Karar Modelleri Ara 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Uzlaşma ölçütüne göre karar vericinin benimseyeceği karar kazanç yapılı problemlerde aşağıdaki işlemlerden hangisi ile tespit edilmektedir?
EnBüyük {α EnBüyük(sij) + (1 - α) EnKüçük(sij)} |
EnKüçük {α EnBüyük(sij) + (1 - α) EnKüçük(sij)} |
EnBüyük {α EnKüçük(sij) + (1 - α) EnKüçük(sij)} |
EnBüyük {α EnBüyük(sij) + (1 - α) EnBüyük(sij)} |
EnBüyük {α EnKüçük(sij) + (1 - α) EnBüyük(sij)} |
Uzlaşma ölçütüne göre karar vericinin benimseyeceği karar, kazanç yapılı problemlerde aşağıda verilen,
EnBüyük {α EnBüyük(sij) + (1 - α) EnKüçük(sij)}
i j j
işlemi ile tespit edilmektedir.
2.Soru
HURWICZ'in önerdiği, karar probleminin doğasına ve karar vericinin içinde bulunduğu psikolojik duruma ilişkin daha esnek davranması amacı ile iyimserlik ve kötümserlik ölçütlerini bir arada kullanmasına imkan tanıyan ölçüt aşağıdakilerden hangisidir?
Uzlaşma ölçütü |
Eş olasılık ölçütü |
Kötümserlik ölçütü |
İyimserlik ölçütü |
En büyük olasılık ölçütü |
HURWICZ, karar probleminin doğasına ve karar vericinin içinde bulunduğu psikolojik duruma ilişkin daha esnek davranması amacı ile iyimserlik ve kötümserlik ölçütlerini bir arada kullanmasına imkan tanıyan bir ölçüt önermiştir.
3.Soru
Risk ortamında en büyük olasılık ölçütünün, diğer ölçütlere göre daha zayıf bir karar verme ölçütü olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Yalnızca bir tek doğal durumu göz önüne aldığı için |
Karar vericinin psikolojisine bağlı olduğu için |
Olasılık değerleri 0 ile 1 arasında değerler aldığı için |
Tüm doğal durumların ortaya çıkma olasılıklarını göz önüne aldığı için |
Maliyet yapılı karar verme ortamına uygulanamadığı için |
En büyük olasılık ölçütü, hesaplaması en kolay ölçütlerden biri olmakla beraber, yalnızca bir tek doğal durumu göz önüne alması nedeniyle, diğer ölçütlere göre daha zayıf bir karar verme ölçütüdür. Unutulmamalıdır ki bir doğal durumun olasılığının düşük olması bu doğal durumun ortaya çıkmayacağı anlamı taşımaz. Bunun aksine, olayın gerçekleşme olasılığının var olduğunu, ancak diğer alternatiflere göre ortaya çıkma şansının düşük olduğunu gösterir.
4.Soru
Ayşe Hanım birikimini, daire, işyeri, depo, arsa veya altın satın alarak değerlendirmek istemektedir. Yukarıda yer alan tablodan görülebileceği üzere, bu konuda geçmiş tecrübelerine dayanarak gelecekte iyi ekonomik koşulların (P(İ)) ve kötü ekonomik koşulların (P(K)) sırasıyla 0.6 ve 0.4 olasılıkla hüküm süreceğini tahmin etmektedir. Ayrıca yatırım araçlarının olası getiri ve kayıplarını doğal durumlara göre tespit etmiştir. Ayşe Hanımın, en iyi beklenen değer ölçütünü kullanarak vereceği en iyi karar aşağıdakilerden hangisidir?
Daire |
İşyeri |
Depo |
Arsa |
Altın |
En iyi beklenen değer ölçütünde, j’inci doğal durumun ortaya çıkma olasılığı Pj ile gösterilirse, i’inci karar alternatifinin (Ai) uygulanması durumunda beklenen kazanç/maliyet şu eşitlikle hesaplanır:
EVPI kullanılarak elde edilecek çözüm aşağıdaki gibidir:
Kazanç yapılı karar problemlerinde, her bir karar alternatifi için tespit edilen değerlerinden en büyüğüne sahip olan karar alternatifi en iyi karar olarak belirlenir. Buna göre cevap B, işyeri yatırımıdır.
5.Soru
Bir karar verici beş farklı taşınmaz üzerine yatırım yapmak istemektedir ve ekonominin ilerleyen süreç içerisinde olumlu ve olumsuz olma durumlarına ilişkin tahmin yapmaktadır. Yatırımcı beş farklı gayrimenkula ilişkin kazancını tespit etmiştir. Kazançlar ve olasılıklar aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. En iyi beklenen değer ölçütüne göre karar verici hangi alternatifi seçmelidir?
Alternatif 1 |
Alternatif 2 |
Alternatif 3 |
Alternatif 4 |
Alternatif 5 |
Tablo incelendiğinde karar probleminde karşılaşılabilecek tüm doğal durumların tespit edildiği, bu doğal durumların gerçekleşme şanslarını göstermek üzere doğal durumların ortaya çıkış olasılıklarının da verildiği görülmektedir. Dolayısıyla bu karar probleminde karar verici risk ortamında karar vermek durumundadır. En iyi karar alternatifini tespit etmek amacı ile her karar alternafinin beklenen değerleri hesaplanır. En iyi beklenen değerin hesaplanması için her bir karar alternatifinde yer alan sonuçlar ilgili doğal durum olasılıkları ile çarpılır, daha sonra bu çarpım değerleri her satır için toplanarak ilgili karar alternatifi için beklenen kazanç veya maliyet değeri hesaplanmış olur. Daha sonra karar alternatifleri için hesaplanan beklenen değerlerin kazanç yapılı problemlerde en büyük değerli karar alternatifi, maliyet yapılı karar problemlerinde ise en küçük değerli karar alternatifi en iyi karar olarak belirlenir. Alternatif 1 için beklenen değer 7x0.6+5x0.4=6,2 şeklinde hesaplanır. Benzer işlem diğer alternatifler için yapılırsa beklenen değerler Alternatif 2=8,4, Alternatif 3=17,6, Alternatif 4=14,2, Alternatif 5=17 olduğu görülür.
6.Soru
Risk kelimesinin kökeni hangi bilgi alanına ait bir kelimede bulunabilir?
Fizik |
Biyoloji |
Kimya |
Matematik |
Coğrafya |
Risk, Türk Dil Kurumunun sözlüğünde zarara uğrama tehlikesi (riziko) olarak tanımlanmış olsa da diğer pek çok kelime gibi risk kelimesi de tarihte çeşitli anlamlarda
kullanılmıştır. Buna göre risk kelimesinin somut anlamdan soyut anlama doğru bir yolculuk yaptığı söylenebilir. Yunanca’da “sarp kayalık” anlamına gelen “rhiza” kelimesinden türetilen risk kelimesi, daha sonra yine Yunanca’da “rhizikon” olarak kullanılmaya başlanmıştır.
7.Soru
Tecrübeye dayanarak karar verme yaklaşımı için aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
Bu yaklaşımda duygu temel dayanaktır. |
Karar verici sistematik yolla rasyonel kararı vermeye odaklanır. |
Geçmişte yaşanan problemlerin karar vermede etkisi yoktur. |
Doğal durumların mevcut problemde geçmişteki ile aynı olduğu varsayılmaktadır. |
Ayrıntılı araştırma ve bilimsel analiz yapılmadan karar verilmemektedir. |
Tecrübeye dayanarak karar verme yaklaşımında geçmişte yaşananların gelecekte de yaşanacağı düşüncesi ile hareket edilir. Buna göre bu yaklaşımda doğal durumların mevcut problemde de geçmişteki ile aynı olduğu varsayılmaktadır.
8.Soru
Aşağıdaki tabloda üç alternatifin her biri için iki ayrı durum verilmiştir. Karar verici tablo üzerinde işlem yaparken ilk aşamada her bir alternatif için
Alternatif 1 = 45
Alternatif 2 = 70
Alternatif 3 = 55
olacak şekilde değerler elde etmiştir ve alternatif 2’yi seçmiştir. Buna göre karar vericinin kullandığı ölçüt tipi ve problemin türü seçeneklerden hangisi olabilir?
İyimserlik ölçütü / Kazanç problemi |
Eş olasılık ölçütü / Maliyet problemi |
Kötümserlik ölçütü / Maliyet problemi |
İyimserlik ölçütü / Maliyet problemi |
Uzlaşma ölçütü / Kazanç problemi |
İyimserlik oranı yüzde 50 olduğu durumda karar verici uzlaşma ölçütü ile soruda ilk aşamada elde edilen sonuçları elde edecektir. Aynı şekilde eş olasılık ölçütü ile de aynı sonuçlara ulaşabilecektir. Ancak bu değerlerden en büyüğü seçildiğinden ve bu işlem kazanç problemlerinde kullanıldığından Eş olasılık / Maliyet problemi eşleşmesi doğru değildir.
9.Soru
Risk ortamında birden fazla stratejinin hırs düzeyini karşılaması söz konusu ise karar verici tarafından aşağıda belirtilen stratejilerden hangisi benimsenir?
En büyük olasılığa karşılık gelen |
En küçük olasılığa karşılık gelen |
Bütün doğal durumlara karşılık gelen |
Olasılıkların belirlenmesine gerek kalmayan |
En iyi beklenen değere karşılık gelen |
Birden fazla stratejinin hırs düzeyini karşılaması söz konusu ise en büyük olasılığa karşılık gelen strateji karar verici tarafından benimsenir.
10.Soru
Seçeneklerden hangisi karar probleminin elemanlarından biri değildir?
Örneklem |
Karar verici |
Amaç |
Hedefler |
Olasılıklar |
Karar verici, amaç, hedefler ve kriterler, seçenekler, doğal durumlar, olasılıklar, sonuçlar bir karar probleminin elemanlarını oluşturur.
11.Soru
Karar verme probleminin çözümü ile elde edilmesi beklenen sonuçların karar vericiyi tatmin etme düzeyinin dikkate alındığı karar verme ölçütü aşağıdakilerden hangisidir?
En iyi beklenen değer ölçütü |
En büyük olasılık ölçütü |
Hırs düzeyi ölçütü |
İyimserlik ölçütü |
Karamsarlık ölçütü |
Hırs düzeyi ölçütünde kazancı en büyükleme veya maliyeti en küçükleme söz konusu değildir. Bunun yerine bu ölçütte problemin çözümü ile elde edilmesi beklenen sonuçların karar vericiyi tatmin etme düzeyi dikkate alınır.
12.Soru
Doğal Durumlar | |||
Altın Fiyatı Yükselmez | Altın Fiyatı Düşer | ||
Karar Alterantifleri | Firma 1 | 70 | 90 |
Firma 2 | 80 | 85 | |
Firma 3 | 75 | 95 |
Yukarıda verilen maliyet yapılı bir strateji tablosuna göre en iyi beklenen değer ölçütüne göre en iyi karar aşağıdakilerden hangisidir?
Firma 1 |
Firma 2 ve Firma 3 |
Firma 1 ve Firma 2 |
Firma 2 |
Firma 3 |
Beklenen değerler;
Firma 1: 0,65*70+0,35*90 = 77
Firma 2: 0,65*80+0,35*85 = 81.25
Firma 3: 0,65*75+0,35*95 = 80
olarak hesaplanır.
Karar verici, bu alternatif değerler arasında (77, 81.25, 80) içinden en küçüğü seçmesi gerekir. Dolayısıyla bu karar probleminde en küçük beklenen değer 77’dir. Yani Firma 1’dir.
13.Soru
Karar düğümü kesiminde tercih edilmeyip göz ardı edilen seçenek hangi sembol ile gösterilmektedir?
/ |
[ ] |
+ |
// |
/// |
Bir karar düğümünde her bir karar seçeneği için verilen sonuçlar karşılaştırılır ve aralarından en iyisi seçilip diğerleri göz ardı edilir. Tercih edilmeyip göz ardı edilen karar seçenekleri dal üzerine çizilen çift çizgi (// sembolü) ile işaretlenir. Doğru cevap D'dir.
14.Soru
Karar kavramı en yalın haliyle nasıl tanımlanabilir?
Bir iş ya da problem hakkında düşünülerek verilen kesin yargıdır. |
Bir iş ya da problem hakkında öngörü ile verilen olasılıklı yargıdır. |
Bir iş ya da problem üzerinde hızlıca alınan spontane yargıdır. |
Bir iş ya da problem hakkında geçmiş tecrübeler dikkate alınmadan işe koşulan yargıdır. |
Bir iş ya da problem üzerinde tartışmaya gerek duyulmadan alınan acil yargılardır. |
Karar, bir iş ya da problem hakkında düşünülerek verilen kesin yargıdır.
15.Soru
Bir işletme yeni ürettiği bir ürünü için beş farklı tasarım geliştirmiştir. Üründen elde edilecek kazançların pazarın genel durumuna ve tasarıma göre değişeceği düşünülmektedir. Karar verici dört farklı pazar koşulunun ortaya çıkabileceğini düşünerek yukarıda verilen kazanç yapılı strateji tablosunu oluşturmuştur. En büyük olasılık ölçütüne göre karar verici hangi tasarımı seçecektir?
A |
B |
C |
D |
E |
Soruda yer alan pazar koşul olasılıkları incelendiğinde en büyük olasılık değerinin 0.4’e eşit olduğu görülmektedir. Dolayısıyla karar verici tarafından en büyük olasılık değerine sahip olan I numaralı pazar koşulunun ortaya çıkacağı varsayılır. I numaralı Pazar koşulunun gerçekleşmesi durumunda elde edilecek en yüksek kazanç değeri olan 15.000 TL’dir.
16.Soru
Yukarıda verilen eşitlik hangi ölçütün hesaplama yöntemidir?
En iyi beklenen değer ölçütü |
En büyük olasılık ölçütü |
Hırs düzeyi ölçütü |
Alınamaz risk ölçütü |
Optimal risk ölçütü |
Verilen eşitlik en iyi beklenen değer ölçütüne aittir.
17.Soru
Karar verme sürecinde, aşağıdakilerden hangisi diğerlerinden daha önce yapılmalıdır?
Problemin çözümü için gerekli bilgilerin toplanması |
Seçeneklerin karar kriterleri ile değerlendirilmesi |
Çözüm seçeneklerinin ifade edilmesi |
Amaç ve hedeflerin belirlenmesi |
En uygun seçeneğin belirlenmesi |
Karar verme sürecinde izlenen altı adım aşağıda sıralanmıştır. 1. Adım: Problemin ifade edilmesi, 2. Adım: Amaç ve hedeflerin belirlenmesi, 3. Adım: Problemin çözümü için gerekli bilgilerin toplanması, 4. Adım: Çözüm seçeneklerinin ifade edilmesi, 5. Adım: Seçeneklerin karar kriterleri ile değerlendirilmesi, 6. Adım: En uygun seçeneğin belirlenmesi.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi karar ağacı üzerinde kare şekliyle gösterilir?
Sonuç |
Dal |
Bitiş düğümü |
Karar düğümü |
Şans düğümü |
Karar ağacı üzerinde karar düğümü kare şekliyle gösterilir.
19.Soru
Bir işletmecinin iş yerinde önemli bir makine arıza yapmıştır. İşletmeci makinanın onarımı için teknik servis veren firmaları araştırmıştır. Alternatif birkaç firma arasından bir tanesinin yöneticisini tanıyan bu işletmeci, tanıdığı bu kişiye eskiden başka bir makina tamir ettirmiş ve hizmetten çok memnun kalmıştır. Bu nedenle öncelikle bu yöneticinin olduğu firma ile iletişime geçme kararı almıştır. Bu tür bir karar verme yaklaşımı aşağıdakilerden hangisidir?
Sezgisel karar verme |
Tecrübeye dayanarak karar verme |
Bilimsel yaklaşımla karar verme |
Belirsizlik ortamında karar verme |
Risk ortamında karar verme |
Tecrübeye dayanarak karar verme yaklaşımında karar verici, geçmişte karşılaştığı benzer problemlerin çözümünde elde ettiği tecrübeye dayanarak hareket etmektedir. Geçmişte karşılaşılan problemlerde izlenen çözüm yolu, bugün karşılaşılan benzer problemlerin çözümünde de izlenir. Bu işletmeci, servis firması yöneticisi ile olan olumlu tecrübelerine dayanarak bu kararı verir.
20.Soru
Aşağıda kazanç yapılı bir problem için üç karar alternatifi ve üç doğal durum için strateji tablosu verilmiştir. Karar vericinin iyimserlik ölçütünü kullanarak seçmesi gereken karar alternatifi ve bu alternatif için elde edilen değer eşleşmesi aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Alternatif 1 / 62 |
Alternatif 2 / 75 |
Alternatif 3 / 65 |
Alternatif 1 / 75 |
Alternatif 3 / 75 |
Öncelikle her bir alternatif için iyimserlik ölçütüne göre en büyük olan durumlar seçilir. Seçilen değerlere göre alternatif 1=62, alternatif 2= 50, alternatif 3=75 olur. Bu üç değerden en büyük olan, seçilmesi gereken alternatifi verir. Böylece seçilmesi gereken alternatif 3 ve bu alternatif için elde edilen değer 75 değeridir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ