Hava aracı, hava hukukuna tabi olup, havada hareket kabiliyetine sahip bulunan her türlü aracı ifade etmektedir.

Uluslararası bir hava hukukunun oluşmasını sağlayan en önemli hamle, 1919 yılında Paris’te toplanan Versay Sulh Konferansı’nda atılmıştır. Konferans, “havacılığın harp sonrası durumu ile ilgili bütün teknik ve hukukî sorunlarını inceleyerek akit devletler arasında uluslararası hava seferleri hakkında bir anlaşma tasarısı hazırlamak”la görevli bir komisyon kurmuştur. Komisyonun çalışmaları sayesinde Sulh Antlaşmaları’na havacılığa dair hükümler konduğu gibi 13.10.1919 tarihli Paris Havacılık Konferansı da toplanarak hava hukukunun modern temeli sayılan Paris Konvansiyonu kabul ve imza edilmiştir. Paris Konvansiyonu’nun en önemli eseri Hava Seyrüseferleri Uluslararası Hava Komisyonu (Commission Internationale de Navigation Aèrienne) nun kurulması olmuştur. Kısaca C.I.N.A. diye tanınan bu komisyon hava hukukunun özellikle kamu hukuku alanının oluşturulmasında önemli bir rol oynamıştır. 

Yük taşıma sözleşmesinde taşıma belgesi olarak hava yük senedi (air waybill) düzenlenir. Varşova Konvansiyonunda bu belgenin gönderici (yükleten) tarafından düzenlenerek taşıyıcıya verilmesi gerekmektedir. Türk Sivil Havacılık Kanunu’na göre bu belge taşıyıcı tarafından düzenlenerek göndericiye verilmelidir.

Varşova Konvansiyonu, Konvansiyonu değiştiren protokoller ve ek protokollerin tarafları farklı olduğundan yedi değişik Varşova Konvansiyonu mevcuttur. Bunların ikisi yürürlüğe girmemiştir. Bunlar şöyledir:
1. 1929 tarihli Varşova Konvansiyonu
2. 1975 yılında 1 numaralı Montreal Protokolü tarafından değiştirilen 1929 tarihli Varşova Konvansiyonu
3. 1955 tarihli Lahey Protokolü tarafından değiştirilen 1929 tarihli Varşova Konvansiyonu
4. 1975 yılında 2 numaralı Montreal Protokolü tarafından değiştirilen Varşova/Lahey konvansiyonu
5. 1971 tarihli Guatemala Konvansiyonu tarafından değiştirilen Varşova/Lahey Konvansiyonu (yürürlüğe girmemiştir)
6. 1975 yılında 3 numaralı Montreal Protokolü tarafından değiştirilen Varşova/Lahey/Guatemala Protokolü (yürürlüğe girmemiştir)
7. 1975 yılında 4 numaralı Montreal Protokolü tarafından değiştirilen Varşova/Lahey
Konvansiyonu

Tahsis olunan uçağın, tarifeli seferler dışında (non-scheduled) gerçekleştirilen operasyonuna ise, “çarter uçuşu” (charter flight) denilmektedir.

25 Ağustos 1919 tarihinde Londra ve Paris arasında ilk uluslararası tarifeli hizmetler Imperial Hava Yolları ve The Aircraft Transport and Travel Ltd (AT&T) (Uçak Taşıma ve Seyahat Limited Şirketi) tarafından başlatılmıştır.

ECAC ve Eurocontrol dışında, ICAO’nun bölgesel kuruluşları olarak başka kuruluşlar da vardır. Bunlar;
Afrika Sivil Havacılık Komisyonu (e African Civil Aviation Commission-AFCAC):
Bu komisyon ekonomik, sosyal, taşımacılık ve iletişim işleri komisyonudur. 1969 Addis Ababa Konferansı sonucunda oluşmuştur. Afrika Birliği Kuruluşu’nun üyesidir. Komisyona üyelik Afrika Ekonomi Komisyonu (e Economic Commission for Afrika) üyesi olan Afrika ülkelerine açıktır.
Arap Devletleri Sivil Havacılık Konseyi (e Civil Aviation Council of Arab StatesCACAS): Konsey hava hukukunu oluşturan temel anlaşmaları Arapça’ ya çevirmektedir.
Konseyi kuran sözleşme 1967 yılının Ekim ayında yürürlüğe girmiştir. Konsey, PanArabic hava yolunu kuran bir anlaşma ile birlikte Arapça Hizmetler Transit Anlaşması’nı da yapmıştır.
Latin Amerika Sivil Havacılık Komisyonu (the Latin American Civil Aviation Commission-LACAC): Bu komisyon 1973 yılında Meksika’ da yapılan toplantıda kurulmuştur. Tarifesiz hava taşımacılığı tarife yapıları ve Latin Amerika’ da hava seyrüsefer kanunu konularında çok sayıda toplantı yapmaktadır.
Orta Amerika Hava Seyrüsefer İş birliği Konvansiyonu (the Corporacion Centroamericana De Servicios De Navigacion Aerea-COCESNA).

Sorumluluğa ilişkin dava, hava aracının varma yerine geldiği veya gelmesi gerektiğitarihten veya taşımanın durduğu tarihten itibaren iki yıl içinde açılmazsa tazminat talep hakkı düşer (TSHK m.131)

ICAO, halen dünya havacılığında önemli bir rol oynamaktadır. 4 Nisan 1947 tarihinde yürürlüğe giren Şikago Konvansiyonu ile kurulmuş ve çok sayıda devletin resmî temsilcisinin olduğu bir örgüt haline gelmiştir. ICAO kurulduktan kısa süre sonra, 13 Mayıs 1947 tarihinde Birleşmiş Milletlerin özel kuruluşu olmuştur. Bütün dünyada uluslararası sivil havacılığın emin ve düzenli gelişmesini ve sürdürülmesini sağlayan ICAO’ya bugün itibariyle üye olan ülke sayısı 191’e ulaşmıştır. Türkiye 5 Haziran 1945 tarih ve 4749 sayılı Kanun ile ICAO’ya üye olmuştur.
ICAO’nun merkezi Kanada’nın Montreal şehridir. Teşkilatın görevi, uluslararası hava seyrüseferi prensiplerini ve tekniğini geliştirmek ve uluslararası hava ulaştırmalarının kuruluşunu ve gelişimini kolaylaştırmaktır.

Almanya ve Fransa arasında 26 Temmuz 1913 tarihinde iki ülke arasındaki havacılık faaliyetlerini bir düzene sokmak amacıyla bir anlaşma yapılmıştır. Hava seyrüseferleri hakkında ilk uluslararası sözleşme olan bu anlaşma, iki devletten her birinin ülkesinde diğer ülkeden gelecek hava araçlarına geçici olarak uygulanacak kuralları içeriyordu.

Terkin: Resmî kütük ve defterlerde yazılı bulunan bir konunun çizilmesi, silinmesi

Hava Hukuku Uzmanları Uluslararası Teknik Komitesi (CITEJA)

Havada seyrüseferin bireyler arasında olduğu kadar bireylerle devlet arasında ve havacılığın sınırları aşması nedeniyle devletler arasında da çeşitli ilişkiler ve sorunlar ortaya çıkarması mümkündür. Hava hukuku bütün bu ilişkileri düzenlemek ve ortaya çıkan sorunları çözümlemek zorundadır. Bunun için de çok çeşitli hükümlere ihtiyaç vardır.

Hava hukukunu; askerî hava hukuku, sivil hava hukuku; hava kamu hukuku, hava özel hukuku; ulusal hava hukuku, uluslararası hava hukuku diye sınıflandırmak mümkündür.

Şikago Konvansiyonu 7. maddesine göre, akit (taraf) devletlerden her biri ülkesi dahilindeki bir noktadan ülkesi dâhilinde diğer bir noktaya ücret veya kira karşılığında yolcu, yük veya posta taşımak iznini diğer devletlerin hava araçlarına vermemek hakkına sahiptir.

Seyrüsefer Jurnalı: Türk hava araçlarının hareket ve varış noktalarıyla seyir ayrıntılarını kaydetmek üzere tutmak zorunda oldukları jurnaldir

Batıda hava hukukuna dair ilk düzenleme, Montgolfier balonları hakkındaki emirnamedir.

IATA, devletlerarası bir organizasyon değil, hava yolu ve yer hizmeti şirketlerinin üye olabildiği, uluslararası bir ticaret kuruluşudur. Emniyetli, güvenli ve ekonomik hava ulaşımını sağlayabilmek amacıyla kurulmuştur. Uluslararası taşıma hizmetlerinde doğrudan veya dolaylı olarak iş yapan hava yolu teşebbüsleri arasında iş birliğini sağlar. IATA’nın en yüksek organı aktif üyelerden oluşan ve yılda bir kez toplanan genel kuruldur. Aktif üyeler iki veya daha fazla ülke arasında yolcu, posta ve yük taşıyarak ticaret yapan ve Milletlerarası Sivil Havacılık teşkilatına üye olabilecek bir Devlet bayrağı taşıyan şirketlerdir. Bunun dışında bayrak taşıyanlar yardımcı üye olan şirketlerdir.

Uygulamada ise, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, hava aracı ipoteği hakkında şu belgeleri talep etmektedir: • Noter onaylı ipotek sözleşmesi • Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü hizmet tarifesinde yer alan İpotek Tescil Bedelinin yatırıldığına dair dekont • Hava aracının sahibi ile işleticisinin farklı olması durumunda işletici tarafından tescile muvafakat edildiğine dair yazılı beyan (beyanda imzası bulunanlar bu hususta imza atmaya yetkili olduğunu belgelendirmelidir) • İpoteğin tescili talebini içeren Sivil Havacılık Genel Müdürlüğüne hitaben yazılmış bir üst yazı (üst yazıda imzası bulunanlar bu hususta imza atmaya yetkili olduğunu belgelendirmelidir)