açısından hükmünün tartışılmasına yol açmıştır. Müslüman toplumlarda zihniyet kaymasının sonuçlarından olmak üzere, ticarî endişe ve beklentilerin zaman zaman, belki de çoğu kere dinî-ahlakî değerlerin önüne geçmesi ve global ticaret ağı olgusu da, gıdalarla ilgili birçok fıkhî problemin ortaya çıkmasında önemli etkiye sahiptir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi "tefrik" kavramının anlamını vermektedir?
Karı-kocanın anlaşmasıyla evliliğe son verme |
Karının kocasına belli bir malî bedel ödeme teklifinde bulunması. |
Yargı yoluyla boşanma. |
Tek taraflı iradeyle kocanın boşaması. |
Boşama hakkının devri |
1. Karı-kocanın anlaşmasıyla evliliğe son verme. Bu, karının kocasına belli bir malî bedel ödeme teklifinde bulunması, kocasının da bunu kabul etmesiyle gerçekleşen ayrılık şeklidir ki, fıkıh literatüründe buna hul’ ya da muhâlea denilmektedir.
2. Tek taraflı iradeyle kocanın boşaması (talak).
3. Yargı yoluyla boşanma (tefrik).
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi dinin genel bir sınıflandırmayla kapsadığı boyutlardan biri değildir?
İnanç |
Davranış |
İbadet |
Muâmelât |
Fıkıh |
Dinin genel bir sınıflandırmayla inanç ve davranış olarak iki temel boyutunun olduğunu söyleyebiliriz. Dinin davranış boyutu da kendi içinde ibadet, ahlak ve muâmelât (helal-haramlar ve hukukî ilişkiler) kısımlarına ayrılır. Doğru cevap E seçeneğidir.
12.Soru
İslam fıkıh bilginlerinden bazıları yolculuk, yağmur, çamur, hastalık, korku gibi durumlarda yaşanan sıkıntı ve zorluklar sebebiyle aşağıdaki hangi namazlar birleştirilerek (cem edilerek) kılınabilir?
Sabah-Öğlen |
Öğlen-İkindi |
İkindi-Yatsı |
Yatsı-Akşam |
Akşam-Sabah |
Yatsı namazının vaktinin çok geç gerçekleştiği ve buna bağlı olarak çalışanların sıkıntıya düştükleri dönemlerde önerilen çözümlerden birisi de, yatsı namazının akşam namazı ile birleştirilerek (cem edilerek) kılınmasıdır. İslam fıkıh bilginlerinden bazıları yolculuk, yağmur, çamur, hastalık, korku gibi durumlarda yaşanan sıkıntı ve zorluklar sebebiyle iki vaktin namazının birleştirilerek bir vakitte kılınmasını caiz görmektedirler.
13.Soru
Başlıca kuruluş amacı dünyanın her tarafındaki Müslümanların karşılaştıkları çağdaş dinî problemlere çözümler üretmek olan kuruluş hangisidir?
İslam Araştırmaları Akademisi |
Dünya İslam Birliği Fıkıh Akademisi |
İslam Konferansı Teşkilatı Fıkıh Akademisi |
Avrupa Fetva ve Araştırma Kurulu |
Türkiye Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu |
İslâm Konferansı Teşkilâtı F ıkıh Akademisi, 1983 yılında İslâm Konferansı Teşkilatı’na bağlı olarak kurulmuştur. Merkezi Suudi Arabistan'ın Cidde şehrindedir. Başlıca kuruluş amacı dünyanın her tarafındaki Müslümanların karşılaştıkları çağdaş dinî problemlere çözümler üretmektir. Akademide üye ülkelerin kendi ülkelerini temsil etmek üzere seçtiği ilim adamları aslî üye olarak yer almaktadır. Ayrıca kurum, çeşitli İslâm ülkesi ve Müslüman topluluklardan ilmî birikimi ve uzmanlığı ile temayüz etmiş otuz civarında ilim adamından da yararlanmaktadır. Akademi, her yıl düzenli olarak toplanmaktadır. Bu toplantılarda önceden belirlenen konularda bildiriler sunulmakta, bunlar etrafında tartışmalar yapılmakta ve ulaşılan kararlar açıklanmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.
14.Soru
I. Hz. Peygamber’in Hz. Âişe ve Esma binti Humeys’a hitaben söylemiş olduğu: “Kâbe’yi tavaf dışında, hacıların yaptığı bütün amelleri yapabilirsin” hadisi.
II. “Hz. Peygamber’in Mekke’ye geldiğinde, önce abdest alıp, sonra tavaf yaptığı”na dair hadis (Buhârî, “Hac”, 78).
III. “Kâbe’yi tavaf bir namazdır, ancak Allah burada konuşmayı helal kılmıştır, tavaf esnasında konuşacak olan hayır konuşsun.” hadisi.
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri kadınların özel günlerinde tavaf yapamayacağını söyleyenlerin, görüşlerini ispat etmek için delil olarak sundukları hadislerdendir?
Yalnız I |
I ve II |
I, II ve III |
I ve III |
II ve III |
Bütün seçenekler kadınların özel günlerinde tavaf yapamayacağını söyleyenlerin, görüşlerini ispat etmek için delil olarak sundukları hadislerdendir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Ebu Hanife’ye göre” şafak” vaktinin tanımıdır?
İkinci fecrin doğuşundan güneş doğana kadar geçen süredir. |
Güneş battıktan sonra ufukta kızartı sonrası oluşan beyazlıktır. |
Güneş battıktan sonra oluşan ufuktaki kızartıdır. |
Ufkun karardığı zamandır. |
Güneş’in doğuşundan az önce beliren aydınlıktır. |
Ebu Hanife’ye göre şafak, güneş battıktan sonra ufukta kızartı sonrası oluşan beyazlıktır.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi canlıdan canlıya organ nakli açısından gerekli şartlar arasında yer almaz?
Bir zaruretin bulunması. |
Vericinin izin ve rızasının bulunması. |
Organın alınmasının vericinin hayatını riske sokması |
Yeterli tıbbî ve teknik şartların bulunması. |
Organ vermenin ücret veya belli bir çıkar karşılığında olmaması. |
Organın alınmasının vericinin hayatını riske sokmayacak, sağlığını ve beden bütünlüğünü bozmayacak olması ve bu durumun tıbbi raporla belgelendirilmesi.
17.Soru
Nikaha dair verilen ifadelerden hangisi yanlıştır?
İbadet mahiyetindedir. |
Medeni bir sözleşmedir. |
Dört şahit ile gerçekleşir. |
Hak ve sorumluluklar doğurur. |
Aile bireylerinin haklarını güvenceye alır. |
Aile bireylerinin haklarını hukuki^ güvenceye kavuşturmayı amaçlayan tedbirlerden birisi, evliliğe iki şahidin tanıklık etmesidir. Dört şahide ihtiyaç yoktur. Doğru cevap C'dir.
18.Soru
domuz veya "meyte"nin etiyle ilgili yasağın fıkhi ıstılahtaki karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
İllet |
İstihale |
Li aynihi haram |
Li gayrihi haram |
Habais |
Li aynihi haram bir şeyin özü ve mahiyeti itibariyle haram olan akli muhakemeye birinci dereceden gerek görmeyen ve bizzat Allah tarafından haram kılınanlardır. domuz ve meyte eti gibi
19.Soru
Çoğunluğun görüşüne göre; özel günlerinde kadınlar tavaf hariç haccın
diğer rükünlerini yerine getirebilirler. Buna mukabil farz, vacip ve nafile
tavaflarını ise yerine getiremeyeceklerdir. Kadınlar özel hallerinde ziyaret
tavafını yapamadıklarında bir süre daha Mekke’de kalıp hükmen temiz
olduklarında bu tavafı yerine getirmelidirler. Eğer bekleme imkânları yoksa
hükmen temiz oldukları bir zamanda Mekke’ye tekrar gelerek tavaflarını
yapmalıdırlar. Bekleme ve tekrar gelme imkânları olmayan kadınların zaruret
ilkesi ve bunun mümkün olabileceğini söyleyenlerin görüşlerine uyarak bu
halde iken tavaflarını yapmaları önerilebilir.
Kadınların özel günlerinde tavaf yapmamaları altında yatan sebep aşağıdakilerden hangisidir?
Ayet |
Hadis |
Mezhep kararı |
Hastalık |
Zorluk |
Sorulan hükmün kaynağı şu hadisten gelmektedir: Hz. Aişe hac esnasında âdet görmesi üzerine haccı tamamlayamayacağı endişesiyle ağlamış ve bunun üzerine Hz Peygamber şöyle buyurmuştu: “Bu hâl Allah’ın kadınlar için yazmış olduğu bir kaderdir. Merak etme, sen diğer hacıların yaptığı bütün hac fiillerini (menâsikü’l-hac) yerine getir, ancak temizleninceye kadar tavaf yapma.” (Buhârî, “Hayz”, 1,7; “Hac”, 71; Müslim, “Hac”, 119, 120.)Doğru cevap B seçeneğidir.
20.Soru
Kur'an-ı Kerim'de aile sorunlarının çözüme kavuşturulmasında önerilen yöntem aşağıdakilerden hangisidir?
Eşlerin belirlediği akil kişilerin hakemliğine başvurması |
Eşlerin birlikte sorunu konuşması |
Eşlerin yönetime başvurması |
Eşlerin çocuklarına danışması |
Eşlerin sorunu görmezden gelmesi |
Kur'ân-Kerîm, aile sorunlarının çözüme kavuşturulmasında, eşlerin
ailelerinden saygın, âkil birer kişi belirlenmesini ve bunların hakemliğine
müracaat edilmesini önermektedir (Nisâ 4/35).
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ