Medyada Eleştirel Yaklaşımlar Final 16. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Amerikan araçsalcı ekonomi politikçiler ile Avrupalı ekonomi politikçiler Golding ve Murdock arasındaki yaklaşım farkını ifade eder?
Güçlülerin medyayı kontrol edebilme yetisi |
Ekonomik ve politik seçkinlerin haberleri belirleyebilmesi |
Reklamverenlerin kapitalizme hizmet edecek nitelikteki yayınları desteklemesi |
Sistemdeki çelişkileri gözden kaçırılması |
Medyaya sahip olanların içeriğe müdahale edebilmesi |
Avrupa’daki ekonomi politik yaklaşım mensupları ise araçlar yerine sistemin bütününe ve bütünün medyayı da içerecek şekilde nasıl işlediğine odaklanmışlardır. Bu nedenle Amerikan araçsalcı ekonomi politikçiler ile Avrupalı ekonomi politikçiler arasında bazı yaklaşım farkları bulunmaktadır. Örneğin araçsalcı yaklaşımın önde gelen isimlerinden Herman ve Chomsky’nin propaganda modelini değerlendiren Avrupalı ekonomi politikçiler Golding ve Murdock (1997: s. 55), modelde yer alan bazı noktaların doğruluğunu kabul ederler. Güçlülerin medyayı kontrol edebilme yetisi, ekonomik ve politik seçkinlerin haberleri belirleyebilmesi, reklamverenlerin kapitalizme hizmet edecek nitelikteki yayınları desteklemesi, medyaya sahip olanların içeriğe müdahale edebilmesi gibi görüşleri haklı bulan Golding ve Murdock, buna karşılık Herman ve Chomsky’nin bu müdahalelere odaklanarak sistemdeki çelişkileri gözden kaçırdığını öne sürer.
2.Soru
“İnsanların kendi sosyal konumlarını fark etmelerini engelleyen ve burjuva değerleri tarafından üretilen, yapay bir yanlış bilinç.”
Marx’a ait olan yukarıdaki ifade aşağıdakilerden hangisinin tanımıdır?
İdeoloji |
Kapitalizm |
Kitle kültürü |
Eleştirel teori |
Meta fetişizmi |
İdeoloji
3.Soru
Değerlendirme, değerlendirilecek nesnesine (objesine) göre farklı şekillerde anlamlandırılıp, sınıflandırılabilir. Aşağıdakilerden hangisi bu sınıflandırmalardan biri değildir?
Değerlendirme, değerlendirilecek nesnesine (objesine) göre farklı şekillerde anlamlandırılıp, sınıflandırılabilir. Aşağıdakilerden hangisi bu sınıflandırmalardan biri değildir?
Olayların ve durumların değerlendirilmesi |
İnsan başarılarının değerlendirilmesi |
Değer yargıları |
Tek tek yapıtların değerlendirilmesi |
Bir insanın değerlendirilmesi |
Değerlendirme, değerlendirilecek nesnesine (objesine) göre farklı şekillerde anlamlandırılıp, sınıflandırılabilir. Buna göre;
- Olayların ve durumların değerlendirilmesi
- İnsan başarılarının değerlendirilmesi
- Tek tek yapıtların değerlendirilmesi
- Bir insanın değerlendirilmesi
- Kişi değerlerinin ve kişilerarası ilişkilerde değerlerin değerlendirilmesinden söz edilebilir.
Fakat değer yargıları, değerlendirmeden uzak tutulmalıdır.
4.Soru
Schiller’e göre yönlendirilmiş zihinler için kaç temel mit vardır?
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Herbert Schiller, zihin yönlendirmede 5 temel mit olduğunu söylemektedir. Doğru cevap E'dir.
5.Soru
Hangisi Schiller'in tanımladığı mitlerden bireyselcilik mitini tanımlamaktadır?
Özgürlüğün temeli olarak sunulur. |
İnsanlar, kültür ve enformasyon çeşitliliği içinde kişisel tercihlerini yapabilir. |
Toplumsal çatışmalar öne çıkarılır. |
İnsan davranışının saldırgan yanları değişmez. |
İnsanlar yaşadıkları toplumda işleyişin yansızdır. |
Yönlendirilmiş zihinler için beş temel mit oluşturulmaktadır. Birincisi bireyselcilik ve kişisel tercih mitidir. Bireysel tercih miti, özgürlüğün temeli olarak sunulur. Özel girişimin önünde hiçbir engel olmaması ve buna yönelik kısıtlamaların asla kabul görmemesi, Amerikan sisteminin önemli bir özelliği olarak yüceltilir.
6.Soru
'XIX. yüzyılın ikinci yarısında yaşanan toplumsal (bilimsel, teknolojik, siyasi ve felsefi) değişim ile özellikle sanat alanındaki değişimi, dönüşümü vurgular ve kültür tarihi açısından önemli bir yer işgal eder' tanımlaması aşağıdakilerden hangisine aittir?
Modernizm |
Sosyalizm |
Klasizm |
Popüler Sanat |
Mantıksal Yaklaşım |
Modernizm kültür tarihi açısından özel bir anlam taşır ve XIX. yüzyılın ikinci yarısında yaşanan toplumsal (bilimsel, teknolojik, siyasi ve felsefi) değişim ile özellikle sanat alanındaki değişimi, dönüşümü vurgular.
7.Soru
Sosyal ve siyasal düzeyde yüksek etkileme potansiyeline sahip olan medya, sermayenin en gözde sektörlerinden biri haline gelmiştir. Aşağıda yer alan seçeneklerden hangisi bu durumun bir sonucunu oluşturur?
Basım yayın ve dağıtım kolları arasındaki bütünlük kopmuştur |
Farklı alanlardaki sermayenin medya alanına girmesi başlamıştır |
Yüksek karlılık oranı medya alanına yapılan yatırımın artmasına yol açmıştır |
Kamu yayıncılığının önemi artmıştır |
Yabancı yatırımcıların medya alında yatırım yapmaları yasaklanmıştır |
Sermayenin sadece bir mülkiyet konusu değil, aynı zamanda bir kontrol meselesi olması, medya sektöründe özel şirketlerin ağırlık kazandığı sahiplik yapısına ve sonuçlarına odaklanmayı gerektirir. Bu doğrultuda medya dışı alanlardan (finans, inşaat, tekstil, enerji gibi) aktarılan ve bu alanlardaki sermaye ile bütünleşen medya kuruluşları, her türlü enformasyon üretimi ve dağıtımını kapsayan bir çeşitlilik içinde faaliyet göstermeye başlamışlardır. Sosyal ve siyasal düzeyde yüksek etkileme potansiyeline sahip olan medya, sermayenin en gözde sektörlerinden biri haline gelmiştir.
8.Soru
"Etkin bir ekonominin temel ilkesi olarak kar maksimizasyonuna, serbest mal ve sermaye akışına dönük asgari bir düzenlemeyi öngören neo-liberal ekonomik politikalar."
Yukarıdaki ifade hangi kavramı tanımlamaktadır?"
Yoğunlaşma |
Küreselleşme |
Diyalektik |
Ekonomi politik |
Eleştirel ekonomi politik |
Yukarıdaki tanım küreselleşmeyi ifade etmektedir. Doğru cevap B'dir.
9.Soru
19. yüzyıl ortalarında İngiltere’de işçi sınıfı gazeteleri hangi nedenle güç kaybetmişlerdir?
Sanayi Devrimi'nin olumsuz etkileri |
Ülkenin savaş dönemine girmesi |
İşçi sınıfı ile kısıtlı kalmaları |
Reklamverenlerin desteğini alamamaları |
Dönemin hükumeti ile fikir ayrılıkları yaşamaları |
Propaganda Modelindeki ikinci haber süzgeci ise reklamverenlerin etkisidir. 19. yüzyıl ortalarında İngiltere’de işçi sınıfı gazeteleri reklamverenlerin desteğini alamadıkları için güç kaybetmişlerdir.
Reklam sektörü gelişmeden önce gazetelerin fiyatları maliyetlerine göre belirlenmekteyken sonraki dönemlerde, çok reklam alabilen gazeteler fiyatlarını maliyetlerin de altına çekebilme şansını yakalamışlardır. Bu durumda reklam alamayan gazeteler yüksek fiyatları nedeniyle rekabet edememeye başlamışlar, kâr edemediklerinden, gazetenin satışını artıracak güçlü bir içerik için yeterli bütçeyi ayıramamışlardır. Süreç reklam alamayan kuruluşların gazetecilik açısından yetersiz, ticari açıdan başarısız olmalarıyla sonuçlanmaktadır.
10.Soru
Frankfurt Okulu üyelerinden hangisi sınıf ilişkilerinin 19. yüzyıldaki katı yapısından uzaklaştığını ve işçi sınıfının toplumsal değişmenin öncüsü konumunda olmadığını ileri sürmüştür?
Max Horkheimer |
Theodor Adorno |
Jürgen Habermas |
Walter Benjamin |
Herbert Marcuse |
Habermas’a göre, Marx’ın kapitalizmin egemen ve proletarya sınıflarından oluştuğuna ilişkin görüşü temel alınabilir. Ancak proletaryanın devrim yapmasının mümkün olmadığı gibi, sınıf mücadelesi de kapitalizmin sürekliliğini tehdit edecek ya da toplumu dönüştürebilecek bir güç olabilecek durumda değildir. Sınıf mücadelesi görüşü 19. yüzyılın kapitalizminde geçerliydi.. Doğru cevap C’dir.
11.Soru
Politik, medya çalışmaları ve analizlerinde temel bir yaklaşım olarak ele alınan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Eleştirel ekonomi |
Eleştirel sanat |
Eleştirel politika |
Eleştirel zanaat |
Eleştirel psikoloji |
Eleştirel ekonomi politik, medya çalışmaları ve analizlerinde temel bir yaklaşım olarak ele alınır.
12.Soru
Medyayı kapitalist sitemin aracı olarak gören yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir?
Yapısalcı yaklaşım |
Sembolik etkileşimci yaklaşım |
Feminist yaklaşım |
Araçsalcı yaklaşım |
Neo liberal yaklaşım |
Araçsalcı yaklaşımcılar medyayı kapitalist sınıfın bir aracı olarak görmektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.
13.Soru
Propaganda modeline göre; medyanın kaç temel haber eleme süzgeci bulunmaktadır?
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Propaganda modeline göre; medyanın 5 temel haber eleme süzgeci bulunmaktadır. Doğru cevap E'dir.
14.Soru
Frankfurt Okulu’nun ikinci kuşak temsilcisi olarak 1970’lerden bu yana Marksizm’i 20. yüzyılın kapitalist şartlarına göre yeniden uyarlama çabası içinde olan ve Kamusal Alanın Yapısal Dönüşümü adlı eserinde, 17. ve 18. yüzyılda kamusal tartışmalara imkân veren yapının medyanın ticarileşmesiyle ortadan kalktığını savunan kuramcı kimdir?
Herbert Marcuse |
Theodor Adorno |
Walter Benjamin |
Jürgen Habermas |
Max Horkheimer |
Jürgen Habermas
15.Soru
Williams'a göre aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Televizyonda sunulan tüm mesajlar tek bir televizyon metninin parçalarıdır. |
Popüler kültür, üst sınıfın kültürel hegemonyasını güçlendirme amaçlıdır. |
Farklı programlar, televizyonun farklı işlevlerini yerine getirir. |
Televizyon kitleleri bilgilendirme amaçlı çalışır. |
Popüler kültür üst sınıfın kültürüdür. |
Çeşitli programlar, program duyuruları ya da reklamlar arasındaki kesintilerin, değişikliklerin ve öykülerin gerçekte bütün ve tek bir televizyon metnini kesintiye uğratan parçacıklar olarak değil, aksine tek bir televizyon metninin parçacıkları olarak kabul edilmesi gerekmektedir. Williams, televizyonda bize sunulan, birbirinden farklı pek çok görüntü ve ses mesajının da aslında aynı bütünün bir parçası olduğunu söyleyerek, bu program parçacıklarını birbirleriyle köklü bir etkileşim içerisinde bulunduğunu iddia etmektedir.
16.Soru
Kamusal alanın bir ilgi odağı haline gelmesi aşağıdakilerden hangisinin bir sonucudur?
1990’larda Doğu Avrupa’daki komünist rejimlerin halk hareketleriyle sona erdirilmesi |
Aklın özel kullanımı yerine kamusal kullanımının üstünlüğünün öğrenilmesi |
Sanayi kapitalizminin yükselmesi |
Kitle iletişim araçlarının yaygınlaşması |
Siyasetin toplumsal hayattan kurumsal olarak farklılaşması |
1990’larda Doğu Avrupa’daki komünist rejimlerin halk hareketleriyle sona erdirilmesi
17.Soru
Theodor W. Adorno tarafından kavramsallaştırılmış terim aşağıdakilerden hangisidir?
Kültür sanatı |
Kültür endüstrisi |
Kültür etkinliği |
Kültür turu |
Kültür eleştirmeni |
"Kültür endüstrisi” Theodor W. Adorno tarafından kavramsallaştırılmış ve eleştirel yaklaşımlardan Frankfurt Okulu tarafından, önemli bir tartışma konusu
olarak değerlendirilmiştir.
18.Soru
İletişim ve toplum arasındaki yaşanan ilişkinin biçimi açısından medya düzenindeki önemli değişiklikler ne zaman başlamıştır?
1970ler |
1980ler |
1990lar |
1990ların sonu |
2000ler |
İletişim ve toplum arasındaki yaşanan ilişkinin biçimi açısından 80’li yıllar önemli değişimleri beraberinde getirmiştir. 70’li yıllarda tohumları atı- lan küreselleşme 80’li yıllarla birlikte iyice yerleşikleşmiş ve gündelik yaşam pratiklerini ve toplumsal kurumları kendi ideolojisine bağımlı kılmıştır. 80’li yıllarla birlikte ekonomik ve teknoloji alanda meydana gelen hızlı ve dönüştürücü değişimler, medya düzeninde de önemli kırılmalara yol açmıştır.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi diyalektik materyalist bakış açısının kavramlarından biri değildir?
Emek |
Kullanım değeri |
Üretim ilişkileri |
Üretim ilişkileri |
Kâr maksimizasyonu |
Diyalektik materyalist bakış açısının kavramları kullanım değeri, değişim değeri, emek, üretim araçları, üretim ilişkileri, üretici güçler ve bunların hepsini kapsayan üretim biçimidir. Doğru yanıt E'dir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangileri 1990'ların başında medyanın ekonomi politiğini "eleştirel" yaklaşımla irdeleyen araştırmacılardır?
Hall ve Schram |
Golding ve Murdock |
Adorno ve Curan |
Chomsky ve Van Dijk |
Althusser ve Habermas |
1970’ler ve 1980’ler süresince medyanın ekonomi politiği üzerine çalışan bazı araştırmacıların bu indirgemeci yaklaşımlarına karşı, Golding ve Murdock adlı iki araştımacı ise 1990’ların başında yayınladıkları çalışmalarında, ekonomi politiği daha "Eleştirel" bir konuma çekerek yaklaşımın ana hatlarını ortaya koymaya çalışmışlardır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ