İYUK’un 45. maddesinde istinaf kanun yolu düzenlenmiştir. İstinaf yoluna idare ve vergi mahkemelerinin kararlarına karşı, mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde başvurmak gerekir. Ancak, yasa koyucu konusu beş bin Türk lirasını geçmeyen vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemlere karşı açılan iptal davaları hakkında idare ve vergi mahkemelerince verilen kararların kesin olduğunu öngörerek bu kararlara kaşı istinaf yolunu kapatmıştır. 

İvedi yargılama usulüne tabi uyuşmazlıklarda temyiz is- teminin en geç bir ay; merkezî ve ortak sınav-lara ilişkin uyuşmazlıklarda temyiz isteminin en geç on beş gün içinde karara bağlanması gerekmektedir.

Resen araştırma ilkesi yargıca ilgili kişi ve kuruluşlardan her türlü bilgi ve belgeyi isteme, keşif yapma ve özel bilgi isteyen konuların açıklığa kavuşturulması için bilirkişiye başvurma yetkisi tanıdığı kabul edilmektedir.

Gerçekten de temel hak ve hürriyetlerin korunmasını sağlayan yargılama faaliyetinin bu amacına ulaşması için Anayasa’da mahkemelerin bağımsızlığını sağlamak üzere belli mekanizmalar öngörülmüştür. Buna göre; mahkemelerin bağımsızlığını sağlamak üzere hâkimlik ve savcılık teminatı öngörüldükten başka yasama ve yürütme organlarına karşı bağımsızlığını sağlamak amacıyla hâkim ve savcıların özlük işlerini düzenlemek üzere Hâkimler ve Savcılar Kurulu kurulmuştur. 

Kazanılmış Hak; Hukuki düzenlemelerin ilgili hakkında uygulanarak tüm sonuçlarını doğurmasıdır.

İptal davalarında davalı, işlemi yapan idaredir. Cumhurbaşkanlığı işlemlerinde, Cumhurbaşkanlığı davalı konumundadır. Bakanlıkların merkez teşkilatının işlemlerine karşı açılacak davalarda bakanlık; taşra teşkilatının işlemlerinde ise illerde valilik, ilçelerde kaymakamlık hasım gösterilir.

İYUK’a göre birden fazla işleme karşı tek dilekçe ile dava açılabilmesi için kişiyi ilgilendirmesi yeterli değildir; aralarında maddi veya hukuki bağlılık veya neden sonuç ilişkisi bulunan birden fazla idari işlem olması gerekir. Maddi yönden bağlılık dava konusu edilecek işlemlerin aynı maddi sebeplere dayanılarak tesis edilmesi halinde söz konusudur. Hukuki yönden bağlılıktan işlemlerin hukuki dayanaklarının aynı olması anlaşılır. İdari işlemlerden biri ile ilgili sorunun çözümünün diğerinin-diğerlerinin çözümünü etkileyecek olması halinde de hukuki yönden bağlılıktan söz edilir. Bahsedilen örnekte neden sonuç ilişkisi vardır; zira imar planının sonucu olarak kamulaştırma işlemi yapılmıştır. İYUK birden fazla işleme karşı tek dilekçeyle dava açılmasına imkan tanıdığı gibi; hak ve menfaatlerinde iştirak olması ve davaya yol açan maddi olay veya hukuki sebeplerin aynı olması koşuluyla birden fazla kişinin ortak dilekçeyle dava açabilmesine imkan sağlamaktadır. 

Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerince verilen kararlar yeterince açık değilse yahut birbirine aykırı hüküm fıkralarını taşıyorsa, taraflardan her biri kararın açıklanmasını veya aykırılığın giderilmesini isteyebilir.

Genel hükümlere göre takip ve tahsil; icra ve iflas hukuku kurallarına göre ve icra daireleri aracılığıyla yapılacağı anlamına gelmektedir.

Son şıkda verilen bilgi dışındaki bilgiler bir davanın karar dosyasında mutlaka bulunmalıdır. 

İlk inceleme sırasında davanın süresinde açılmadığı, dava açmak için gereken sürenin geçirilmiş olduğu tespit edilmişse, dava bu aşamada reddedilir. 

 İdari yargılama usulünde duruşma, dosyanın tekemmülünden sonra, yani tarafların tüm iddia ve savunmalarının sunulmasından sonra yapılmaktadır. Bu sebeple Kanun’un 19.maddesine göre duruşma yapılmasından sonra en geç on beş gün içinde karar verilmesi gerekmektedir. Eğer duruşmada, bir ara karar verilmişse, bu kararın gereklerinin yerine getirilmesinden sonra dosya öncelikle incelenmektedir. 

İdari davalar; Danıştay, İdare Mahkemesi, Vergi Mahkemesi başkanlıklarına hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle açılır. Dilekçeler ile bunlara eklenecek evrakın örnekleri karşı taraf sayısından bir fazla olur. Uygulamada kamu görevlilerinin açtığı davalarda, zararın belli olmaması sebebiyle uyuşmazlık konusu miktarı göstermeleri zorunluluğu aranmamaktadır. 2013’te İYUK’un 16/4 maddesine eklenen cümle ile tam yargı davalarında dava dilekçesinde belirtilen miktarın nihai karar verilinceye kadar harcı ödenmek suretiyle bir defaya mahsus olarak artırılabilir. Dava dilekçeleri, İdare ve Vergi Mahkemesi bulunmayan yerlerde Asliye Hukuk Hakimlikleri’ne; yabancı ülkelerde Türk konsolosluklarına verilebilir. 

İdari Yargılama Usulü Kanununun 26. Maddesine göre dava görülürken ölüm veya herhangi bir sebeple tarafların kişilik ve niteliğinde değişiklik olursa dava dosyasının yenilenmesi için 4 aylık bir süre verilir. 

(A), (B), (C) ve (D) şıklarındaki önermeler kanunda açıkça öngörülmüştür ve doğrudur. İYUK’un 53.maddesinde, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin kesinleşmiş kararıyla insan hakları ihlali yapıldığının tespiti yargılamanın yenilenmesi sebebi sayılmıştır. 

İYUK’un 48.maddesine göre, temyiz dilekçeleri, kararı veren mahkemeye veya Danıştay dava dairesine (ya da iletilmek üzere, Kanun’un 4. maddesinde belirtilen mercilere) verilir. Temyiz dilekçeleri mahkeme veya Danıştay dairesince karşı tarafa tebliğ edilir. Karşı taraf tebliğ tarihini izleyen otuz gün içinde cevap verebilir. Cevap veren, kararı süresinde temyiz etmemiş olsa bile düzenleyeceği dilekçesinde, temyiz isteminde bulunabilir. Bu takdirde bu dilekçeler temyiz dilekçesi yerine geçmektedir. Temyiz dilekçesine karşı cevap verildikten veya cevap süresi geçtikten sonra dava dosyası, ilgili Danıştay dairesine veya Kurula gönderir. 

İstinaf yoluna başvurulmuş olması mahkeme kararlarının yürütülmesini durdurmaz. İlk derece mahkeme kararlarının teminat karşılığında yürütülmesinin durdurulmasına Bölge İdare Mahkemesi karar verebilir. Davanın reddine ilişkin kararlara karşı istinaf yoluna başvurulması halinde 27.maddede öngörülen koşulların da bulunması halinde yürütmenin durdurulması kararı verilebilir. İstinaf incelemesi sırasında yürütmenin durdurulması istemleri hakkında verilen kararlar kesindir. İYUK’a göre (A) şıkkındaki önerme doğrudur. 

Uygulamada kamu görevlilerinin açtıkları davalarda, zararın belli olmaması sebebiyle, uyuşmazlık konusu miktar göstermeleri zorunluluğu aranmamaktadır. Danıştay İçtihadı Birleştirme kararıyla, kamu görevlilerinin açtıkları tam yargı davalarında miktar belirtmemelerine imkân tanınmıştır. 

Yerel Yönetim: İl, belediye ve köy halkının yerel ve ortak nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan, devletten ayrı tüzel kişilikleri bulunan ve organları seçimle iş başına gelen kamu tüzel kişileridir. Bu kapsamda doğru seçenek B seçeneğidir.