Karar Modelleri Final 16. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdaki noktalardan hangisi f(x, y) = y3 – x3 – 3y + 75xfonksiyonunun bir yerel maksimum noktasıdır?
Aşağıdaki noktalardan hangisi f(x, y) = y3 – x3 – 3y + 75xfonksiyonunun bir yerel maksimum noktasıdır?
(–1, 1) |
(–5, 1) |
(5, 1) |
(5, –1) |
(–5, –1) |
Yanıtınız yanlış ise “Çok Değişkenli Modellerin En İyi Çözümünün Bulunması” konusunu yeniden gözden geçiriniz.
2.Soru
ABC işletmesinin yöneticisi üç farklı yatırım fonu içinden hangisini almanın en iyi yatırım seçeneği olacağı konusunda karar vermek istemektedir. Her bir yatırım fonunun iyi ekonomik durumda getiri olasılığı %40 ve kötü ekonomik durumda getiri olasılığının %60 olduğu bilinmektedir. İyi ekonomik durumda getiri için sırasıyla ilk yatırım fonu 20 birim para, ikinci yatırım fonu 14 birim para, üçüncü yatırım fonu 10 birim para; kötü durumda ekonomik getiri için sırasıyla ilk yatırım fonu (-4) birim para, ikinci yatırım fonu 2 birim para, üçüncü yatırım fonu ise 3 birim para getirisi sağlayacağı öngörmektedir. Bir yatırım uzmanı ile görüşen ABC işletmesinin yöneticisi, uzmanın 8 birim para karşılığında piyasa hakkında çok önemli öngörüler içeren bir rapor hazırlayabileceğini öğrenmiştir. Verilen bilgiler doğrultusunda, ABC işletmesinin yöneticisinin uzmandan bilgi satın almak istemesi uygun mudur ve satın almak için 8 birim para ödemelerinin avantajlı olup olmadığı nasıl hesaplanmalıdır?
Uygun değildir. Tam bilgi durumunda beklenen kâr = (20)(0,40)+(3)(0,60)=9,8 birim para olacaktır. Risk ortamında beklenen değer için beklenen değer ölçütlerine göre yapılan hesaplamalar sonucunda bulunan değerler; ilk yatırım fonu için 5,6 birim para, ikinci yatırım fonu için 6,8 birim para, üçüncü yatırım fonu için 5,8 birim para olarak hesaplanmıştır. Buna göre tam bilginin beklenen değeri = (9,8) - (6,8) = 3 birim olarak bulunur. Dolayısıyla yatırım uzmanının istediği 8 birim ücret çok yüksek olup, işletmenin bu bilgiye verebileceği en yüksek miktar 3 birim olacaktır. |
Uygun değildir. Tam bilgi durumunda beklenen kâr = (20)(0,40)+(3)(0,60)=9,8 birim para olacağı için kâr oranı her ihtimal için oldukça düşüktür. |
Uygun değildir. Tam bilgi durumunda beklenen kâr = (20)(0,40)-(3)(0,60)=6,2 birim para olacağı için avantajlı değildir. Risk ortamında beklenen değer için beklenen değer ölçütlerine göre yapılan hesaplamalar sonucunda bulunan değerler; ilk yatırım fonu için 5,6 birim para, ikinci yatırım fonu için 6,8 birim para, üçüncü yatırım fonu için 5,8 birim para olarak hesaplanmıştır. Buna göre tam bilginin beklenen değeri = (6,2) - (5,6) = 0,6 birim olarak bulunur. Dolayısıyla yatırım uzmanının istediği 8 birim ücret çok yüksek olup, işletmenin bu bilgiye verebileceği en yüksek miktar 0,6 birim olacaktır. |
Uygundur. Tam bilgi durumunda beklenen kâr = (20)(0,40)-(3)(0,60)=6,2 birim para olacağı için riskli değildir. Risk ortamında beklenen değer için beklenen değer ölçütlerine göre yapılan hesaplamalar sonucunda bulunan değerler; ilk yatırım fonu için 5,6 birim para, ikinci yatırım fonu için 6,8 birim para, üçüncü yatırım fonu için 5,8 birim para olarak hesaplanmıştır. Buna göre tam bilginin beklenen değeri = (6,2) - (5,6) = 0,6 birim olarak bulunur. Dolayısıyla yatırım uzmanının istediği 8 birim ücretin piyasa karşılığı (8)x(0,6)=5,4 birim para olacaktır ve bu değer beklenen kâr oranından düşük olduğu için işletmenin bu bilgiyi alması avantajlı olacaktır. |
Uygundur. Tam bilgi durumunda beklenen kâr = (20)(0,40)x(3)(0,60)=14,4 birim para olacağı için en iyi yatırım fonu için oldukça kârlı olacaktır. |
Yöneticilerin bu sorunu cevaplayabilmesi için tam bilginin beklenen değerinin hesaplanması gerekmektedir. Tam bilginin beklenen değeri = (Tam bilgi durumunda beklenen kâr) - (Risk ortamında beklenen kâr) formülüyle hesaplanmaktadır. Dolayısıyla bu örnekte yer alan bilgilerden hareketle tam bilgi durumunda beklenen kâr=9,8 birim para olacaktır. Risk ortamında beklenen değerler incelendiğinde; yatırım uzmanının raporu olmadan elde edilen verilerle ABC işletmesi için en iyi seçenek 6,8 birim ile en yüksek değeri veren ikinci yatırım fonu olacaktır. Buradan risk ortamında beklenen kârın 6,8 olacağı anlaşılmaktadır. Tam bilginin beklenen değeri ise = (9,8) - (6,8) = 3 birim para olarak bulunur. Dolayısıyla uzmanın talep ettiği 8 birim para ücreti çok yüksek olup işletmenin böyle bir bilgiye verebileceği en yüksek miktar 3 birim olacaktır. Dolayısıyla bu satın almanın gerçekleşmesi uygun değildir.
3.Soru
Karar verme sürecinde doğal durumlar hakkında elde edilen bilgi tam ise bu duruma ne ad verilir?
belirlilik |
netlik |
açıklık |
sabitlik |
olağanlık |
Karar verme sürecinde doğal durumlar hakkında elde edilen bilgi tam ise bu duruma belirlilik adı verilir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi genel olarak doğrusal programlama problemlerinin çözümünde kullanılan yöntemdir?
Simpleks |
Dubois |
Kısıtsız optimizasyon |
Konkav küme |
Simetrik matris |
Simpleks yöntemi, genel olarak doğrusal programlama problemlerinin çözümünde kullanılan yöntemdir.
5.Soru
Deterjan üretimi yapan bir işletme piyasaya yeni ürün sürmeyi planlamaktadır. Buna ilişkin geçmişteki talep olasılıkları %70 yüksek talep ve %30 düşük talep biçiminde belirlenmiştir. Bu firma süreceği yeni ürüne yönelik talep olasılığını belirlemek için bir araştırma şirketiyle anlaşmıştır. Piyasada yüksek talep olması durumunda bu şirketin raporunun olumlu olması olasılığı %60 ve piyasada düşük talebin olması durumunda şirketin raporunun olumsuz olması olasılığı da %55 düzeyindedir. Buna göre pozitif raporun olması durumunda yüksek talebin gerçekleşmesi olasılığı nedir?
0.72 |
0.76 |
0.8 |
0.84 |
0.88 |
Probleme yönelik ek bilgi öncesindeki olasılıklar şu şekilde yazılabilir:
Önsel olasılıklar: P(yüksek talep)=0.7 P(düşük talep)=0.3
Raporun pozitif olması durumunda olasılıklar: P(pozitif/yüksek talep)=0.6 P(pozitif/düşük talep)=0.45
Raporun negatif olması durumunda olasılıklar: P(negatif/yüksek talep)=0.4 P(negatif/düşük talep)=0.55
Bu durumda bayes formülünden yararlanarak pozitif rapor durumunda yüksek talebin olması olasılığı şu şekilde hesaplanır:
P(yüksek talep/pozitif)=(P(pozitif/yüksek talep)xP(yüksek talep))/ [P(pozitif/yüksek talep)xP(yüksek talep)+P(pozitif/düşük talep)xP(düşük talep)]
P(yüksek talep/pozitif)=(0.6 x 0.7)/[(0.6 x0.7)+(0.45 x 0.3)]=0.42/(0.42+0.135)=0.76
6.Soru
Risk ortamında beklenen değer 21 para birimi iken beklenen kar 33 para birimidir. tam bilgi sağlayacısı ise 20 para birimi istemektedir. bu durumda tam bilgi sağlayıcısı karar vericinin maksimum ödeyebileceği tutardan kaç para birimi fazla istemektedir.
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
beklenen kar - risk durumunda kar = 12
ödenebilecek maksimum tutar= 12
20-12=8 para birimi
7.Soru
Bir karar modelinde maliyet değeri 200 TL, tam bilgi durumunda beklenen kâr değeri 1300 TL, bilgi öncesi analizde seçilen en iyi seçeneğin beklenen kâr değeri 400 TL, bilgi öncesi analizde seçilen en kötü seçeneğin beklenen kâr değeri ise 100 TL olarak saptanmıştır. Buna göre tam bilginin beklenen değeri kaç TL’dir?
600 TL |
700 TL |
800 TL |
900 TL |
1000 TL |
Tam bilginin beklenen değerinin hesaplanması iki aşamadan oluşur. İlk aşamada ek bilgi öncesindeki olasılıklara göre hesaplanan, en iyi seçeneğin beklenen kâr değeri belirlenir. Bu değer risk ortamında beklenen kâr olarak ifade edilir. İkinci aşamada ise belirsizliğin azaltılması için elde edilen ek bilgi değerleri ve var olan bilgilere göre karar verme problemindeki seçeneklerin beklenen kâr değerleri hesaplanır. Hesaplanan değer tam bilgi olduğunda beklenen kâr olarak ifade edilir. Bu hesaplama her bir doğal durumda ortaya çıkacak en iyi değerler ile ilgili doğal durumun olasılıklarının çarpımlarının toplamı biçiminde hesaplanır. İkinci aşamada belirlenen değer ile birinci aşamada belirlenen değer arasındaki fark tam bilginin beklenen değerini verir.
8.Soru
Karar problemini karmaşık yapan ve karar vericinin karar vermesini zorlaştıran en önemli etken hangisidir?
Karar ortamının belirsizlik düzeyi |
Ek bilgi elde etme maliyeti |
Risk ortamının belirsizlik düzeyi |
Kontrol edilemeyen değişkenler |
Doğal durumlar |
Karar problemini karmaşık yapan ve karar vericinin karar vermesini zorlaştıran en önemli etken, karar ortamının belirsizlik düzeyidir.
9.Soru
Benzetime ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Analitik çözümlerin mümkün olduğu durumlarda kullanılır |
En iyi çözümü bulmayı amaçlar |
Zaman boyutu üzerinde tam denetim sağlar |
Tekrarlanan bir süreçtir |
Ne-eğer türü senaryoları modeller |
Benzetim modelleri en iyi çözümü bulmak yerine alternatifleri karşılaştırır. Benzetim modelleri belirli alternatiflerin karşılaştırılmasında iyi olmalarına rağmen en iyi çözümü bulmada aynı derecede iyi değildirler. Bu nedenle doğru cevap B'dir.
10.Soru
Yukarıda yer alan çizgede 1 numaralı düğümden, 4 numaralı düğüme en kısa yolu veren rota aşağıdakilerden hangisidir?
1-2-3-4 |
1-3-4 |
1-2-4 |
1-2-3-2-4 |
1-3-2-3-4 |
Problemin çözümü aşağıda gösterilmiştir:
11.Soru
Yukarıdaki çizge için başlangıç düğümünden bitiş düğümüne olan en kısa yolun toplam uzunluğu kaç birimdir?
18 |
16 |
10 |
12 |
15 |
Başlagıç düğümü olan 1 nolu düğüme bağlı olan düğümlerden en yakın düğüm 7 birime sahip 4 nolu düğümdür. Bu nedenle bu düğüme [4,1] kalıcı etiketi atanır. Düğüm 4'e doğrudan bağlı olan düğümler 2, 3 ve 5 nolu düğümlerdir. 2 nolu düğüm için en kısa uzaklık değeri 9 olup 2 nolu düğüme [9,1] kalıcı etiketi verilir. 3 nolu düğüme 2 ve 4 nolu düğümlerden bağlantı olmaktadır. 2 nolu düğüm dikkate alınırsa uzaklık (15,2) ve 4 nolu düğüm dikkate alındığında ise uzaklık (10,4) olmaktadır. Bunlar arasında en kısa uzaklık değeri olan [10,4] kalıcı etiket değeri seçilir. 5 nolu düğüm için 3 ve 4 nolu düğümlerden bağlantı olmaktadır. 3 nolu düğüm dikkate alınırsa (14,3) ve 4 nolu düğüm dikkate alınırsa (12,4) uzaklık değerleri bulunur. Bunlar arasında ise en kısa uzaklık değeri olan [12,4] kalıcı etiket değeri seçilir. Böylece 1 ile 5 arasında en kısa yolu veren rota 1-4-5 şeklinde olup 12 birimdir.
12.Soru
Karar verme sürecinde doğal durumlar hakkında elde edilen bilginin tam olması aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir?
Uzlaşma ortamının oluşturulması |
Belirsizlik düzeyinin bir ölçüde azaltılması |
Doğal durumların az da olsa tahmin edilmesi |
Ek bilgilerin elde edilmesi |
Belirlilik durumunun sağlanması |
Karar verici, gelecekte ortaya çıkacak çevresel koşullar (doğal durumlar) hakkında tam bilgi elde edebilmiş olsaydı karar problemine ilişkin en iyi çözümün ne olacağını da çok kolay biçimde belirleyebilirdi. Geleceğe ilişkin tam bilgiye sahip olmak, gelecekte karar problemimizi etkiyecek doğal durum sayısının tek olması, diğer bir ifadeyle doğal durumun olasılık değerinin 1’e eşit olması anlamını taşır. Karar verme sürecinde doğal durumlar hakkında elde edilen bilgi tam ise bu duruma belirlilik adı verilir.
13.Soru
"S ? Rn kümesi üzerinde tanımlı ve gerçel değerli bir f fonksiyonu ikinci dereceden türevlenebilir bir fonksiyon olmak üzere, f fonksiyonunun ikinci dereceden kısmi türevlerinin oluşturduğu n x n boyutlu kare matrise f fonksiyonunun ....................... denir."
Aşağıdakilerden hangisi boş bırakılan yere getirilmelidir?
"S ? Rn kümesi üzerinde tanımlı ve gerçel değerli bir f fonksiyonu ikinci dereceden türevlenebilir bir fonksiyon olmak üzere, f fonksiyonunun ikinci dereceden kısmi türevlerinin oluşturduğu n x n boyutlu kare matrise f fonksiyonunun ....................... denir."
Aşağıdakilerden hangisi boş bırakılan yere getirilmelidir?
Gradyan vektörü |
Hessian matrisi |
En iyi çözüm |
Asal minör |
Mutlak ve yerel en iyi noktalar |
S ? Rn kümesi üzerinde tanımlı ve gerçel değerli bir f fonksiyonu ikinci dereceden türevlenebilir bir fonksiyon olmak üzere, f fonksiyonunun ikinci dereceden kısmi türevlerinin oluşturduğu n x n boyutlu kare matrise f fonksiyonunun Hessian Matrisi denir.
14.Soru
İki bağlı düğümden birinden diğerine tek yönlü akış olduğunu gösteren bağlantı biçimine ne ad verilir?
Kapsayan bağlantı |
Dönüşümlü bağlantı |
Yönlü bağlantı |
Yönlü olmayan bağlantı |
Tam bağlantı |
İki bağlı düğümden birinden diğerine tek yönlü akış olduğunu gösteren bağlantı biçimine yönlü bağlantı adı verilir. Doğru cevap C'dir.
15.Soru
I. Matematik
II. Fizik
III. Bilgisayar bilimleri,
IV. Ekoloji
Yukarıdakilerden hangileri benzetimin kullanım alanları içindedir ?
I ve II |
II,III ve IV |
I ve III |
I,II,III,IV |
II ve IV |
Alanların hepsi benzetimin kullanım alanlarındandır?
16.Soru
Bir sistemin bileşenleri benzetim modeli açısından ele alındığında aşağıdakilerden hangisi bu değişkenlerden biri değildir?
Varlıklar |
Olaylar |
Faaliyetler |
Kişiler |
Özellikler |
Sistemin Bileşenleri
Bir sistemi anlamak ve analiz etmek için sistemin bileşenlerinin neler olduğunun bilinmesi gerekir. Birbirinden farklı birçok sistem mevcut olsa da, genel olarak her bir sistemin bileşenleri benzetim modeli açısından ele alındığında; varlıklar, özellikler, faaliyetler, olaylar ve durum değişkenlerinden oluşmaktadır.
17.Soru
"n x n boyutlu bir kare matriste (n – i) satır ile (n – i) sütun silindiğinde elde edilen i x i boyutlu matrisin determinantına matrisin i’inci ........... denir."
Yukarıda boş bırakılan yere uygun kavram hangisidir?
"n x n boyutlu bir kare matriste (n – i) satır ile (n – i) sütun silindiğinde elde edilen i x i boyutlu matrisin determinantına matrisin i’inci ........... denir."
Yukarıda boş bırakılan yere uygun kavram hangisidir?
Hessian Matrisi |
Gradyan vektörü |
Matris belirliliği |
Uygun çözüm bölgesi |
Asal minör |
n x n boyutlu bir kare matriste (n – i) satır ile (n – i) sütun silindiğinde elde edilen i x iboyutlu matrisin determinantına matrisin i’inci asal minörü denir.
18.Soru
Bir şirketin yöneticisi üç farklı yatırım fonu içinden hangisine yatırım yapmanın daha avantajlı olacağını belirlemek istemektedir. Her bir fon için iyi ekonomik durumda getiri olasılığı %40 iken, kötü ekonomik durumda getiri oranı ise %60 olarak hesaplanmıştır. Sırasıyla ilk fon için iyi ekonomik getiri 200 birim para, kötü ekonomik getiri 80 birim para; ikinci fon için iyi ekonomik getiri 250 birim para, kötü ekonomik getiri 40 birim para ve üçüncü fon için iyi ekonomik getiri 160 birim para ve kötü ekonomik getiri 70 birim para olarak hesaplanmıştır. Bu durumda şirketin tam bilgi durumunda beklenen kâr değeri hesaplandığında sonuç kaç birim para olur?
148 birim para |
48 birim para |
72 birim para |
152 birim para |
164 birim para |
Durum değerlendirildiğinde problemin kazanç yapılı olduğu anlaşılmaktadır. Bu durumda doğal durumun en yüksek değeri bilgi öncesi olasılıklarla çarpılır ve toplanır, elde edilen değer tam bilgi durumunda beklenen değerdir. Bu değer 148 birim para olarak hesaplanmıştır.
(250)x(0,40)+(80)(0,6)=148 birim para
19.Soru
En küçük yayılma problem nedir?
Başlangıç düğümünden bitim düğümüne ulaştırılacak akışın miktarının en düşük kılınmasıdır. |
Hedefe ulaşmak için en kısa yolun bulunmasıdır. |
Bir Çizge yapısında en az yola sahip düğüm sayısıdır. |
Çizgedeki tüm düğümleri birbirine bağlayan en kısa yolun bulunmasıdır. |
Bir düğümün kapasitesindeki yol sayısının bulunmasıdır. |
En küçük yayılma problemlerinde çizgedeki tüm düğümleri birbirine bağlayan en kısa yolun bulunması amaçlanmaktadır.
20.Soru
Genel olarak doğrusal olmayan programlama problemleri, problemin kısıtlarının olup olmamasına göre kaça ayrılır?
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
Genel olarak doğrusal olmayan programlama problemleri, problemin kısıtlarının olup olmamasına göre; • Kısıtsız Optimizasyon, • Kısıtlı Optimizasyon biçiminde sınıflandırılabilir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ