Karar Modelleri Ara 3. Deneme Sınavı
Toplam 13 Soru1.Soru
Bir yöneticinin karar verme sürecinde karşılaştığı problemlerin karmaşıklığına neden olan faktörleri kaynağı olarak aşağıdakilerden hangisi ileri sürülemez?
Problemin yalnızca bir adet çözümü söz konusu olabilir. |
Karar problemine ilişkin ulaşılmak istenen amaç ve amaçlar iyi tanımlanmamış olabilir. |
Problemin nicel ve nitel boyutları söz konusu olabilir ve boyutlar arasındaki ilişkiler her zaman açık bir biçimde ifade edilmeyebilir. |
Problem işletmenin veya organizasyonun birden fazla bölümünü ilgilendirebilir. |
Problemin yaşandığı çevreye yönelik gelecekteki gelişmeler belirsiz olabilir. |
Bir yöneticinin karar verme sürecinde karşılaştığı problemlerin karmaşıklığına neden olan faktörleri kaynağı olarak; problemin çok sayıda alternatif çözümü söz konusu olabilir, karar problemine ilişkin ulaşılmak istenen amaç ve amaçlar iyi tanımlanmamış olabilir, problemin nicel ve nitel boyutları söz konusu olabilir ve boyutlar arasındaki ilişkiler her zaman açık bir biçimde ifade edilmeyebilir, problem işletmenin veya organizasyonun birden fazla bölümünü ilgilendirebilir, problemin yaşandığı çevreye yönelik gelecekteki gelişmeler belirsiz olabilir. Dolayısıyla A seçeneğinde verilen ifade bir faktör olarak ileri sürülemez.
2.Soru
Karar alternatifleri | Doğal durumlar | |||
I | II | III | ||
Alternatif 1 | 750 | 200 | 350 | |
Alternatif 2 | 620 | 380 | 500 | |
Alternatif 3 | 150 | 460 | 845 |
Maliyet yapılı karar problemine yönelik strateji tablosu yukarıda verilmiştir. Bu tablodan yararlanarak karar vericinin %70 iyimser olduğu varsayımı altında uzlaşma ölçütü kullanılarak karar vericinin seçmesi gereken karar alternatifi hangisidir?
Üçüncü alternatif |
Birinci alternatif |
İkinci alternatif |
Birinci ve üçüncü alternatif |
İkinci ve üçüncü alternatif |
Maliyet yapılı karar problemi için ilk olarak her alternatif için en büyük ve en küçük değerler bulunur. Birinci alternatif için en küçük değer=200, en büyük değer=750; ikinci alternatif için en büyük değer=620, en küçük değer=500; üçüncü alternatif için en büyük değer=845 ve en küçük değer ise 150 olarak bulunur. Sonrasında ise en büyük bulunan değerler iyimserlik ölçütü olan 0,70 ile ve en küçük bulunan değerler de 0,30 ile çarpılıp toplanır.
Birinci alternatif=750*0,7+200*0,3=585
İkinci alternatif=620*0,7+500*0,3=584
Üçüncü alternatif=845*0,7+150*0,3=636,5
Bulunan bu değerler arasından ise en büyük olan alternatif en iyi olarak seçilir. Mak(585,584,636.5)=636.5 üçüncü alternatif benimsenir.
3.Soru
Aşağıdaki ölçütlerden hangisi diğer ölçütlere göre daha zayıf bir karar verme ölçütüdür?
İyimserlik ölçütü |
En iyi beklenen değer ölçütü |
Kötümserlik ölçütü |
En büyük olasılık ölçütü |
Eş olasılık ölçütü |
En büyük olasılık ölçütü, hesaplaması en kolay ölçütlerden biri olmakla beraber, yalnızca bir tek doğal durumu göz önüne alması nedeniyle, diğer ölçütlere göre daha zayıf bir karar verme ölçütüdür.
4.Soru
Karar vericinin, doğal durumların hangi değerle (durumla) ortaya çıkacağını kesin olarak bildiği karar ortamı ... olarak ifade edilir.
Yukarıdaki boşluğa aşağıdaki ifadelerden hangisi gelmelidir?
Belirsizlik ortamı |
Belirlilik ortamı |
Risk ortamı |
Taktik ortamı |
Strateji ortamı |
Soruda verilen ifade, belirlilik ortamının tanımıdır. Doğru cevap B'dir.
5.Soru
Bir banka, müşterileri kredi kartı aidatına itiraz ettikleri zaman aidat otomatik olarak müşterilere iade edilmektedir. Bu, hangi türde kararlara örnektir?
Statik karar |
Çok kriterli karar |
Bireysel karar |
Programlanmış karar |
Belirsizlik ortamında karar |
Programlanmış kararlar; rutin, tekrarlanan nitelikteki kararlardır. Karar vermede izlenecek çözüm yolu ve kullanılacak yöntem önceden belirlenmiştir. Bu tür kararların verilmesinde çözüm yolu ve yöntemi tanımlanmış olduğundan karar vericinin müdahalesine ihtiyaç duyulmamaktadır. Doğru cevap D'dir.
6.Soru
Bir dış ticaret şirketi ithal edeceği ürünler için üç ülkeden birisini seçecektir. Bu ülkelerin ürünleri sattığı fiyatlar yılın üç ayrı dönemi için düşük, orta ve yüksek olacak
şekilde değişmektedir. Ülkelerin ve dönemsel satış fiyatlarının yazılı olduğu strateji tablosu yukarıda verilmiştir. İyimserlik ölçütü kullanılarak şirketin tercih etmesi gereken ülke ve ilgili fiyat aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru verilmiştir?
Ülke 1 / 4,2 |
Ülke 2 / 5,2 |
Ülke 3 / 8,4 |
Ülke 2 / 3,3 |
Ülke 3 / 5,7 |
Maliyetler için iyimserlik ölçütü “En düşük{En düşük{S}}” olmaktadır yani en düşük durumların en düşüğü doğru sonucu verecektir. Buna göre ülkeler için sırasıyla en düşük durumlar 4,2 , 3,3 ve 5,7 olacaktır. Bunlardan en düşüğü Ülke 2 için 3,3 değeridir.
7.Soru
Yukarıdaki tabloda sunulan kazanç yapılı bir probleme ilişkin karar vericinin kötümserlik ölçütünü kullanarak karar vermesi gerekmektedir. Karar vericinin hangi alternatifi ya da alternatifleri tercih etmesi gerekmektedir?
Alternatif 3 |
Alternatif 2 |
Alternatif 1 |
Alternatif 4 |
Alternatif 4 veya Alternatif 1 |
Sunulan tabloda yer alan bilgilere göre karar verici kötümserlik ölçütünü kullanarak Alternatif 3'ü tercih etmelidir.
8.Soru
Karar vericinin doğal durumları tanımlayabildiği ve doğal durumların ortaya çıkmalarına ilişkin olasılıkları geçmiş verilerden ve deneylerden hareketle belirleyecek yeterli bilgiye sahip oldukları karar ortamı aşağıdakilerden hangisidir?
Belirlilik ortamı |
Belirsizlik ortamı |
Risk ortamı |
Doğal ortam |
Risksiz ortam |
Karar vericinin, doğal durumların hangi değerle (durumla) ortaya çıkacağını kesin olarak bildiği karar ortamı belirlilik ortamı olarak ifade edilir. Karar vericinin doğal durumları tanımlayabildiği ancak doğal durumların ortaya çıkma olasılıklarını belirleyebilmek için yeterli bilgiye sahip olmadığı karar ortamı belirsizlik ortamı olarak ifade edilir. Risk ortamında ise doğal durumların ortaya çıkma olasılıkları geçmiş verilerden ve deneylerden hareketle objektif biçimde veya kişisel yargılardan hareketle sübjektif biçimde tahmin edilir.
9.Soru
Aşağıdaki karar türlerinden hangisinde, karar probleminde yer alan parametrelerinin çözümünde doğrusal programlama, hedef programlama gibi matematiksel tekniklerden yararlanılır?
Risk ortamında karar |
Stratejik karar |
Belirlilik ortamında karar |
Dinamik karar |
Taktik karar |
Karar vericinin, doğal durumların hangi değerle (durumla) ortaya çıkacağını kesin olarak bildiği karar ortamı belirlilik ortamı olarak ifade edilir. Belirlilik ortamında bir karar verme söz konusu ise karar probleminde yer alan parametrelerin değerleri kesin olarak bilinmektedir ve karar probleminde yer alan parametrelerinin çözümünde doğrusal programlama, hedef programlama gibi matematiksel tekniklerden yararlanılır.
10.Soru
Karar alternatifleri | Doğal durumlar | |||
I | II | III | ||
Alternatif 1 | 750 | 200 | 350 | |
Alternatif 2 | 620 | 380 | 500 | |
Alternatif 3 | 150 | 460 | 845 |
Kazanç yapılı probleme ilişkin strateji tablosu yukarıda verilmiştir. Karar vericinin yüzde 75 iyimser olduğu varsayımı altında uzlaşma ölçütünü kullanarak karar vericinin seçmesi gereken karar alternatifi hangisidir?
Birinci alternatif |
İkinci alternatif |
Üçüncü alternatif |
Birinci ve ikinci alternatif |
İkinci ve üçüncü alternatif |
İlk olarak her alternatif için en büyük ve en küçük değerler bulunur. Birinci alternatif için en büyük değer=750, en küçük değer=200; ikinci alternatif için en büyük değer=620, en küçük değer=380; üçüncü alternatif için en büyük değer=845, en küçük değer=150 olarak bulunur. Sonrasında ise iyimserlik ölçütü olan 0,75 ile en büyük değerler ve 0,25 ile en küçük değerler çarpılıp toplanır.
Birinci alternatif=0,75*750+0,25*200=612,5
İkinci alternatif=0,75*620+0,25*380=560
Üçüncü alternatif=0,75*845+0,25*150=671,25
Her üç alternatif için bulunan değerler arasından en büyüğü seçilir. Mak(612.5,560,671.25)=671.25 ile üçüncü alternatif en iyi karar olarak benimsenir.
11.Soru
Olası Durumlar
Karar (Satın Alma) Güçlü Ekonomik Koşullar Zayıf Ekonomik Koşullar Apartman inşası 50000 30000
Ofis inşası 100000 -40000
Depo inşası 30000 10000
Yukarıdaki tabloya göre eşit olasılık ölçütünü kullanarak karar veren bir yöneticinin tercih edeceği en iyi değer aşağıdakilerden hangisidir?
10000 |
20000 |
30000 |
40000 |
50000 |
Eşit olasılık kriterine göre karar verilirken; olası durumlar altında yer alan her ödeme değeri eşit olasılık katsayısı ile çarpılır ve elde edilen sonucun en yüksek olanı tercih edilir.
Apartman inşası 50000 (0.5) + 30000 (0.5) = 40000
Ofis inşası 100000 (0.5) – 40000 (0.5) = 30000
Depo inşası 30000 (0.5) + 10000 (0.5) = 20000
Tercih edilen en iyi değer 40000 dir.
12.Soru
Başlangıç düğümü kök düğüm olarak da ifade edilen düğüm karar ağacının hangi öğesine aittir?
Karar Düğümü |
Şans Düğümü |
Bitiş Düğümü |
Dal |
Olasılık |
Karar ağacı üzerinde kare şekliyle gösterilen karar düğümü, karar değişkenini temsil eder.Karar verici, karar düğümünde en az iki seçenek arasından bir seçim yaparak karar verir. Karar ağacı genellikle verilen ilk kararla başlatıldığından, karar ağacının sol yanında konumlandırılan bir karar düğümü aynı zamanda başlangıç düğümü olur. Başlangıç düğümü kök düğüm olarak da ifade edilmektedir.
13.Soru
I. En iyi beklenen değer ölçütü
II. En büyük olasılık ölçütü
III. Hırs düzeyi ölçütü
IV. İkna edilebilirlik ölçütü
Yukarıdakilerden hangileri karar almada kullanılan ölçütlerdendir?
Hepsi |
I ve II |
I,II ve III |
I ve III |
Hiçbiri |
Öncüllerin hepsi karar alma ölçütlerini içerir.