Yanıt Açıklaması:

Modern dönem sosyolojinin temel yaklaşımlarından biri olan işlevselcilik, 20. yüzyılın büyük bölümünde hem sosyolojide hem de sosyal antropolojide önemli bir etkiye sahip olmuştur. Doğru cevap B dir.

Yanıt Açıklaması: Dahrendorf, endüstriyel kapitalist toplumda meydana gelen önemli değişimlerden bazılarını aşağıdaki gibi sınıflar: i.Sermayenin ayrışması ii.Emeğin ayrışması iii.Yeni orta sınıfın gelişmesi iv. toplumsal hareketliğin artması

Yanıt Açıklaması:

Yeni İşlevsellikle ilgili ABD’ de yapılan çalışmalarda öne çıkan isim Jeffrey C. Alexander’ dır.

Yanıt Açıklaması: Luhmann'a göre,iletişim kurmayan bireyler toplum için anlamsızdır, toplum ancak bireylerin iletişim kurmasıyla oluşur.

Yanıt Açıklaması: Blumer bu önermeleri şu şekilde açıklamaktadır: • İnsanlar nesne ve olaylara karşı, onların kendilerine ifade ettiği anlamlara göre hareket etmektedirler. insan, toplumsal güçler gibi dışsal uyaranlara ya da organik dürtüler gibi içsel uyaranlara karşı basitçe tepki vermemekte, bunun yerine nesnelere ve olaylara verilen anlamlar temelinde hareket etmektedir. Sembolik etkileşimcilik bu nedenle, toplumsal ve biyolojik determinizmi reddetmektedir. • Anlamlar, insanların birbirleriyle olan etkileşiminden ortaya çıkmaktadır. Anlamlar, başlangıçta bulunarak gelecek eylemi şekillendirmemekte ancak insanların birbirleriyle etkileşim sürecinde ortaya çıkmaktadır.Anlamların, sabit ve önceden oluşumundan çok, etkileşim durumlarında bir dereceye kadar yaratıldığı, belirlendiği, geliştirildiği ve değiştirildiği kabul edilmektedir. Etkileşim sürecinde, eylemler birbirlerine tıpatıp benzer olarak önceden belirlenmiş normları izlememekte ya da kurulan rolleri mekanik olarak eyleme koymamaktadır. • Anlamlar yorumlayıcı bir süreç içerisinde değişime uğramaktadır. Anlamlar, etkileşim bağlamı içinde toplumsal aktörler tarafından kullanılan yorumlayıcı bir izleğin sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Diğerinin rolünün alınmasıyla toplumsal aktörler, anlamları ve diğerlerinin amaçlarını yorumlamaktadırlar. Kendi etkileşim mekanizması aracılığıyla bireyler, durumun tanımlarını belirlemekte ya da değiştirmektedirler. Eylemin alternatif yönlerini uzun uzadıya ifade etmekte ve onların olası sonuçlarını düşünmektedirler.Böylece eyleme rehberlik eden anlamlar, etkileşim bağlamında bir dizi karmaşık yorumlayıcı izlekten geçerek ortaya çıkmaktadır. • Toplum, etkileşim hâlindeki insanlardan oluşmaktadır. Kolektif eylem aracılığıyla bir araya gelen bu faaliyetler, örgütleri ve toplumsal yapıyı biçimlendirmektedir. • Etkileşim, başka insanların faaliyetlerine karşılık olarak verilen tepkilerden oluşmaktadır. Sembolik olmayan etkileşimler, basit uyarana tepki sürecini içermektedir. Boğaza bir şey takıldığında öksürmek, buna bir örnek oluşturmaktadır. Sembolik etkileşim, eylemin yorumlanmasını kapsamaktadır. Kişi, kendisini fark etmeyen birinin yanında öksürerek tepki gösteriyorsa öksürmek, dikkat çekme anlamını taşıyan bir sembol hâline gelmektedir. Bu bağlamda dil, en yaygın ve en önemli semboldür. • Nesneler, kendilerinde bir anlamı içsel olarak taşımamaktadır. Anlam, sembolik etkileşimin bir ürünü olarak ortaya çıkmaktadır. Blumer bir nesneyi, “atıfta bulunulan herhangi bir şey” olarak tanımlamaktadır. Nesneler dünyası, karşılıklı etkileşim yoluyla, “yaratılmış, onaylanmış, dönüştürülmüş ve bir kenara bırakılmışlardır” (Blumer, 1969 aktaran Poloma, 1993, s. 229). Nesneler, üç geniş kategoride ele alınmaktadır: a) masa, tarla, ev gibi fiziksel nesneler, b) kardeş, arkadaş, müdür, hemşire gibi toplumsal nesneler, c) değerler, inançlar ve haklar gibi soyut nesneler. Farklı kültürlerin bakış açılarıyla değerlendirildiğinde, anlamları olduğu gibi kabul edilen fiziksel nesnelerin bile anlamlarının, toplumsal bir kökene dayandığı görülmektedir. • insanlar, kendileri dışındaki nesneleri tanımanın yanı sıra, kendilerini de nesne olarak görebilme yeteneğine sahiptirler. Örneğin genç bir kadın kendini bir öğretmen, bir eş ve anne olarak görebilmektedir. Bireyin kendisinin bu görüntüsü, bütün diğer nesneler için olduğu gibi, sembolik etkileşim süreci içerisinde oluşmaktadır. • Kolektif eylem, grup üyeleri tarafından, eylemlerinin birbirleri ile ilişkili hale getirilerek, uyum içinde olmalarının sağlanması anlamına gelmektedir. Kolektif eylem, Blumer tarafından, “farklı kişilerce sergilenen farklı eylemlerin toplumsal örgütlenişi” olarak tanımlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması:

Sembolik etkileflimcilik, on dokuzuncu yüzyılın sonlarına doğru Amerikan sosyolojisi yaklaşımı olarak bireyin davranışlarının toplumsal yönlerini araştıran ve toplumsallaşma sürecini inceleyen sosyal psikoloji alanındaki çalışmalardan etkilenerek ortaya çıkmış ve gelişmiştir.

Yanıt Açıklaması:

Parsons ve Merton arasındaki en önemli farklardan biri, Parsons geniş çaplı, büyük bir teori yaratmaya çalışırken Merton’ın daha sınırlı, orta boy teorilerden yana olmasıdır. Merton, bir tarafta Parsons’ın büyük boy soyut teorisi, öte tarafta modern Amerikan sosyolojisinde yaygın olarak görülen küçük ölçekli ampirik çalışmalar arasında köprü kurmaya çalışmış, bu doğrultuda orta boy kuramların geliştirilmesinin önemini vurgulamıştır.

Yanıt Açıklaması:

Alexander yapısal işlevselci teorinin güçlendirilmesi için bu teoriye çatışma ve öznel anlam kavramlarının dahil edilmesi ve sistem bütünleşmesi, alt sistemlerin yorumlanması ve denge gibi kavramların verili olarak kabul edilmemesi, sorgulamaya açık eğilimler olarak görülmesi gerektiğini ileri sürmüştür.

Yanıt Açıklaması: İnsan davranışı inançların, fikirlerin, ilkelerin oluşturduğu değerler tarafından yönlendirilmekte ve bu özelliği ile hayvanların davranışından ayrılmaktadır. İnsanlar için belirli anlamlar yüklenen bu değerler, insanların sahip olduğu iki unsura bağlı olarak gelişmektedir: Bilinç ve öz bilinç. Bu nedenle bu iki öge, insanın toplumsal davranışının temelinin anlaşılmasında önem taşımaktadır. 1. Bilinç (conscious), düşünebilme yeteneğini ve içinde bulunduğumuz dünyanın farkında olmayı içermektedir. Mead’in yaklaşımına göre, benlik bilincinin oluşumu ve gelişimi, insan olma sürecinin temel bir parçasıdır. Düşünme ile eylem, insan toplumunun kurulması için temel sağlamaktadır. Kendi benliğinin farkında olmadan birey, diğerlerinin eylemlerine, tepki ya da eylem yöneltemez. Ancak benlik kavramının kazanılması ile birey, kendi rolünü alabilmektedir. Mead’in bakış açısında düşünme süreci, basitçe bir “iç konuşma” olduğu için düşünme bu yolla mümkün olmaktadır. Böylece bireyler, benliklerinin farkına varmadıkları sürece düşünme gerçekleşmemektedir. 2. Öz bilinç (self-conscious), tek ve eşsiz olan kendi varlığımızın farkında olmayı ifade etmektedir. Öz bilincin oluşmasıyla, insanlar düşünme ve müzakere ile kendilerinin eylemlerini yönetebilmektedirler. Kendileri için amaçlar belirleyebilmekte, gelecek eylemlerini planlayabilmekte ve eylemin alternatif yönlerinin sonuçlarını göz önünde bulundurabilmektedirler. Kendi benliklerinin farkında olmalarıyla bireyler, kendilerini diğerlerinin onları gördüğü gibi görebilmektedirler. Diğerlerinin rollerini aldıkları zaman, kendilerini diğerlerinin bakış açısından gözlemlemekte ve diğerlerinin kendilerini nasıl gördüklerinin farkında olmaktadırlar.

Yanıt Açıklaması:

Sempatetik içe bakış, bireylerin başkalarını anlamak için kendilerini onların yerine koyma yöntemini ifade etmektedir. 

Yanıt Açıklaması: Blumer’in etkileşimci bakış açısı, pozitivist, yapısalcı ve sistem yaklaşımları tarafından kabul edilen görüşlere karşı bir duruş göstermektedir. Blumer’a göre toplumun, toplumsal aktör aracılığıyla süren bir etkileşim süreci olarak görülmesi gerekmektedir. Blumer, toplumu özerk bir yapı olarak ele almak yerine, sembolik bir etkileşim olarak ele almıştır. Toplumu insan eylemlerinin bir belirleyicisi olarak değil, toplumsal eylemin yer aldığı bir çerçeve olarak görmektedir.

Yanıt Açıklaması:

Mills’in eserleri içinde radikal bakış açısını yansıtan iki eseri özellikle öne çıkar. Bunlardan birincisi Amerikan toplumunda yeni orta sınıf üzerine yapılan “Beyaz Yakalılar” (1951) adlı eseri, diğeri de Amerikan toplumunda yönetici seçkinler üzerine yapılan “İktidar Seçkinleri” (1956) adlı eseridir.

Yanıt Açıklaması:

Bir işletmede yapılması gereken ücret artışlarını bir türlü yapmayan işletme yönetimine karşı işletmede çalışan işçilerin greve gitmesi, belirli taleplerin engellenmesine yol açan nesneye yöneltilmiş gerçekçi çatışmalara bir örnek olarak verilebilir.

Yanıt Açıklaması:

Sahip olduğumuz değer ve tutumlar, kurduğumuz ilişkiler, yaptığımız etkinlikler içinde yaşadığımız toplumun yapısından ve örgütlenme tarzından kaynaklanır ya da en azından onlardan büyük ölçüde etkilenirler. Bu yaklaşımın içinde yer alan sosyologlar genel olarak toplumsal düzen ile ilgilenmişlerdir. Doğru cevap A dır.

Yanıt Açıklaması:

İşlevselci yaklaşım, toplumu ortak çıkarlar çerçevesinde birbiri ile uyumlu işlevsel ilişkiler geliştirmiş parçalardan oluşan, düzenli ve dengede olan bir sistem olarak görür. Bu nedenle de bir konsensüs (uzlaşma) yaklaşımı olarak adlandırılmaktadır. İşlevselselliğin özelliklerinde çatışma yoktur, uzlaşma vardır. Doğru yanıt: E'dir.

Yanıt Açıklaması: Sembolik etkileşimcilik, toplumsal yapı ve süreçlerin belirleyiciliği anlayışına karşılık, bireyin eylem ve etkileşim süreci üzerinde ayrıntılı biçimde duran bir yaklaşım geliştirmiştir. Bu nedenle, sembolik etkileşimciliğin genel olarak eleştirilen yönü, çalışmalarının mikro ölçek üzerinde yoğunlaşması olmaktadır. Sembolik etkileşimcilik, toplumsal gruplar tarafından üretilenler üzerinde değil, yorumlayıcı etkileşim süreci üzerinde yoğunlaşmaktadır. Sembolik etkileşimci bakış açısı, bireyi sabit ve belirlenmiş biçimde değil, onu yaratıcı ve kendiliğinden (spontaneous) varsayarak ele almaktadır. Böylece insan, tepki gösteren bir organizma olmasıyla birlikte, aynı zamanda eylemde bulunan bir organizma olarak da kabul edilmektedir. Bu yaklaşım çerçevesinde, sembolik etkileşimciler, küçük ölçekte yüz yüze etkileşim üzerinde çalışmaktadırlar. Bu nedenle, toplumsal ve tarihsel yapı ve süreçlere fazla ilgi göstermedikleri ileri sürülmektedir. Daha çok, özel durumlar üzerinde yoğunlaşan etkileşimciler, bu özel durumlara yol gösteren tarihsel olaylara ya da onların meydana geldiği toplumsal bağlama yeterince değinmedikleri için eleştirilmektedirler. Sembolik etkileşimci yaklaşımda, insan eylemlerinin, toplumsal ve tarihsel olarak bir süreklilik ilişkisi içinde belirlenmiş olarak değil, sadece parça parça olaylar, etkileşimler ve durumlar olarak ele alındığı belirtilmektedir.Fakat toplumsal ve tarihsel faktörler özel etkileşim durumunu etkilemektedir. Bu nedenle, sembolik etkileşimcilerin toplumsal ve tarihsel faktörlere yeterince ilgi göstermemeleri, önemli bir ihmal olarak kabul edilmektedir. Benzer bir şekilde sembolik etkileşimcilerin, standartlaşmış normatif davranışların nasıl ortaya çıktığını açıklamada başarısız oldukları savunulmaktadır. Başka bir ifadeyle, sembolik etkileşimcilerin, toplumsal yapıyı göz ardı etmeleri nedeniyle, toplum üyelerinin, neden toplumsal normlara uygun bir şekilde hareket etmeye çalıştıklarını yeterince açıklayamadıkları öne sürülmektedir. Ayrıca Mead’in kavramlarının çoğunun sezgisel düzeyde kavranmayı gerektirecek anlamlara sahip olmaları nedeniyle belirsiz kaldığı belirtilmektedir. Bu belirsizliğin kaynağı olarak Mead’in düşüncesinin parçalar hâlinde formüle edilmesi ve insan tavrının aniden ortaya çıkması ileri sürülmektedir. Bununla birlikte, Mead’in teorisinde bazı ihmaller olduğu vurgulanmaktadır. Mead, araştırmada nasıl bir analitik şemanın kullanılacağını açıkça belirtmemiştir. Ayrıca, insan davranışının çalışılması için uygun tekniklere yönelik özgün tavsiyeler vermemiştir. Sembolik etkileşimciler, önemle üzerinde durdukları anlamların kaynağını açıklama konusunda da başarısız görülmektedirler. Eleştiriler, her anlamın etkileşim durumunda kendiliğinden yaratılmadığını iddia etmektedir. Bu iddia anlamların toplumsal yapı tarafından sistematik olarak üretildiğini savunmaktadır. Buna bağlı olarak Marksistler, yüz yüze etkileşim durumlarında işleyen anlamların, büyük ölçüde sınıf ilişkilerinin ürünü olduğunu savunmuşlardır

Yanıt Açıklaması:

I, II ve IV seçeneklerdeki ifadeler sembolik etkileşimciliğin temel varsayımlarıdır. Ancak sembolik etkileşimciliğe göre insanlar doğduklarında benliğe sahip değildir, benlik toplumsallaşmayla birlikte edinilir.