Laboratuvar Hayvanlarını Yetiştirme ve Sağlığı Ara 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
“Tesis içerisinde deney hayvanlarının ihtiyaçlarını karşılamak üzere, havalandırma, nem, ısıtma/ soğutma ve aydınlatma işlemlerinin sorunsuz bir şekilde gerçekleştirilebilmesi, güç ünitesi için ayrılmış alan” şeklinde tanımlanan kısım deney hayvanları üretim alanı açısından hangi oda kapsamına girer?
İdari birim/personel hizmet odaları
|
Sistem kontrol odaları
|
Servis alanları
|
Üretim ve barındırma odaları
|
Operasyon odaları |
Sistem Kontrol Odaları Tesis içerisinde deney hayvanlarının ihtiyaçlarını karşılamak üzere, havalandırma, nem, ısıtma/ soğutma ve aydınlatma işlemlerinin sorunsuz bir şekilde gerçekleştirilebilmesi, güç ünitesi için ayrılmış yeterli alan ile mümkündür. Merkez içerisinde yer alan odalarda ve hayvan barındırılan odalar ya da kafeslerde, hayvanların gereksinimlerini karşılamak üzere havalandırmanın yeterli düzeyde olması gerekmektedir. Havalandırma sistemi, uygun kalitede yeterli taze hava sağlamanın yanında tesis içerisinde çeşitli kaynaklardan oluşabilecek her türlü koku, zehirli gaz, toz ya da enfeksiyona neden olabilecek etmeni, belli sınırların altında tutmada çok önemlidir.
2.Soru
- Hayvanlarda tutma ve taşıma stresi araştırma sonuçlarını olumsuz yönde etkileyebilir.
- Uygun olmayan tutma teknikleri hayvanlarda stres oluşturarak hayvan refahını olumsuz etkiler.
- Uzun süreli ve ağrılı bir tutma ve uygulama söz konu ise özel kimyasal sabitleyiciler kullanılmalıdır.
- Tutma ve uygulamalar esnasında hayvanı ani hareketle tutulmalıdır.
Deney hayvanlarında tutma ve taşıma ile ilgili verilen bilgilerden hangileri doğrudur?
I, II |
I, III |
I, II, III |
I, III, IV |
I, II, III, IV |
Tutma ve uygulamalar esnasında hayvanı korkutacak ani hareket ve gürültü yapmaktan kaçınmalı, hayvanlara karşı nazik olunmalıdır.
3.Soru
Tıp tarihi kaynaklarına göre fizyolojinin kurucusu kimdir?
Erasistratus |
Galen |
Alkemon |
Herophilus |
Anaximander |
İskenderiye Okulundan Herophilus ve Erasistratus, hayvanlar üzerinde incelemeler yapmıştır. Bu hekimlerin insan üzerinde de araştırma yaptıkları söylenmektedir. Erasistratus’un fizyolojinin kurucusu olduğu da bazı tıp tarihi kaynaklarında bildirilmektedir. Hayvanlar üzerinde yapılan bu incelemelere deneyden çok birer gözlem olarak bakılabilir.
4.Soru
- Deney Hayvanı Kabulü ve Karantina Odası
- Basit Girişim Odası
- Hayvan Hazırlama Odası
- Soyunma Odası
Operasyon odaları ya da genel olarak laboratuvar bölümünde bulunması gereken bölümler yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileridir?
I-II-III-IV
|
I-III-IV
|
I-II-III
|
II-III-IV
|
Yalnız II |
Operasyon odaları ya da genel olarak laboratuvar bölümünde aşağıdaki bölümlerin bulunması gerekmektedir.
•Deney Hayvanı Kabulü ve Karantina Odası
•Basit Girişim Odası
•Hayvan Hazırlama Odası
•Soyunma Odası
•Operasyon Odası
•Re animasyon (Uyandırma) Odası
•Post-operatif Bakım Odası
•Yıkama ve Sterilizasyon Odası.
5.Soru
Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi hangi tarihte ilan edilmiştir?
15 Ekim 1978 |
17 Şubat 1989 |
17 Şubat 1993 |
1 Temmuz 2004 |
13 Aralık 2011 |
Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi, Uluslararası Hayvan Hakları Birliği ve ona bağlı ulusal birlikler tarafından, 23 Eylül 1977 tarihin de Londra’da gerçekleştirilen hayvan hakları konusundaki 3. Uluslararası toplantıda kabul edilmiş ve 15 Ekim 1978’de ilan edilmiştir.
Seçeneklerde verilen diğer tarihler bazı ülkeler ve Türkiye'de hayvanların hakları ve deneysel olarak kullanımı ile ilgili yasal düzenlemelerdir.
6.Soru
- İlaç
- Kozmetik
- III. Ekonomi
Laboratuvar hayvanları bilimi yukarıdakilerden hangisi/hangilerinin ön araştırmalarında kullanılmaktadır?
Yalnız I
|
Yalnız II
|
Yalnız III
|
I ve II
|
I, II ve III |
Laboratuvar hayvanları bilimi, tıbbi, biyomedikal, ilaç, kozmetik gibi alanların ön araştırmalarında, hayvanların insanda kullanılabilir hale gelmesinden önce; verilerin toplanmasında, analiz edilmesinde, sonuçlara varılmasında kullanılan çok şubeli bir bilim dalıdır.
7.Soru
- Deney hayvanının kimliği
- Araştırmanın bütçesi
- Oluşacak tıbbi atıklar ve imhası
- Araştırmanın türü
Yukarıdaki verilenlerden hangileri etik kurul başvuru formunda araştırmacıların açıklık getirmesi gereken konulardandır?
I - III - IV |
I - II - III |
I ve II |
II ve III |
I ve IV |
Etik kurul başvuru formunda araştırmacıların, araştırmanın başlığı, araştırma ekibi, araştırmanın türü, araştırmanın süresi, araştırmanın amacı, deney hayvanları üzerinde yapılacak işlemler, alternatif yöntemler, deney hayvanlarının temin edileceği yer, deney hayvanının kimliği, seçilen türün gerekçeleri, deney grupları ve sayıları, deney süresince hayvanların bakım yeri ve bakım koşulları, deneylerde kullanılacak kimyasal/ biyolojik maddeler ve farmakolojik ajanlar, deney hayvanları için kısıtlayıcı durumlar, deney sırasında/sonrasında ortaya çıkabilecek tehlikeli durumlar, oluşacak tıbbi atıklar ve imhası konularına açıklık getirilmesi beklenmektedir.
8.Soru
I. Ağaç oyukları II. Meyve artıkları III. Kırpılmış kağıtlar IV. Metal toplar V. Plastik araçlar Yukarıdakilerden hangileri, kafes ortamını zenginleştirmede kullanılabilecek materyaller arasında yer alır?
I-II-III |
II-III-IV |
III-IV-V |
II-IV |
I-III-V |
Zenginleştirmede materyalleri hayvan üzerindeki amaca göre çeşitlilik gösterirler. Bunlar, sosyal- fiziksel faaliyetler, yem arama, gibi aktiviteleri gerçekleştirmek için kullanılabilecek alet ya da oyuncaklar olabilir. Zenginleştirme materyalleri, ağaç oyukları, kırpılmış kâğıtlar veya plastik araçlardan yapılabilir. Doğru cevap E seçeneğidir.
9.Soru
Deney hayvanlarında hareketin kısıtlanması ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
Gavaj yoluyla madde ya da ilaç verilmesi hareketin engellenmesini gerektiren bir durumdur. |
Fiziksel hareketin kısıtlanması sırasında hayvanın korkutulmaması önemlidir. |
Deney hayvanında hareket engellemesi el ile tutma veya mekanik basit bir sistem kullanımıyla sağlanır. |
Hareket kısıtlılığının süresi uzadıkça hayvanda neden olduğu stres de giderek azalır. |
Travmatik cerrahi girişimler haricinde anestezi uygulamasını gerektirmez. |
Hareket kısıtlılığının süresi uzadıkça hayvanda neden olduğu stres de giderek artar.
10.Soru
Deney hayvanları yemlerinin tesiste saklandığı odalarda sıcaklık kaç derecede tutulmalıdır?
-18°C |
4°C |
8°C |
21°C |
37°C |
Yemler tesis içerisinde uygun saklama koşullarına sahip odalarda saklanmalıdır. Bu odaların sıcaklıkları ortalama 21°C’de tutulmalıdır.
11.Soru
Almanya’da 1993'te yenilenen “Hayvanları Koruma Yasası” gereğince aşağıdakilerden hangisi için hayvan deneyleri yasaklanmıştır?
Hastalık konularında tanı ve tedavi geliştirilmesinde |
Anormallikler durumunda tanı ve tedavi geliştirilmesinde |
Fiziksel yaralanmalar konularında tanı ve tedavi geliştirilmesinde |
Deney ve araştırmalara alternatif yöntem bulunamaması durumlarında |
Sigara, tütün, deterjan ve kozmetiklerin etkilerinin araştırılmasında |
17 Şubat 1993’te Almanya’da “Hayvanları Koruma Yasası” yenilenmiştir. Bu yenileme ile hayvan deneylerinin yapılabilmesine bazı sınırlamalar getirilmiştir.
Buna göre;
Hayvanlar üzerinde yapılacak araştırmalar ve deneyler ancak
• Hastalık
• Anormallikler
• Fiziksel yaralanmalar gibi konularda tanı veya tedaviyi geliştirmek amacıyla gerçekleştirilebilir.
“Hayvanları koruma Yasası gereği” madde ve ilaçların insan ve hayvan sağlığı üzerindeki etkisinin belirlenmesi şartı ile deney hayvanları üzerinde çalışmalara izin verilmiştir. Deney ve araştırmalara
alternatif bir yöntemin bulunmaması durumunda çalışmaların yapılabilmesi için konuların ortak olması şarttır. Bu şart yerine getirildiğinde kullanılabilir ibaresidir.
Bu düzenlemede sigara, tütün, deterjan ve kozmetik amaçlı deneyler yasaklanmıştır.
12.Soru
- Replacement: Yerine koyma
- Reduction: Azaltma
- Refinement: İyileştirme
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri “3R” kuralı kapsamında değerlendirilir?
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
I ve II |
I, II ve III |
“3R” Prensibi
Replacement: Yerine koyma
Reduction: Azaltma
Refinement: İyileştirme dir.
13.Soru
İmmün sistem baskılanarak yapılan özel araştırmalarda kullanılabilecek kafes türü aşağıdakilerden hangisidir?
Taban ızgarasına sahip kafesler |
Metabolik kafesler |
Mikroizolatör sistemine sahip kafesler |
Yaşam kafesleri |
Polikarbon kafesler |
İmmün sistem baskılanarak yapılan özel araştırmalarda ortamın patojen mikroorganizmalardan arındırılmış olması gerekmektedir. Gelişen teknoloji
ile birlikte mikroizolatör sistemine sahip kafes sistemleri kullanılmaya başlanmıştır. Bu sistemler, kafes içerisindeki ortamı dış ortamdan izole etmeye
yarayan özel bir kapak sistemi içerirler. Böylece kafesin kontamine olmasını engellenir.
Doğru cevap C seçeneğidir.
14.Soru
“Albino olan deney hayvanlarında ışık şiddetinin fazla olması gözlerde katarakt meydana gelmesine neden olabilir.” ifadesi aşağıdakilerden hangisine vurgu yapmaktadır?
Ortam sıcaklığının istenen düzeyde tutulmasına |
Ortamdaki ışık kaynağının düzenli ve uygun olmasına |
Ortam neminin düşük olmasına |
Yaşamsal ihtiyaçların düzenli karşılanmasına |
Havalandırmanın etkin olmasına |
“Albino olan deney hayvanlarında ışık şiddetinin fazla olması gözlerde katarakt meydana gelmesine neden olabilir.” ifadesi ortamın aydınlatılmasının önemine vurgu yapmaktadır. Uygun ışık kaynağı ve düzenli aydınlatmanın hayvanlar üzerindeki etkisine bir örnek teşkil etmektedir.
15.Soru
-
Deney hayvanları üzerinde yapılacak işlemlerin onaylanmış protokole uygun olarak yapılmasını sağlamak, gerektiğinde sonlandırmasına karar vermek.
-
Deney hayvanlarının üretim, yetiştirme, barındırma ve nakil şartları ile deneylerin yapıldığı laboratuvar şartlarının ve donanımın etik yönden uygun olup olmadığını denetlemek.
-
Deney hayvanı kullanımı ile ilgili olarak yıllık istatistiksel veri tabloları ile faaliyet raporunu hazırlayıp HADMEK’e sunmak.
-
Deneysel çalışmalar sonunda oluşan ki myasal, tıbbi vs. atıkların ilgili kanun gereğince ortadan kaldırılmasını sağlamak.
Deney hayvanları üzerinde yapılacak işlemlerin onaylanmış protokole uygun olarak yapılmasını sağlamak, gerektiğinde sonlandırmasına karar vermek.
Deney hayvanlarının üretim, yetiştirme, barındırma ve nakil şartları ile deneylerin yapıldığı laboratuvar şartlarının ve donanımın etik yönden uygun olup olmadığını denetlemek.
Deney hayvanı kullanımı ile ilgili olarak yıllık istatistiksel veri tabloları ile faaliyet raporunu hazırlayıp HADMEK’e sunmak.
Deneysel çalışmalar sonunda oluşan ki myasal, tıbbi vs. atıkların ilgili kanun gereğince ortadan kaldırılmasını sağlamak.
Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri HADYEK’in görevleri arasındadır?
I-II-III |
II-III-IV |
I-II-III-IV |
I-II-IV |
I-III-IV |
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın ilgili yönetmeliğine bağlı olarak belirlenen merkezi etik kurulların görevleri şunlardır:
- HADMEK’in belirlediği etik ilkeler ve iyi laboratuvar uygulamaları çerçevesinde kendi çalışma usul ve esasları hakkında yönerge hazırlamak.
- Deney hayvanları üzerinde yapılacak tüm işlemlerin etik yönden kabul edilebilir sınırlarını belirleyerek yapılacak işlemlere ilişkin protokolleri onaylamak veya uygun olmayanları gerekçeli olarak reddetmek.
- Deney hayvanı ünitesinde kullanılan hayvanların, deney süresince başvuruda belirtilen protokollere göre 3R ilkelerine ve etik kurallara uygun olarak sürdürülmesini denetlemek, bu amaçla gerekli düzenlemeleri yapmak.
- Deney hayvanı kullanılarak elde edilenlerle aynı prosedürleri kapsayan alternatif yöntemlerin geliştirilmesine ve doğrulanmasına katkıda bulunarak, araştırmayı teşvik edecek uygulamalar yapmak.
- Deney hayvanları üzerinde yapılacak işlemlerin onaylanmış protokole uygun olarak yapılmasını sağlamak, gerektiğinde sonlandırmasına karar vermek.
- Deney hayvanlarıyla çalışacak personelin gerekli eğitimi almasını sağlamak ve deney hayvanı kullanım sertifikası bulunması şartıyla hayvan deneyleri yapılmasına izin vermek. Bu amaçla gerektiğinde sertifika programları düzenlemek. Sertifika eğitim programını otuz gün önce HADMEK’e bildirmek. Eğitim sonunda başarılı olan kursiyerler ile ilgili bilgileri HADMEK’e bildirmek.
- Deney hayvanlarının üretim, yetiştirme, barındırma ve nakil şartları ile deneylerin yapıldığı laboratuvar şartlarının ve donanımın etik yönden uygun olup olmadığını denetlemek.
- Deney hayvanı kullanımı ile ilgili olarak yıllık istatistiksel veri tabloları ile faaliyet raporunu hazırlayıp HADMEK’e sunmak.
- Deneysel çalışmalar sonunda oluşan ki myasal, tıbbi vs. atıkların ilgili kanun gereğince ortadan kaldırılmasını sağlamak.
Doğru cevap C'dir.
16.Soru
- Suluk
- Ağaç oyukları
- Kağıt oyuncaklar
- Plastik aletler
Deney hayvanları kafeslerinde kullanılan zenginleştirme materyalleri yukarıdakilerden hangileri olabilir?
I ve II |
II ve III |
I, II ve III |
II, III ve IV |
I, II, III ve IV |
Zenginleştirmede materyalleri hayvan üzerindeki amaca göre çeşitlilik gösterirler. Bunlar, sosyal-fiziksel faaliyetler, yem arama, gibi aktiviteleri gerçekleştirmek için kullanılabilecek alet ya da oyuncaklar olabilir. Zenginleştirme materyalleri, ağaç oyukları kırpılmış kâğıtlar veya plastik araçlardan yapılabilir.
Doğru cevap D seçeneğidir.
17.Soru
- Hayvan beslenmek için yetiştirilmişse de bakılmalı, barındırılmalı, taşınmalı, ölümü de acı çektirmeden ve korkutmadan olmalıdır.
- Hayvanlardan insanların eğlencesi olsun diye yararlanılamaz, hayvanların seyrettirilmesi ve hayvanlardan yararlanılan gösteriler hayvan onuruna aykırıdır.
- III. Zorunluluk olmaksızın bir hayvanın öldürülmesi yaşama karşı suçtur.
- Çok sayıda yabani hayvanın öldürülmesi demek olan her davranış bir soykırım, yani bir suçtur.
- Hayvan ölümüne de saygı göstermek gerekir. Hayvanın öldürüldüğü şiddet sahneleri sinema ve televizyonda yasaklanmalıdır.
Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri Hayvan Hakları Evrensel Bildirisi’nde yer almaktadır?
I-II-III-IV
|
I-II-III-IV-V
|
II-III-IV-V
|
I-III-IV-V
|
I-II-IV-V |
Hakları Evrensel Bildirisi’nde şu hususlar yer almaktadır:
I. Hayvan beslenmek için yetiştirilmişse de bakılmalı, barındırılmalı, taşınmalı, ölümü de acı çektirmeden ve korkutmadan olmalıdır.
II. Hayvanlardan insanların eğlencesi olsun diye yararlanılamaz, hayvanların seyrettirilmesi ve hayvanlardan yararlanılan gösteriler hayvan onuruna aykırıdır.
III.Zorunluluk olmaksızın bir hayvanın öldürülmesi yaşama karşı suçtur.
IV.Çok sayıda yabani hayvanın öldürülmesi demek olan her davranış bir soykırım, yani bir suçtur. V. Hayvan ölümüne de saygı göstermek gerekir. Hayvanın öldürüldüğü şiddet sahneleri sinema ve televizyonda yasaklanmalıdır.
18.Soru
______________; yavru sıçanların kuyruklarında ortam neminin gerekenden az olmasına bağlı olarak gelişen ödem (şişme) ile halkasal yapıların oluşması durumudur.
Yukarıdaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
Reanimasyon |
Ring-tail sendromu |
Sterilizasyon |
Post-operasyon |
Premedikasyon |
Ring-tail sendromu, yavru sıçanların kuyruklarında ortam neminin gerekenden az olmasına bağlı olarak gelişen ödem (şişme) ile halkasal yapıların oluşması durumudur. Doğru cevap B şıkkıdır.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 20. yüzyılda hayvanların korunması konusunda çaba sarfeden öncülerden biridir?
Claude Bernard |
Peter Singer |
François Magende |
William Harvey |
Jeremy Bentham |
1960’tan itibaren, hayvan deneyleri ile ilgili etik çalışmalar artmaya başlamıştır. Avustralyalı felsefeci P. Singer, “Hayvanlann Kurtuluşu” isimli kitabıyla hayvanların korunması konusunda çaba sarfeden öncülerden biri olmuştur. Singer, bu eserindeki savını hayvanların acı duyumsamaları ve acıya katlanabilirlikleri üzerine kurmuştur. Bununla beraber, aynı dönemde çeşitli araştırmalar, gazete ve dergi yazıları da konuya dikkat çekmiştir.
20.Soru
“………. …….. “ belirli bir hastalığın deneysel veya tabi^ olarak kesinlikle gelişmediği hayvan türü, ırkı veya soylarıdır.
Yukarıdaki tanımda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi yazılmalıdır?
Negatif modeller |
Olası modeller |
Geliştirilmiş modeller |
Karmaşık modeller |
Oluşturulmuş modeller |
Boş bırakılan yere negatif modeller gelmelidir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ