Mantığın Gelişimi Final 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Stoa Okulu'nun Latinleşmeye başladığı döneme ne ad verilmektedir ?
Erken Stoa |
Yeni Stoa |
Orta Stoa |
Geç Stoa |
İlk Stoa |
Stoa Okulu'nun Latinleşmeye başladığı döneme Orta Stoa denilmektedir.
2.Soru
Lewis kipli mantık sistemleri üzerine o zamana kadar yaptığı ve farklı tarihlerde yayımladığı çalışmalarının sonuçlarını hangi araştırmasında toplamıştır?
İleri mantık sistemi |
Bir sembolik mantık araştırması |
Ekleme Kuramları |
Olanaklı Algı |
Modern matematik |
Lewis kipli mantık sistemleri üzerine o zamana kadar yaptığı ve farklı tarihlerde yayımladığı çalışmalarının sonuçlarını Bir Sembolik Mantık Araştırması (1918) sisteminde toplamıştır. Emil Post buradaki kipli mantık sisteminde olanaksızlık ile yanlışlığın denk olduğunu ortaya koymuştur.
3.Soru
Bir çocuk öğrencidir.
Bir çocuk öğrenciydi.
Bir çocuk öğrenci olacak.
Hangi seçenekte yukarıda verilen önermelerdeki güçlendirme ve kısıtlama özellikleri önermelerle doğru eşleştirilmiştir?
I: Güçlendirme, II: Kısıtlama; III: Kısıtlama |
I: Kısıtlama, II: Güçlendirme, III: Güçlendirme |
I: Güçlendirme, II, Güçlendirme, III: Kısıtlama |
I: Güçlendirme, II: Kısıtlama, III: Güçlendirme |
I: Kısıtlama, II: Kısıtlama, III: Güçlendirme |
Güçlendirme (ampliation) bir terimin diğer bir terimin gönderimini genişletmesi ve kısıtlama (restriction) ise bunun aksine bir terimin diğer bir terimin gönderimini daraltmasıdır. Örneğin, ‘yaşlı’ sıfatı ‘Bir yaşlı insan yürüyor’ önermesinde ‘insan’ teriminin gönderimini daraltmaktadır. Güçlendirmenin gerçekleşebileceği yollardan biri önermenin zaman kipinin şimdiki zamandan (geniş zamandan) geçmiş zamana veya gelecek zamana dönüştürülmesidir. ‘Bir insan filozoftur’ önermesinde ‘insan’ teriminin gönderimi bugün varolan insanlarla sınırlı iken, ‘Bir insan filozoftu’ önermesinde ‘insan’ teriminin gönderimi bugün varolan insanların yanı sıra geçmişte varolmuş insanları da içine alacak şekilde genişlemifltir. ‘Bir insan filozof olacak’ önermesinde ise, ‘insan’ teriminin gönderimi bugün varolan insanların yanı sıra gelecekte varolacak insanları da içine alacak şekilde genişlemiş olur. Bu bilgilerden de anlaşıldığı gibi güçlendirme ve kısıtlama özellikleri B seçeneğinde önermelerle doğru eşleştirilmiştir, dolayısıyla doğru cevap B’dir.
4.Soru
I. Bölme Üstüne
II. Topikler Üstüne
III. Kategoriler ve Önerme Üstüne
IV. Kategorik Tasımlar Üstüne
V. Isagoge
Yukarıda verilen şıklardan hangileri Boethius Porphyry’nin çalışmalardandır?
I, II ve V |
I, II ve IV |
II,III ve IV |
III, IV ve V |
I,III ve V |
Boethius Porphyry’nin İsagoge’sini, Marcus Tullius Cicero’nun (M.Ö. 106-43) Topikler’ini ve Aristoteles mantığının bir kısmını yorumlamıştır. Bölme Üstüne, Topikler Üstüne, Kategorik Tasımlar Üstüne ve Koşullu Tasımlar Üstüne bağımsız çaışmaları ile Ortaçağ mantığının oluşumunda büyük pay sahibidir.
5.Soru
- Antik Çağ’ın Skolastik yorumunun yanıltıcı ve kısıtlayıcı olduğu düşüncesi yaygındır.
- Hümanist (insancıl) düşünce güçlenmiştir.
- Dönemin aydını dikkatini Yunanca ve Latince edebiyat yapıtlarına yöneltmiştir.
- Retorik (hitabet sanatı) uzun dönem biçimsel mantığa dayalı akıl yürütmenin yerini almıştır.
- Tümdengelimli biçimsel mantığın bilgiye ulaştıran bir araç olarak görülmektedir.
Yukarıda verilenlerden hangileri Rönesans’ın başlangıç tarihi kabul edilen 14. yüzyıldan 19. yüzyılın sonuna kadar olan dönemin özelliklerini tanımlamaktadır?
I, II ve III |
I, IV ve V |
II, III ve IV |
I, II, III ve IV |
II, III, IV ve V |
Rönesans ve ardından gelen modern dönem boyunca, Antik Çağ’ın Skolastik yorumunun yanıltıcı ve kısıtlayıcı olduğu düşüncesi yaygındır. Hümanist (insancıl) düşüncenin güçlendiği Rönesans Dönemi’nin aydını dikkatini Yunanca ve Latince edebiyat yapıtlarına yöneltmiştir. Retorik (hitabet sanatı) uzun dönem biçimsel mantığa dayalı akıl yürütmenin yerini almıştır. Aristoteles’in Ortaçağ boyunca süren egemenliğine tepki olarak, bu dönemin pek çok düşünürü Aristoteles’in mantığını neredeyse tümüyle yanlış saymaktadır. Aristotelesçi mantığa bir diğer eleştiri de yeni bilim düşüncesinden kaynaklanmaktadır. Yeni bilim anlayışı dünyanın bilgisinin ancak duyu deneyi temel alınarak elde edilebileceğini kabul etmektedir. Böylece bilimsel bilgi özel durumlara ilişkin deney bilgisinin genelleştirilebilmesi durumunda olanaklıdır. Aristoteles’in ve Skolâstiklerin tümdengelimli biçimsel mantığı iddia edildiği gibi bilgiye ulaştıran bir araç değildir. Bu mantık ancak deneyimle elde edilen sonuçların düzenlenmesi işine yarayabilir. “Antik Çağ’ın Skolastik yorumunun yanıltıcı ve kısıtlayıcı olduğu düşüncesi yaygındır.”, “Hümanist (insancıl) düşünce güçlenmiştir.”, “Dönemin aydını dikkatini Yunanca ve Latince edebiyat yapıtlarına yöneltmiştir.” ve “Retorik (hitabet sanatı) uzun dönem biçimsel mantığa dayalı akıl yürütmenin yerini almıştır.” tanımlamaları dönemin özelliklerini yansıtmaktadır, ancak sözkonusu dönem tümdengelimli biçimsel mantığın bilgiye ulaştıran bir araç olarak görülmediği bir dönemdir. Dolayısıyla doğru cevap D’dir.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İngiliz felsefeci Bertrand Russell' ın çalışma alanlarından biri değildir?
Mantık |
Mantık felsefesi |
Matematik felsefesi |
Aritmetik |
Dil felsefesi |
İngiliz felsefeci Bertrand Russell (1872-1970) 20. yüzyılın en etkili düşünürlerinden biridir. Uzun meslek yaşamının büyük kısmını çok farklı konularda etkin bir biçimde çalışmayla geçirmiştir. Bunun önemli bir bölümünü de mantık, mantık felsefesi, matematik felsefesi ve dil felsefesi konularındaki çalışmaları oluşturmaktadır.
7.Soru
Fransa’da Katoliklerin Protestanlara karşı gerçekleştirdiği Aziz Bartolomeus Yortusu Kıyımı hangi tarihite gerçekleşmiştir?
Fransa’da Katoliklerin Protestanlara karşı gerçekleştirdiği Aziz Bartolomeus Yortusu Kıyımı hangi tarihite gerçekleşmiştir?
11 Ağustos 1672’de |
20 Ağustos 1570’de |
24 Ağustos 1572’de |
30 Ağustos 1562’de |
18 Ağustos 1472’de |
Ramus özellikle kendi döneminde büyük bir ün ve ateşli izleyiciler kazanmış ancak yaşamının son döneminde çekişmelerin etkisiyle zor günler geçirmiş ve en sonunda 24 Ağustos 1572’de Fransa’da Katoliklerin Protestanlara karşı gerçekleş- tirdiği Aziz Bartolomeus Yortusu Kıyımı sırasında öldürülmüştür.
8.Soru
İngiliz mantıkçı ve matematikçi ,çağdaş matematiksel mantığın ortaya çıkmasını sağlayan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
İngiliz mantıkçı ve matematikçi ,çağdaş matematiksel mantığın ortaya çıkmasını sağlayan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Mill |
Leibniz |
Boole |
Hobbes |
Bacon |
İngiliz mantıkçı ve matematikçi George Boole (1815-1864) çağdaş matematiksel mantığın ortaya çıkmasını sağlayan düşünürlerden biridir. Bugün bir mantıkçı olarak bilinmesine rağmen Boole matematik yazılarını yayımlamaya başladığında ilk 6 yıl mantık konusunda hiçbir yazı yayımlamamıştır.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Ortaçağ mantıkçılarından birinin ya da diğerinin ele aldığı başlıca özelliklerden biri değildir ?
Zayıflatma |
Görelilik |
Nesnellik |
İmleme |
Güçlendirme |
Nesnellik Ortaçağ mantıkçılarından birinin ya da diğerinin ele aldığı başlıca özelliklerden biri değildir.
10.Soru
Ortaçağda özellikle 13. yüzyılın ikinci yarısından sonra egemen mantık sistemi aşağıdakilerden hangi düşünürün mantık sistemidir?
Abelardus |
Aristoteles |
Diodorus |
Hobbes |
Ramus |
Ortaça¤da özellikle 13. yüzyılın ikinci yarısından sonra egemen mantık sistemi Aristoteles’in mantık sistemidir. Aristoteles’in felsefe yapıtları da ancak bu tarihten sonra araştırma konusu olmuş ve Skolastik eğitimin bir parçası haline gelmiştir.
11.Soru
Gödel’in adının mantık dünyasında ve başta felsefe olmak üzere, diğer alanlarda sıklıkla anılmasını sağlayan başarısı aşağıdakilerden hangisidir?
Tamlık Teoremi |
Eksiklik Teoremleri |
Seçme Belitinin Bağımsızlığı |
Banach-Tarski Teoremi |
Zorn Lemması |
Eksiklik Teoremleri: Gödel’in adının mantık dünyasında ve başta felsefe olmak
üzere, diğer alanlarda sıklıkla anılmasını sağlayan başarısı eksiklik teoremleridir. Eksiklik teoremleri Gödel’in Hilbert programı içindeki çalışmalarının bir sonucunda ortaya çıkmıştır.
12.Soru
Tanzimat öncesi Osmanlı’da yetişmiş son büyük mantıkçı kimdir ?
Vahdettin |
Kemal Tahir |
İsmail Gelenbevi |
Kanun-i Sultan Süleyman |
Sait Halim Paşa |
Tanzimat öncesi Osmanlı’da yetişmiş son büyük mantıkçı İsmail Gelenbevi'dir.
13.Soru
Çağdaş mantığın doğuşu ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi söylenebilir?
Rönesans sonrasında mantıkçılar, Aristoteles mantığına yenilikler katmışlardır. |
Mantık ile matematiğin ilişkisi verimli biçimde iki yönlü gelişmiştir. |
Aristoteles mantığı tüm mantıkçılar tarafından kabul edilmiştir. |
20. ve 21. yüzyıllarda mantık sadece matematikle etkileşimli olarak ilerlemeye devam etmiştir. |
Mantık sistemine yöneltilen eleştiriler birçok mantık sistemini ortadan kaldırmıştır. |
Mantığın matematikle olan ilişkisi oldukça verimli biçimde iki yönlü olarak gelişmiştir. Amaçlandığı gibi, mantık matematiğin daha kurallı bir bilim olmasını sağlamış ve matematikte (sonsuz-küçük sayılara yer veren) standart dışı analiz gibi yeni alanların ortaya çıkmasını sağlamıştır. Diğer yandan, mantığın tam olarak biçimselleşmesinin ardından matematiğin kavram ve yöntemlerine mantık sistemlerinin özelliklerini ortaya koymak için başvurma olanağı doğmuştur.
14.Soru
Her S kümesi üzerinde, bu kümenin her boş-olmayan T alt-kümesinin bir R-minimum elemanı olacak şekilde bir R kısmi sıralama bağıntısı vardır ifadesi neyi ifade etmektedir?
Seçme belitinin bağımsızlığını |
İyi-sıralama ilkesi |
Zorn lemması |
Banach-Tarski teoremi |
Eksiklik teoremi |
Her S kümesi üzerinde, bu kümenin her boş-olmayan T alt-kümesinin bir R-minimum elemanı (yani, “her t ? T için t0Rt” şartını sağlayan bir t0 ?T elemanı) olacak şekilde bir R kısmi sıralama bağıntısı vardır.
15.Soru
Aristoteles’in üniversite eğitimindeki etkisinin azaltılması gerektiğini savunan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Bacon |
Hobbes |
Mill |
Ramus |
Leibniz |
Özgün bir mantıkçı olmamakla birlikte, yaşadığı önemde Latin dünyasında mantık çalışmalarıyla en dikkat çeken düşünür Petrus Ramus’tur (1515-1572). Belki de hocalarının isteği doğrultusunda, yazdığı tez çalışmasında (Aristotelicae animadversiones) “Aristoteles’in söylediği her şey bir yalanlar yığınıdır” savını savunmuştur. Ramus’un bu sav ölçüsünde aşırı bir Aristoteles karşıtı olup olmadığı belirsizdir. Kesin olarak bilinen Ramus’un üniversitelerdeki felsefe programında Aristoteles’in etkisinin azaltılmasını amaçlayan düzenlemenin ilk savunucularından olduğudur.
16.Soru
- Boole
- Bolzano
- Leibniz
- Mill
- Hobbes
Yukarıdaki düşünürlerden hangileri mantık çalışmalarını matematik çerçevesinde yürütmüştür?
II ve IV |
III, IV ve V |
I, II ve III |
III ve IV |
I, II ve IV |
Boole, İngiliz mantıkçı ve matematikçidir; Bolzano matematikçi, felsefeci ve din adamıdır; Leibniz ise çağının tüm bilim dallarında donanımlı bir insandır.
17.Soru
Ortaçağ batı mantığının tartışma biçimleri ve tartışma kuralları ile ilgili bölümüne ne ad verilir?
Ortaçağ batı mantığının tartışma biçimleri ve tartışma kuralları ile ilgili bölümüne ne ad verilir?
Sophismata |
Insolubilia |
Sinkategoremata |
Obligationes |
Sophismata |
18.Soru
Çağdaş mantığın kurucusu aşağıdakilerden hangisidir?
Gottlob Frege |
Bertrand Russell |
Kurt Gödel |
Giuseppe Peano |
Rudolf Carnap |
Alman matematikçi Gottlob Frege (8 Kasım 1848-26 Temmuz 1925) çağdaş mantığın kurucusudur.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Aristotelesçi mantığa ilginin zayıflamasının sebeplerindendir?
İslam düşünürlerinin döneme etkisi |
Ortaçağ Latin mantıkçıların çalışmaları |
Stoa Mantığı’nın döneme etkisi |
Skolastik mantığın döneme etkisi |
Tikel gözlem ve deneyleri temel alan yeni bir bilim anlayışının doğuşu |
Tikel gözlem ve deneyleri temel alan yeni bir bilim anlayışının doğuşu Aristotelesçi mantığa ilginin zayıflamasının sebeplerindendir. Doğru cevap E'dir.
20.Soru
Aristoteles’in Süryaniceye ilk olarak Probus tarafından aşağıdaki okulların hangisinde çevrildiği düşünülmektedir?
Urfa Okulu |
Antakya Okulu |
Nusaybin Okulu |
Cundişâpûr Okulu |
Kunnesrin Okulu |
Antakya Okulu: 3. yüzyılın sonunda kurulmuştur. Aristoteles’in Süryaniceye ilk olarak Probus tarafından bu okulda çevrildiği düşünülmektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ