Medya ve Etik Final 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Batıda, yayımlanan ilk gazete olarak kabul edilen , Bremen yakınlarında Ausburg’da, Avis Relation Oder Zeitung adıyla yayımlanan gazete hangi tarihte yayınlanmıştır?
1500 |
1609 |
1812 |
1710 |
1910 |
Batıda, ilk gazete 1609’da Bremen yakınlarında Ausburg’da, Avis Relation Oder Zeitung adıyla yayımlanmıştır.
2.Soru
Basının kendisini kamuya faydalı ve okura karşı sorumlulukları olan bir kurum olarak tanımladığı dönem aşağıdakilerden hangisidir?
18. yüzyıl |
20.yüzyıl |
19. yüzyıl |
16. yüzyıl |
17. yüzyıl |
İkinci dönem ise 18. Yüzyılda düzenli bir şekilde yayımlanmaya başlayan gazetelerin “basın”ı oluşturduğu bir dönemdir ve bu dönemde basın kendisini kamuya faydalı ve okura karşı sorumlulukları olan bir kurum olarak tanımlamıştır. Gazeteler kendilerini “kamunun bekçisi” ve “kamusal özgürlüğün
koruyucusu” olarak görmüş; basının siyasal rolü de insanların seçim kararlarında daha bilgili davranmalarını sağlamak olarak belirtilmiştir. Bu dönemde hükümetin sansüründen ve aşırı denetiminden bağımsız olunduğunda basının kamuya hizmet edebileceği düşünülmüştür.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi içerik/hizmet, altyapı ve araç düzeyinde teknolojik olarak ayrı olan enformasyon ve iletişim teknolojileri, kitle iletişim teknolojileri ve telekomünikasyon alanlarının teknolojik olarak birleşmesini ve bu alanları belirtilen düzeylerde birbirinden ayıran teknolojik sınırların ortadan kalkmasını açıklayan kavramdır?
Çokluortam |
Eşzamansız olabilme |
Teknolojik yöndeşme |
Klonlama |
Bağlanabilirlik |
İletişim alanında yaşanan bu teknolojik değişim sürecini açıklamak için kullanılan kavram teknolojik yöndeşmedir. Teknolojik yöndeşme daha önceleri içerik/hizmet, altyapı ve araç düzeyinde teknolojik olarak ayrı olan enformasyon ve iletişim teknolojileri, kitle iletişim teknolojileri ve telekomünikasyon alanlarının teknolojik olarak birleşmesini ve bu alanları belirtilen düzeylerde birbirinden ayıran teknolojik sınırların ortadan kalkmasını açıklayan bir kavramdır.
4.Soru
Günümüz Türkiye’sinde basında etik ilkeler bağlamında oluşturulmuş olan Türkiye Gazeteciler Cemiyeti ne zaman “Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi”ni yayınlamıştır?
1998 |
1988 |
1995 |
1993 |
1990 |
Günümüz Türkiye’sinde basında etik ilkeler bağlamında oluşturulmuş olan kurallara bakıldığında, 2 önemli kurum karşımıza çıkmaktadır. Bu iki kurum, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti ile Basın Konseyi’dir. Basın Konseyi, “Basın Meslek İlkeleri”ni (http://basinkonseyi.org.tr/lang_tr/pressOccupationPrinciples.asp) 1988’de, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti “Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi”ni (http://www.tgc.org.tr/bildirge.html) 1998’de yayımlamıştır.
5.Soru
“Bir köpeğin adamı ısırması haber değildir, ancak bir adam bir köpeği ısırırsa haberdir”, diyerek haberi tanımlayan gazeteci aşağıdakilerden hangisidir?
Walter Lippman |
Cohen ve Young |
Charles Anderson Dana |
Gieber |
Fishman |
Amerikalı Gazeteci Charles Anderson Dana, “Bir köpeğin adamı ısırması haber değildir, ancak bir adam bir köpeği ısırırsa haberdir” diyerek haberin ilginçliğiyle ilgili en bilinen tanımı yapmıştır.
6.Soru
Haber verilen her bilginin doğruluğunun kuşkuya yer bırakmayacak şekilde haberde yer alması gerekir cümlesi haberin hangi niteliğini tanımlamaktadır?
Kesinlik |
Gerçeklik |
Doğruluk |
İnanılırlık |
Nesnellik |
Haber verilen her bilginin doğruluğunun kuşkuya yer bırakmayacak şekilde haberde yer alması gerekir, cümlesi haberin kesinlik niteliğini tanımlamaktadır.
7.Soru
1) Bazı durumlarda internet üzerindeki enformasyonun kaynağının tam olarak belirlenememesi, 2) Kaynağın anonim olması, 3) Sosyal ağlar üzerinde doğruluğu kanıtlanmamış enformasyonun dolaşıma girmesi, 4) Bilerek yanlış enformasyon sunumu yapılması gibi nedenler de enformasyonun doğruluğunun kontrol edilememesiyle ve içeriğin doğruluğunun ve güvenilirliğinin zedelenmesiyle sonuçlanmaktadır. Yukarıda verilen maddelerden hangileri bilgi yanılsamasını nitelendirmektedir?
1,2 |
2,3 |
1,2,3,4 |
3,4 |
1,4 |
Bazı durumlarda internet üzerindeki enformasyonun kaynağının tam olarak belirlenememesi, kaynağın anonim olması, sosyal ağlar üzerinde doğruluğu
kanıtlanmamış enformasyonun dolaşıma girmesi ya da bilerek yanlış enformasyon sunumu yapılması gibi nedenler de enformasyonun doğruluğunun kontrol edilememesiyle ve içeriğin doğruluğunun ve güvenilirliğinin zedelenmesiyle sonuçlanmaktadır.Bu çerçevede oluşan sorunları bilgi yanılsaması
olarak nitelendirmek mümkündür.
8.Soru
Etik kavramının Yunanca kökeni aşağıdakilerden hangisidir?
Mos |
Etos |
Patos |
Logos |
Hulk |
kavramının kökeni Yunanca ethos sözcüğünden türetilmiştir. Doğru cevap, B'dir.
9.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisi medyanın temel görev ve sorumlulukları içerisinde yer almaz?
Gündemdeki olaylara ilişkin yanlı, yetersiz ve yanlış şekilde kamuoyunu bilgilendirme |
Kamuyu doğru haberlerle bilgilendirme |
Objektif haber vermek |
Haberde somut gerçeklik ilkesini atlamamak |
Haberde doğruluk ilkesini atlamamak |
Medyanın temel görev ve sorumlulukları içerisinde yer alan, kamuyu doğru haberlerle, doğru bilgilendirmek, objektif haber vermek, haberde somut gerçeklik, doğruluk ilkesini atlamamak adına etik ilkeleri her bir kitle iletişim
aracında amacına uygun olarak kullanmak ilkeli habercilik anlayışıyla örtüşecektir. Gündemdeki olaylara ilişkin yanlı, yetersiz veya yanlış şekilde bilgilendirilen kamuoyu toplumsal bir hareket veya toplumsal bir ortak düşünce yaratamaz.
10.Soru
- Habercilerin haber ve yorumu birbirinden kesin çizgilerle ayırması gerekmektedir.
- Haberde yer alacak görüş ve yorumlar kaynak belirtilerek verilmelidir.
- Haberde yer alan fotoğraf ve görüntünün güncel olup olmadığı (arşiv görüntüsü) belirtmelidir.
Haber verme sürecinde habercilerin sorumlulukları, yukarıda belirtilen kurallardan hangileridir?
Yalnız I |
Yalnız II |
II ve III |
I ve III |
I, II ve III |
Habercilerin haber ve yorumu birbirinden kesin çizgilerle ayırması gerekmektedir. Haberde yer alacak görüş ve yorumlar kaynak belirtilerek verilmelidir. Haberde yer alan fotoğraf ve görüntünün güncel olup olmadığı (arşiv görüntüsü) belirtmelidir. Haberci haber ve haber görüntüleri ile ilan/reklam amaçlı metinlerin ve görüntülerin ayrımını hiç bir karışıklığa yer bırakmayacak ölçüde açıkça yapmalıdır. Gazeteci, rekabet nedeniyle de olsa, bir başka gazeteciye bilinçli ve açık, mesleki zarar vermekten kaçınmalıdır. Bir meslektaşının yayınını engelleyici davranışlarda bulunmamalıdır. Doğru cevap E'dir.
11.Soru
Ahlak görüşlerini sınıflandırıp inceleyen, etiğin kurucularından kabul edilen filozof aşağıdakilerden hangisidir?
Aristotales |
Platon |
Epikuros |
Descartes |
Sokrates |
Aristoteles, ahlak görüşlerini sınıflandırarak sistematik bir biçimde irdeleyip eleştirmiştir. Bu sınıflandırıcı, irdeleyici, temellendirici ve eleştirel tavrı ile Aristoteles, etiğin kurucusu olarak görülmektedir.
12.Soru
Türk basın tarihinde üçüncü özdenetim girişimi olarak Medya Etik Konseyi hangi tarihte kurulmuştur?
2003 |
2004 |
2005 |
2006 |
2007 |
2007 yılında Türk basın tarihinde üçüncü özdenetim girişimi olarak Medya Etik Konseyini kurmuşlardır.Doğru cevap ''E'' şıkkıdır.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Basın Konseyi Yüksek Kurulu’nun görevlerinden biri değildir?
İletişim (basın) özgürlüğünün genişlemesine ve gerçekleşmesine çalışmak ve basının saygınlığını korumak |
Basın mesleğinin, ahlaka aykırı özel çıkarlara alet edildiğine ilişkin olarak yazılı, sözlü, görüntülü basına topluca yöneltilen iddiaları başvuru beklemeden araştırmak |
Halkın gerçekleri öğrenme hakkına ve iletişim özgürlüğüne yönelik tehditleri izlemek, değerlendirmek ve gereğinde Üyeler Kurulu’nu toplantıya çağırmak |
Yayın öncesinde ve yayına ilişkin meslek uygulamaları hakkındaki şikâyetleri üst mahkemelere taşımak |
Basınla ilgili araştırmalar yapmak ve yayımlamak |
Basın Konseyi Yüksek Kurulu’nun görevleri şunlardır:
1. İletişim (basın) özgürlüğünün genişlemesine ve gerçekleşmesine çalışmak ve basının saygınlığını korumak
2. Basın mesleğinin, ahlaka aykırı özel çıkarlara alet edildiğine ilişkin olarak yazılı, sözlü, görüntülü basına topluca yöneltilen iddiaları başvuru beklemeden araştırmak
3. Halkın gerçekleri öğrenme hakkına ve iletişim özgürlüğüne yönelik tehditleri izlemek, değerlendirmek ve gereğinde Üyeler Kurulu’nu toplantıya çağırmak
4. Yayın öncesinde ve yayına ilişkin meslek uygulamaları hakkındaki şikâyetleri karara bağlamak
5. Katılma belgesinin yöneticiler tarafından kabul edildiği bir basın organında çalışanlardan; basın mesleğini ahlaka aykırı özel çıkarlara alet edenlerin, basının saygınlığını zedeleyici nitelikteki yayınlarda ısrarı alışkanlık hâline getirenlerin, Basın Konseyi ile ilişkilerini kesmek
6. Üye basın kuruluşlarına, Basın Konseyi Genel Sekreteri’yle yakın ilişki içinde çalışmak üzere, kurulu oldukları yörede, Basın Konseyi’ni temsil yetkisi vermek ve bunların görev alanlarını belirlemek
7. Basınla ilgili araştırmalar yapmak ve yayımlamak
8. Basın Konseyi Sözleşmesi’nin verdiği ve Yüksek Kurul’un oy birliğiyle uygun gördüğü diğer görevleri yerine getirmek. Doğru cevap D'dir.
14.Soru
1998 yılında Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi,gazetecilerin kurduğu hangi meslek örgütü tarafından kabul edilerek onaylanmıştır?
Basın Konseyi Yüksek Kurulu |
Gazeteciler Sendikası |
Basın Konseyi |
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti |
Medya Etik Konseyi |
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, kuruluşundan günümüze kadar yapmış olduğu etkinliklerle, mesleki çalışmalarda ortaya çıkabilecek bazı konularda gerek gazetecilerin gerekse gazete okurlarının durumlarına açıklık getirecek titiz ve detaylı bir çalışma ortaya koymuştur. Bu, “Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi”dir. Bildirge Kasım 1998 tarihinde TGC Yönetim Kurulu tarafından kabul
edilerek kamuoyuna duyurulmuş olup, gazetecilerin hakları, temel görev ve ilkeleri ve doğru davranış kuralları hakkında önemli ve detaylı bilgilere içeriğinde yer vermektedir.
15.Soru
Basının ticari bir metaya dönüşmesi, reyting uğruna popüler zevklere hitap eden programlar yapılmasına ve basının eğlence aracına dönüşmesine neden olmuştur. Bu durum hangi etik sorunu doğurur?
Çek defteri gazeteciliği |
Doğruluk |
Eleştiri sınırının aşılması |
Promosyon |
Tabloidleşme |
Tabloidleşme serbest piyasa koşullarının yarattığı rekabet ortamında reyting uğruna kalitenin kurban edilmesi sonucu oluşmuştur. Basının ticari bir metaya dönüşmesi, reyting uğruna popüler zevklere hitap eden programlar yapılmasına ve basının eğlence aracına dönüşmesine neden olmuştur.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi haberin değerini arttıran unsurlardan birisi değildir?
İnsanların yakın çevresinde gerçekleşmiş olması |
Zamanlamasının yerinde olması |
Nesnel olması |
Olumsuz olması |
İlginç olması |
Bir haberin nesnel olması daha çok iletişim etiğiyle ilgili bir konudur. Bir haberin, özellikle de haberci açısından değerini yükselten şeyler, zamanlamasının yerinde olması, ilginç olması, yakın yerlerde gerçekleşmiş olması vb. gibi şeylerdir. Doğru cevap C'dir.
17.Soru
14. ve 15. yüzyıllarda önce İtalya’da belirip kısa bir zaman içinde hemen hemen tüm Avrupa’ya yayılan, klasik kültüre dayalı ve bu kültürün öz değerlerini günün koşulları içinde yeniden yaşatmayı amaç edinen kültür akımı hangisidir?
14. ve 15. yüzyıllarda önce İtalya’da belirip kısa bir zaman içinde hemen hemen tüm Avrupa’ya yayılan, klasik kültüre dayalı ve bu kültürün öz değerlerini günün koşulları içinde yeniden yaşatmayı amaç edinen kültür akımı hangisidir?
Feodalizm |
Sanayi devrimi |
Hümanizm |
Komunizm |
Liberalizm |
Humanizm denince akla gelen olgulardan biri, 14. ve 15. yüzyıllarda önce İtalya’da belirip kısa bir zaman içinde hemen hemen tüm Avrupa’ya yayılan, klasik kültüre dayalı ve bu kültürün öz değerlerini günün koşulları içinde yeniden yaşatmayıamaç edinen kültür akımıdır... bu yeni kültür ortamının Rönesans’ın hazırlanışında büyük etkisi olmuştur.
18.Soru
1) Haber toplamak, 2) Fikir ve kanaatleri izleyerek bunları yorumlamak, 3) kamuoyunu ilgilendiren konularda doğru ve gerçeğe uygun şekilde haber vermek. Yukarıda sıralanan maddelerden hangileri basının görevlerindendir?
1,2,3 |
2,3 |
1,3 |
1,2 |
3 |
Basın, haber toplamak, fikir ve kanaatleri izleyerek bunları yorumlamak, eleştirmek, kamuoyunu ilgilendiren konularda doğru ve gerçeğe uygun şekilde haber vermekle görevlidir. Dünyada meydana gelen olayların çoğu hakkında bilgi sahibi olma ve bu konularla ilgili kanaat oluşumu önemli ölçüde medyanın haberlerine dayanmaktadır.
19.Soru
Amerikalı gazeteci Charles Anderson Dana haber kavramını tanımlarken aşağıdaki hayvanlardan hangisini kullanmıştır?
Kedi |
Köpek |
Güvercin |
İnek |
Fare |
Amerikalı Gazeteci Charles Anderson Dana, “Bir köpeğin adamı ısırması haber değildir, ancak bir adam bir köpeği ısırırsa haberdir” diyerek haberin ilginçliğiyle ilgili en bilinen tanımı yapmıştır. Doğru cevap B'dir.
20.Soru
Gazeteciliğin ilkel dönemi olarak adlandırılan dönem aşağıdaki seçeneklerden hangisidir?
18. yüzyıl |
19. yüzyıl |
16. ve 17. yüzyıl |
20. yüzyıl |
21. yüzyıl |
İlk dönemi Batı Avrupa’da 16. ve 17. Yüzyılda, gelişmeye başlayan gazeteciliğe ilişkin etik bir söylemin ortaya çıkışı oluşturmaktadır. Bu dönem gazeteciliğin “ilkel” bir dönemidir ve “haber kitaplarının” editörleri “haberlerinin sıradan gerçekliğe dayandığını” belirterek devlet yetkililerini haberlerinin halk için sakıncalı olmadığına ikna etmeye çalışmıştır. Böylesi bir etik söylem editörler
tarafından yaptıkları işi kavramsallaştırmak ve meşrulaştırmak amacıyla kullanılmıştır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ