Orhon Türkçesi Final 15. Deneme Sınavı

1.Soru

I. -DUk
II. -mIş
III.-tAçI
IV. -gU
V. -(X)pAn
Yukarıdaki eklerin hangileri Orhun Türkçesindeki sıfat-fill eklerindendir?

IV, V

I, II, IV, V

I, II, IV

II, III, IV, V

I, II, III, IV

2.Soru

Eski Türk “runik” yazısını çözümleyen aşağıdakilerden hangisidir?

Gabelentz

Guzev

Klyaştornıy

Radloff

Thomsen

3.Soru

'Bunça yeme tirigi kün boltaçı erti ölügi yurtda yolta yatu kaltaçı ertigiz.'

Yukarıdaki cümlede nasıl bir anlam vardır?

Tezlik

Kesinlik

Tamamlanmışlık

Sürerlik

Çaba

4.Soru

Aşağıdaki sıfat-fiil eklerinin hangisi Türkiye Türkçesindeki –AcAK sıfat-fiil eki ile aynı anlama gelmektedir?

-sIk

–gAlI

-(X)p

–mIş

-(X)gmA

5.Soru

Aşağıdaki ifadelerin hangisinde Geniş Zaman ve Şimdiki Zamanın 3.Tekil kişi çekimi kullanılmıştır?

Sebinür

Barırmen

Kazganur men

Tezer

Bilir siz

6.Soru

“kişi oglınta üze eçüm apam bumın kagan iştemi kagan olurmış.” ifadesinin Türkiye Türkçesindeki tam ve doğru karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?

İnsanoğlu üzerinde büyük dedem Bumin Kağan, İştemi Kağan tahta oturmuş.

İnsanoğlunun üzerine atam dedem Bumin Kağan, İştemi Kağan tahta oturmuş.

İnsanoğlu atam dedem Bumin Kağan, İştemi Kağan ile savaşlar yapmış.

İnsanoğlu üzerindekileri ataları Bumin Kağan, İştemi Kağan’ın olmasını istemiştir.

İnsan oğullarının atam dedem Bumin Kağan, İştemi Kağan’ın yaptığı işlerden daha üstün işler beklemiş.

7.Soru

Aşağıdakilerden hangisinde “zarf-fiil eki” kullanılmıştır?

çabışi

boluyın

kuzin

kışayın

ança

8.Soru

k(e)lti bod(u)n(u)g ig(i)d(e)y(i)n tiy(i)n
yr()g(a)ru [o]g(u)z bod(u)n t(a)pa
ilg(e)rü k˭t(a)ĥ t(a)t(a)b bod(u)n
t(a)pa bir(i)gerü t(a)bg(a)ç t(a)pa (e)ki
y(e)g(i)rmi sül(e)d(i)m süĬ(ü)ľd(ü)m
(a)n˭ta kisre t(e)Ĭri y(a)rl()k(a)du˭k
üç(ü)n k˭uut(u)m ül(ü)g(ü)m b(a)r üçün
ölt(e)çi bod(u)n(u)g t[irg](ü)rü
ig(i)tt(i)m y(a)l(a)Ĭ bod(u)n(u)g
tonl(u)g k˭lt()m çg(a)ĥ bod(u)n(u)g
b(a)y kl˭t()m

Metnin çevirisi hangisidir?

geldi. Halk besleyip doyuraym diye
kuzeyde O÷uz halkna do÷ru, do÷uda
Ktay (ve) Tatab halkna do÷ru,
güneyde Çin’e do÷ru on iki (kez)
sefer ettim, savaútm. Ondan sonra
Tanr (öyle) buyurdu÷u için bahtm
(ve) ksmetim oldu÷u için ölecek
halk diriltip doyurdum, çplak halk
giyimli yaptm, fakir halk zengin
ettim,

az halk çok yaptm, güçlü devleti
olandan, güçlü ka÷an olandan daha
iyi yaptm. Dört taraftaki halk hep
kendime tabî ettim, (halkm)
düúmansz hâle getirdim, (bu
halklarn) hepsi bana ba÷ml oldu.
On yedi yaúmda Tangut tarafna
do÷ru asker sevk ettim, Tangut halkn bozguna u÷rattm, çocuklarn,
kadnlarn, at sürülerini, (ve tüm)
varlklarn o zaman aldm. On sekiz
yaúmda Alt bölge Sogdak(larna)

do÷ru asker sevk ettim, halk
orada bozguna u÷rattm.
Çinli Ong Totok elli bin
(kiúilik) ordu (ile) geldi. Iduk
Baú’ta savaútm, o orduyu
orada yok ettim. Yirmi
yaúmda, Basml Iduk Kut’u
akraba kavim idi, “Kervan
göndermiyor” diye sefer ettim
……………….. ba÷ml kldm,
harac ………………… çevirip
getirdim. Yirmi iki yaúmda
Çin

annem hatunu yücelten (yukar
kaldran) Tanr, vatan veren Tanr
Türk halknn ad san yok olmasn
diye beni o Tanr, ka÷an (olarak)
tahta oturttu. Zengin (ve) müreffeh
halkn üzerine hükümdar olmadm.
øçeride aú olmayan, dúarda giyece÷i olmayan kötü durumdaki (bir)
halk üzerine hükümdar oldum. Prens
iki úad ve kardeúim Költigin ile
anlaútk (konuútuk): Babamzn

“Ka÷anl millet idim, ka÷anm hani?
Hangi ka÷ana iúi gücü veriyorum
(hizmet ediyorum)?” dermiú. Böyle
deyip Çin ka÷anna düúman olmuú,
düúman olup kendini düzene sokup
örgütlenememiú, yine (Çinlilere)
ba÷ml olmuú.(Çin halk) bunca iúi
gücü vermesini (hizmet etti÷ini) düúünmeden “Türk halkn öldüreyim,
neslini yok edeyim” dermiú. Yukarda

9.Soru

Aşağıdakilerden hangisi tek heceli dillerden biri değildir?

Baskça

Vietnamca

Eskimoca

Tibetçe

Çince

10.Soru

Hangisinde Eşitlik Durumu (Ekvatif) vardır?

Yüzçe erin ilgerü tezip

Ol yergerü barsar

Birgerü kün ortusıŋaru

Okun urdı

Basmıl yagıdıp ebimerü bardı

11.Soru

Aşağıdaki fiillerden hangisi 1. tekil kişiye göre çekimlenmiştir?

tezer biz

yok boltı

içikdiŋ

yorılım

tüşeyin

12.Soru

"temir kapıgka tegi süledim yırıgaru yir bayırk?uu yiri?e tegi süledim" ifadesinde "temir kapıgka" sözcüklerindeki ekler aşağıdakilerden hangisinde sırayla ve doğru olarak verilmiştir?

Fiilden isim yapım eki / bulunma-çıkma durum eki

İsimden isim yapım eki / zarf-fiil eki

Fiilden isim yapım eki / yönelme durum eki

Fiilden fiil yapım eki / yönelme durum eki

İsimden isim yapım eki / bulunma-çıkma durum eki

13.Soru

Aşağıdaki ifadelerden hangisinde yardımcı fiil içeren bir birleşik fiil yapısı bulunmaktadır?

ança olurur erkli oguzduntan küreg kelti

bödke körügme begler gü yaŋıltaçı siz

beglik urı ogulin kuul kıltı eşilik kıız ogulin küŋ kıltı

kaŋ yorıp ilteriş kaganka adrılmaduk yaŋılmaduk

olurupan türük bodunıŋ ilin törüsin tuta birmiş iti birmiş

14.Soru

Kol Tigin ve Bilge Kağan yazıtlarında toplam kaç harf vardır?

38

32

29

30

28

15.Soru

Aşağıdakilerden hangisi Çoyren yazıtı için söylenemez?

Türk dilinin tarihlendirilmiş en eski yazıtıdır.

VII. yy.'a aittir.

Mezar taşıdır.

6 satırdan ibarettir.

Orhun yazıtlarının yazıldığı alfabe ile hâkkedilmemiştir.

16.Soru

Aşağıdakilerden hangisi Orhun Türkçesinin ünsüzleri (konsonları) fonemler boğumlanma yerlerine göre gruplandırıldığında b, m, p hangi ünsüz grubu içerisinde yer alır?

Dudak ünsüzleri

Diş ve diş eti ünsüzleri

Ön damak ünsüzleri

Art damak ünsüzleri

Söz başı ünsüzleri

17.Soru

Ural-Altay dil ailesi hakkında ilk çalışan kişi olarak gösterilen isim aşağıdakilerden hangisidir?

Philipp Johann Tabbert von Strahlenberg

Daniel Gottlieb Messerschmidt

Wilhelm Radloff

Nikolay Mihayloviç Yadrintsev

Yelizaveta Klements

18.Soru

W. Schott’un bulduğu Türkçe ve Çuvaşça arasındaki ses denkliği aşağıdakilerden hangisidir?

Türkçe /l/ = Çuvaşça /r/, Türkçe /ş/ = Çuvaşça /l/

Türkçe /z/ = Çuvaşça /l/, Türkçe /ş/ = Çuvaşça /r/

Türkçe /r/ = Çuvaşça /z/, Türkçe /l/ = Çuvaşça /ş/

Türkçe /z/ = Çuvaşça /r/, Türkçe /ş/ = Çuvaşça /l/

Türkçe /z/ = Çuvaşça /ş/, Türkçe /r/ = Çuvaşça /l/

19.Soru

Orhun türkçesine göre "bodun" ne demektir?

“halk, millet” +()ƾ [ilgi durumu eki]

“araba” +()ƾ [ilgi durumu eki]

“ev” +()ƾ [ilgi durumu eki]

hepsi

hiçbiri

20.Soru

"Kağanıma ötündüm"

Yukarıdaki cümlenin Türkçe karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?

Kağanıma götürdüm

Kağanıma arz ettim

Kağanıma örttüm

Kağanıma gücendim

Kağanıma aldım